NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLERDE TEMEL İSTATİSTİK VERİLERİN DÜZENLENMESİ VE KODLANMASI İLE ANKET TASARIMI NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi iisbf.nisantasi.edu.tr

VERİLERİN DÜZENLENMESİ VE KODLANMASI Veri Girişinin Planlanması: Veri girişinin daha araştırmanın başlangıç aşamasında, veri toplama formu (anket) hazırlanırken planlanması gerekir. Verileri toplarken bilgisayara da nasıl gireceğimizi düşünmeliyiz. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

VERİLERİN DÜZENLENMESİ VE KODLANMASI Veri Toplama Formu Hazırlama: Şeklinde bir veri toplama formu hazırlanmalı. Böylece bilgisayarda her kategoriye karşılık hangi sayısal değerin girileceği önceden belirlenmelidir. Aksi halde özellikle birden çok veri giricisinin bulunduğu araştırmalarda veri girişi ve analiz aşamalarında sıkıntılarla karşılaşılabilir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

VERİLERİN DÜZENLENMESİ VE KODLANMASI Veri girişinin planlaması ile ilgili uygulama çalışması. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

VERİLERİN DÜZENLENMESİ VE KODLANMASI Veri Toplama Formu Hazırlama uygulama çalışması NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Anket tasarImI Anket, insanlardan fikirleri, duyguları, sağlıkları, planları, inançları ve sosyal, eğitimsel, ekonomik durumları hakkında bir bilgi toplama yöntemidir. İyi bir anketin aşağıdaki özelliklere sahip olması gerektiği söylenebilir;  Araştırmacının tanımlamak istediği kitlenin her bir üyesi, eşit ya da bilinen bir olasılıkla seçilme şansına sahip olmalıdır. İhtiyaç duyulan doğruluk düzeyini başarabilmek için yeterli sayıda insan tesadüfi olarak örneklenmelidir. İnsanların doğru ve istekli bir şekilde cevaplayabileceği türde, açık ve kolay anlaşılır sorular sorulmalıdır. Örneklemdeki herkesin soruları cevaplaması sağlanmalı ya da soruları cevaplamayanlar anketle ölçülmek istenen özellikleri açısından soruları cevaplayanlardan farklı olmamalıdır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Anket tasarImI ANKETİN AŞAMALARI Anket İçeriğinin Belirlenmesi Problemin Belirlenmesi Hipotez ya da Araştırma Sorusunun Belirlenmesi Kullanılacak Anket Yönteminin Belirlenmesi Hedef Kitlenin Belirlenmesi Örnekleme Anket Sorularının Oluşturulması Anketin Güvenilirliği ve Geçerliliği Anket Verilerinin Analizi Sonuçların Rapor Edilmesi NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Anket tasarImI Ankette Hedef Kitlenin Belirlenmesi: Üzerinde araştırma yapılması planlanan topluluğa hedef kitle adı verilir. Çalışmanın amacına bağlı olarak hedef kitleye coğrafi, demografik vb. sınırlamalar getirilebilir. Bazı hedef kitleler; Ankara’da yaşayan tüm insanlar, Dikmen’de oturan tüm devlet memurları, şeklindedir. Eğer araştırma yapılan olgunun başında tüm sıfatı varsa ve sayılabiliyorsa, yapılan hedef kitle tanımının doğru olduğu söylenebilir. Planlanan araştırma bilimsel amaçlı ise, hedef kitlenin; içerik, birim, kapsam ve zaman boyutları ile tanımlanmalıdır.Örnek:”2000 yılı itibarı ile Türkiye’deki, nüfusu 5000 ve üzerindeki yerleşim birimlerinde yaşayan tüm vergi mükellefleri NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Anket tasarImI Örnekleme istatistikte belirli bir yığından alınan kümeyi ifade eder. Örneğin; Türkiye'deki tüm üniversite sayıları bir yığın iken İzmir'deki üniversite sayısı bu yığından alınmış bir örnektir. İstatistik bilim dalında örnekleme, N hacimli bir ana kütleden, ana kütleyi temsil edebilen n hacimli bir altküme elde edilmesidir. Tipik olarak ana kütle çok büyüktür veya tüm ana kütle elemanları hakkında bilgiler elde etmek imkânsızdır veya elde etmek için ana kütleyi değiştirmek veya elemanlarına zarar vermek gerekecektir veya çok büyük masraf ve emek gerektirecektir. Bu nedenle tam sayım ile tüm sayısal değerlerin öğrenilmesi istenmez. Örnekleme ile kullanılabilir bir büyüklükte altküme elde edilir. Örnek verileri toplanır; örnek verileri hakkında istatistikler hesaplanır ve örnek istatistikleri üzerinde çıkarımsal istatistik kullanarak ana kütle hakkında bilgiler elde edilir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Anket tasarImI Örneklem Büyüklüğü: Hedef kitledeki birey sayısı bilinmiyorsa: n=t2pq/d2 Hedef kitledeki birey sayısı biliniyorsa: n=Nt2pq/d2 (N-1)+ t2pq N: Hedef kitledeki birey sayısı n: Örnekleme alınacak birey sayısı p: İncelenen olayın gerçekleşme olasılığı q: İncelenen olayın gerçekleşmeme olasılığı t: Belli bir anlamlılık düzeyinde t tablosundan bulunan teorik değer d: Olayın gerçekleşme olasılığına göre kabul edilen +/- örnekleme hatası NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Anket tasarImI ÖRNEK Bir bölgedeki kadınların doğum kontrol yöntemlerini kullanma durumları inceleniyor. Tahmine göre bu oran %20 olsun. Sonuçları %95 güvenilirlik aralığında, d=0.05 örnekleme hatası içerebileceğini kabul edersek kaç kadına anket uygulamalıyız? (N bilinmediğinden sonsuz alındı) α:0.05 de sonsuz serbestlik derecesinde tablo değeri t:1.96 dır. n=1.962* (0.2*0.8)/0.052 =246 Hedef kitledeki kadın sayısı bilinmediğinden sonsuz alındı fakat 500 kadın arasından örneklem seçeceğimizi varsayarsak; n=500* 1.962 *(0.2*0.8)/0.052 *(500-1)+ 1.962 *(0.2*0.8) =165 olacaktır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © kaynaklar Büyüköksüz, Şener. (2015), Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, 21.baskı, Pegem Akademi, Ankara. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©