ADNEKSİYEL KİTLELERDE AYIRICI TANI Prof. Dr. Fulya Dökmeci Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum A.D
Adneksiyel Kitlelerin Preoperatif Değerlendirilmesi Anamnez (yaş, menopozal durum, aile hikayesi) Fizik muayene (solid, fikse, irregüler kitle, asit) Görüntüleme yöntemleri (abdominal ve pelvik USG, BT) Tümör belirteçleri ( CA 125 )
Ultrasonografi Bulguları Malignite riski Düşük Yüksek Tümör boyutu 10 cm 10 cm Septa Yok veya ince Kalın Lokül sayısı Uniloküler Multiloküler Ekodansite Hipo-ekojenik Homojen Artmış ekojenite Miks/solid komponent Papiller çıkıntılar Yok Var
Benign
Benign
Benign
Benign
Şüpheli Adneksiyel Kitle
Şüpheli Adneksiyel Kitle
BENİGN BOT
Doppler USG
Doppler USG
CA 125 düzeyi postmenopozal hastaların değerlendirilmesinde önemlidir Yalancı (+) oranı Premenopozal adneksiyel kitleler CA 125 85 % benign Postmenopozal adneksiyel kitleler CA 125 80 % malign Vasilev, Obstet Gynecol 1988 CA 125 düzeyi postmenopozal hastaların değerlendirilmesinde önemlidir
Over Kaynaklı Kitleler: Benign veya Malign ? %100 duyarlı herhangi bir test yok Şüpheli adneksiyel kitlelerde primer yaklaşım ‘’ Cerrahi inceleme’’ (L/S veya L/T)
Premenopozal Kadınlarda Adneksial Kitlelere Yaklaşım Adneksiyal Kitle Boyut < 10 cm Mobil, kistik Unilateral Asit bulgusu yok Boyut > 10 cm Fikse, solid Bilateral Asit var Kitle sebat eder veya büyür ise Cerrahi değerlendirme 6 - 8 haftalık takip %70 kaybolur veya küçülür L/S vs L/T Klinik takip
Adneksiyel kitlelere yaklaşım Preoperatif değerlendirmede malignite tanısında yüksek yalancı-pozitif sonuçlar nedeniyle çoğu benign kitleler (gereksiz laparotomi!) ile tedavi ediliyor Diagnostik Laparoskopi
Adneksiyel kitlelere yaklaşım Preoperatif değerlendirmede malignite şüphesi olmayan kitlelerin ( unilokule kistik, septa < 3 mm, vejetasyon yok) malign olma olasılığı < %1 Laparoskopik cerrahi tedavi
Adneksiyel Kitlelerin İntra-operatif Değerlendirilmesi Overde papillalar, vejetasyonlar Peritonda papillalar, vejetasyonlar Belirgin asit Artmış Malignite Riski Sitoloji için mayi Frozen için biyopsi veya eksizyon L/T
I-EPİTELİAL OVER TÜMÖRLERİ Seröz (% 35-50) Müsinöz (% 10-20) Endometrioid (% 15-20) Clear cell (% 5-10) Brenner (% 5) Undifferansiye (% 5)
II. NON EPİTELİAL OVER TÜMÖRLERİ (WHO Sınıflaması) I. Germ Hücreli Tümörler Disgerminom Endodermal Sinüs Tümörü Embriyonal Karsinoma Polyembriyoma Koriokarsinoma Teratoma İmmatür Matür Monodermal Struma ovari Carcinoid II. Germ Hücre ve Sex-Cord Stromal doku içeren tm. Gonadoblastoma Mixed
III-BORDERLİNE OVER TÜMÖRLERİ ( BOT ) Düşük malign potansiyeli olan epitelial over tümörleri ( WHO, 1973 ) Bütün epitelyal over kanserlerinin % 5-20 Patolojik özellikler Bilateralite Seröz : 20-60 % Musinöz : 5-10 % Ortalama yaş : 45 yaş
IV- SEKS KORD STROMAL OVER TÜMÖRLERİ I. IGranuloza-stromal hücreli tümörü A. Grauloza hücreli tümör * Yetişkin tip * Juvenil tip B. Teka-fibroma * Tekoma * Fibroma * Fibrosarkom * Sklerozan stromal tümör II. Sertoli-stromal hücreli tümörler (androblastomlar) A. Sertoli hücreli tümör B. Leydig hücreli tümör C. Sertoli-Leydig hücreli tümör III. Gynandroblastom IV. Sınıflanamayan
V- NONSPESİFİK MEZANKİMAL OVER TÜMÖRLERİ Fibrom, hemanjiom, leiomyom Lenfoma Sarkom VI- METASTATİK OVER TÜMÖRLERİ GİS Meme Endometriyum Lenfoma Sarkom, Diğer
Over Tümörlerinde Tarama Testleri Yıllık pelvik muayene Tümör belirteçleri (CA 199, Alfa feto protein, HCG, CEA, E2, Testesteron) Sonografi Transvaginal Renkli akım doppleri Genetik tarama (Ailesel kanser) kombine
Risk Faktörleri % RRX Temel risk 1,4 – 1,8 1 Artmış risk Aile hikayesi BRCA 1 mut BRCA 2 mut Lynch II / HPNCC İnfertilite Nulliparite Geç Menopoz Erken Menarş Azalmış risk Multiparite OK kullanımı ( ≥4 yıl) Histerektomi ve Tüp Lİgasyonu 9,4 30-40 27 10 5-7 16-29 16-19 6-7 2-5 2-3 1,5-2 1-1,5 0,4-0,6 0,6
Semptomlar Abdominal şişkinlik, dispepsi Sık idrara çıkma, pelvik ağrı Amenore, oligomenore Menometroraji Virilizan belirtiler Karın ağrısı Bacaklarda şişlik, ödem İştahsızlık, kilo kaybı
Teşekkürler