NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ Osmanlı tarİhİ ıı Lale Devrİ, Islahatlar, İsyanlar NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi iisbf.nisantasi.edu.tr

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Lale devri Lale Devri ile birlikte Osmanlı İmparatorluğu ilk defa yüzünü Batı’ya döndü. Özellikle kültürel alanda büyük gelişmeler kaydedildi. Osmanlı yönetimi Batı hayat tarzını örnek almaya başladı ki bu gelişmenin, mimariden ev dekorasyonuna, eğlence hayatından edebiyata kadar çeşitli alanlarda yansımaları görülmüştür. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Humbaracı Ahmed Paşa

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Lale devri Avrupa’da yapılan gözlemlerin bir tesiri olarak yaşanan önemli gelişmelerden biri de kuşkusuz, matbaanın Osmanlı’nın Müslüman kesimi ile tanışmasıdır. Bu dönemde Batı’nın daha yakından gözlenmesi amacıyla Avrupa’ya elçiler de gönderilmiştir. Askerî alandaki ıslahatlarda ise sonraki yıllarda Humbaracı Ahmed Paşa’nın teşebbüsleriyle Batı’nın örnek alınmaya başlandığı görülür. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Lale devri İlk Türk matbaası, daha önce birkaç harita basan ve bir matbaa kurmak isteyen İbrahim Müteferrika ile Avrupa seyahatinde matbaa ile tanışmış olup ona bu konuda destek veren Yirmisekiz Çelebizâde Said Efendi tarafından kurulmuştur. 1727’de, şeyhülislamın fetvası ve padişahın fermanı ile izinler alınarak, büyük ölçüde devlet desteği ile faaliyete geçen matbaa Vankulu Lugatı isimli ilk kitabını 1729’da basmıştır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Patrona isyanı Türk batılılaşmasının başlangıcı olarak görülen “Lale Devri”, kanlı bir isyanla kapandı. 28 Eylül 1730 Perşembe günü, sözde, şeriatın gereğini yerine getirmek için başlatılan isyanı tetikleyen farklı sebepler vardı. Malî durumun bozulması, vergi yükünün artması, üst düzey devlet adamları arasındaki güç mücadeleleri, İran savaşlarındaki olumsuz gelişmeler bunların başlıcalarıydı. Özellikle İran seferi için büyük hazırlıklar yapılmasına rağmen III. Ahmed ile sadrazamın sefere gitmek istememeleri ve halk arasında seferin iptal edildiği dedikodusunun yayılması isyanı tetikleyen gelişmelerdi. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © İran savaşları Bu dönemde yaşanan İran savaşlarının sebeplerine bakıldığında başlangıçta İran’ın iç karışıklığından faydalanmak istenilmesi ve sonrasında çeşitli sınır meselelerinin olduğu görülmektedir. Ancak İran ile yaşanan sorunun arka planında bir de iki devlet arasındaki dinî çekişme vardır. İran Caferiliğin beşinci mezhep olarak tanınmasını istemiş, ancak Nadir Şah’ın bu isteği Osmanlı tarafından kabul görmemiştir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Osmanlı-Avusturya/rusya savaşları Rusya, 1736’da ülkesine Kırım Tatarları’nın yaptığı akınlar sebebiyle Prut Antlaşması’nı tanımadığını bildirdi ve Osmanlı yönetiminden kabul edilemeyecek isteklerde bulundu. Ayrıca daha sonra Avusturya’yla Osmanlı’ya karşı birlikte bir saldırı için anlaştılar. Ancak Osmanlı, ordusunda yaptığı reformların da etkisiyle Avusturya cephesinde başarılar elde etti. 1739’da Belgrad’ı yeniden fethetti. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © KAYNAKLAR AFYONCU, Erhan. (Ed.). (2013). Osmanlı Tarihi (1566-1789). Eskişehir: Anadolu Ü. Yay. No: 2838 FAROQHI, Suraiya. (Ed.). (2016). Türkiye Tarihi 1603-1839. 2. Baskı. İstanbul: Kitap Yayınevi UZUNÇARŞILI, i. Hakkı. (2011). Osmanlı Tarihi. III. C. 2. Kısım. İstanbul: TTK Yay. UZUNÇARŞILI, i. Hakkı. (2011). Osmanlı Tarihi. IV. C. 2. Kısım. İstanbul: TTK Yay. UZUNÇARŞILI, i. Hakkı. (2011). Osmanlı Tarihi. IV. C. 1. Bölüm. İstanbul: TTK Yay. KARAL, Enver Ziya. (2017). Osmanlı Tarihi. V. C. İstanbul: TTK Yay. HAMMER, Joseph Von. (1997). Osmanlı Tarihi C.2. İstanbul: MEB Yay.No:3079 İNALCIK, Halil (2016). Devlet-i Aliyye Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar-II. İstanbul. Türkiye İş Bankası Kültür Yay. İNALCIK, Halil (2016). Devlet-i Aliyye Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar-III. İstanbul. Türkiye İş Bankası Kültür Yay. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©