DÜZGÜN İŞ (DECENT WORK) Doç.Dr.Mehmet M.ÖZAYDIN Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi

Düzgün İş (Ortaya Çıkış) 1980 sonrası küreselleşme etkileri Esneklik, güvencesizlik, alt işveren, kayıt dışılık İşgücü piyasalarında deregulasyon ILO Genel Müdürü Juan Somavia tarafından ilk defa 1999 yılında gündeme getirilmiştir. ILO sosyal ortakları tarafından kabul görmüş ve temel bir hedef olarak kabul görmüştür.

Düzgün İş (Tanım) «Özgürlük, eşitlik, güvenlik ve saygınlık koşullarında insan onuruna yakışan üretken bir iş» Düzgün işin sağlanmasında temel hedefler; Temel hak ve prensiplerin ve standartların işyerinde hayata geçirilmesi Uygun istihdam ve gelir etmeleri için kadın ve erkeklere daha fazla fırsatlar yaratılması Sosyal korumanın kapsam ve etkinliğinin herkes için artırılması Sosyal diyaloğun ve üçlü katılımcılığın güçlendirilmesi

Düzgün İşin Boyutları İş fırsatları; iş arayan tüm bireylere uygun iş olanaklarının sunulması. (kayıt dışı, ücretsiz aile işçisi ve kendi hesabına çalışanları da kapsayan) Çalışma özgürlüğü; istihdamın bireylerin özgür iradeleri ile gerçekleşmesi (zorla, zorunlu, çocuk, köleci çalışmalara karşı çıkmak) Üretken iş; çalışanların kendileri ve bakmakla yükümlü olduklarının ihtiyaçlarını karşılayacak, kabul edilebilir bir iş. (küreselleşme koşullarında sürdürülebilir rekabet ile uyumlu) Adil ve eşit davranış; işe giriş ve çıkış, kariyer, ücretleme, tüm çalışma koşullarında her türlü ayrımcılığın engellenmesi (iş ve aile yaşamı dengesi) İşte güvenlik; çalışma yaşamında hastalık ve çeşitli risklere karşı çalışanların sağlığının korunması ve yeterli gelir ile finanasal olarak desteklenmesi İşte saygınlık; çalışanların işlerinde saygınlıkla karşılanması, karar alma süreçlerine katılması(özgür ve toplu temsil)

Yeşil İşler (Çevre Dostu İşler) Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) ve ILO tarafından hazırlanan Yeşil İşler Raporu ’nda ise yeşil işler, tarım, üretim, araştırma ve geliştirme, idari işler ve hizmetler ile ilgili sektörlerde, çevrenin korunmasına ya da çevre kalitesinin arttırılmasına katkı sağlayan işler olarak dile getirilmektedir. Yeşil işler, ekosistemler ve biyoçeşitliliğin korunmasında rol oynadığı gibi, enerjinin, suyun ve kullanılan materyallerin de azaltılmasını sağlamakta ve genel anlamda her türlü atık ve kirliliğin oluşumunun en aza indirilmesine yönelik tasarlanmaktadır. Bu tanıma göre, yeşil işlerin, aynı zamanda, insana değer veren, düzgün maaş sağlayan, işçi haklarının yanı sıra, iş sağlığı ve güvenliğini de gözeten ve iyi kariyer imkanları sunan, insana yakışan işler olması beklenmektedir.

Yeşil İşler Yeşil işlerin önümüzdeki dönemde hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde giderek artması beklenmektedir. Düşük karbonlu ve sürdürülebilir ekonomiye küresel anlamda bir geçiş, ekonominin birçok sektöründe çok sayıda yeşil iş oluşturabilir ve aslında ekonomik kalkınma için bir motor haline gelebilir. Yeşil işlerin beklendiği gibi yeni istihdam olanakları yaratabilmesi, ancak bu konu hakkında toplumda farkındalığın arttırılması, ilgili hukuksal altyapının güçlendirilmesi ve daha da önemlisi bu sürecin ileri taşınmasında kilit öneme sahip olan özel sektörün rolünün benimsenmesi ile mümkün olacaktır.

ILO’NUN İSTİHDAM HEDEFLERİ 1 Sosyal taraflara gerekli donanımı sağlayarak onların ekonomi ve işgücü piyasasındaki gelişmeleri çözümlemelerine, küresel ve bölgesel düzeylerde etkili istihdam politikaları ve programları geliştirmelerine yardımcı olmak; Küçük işletmeciliğin özendirilmesi yoluyla istihdama katkıda bulunmak; Kadınlara daha geniş ve daha iyi iş imkanları bulmalarında yardımcı olmak; Enformel sektördeki etkinlikleri iyileştirecek politika ve programları etkili biçimde uygulamak;

ILO’NUN İSTİHDAM HEDEFLERİ 2 Merkezi planlamadan piyasa ekonomisine geçiş sürecine, özellikle istihdam, işgücü piyasası ve insan kaynakları politikaları alanında danışmanlık yoluyla katkıda bulunmak; Genç işçiler, engelliler, göçmenler ve yerli halklar gibi kesimlerin insana yakışır işler bulmalarını sağlayacak programları benimsemek ya da güçlendirmek. Küçük ölçekli işletmelere önem verilmesi, ILO’nun istihdam yaratma yaklaşımının ana öğesidir ve bunun da önemli bir yönünü işletmelerin yeniden yapılandırılması oluşturmaktadır.

Dersimiz tamamlanmıştır… Sorularınızı bekliyor ve Teşekkür ediyorum… Doç.Dr.Mehmet M.ÖZAYDIN