ETKİLİ DİNLEME

Dinleme çeşitleri Aktif ve pasif dinleme Empatik ve objektif dinleme Bilgilendirici dinleme İlişkisel dinleme Takdir edici dinleme Tanımlayıcı dinleme

Aktif dinlemede kullanılan ifadeler: Anlattıklarına açıklık getirmesini istemek (Ne demek istediğini anlamadım) Sözlerini yorumlamak ya da başka türlü ifade etmek (yani demek istiyorsun ki…) Duygularını yansıtmak (Kendini … gibi mi hissediyorsun?) Başlıca fikir ve duyguları özetlemek (Bu ana kadar söylediklerinden anlıyorum ki…)

Aktif dinleme için: Göz teması kurun. Soru sorarak başlayın. Kişilerin öngörüleri ve amaçları hakkında sorular sorun. Ortak yönlere bakın. Tüm dikkatinizi verin. Ara sıra baş hareketi ve ses ile tepki verin. Zaman zaman konuşmacının sözlerini özetleyin. Konuşmacıya cesaret verin. Gerekmedikçe konuşmayın.

Dinleme Stilleri Dinleme Stilleri Dikkat Edilmesi Gerekli Noktalar Empatik ve Objektif Dinleme Konuşmacının bakış açısını vurgulamak: Konuşmacının bakış açısını anlamak, onun olayları nasıl bir sıra içinde algıladığını ve nasıl şekillendirdiğini, olaylardan nasıl etkilendiğini anlamaya dayanmaktadır. İki yönlü ve eşit bir konuşma sağlamak: Dinleme sırasında fiziksel ve psikolojik tüm engelleri en aza indirerek, karşıdaki kişinin kendisini tam olarak ifade etmesine açıklık göstermek gereklidir. Konuşmacının sözünü kesmekten kaçınmak, beden dili ile verilen tepkilerle kişiye söylediklerine önem verildiği hissettirilmelidir. Hem duyguları hem de düşünceleri anlamaya çalışmak: Dinlemeyi bir görev olarak algılamamak ve karşıdaki kişiye odaklanarak duygu ve düşüncelerini doğru olarak anlamak için çaba göstermek gerekir. Savunucu olmaktan kaçınmak: Karşıdaki kişiden belirli bilgileri almaya dikkat etmek ve bu sırada kişinin söylediği şeylerle ilgili olarak yorum yapmak, üzerine alınarak savunmada bulunmaktan kaçınılmalıdır. Arkadaşça ve objektif olarak yaklaşmak: Karşıdaki kişinin mesajlarını engellemeye ve bozmaya çalışmamak, subjektif değerlendirmelere girmemelidir.

Dinleme Stilleri Dinleme Stilleri Dikkat Edilmesi Gerekli Noktalar Aktif Dinleme Konuşmacının anlamını vurgulamak: Dinleyici konuşmacının kullandığı kelimelerle ya da bu kelimelerin eş anlamlarını kullanarak fikirlerini anladığını ya da doğru olarak anlaşılıp anlaşılmadığını belirlemek için tekrarlar yapar. Özellikle söylediği bazı noktaları not alarak ve bir daha tekrarlamasını isteyerek açıklığa kavuşturur. Duygularını anladığını belirtmek: Dinleyen kişi konuşmacının duygularının bir yankısı şeklinde hissettiklerinin anlaşılmasına yönelik olarak algıladıklarını açıklar. Soru sormak: Konuşmacının duygu ve düşüncelerini doğru olarak anlamak, açıklığa kavuşması istenilen noktaların açıklanmasını sağlamak amacıyla sorular sorulmalıdır.

Dinleme Stilleri Dinleme Stilleri Dikkat Edilmesi Gerekli Noktalar Derin Dinleme Hem sözlü hem de sözsüz mesajlara odaklanmak: Konuşan kişinin anlattıklarına ilişkin anlam hem sözlerinde hem de ifadelerinde gizlidir. Bu nedenle kişinin mesajlarının içeriğini tam olarak anlayabilmek için sözsüz işaretlere dikkat etmek gereklidir. Mesajların hem içerik hem de ilişkisel boyutu dinlenmelidir: Konuşan kişinin kızgınlık dolu olduğunu hem sesinin tonunun, hem de kullandığı sözcüklerden anlamak mümkündür. Kullanılan kelimeler olumlu dahi olsa ne şekilde ifade edildiğine dikkat edilmelidir. Konuşmacıya sormak için anlaşılmayan noktaları not almak: Bir kişi konuşurken söylediklerinin tümünün akılda tutulması oldukça zordur. Bu nedenle hatırlamak için sonradan anlaşılacak bir biçimde küçük notlar almak dikkatli dinlemeyi kolaylaştırır. Gizli anlamlar çıkarmamak: Konuşan kişinin anlattıkları ile ilgili bazı anlaşılmayan kavramlar sorulmalıdır.

Dinleme Stilleri Dinleme Stilleri Dikkat Edilmesi Gerekli Noktalar Eleştirel Olmayan Dinleme Açık fikirli olmak: Yargılayıcı olmaktan kaçınılmalıdır. Karşıdaki kişinin niyetini tam olarak anlayana kadar yargılar bir kenara bırakılmalıdır. Mesajları filtrelemekten kaçınmak: Konuşmacının anlattıkları içinde hoşa gitmeyen ve istenmeyen mesajların atılması, duymazdan gelinmesi, doğru olmadığına inanılarak değer verilmemesi oldukça yanlıştır. Önemli olan ifadelerin konuşan kişinin mesajlarını anlamaktır. Önyargılardan kurtulmak: Doğru bir dinleme konuşan kişinin mesajlarını alırken, düşünceleri ve duyguları ile bütünleşmeyi gerektirir. Kaynak: Devito, 2004, s. 122-126’dan uyarlanmıştır.

Etkili Dinlemenin Anahtarları Kötü Bir Dinleyici İyi Bir Dinleyici İlgi duyulan bir konu bulmak Konunun kendine göre olmadığını düşünmek Bu konudan ben ne alabilirim? Düşüncesi ile iyimser bir yaklaşım Mesajı değil, içeriği yargılamak Mesajın zayıf olduğunu belirtmek İçeriği değerlendirmek ve mesajla ilgili merak ettiği noktaların açıklanmasını istemek Hevesli olmak Tartışmaya hazır olmak Konuşma tamamlanmadan anlayışını oluşturmamak ve yargılamamak Fikirleri dinlemek Gerçekleri dinlemek Belirli konuları dinlemek Esnek olmak Sahte bir enerji göstermek Not almaya yoğunlaşmak Belirli noktaları not almak Dikkatini konuşmacıya vermek

Etkili Dinlemenin Anahtarları Kötü Bir Dinleyici İyi Bir Dinleyici Dikkat dağıtıcı nesneleri sınırlandırmak Kolaylıkla dikkati dağılmak Dikkat dağıtıcılara karşı önlem almak Konsantrasyon sağlamaya özen göstermek Zihin egzersizi yapmak Güç açıklanan nesneleri sınırlandırmak, eğlenceli nesneler aramak Zihnini zorlayan güç materyaller kullanmak Zihnini açık tutmak Duygusal kelimelere yanıt vermek Dikkatini çeken kelimeleri yorumlamak Konuşmadan daha hızlı bir şekilde düşünmeden yararlanmak Konuşmacının hızının yavaş olması durumunda hayal dünyasına dalmak Konuşmacının ses tonu ve hızı doğrultusunda dinlemek, özetler yapmak, tahminlerde bulunmak