Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme İhtiyaç Analizi Modeller Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Program Geliştirmede İhtiyaç Analizi İHTİYAÇ-GEREKSİNİM SAPTAMA İhtiyaç; "ne ?" ile "ne olmalı ?" arasındaki farktır. Eğitim programı hazırlanmak için bir ihtiyacın olması gerekmektedir. Örneğin; Bir savaşta bir ülkenin parçalanması sonucu yeni ülkelerin ortaya çıkar. Bunun tarih ve coğrafya derslerine eklenmesi gerekmektedir. Bir ihtiyaç meydana geldiği için tarih ve coğrafya derlerinde program geliştirme çalışmaları yapılmalıdır. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme İHTİYAÇ SAPTAMA İhtiyaç saptama program geliştirme çalışmalarının önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. “İhtiyaç saptama çalışmaları yapılmadan yürütülen etkinlikler ölü yatırımlardır” Programın hazırlanması için bir program ihtiyacının ortaya çıkması ve ihtiyacın en iyi şekilde karşılanması için de gerçek ihtiyacın ne olduğunun saptanması gereklidir. Program hedeflerinin oluşturulması ihtiyaç saptama çalışmalarına dayanmaktadır. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme İhtiyaç saptama çalışmalarında üç temel soruya cevap aranmaktadır: Toplumun beklenti ve ihtiyaçları nelerdir? Bireyin ihtiyaçları nelerdir? Konu alanı ile ilgili ihtiyaçlar nelerdir? Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme İhtiyaç değerlendirme süreci beş aşamada yapılmaktadır: İHTİYAÇ SAPTAMA SÜRECİ 1. Hazırlık 2. Bilgi toplama 3. Bilgilerin analizi 4. Bilgilerin rapor edilmesi 5. Bilgilerin kullanımı: bilgilerden yararlanmak Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
İhtiyaç Analizi Yaklaşımları Farklar Yaklaşımı; Var olan başarı durumu ile beklenen başarı durumu arasındaki farkı ortaya çıkarır. Bu yaklaşımda kurumun istediği durum ile var olan durum karşılaştırılır. Eğer istenen duruma ulaşılmamışsa bir ihtiyaç var demektir. Bu nedenle program geliştirme çalışmaları yapılmalıdır. Örnek: Bir okulda matematik dersinden % 85 başarı beklenirken okulun başarısı %50 de kalmıştır. İstenen başarı %85, var olan başarı %50 dir. Arasında %35 fark vardır. İstenen başarıya ulaşılmadığı için bir ihtiyaç doğmuştur. Bu da demektir ki matematik dersinde bazı değişikliklerin yapılması gerekmektedir. Bu değişiklik program geliştirmedir Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Demokratik Yaklaşım İhtiyaç, toplumdaki baskı gruplarının isteklerinden hareketle ortaya çıkar. Çoğunluk grupların isteğinden hareket edilir. Baskı grupları çoğunluk gruplardır. Toplumdaki çoğunluk ne istersen o alanda çalışma yapılır. Çok sayıda insan-toplumdaki baskı grupları Örnek: Türkiye uzun zamandır akraba ve berdelle evliliğe karşı çıkmaktadır. Yapılan anketler sonucunda halkın büyük çoğunluğunun berdel usulü evliliğe karşı çıktığı ortaya çıkmıştır. Bu alanda bir ihtiyaç doğmuş. Eğitim programlarında akraba evliliğinin sakıncaları konularının eklenmesi bir ihtiyaç olarak ortaya çıkmıştır. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Analitik Yaklaşım Gelecekte ortaya çıkması muhtemel durumlardan yola çıkarak ihtiyacın belirlenmesidir. Eleştirel düşünceden yola çıkılarak çözüm aranılır. Bu yaklaşıma göre şimdiki durumdan hareket edilerek gelecekte nelerin ortaya çıkabileceği üzerinde durulmalıdır. Teknolojik gelişmelerin neleri değiştireceği, toplumda nelerin gelişeceği üzerinde durur. Gelecek Örnek: Günümüzde şu okul aracılığıyla eğitim öğretim devam etmektedir. Fakat gelecek dönemlerde okula ihtiyaç duyulmadan bilgisayar aracılığıyla evlerde eğitim yapılabilir. Öğretmenler Internet üzerinden evlerdeki öğrencilere eğitim verebilirler. Bu nedenle programlara ihtiyaca cevap verecek bir ders eklenir. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Betimsel Yaklaşım Bir nesnenin yokluğu ile ortaya çıkacak zararlar ve o nesnenin varlığının ortaya koyacağı yararlardan hareketle ihtiyaç belirlenir. Eğitimde kullanılan bazı materyallerin olmaması durumunda nelerin olabileceği üzerinde durur ve ihtiyacı buna göre belirler. Kar-zarar varken-yokken-ihtimal Örnek: Okulda beden eğitimi derslerinde kullanılan malzemeler kullanılmamış bunun yerine öğrencilerin spor amaçlı koşturulmasının daha yararlı olduğu düşünülmüştür. Fakat daha sonra öğrencilerin bedensel bazı becerileri yerine getiremedikleri tespit edilmiş ve spor malzemelerinin tekrar kullanılması ihtiyacı doğmuştur. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Süreç Yaklaşımı Mevcut süreçteki ihtiyaçları belirler. Teknolojik gelişmelere uygun olarak mevcut sistemde ne gibi değişikliklerin yapılması gerektiği üzerinde durur. Örnek: Beden eğitimi dersinde yeni bir spor dalı ortaya çıkmıştır. Bu yenilik programa eklenmelidir Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
İhtiyaç Belirleme Değerlendirme Teknikleri Delphi Tekniği Konu ile ilgili uzmanların yüz yüze gelmeden görüşlerinin alındığı bir tekniktir. Amacı; konu ile ilgili seçilmiş uzmanların görüşlerinin alınması ve ortak görüş sağlanmasıdır. Bir konu hakkında gelecekte nelerin nasıl olabileceği üzerinde durur. Konu ile ilgili uzman kişilere mektup veya e-mail gönderilir ve görüşleri anketler aracılığı ile alınır. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Örnek; 2020 yılında öğretmen nasıl yetiştirilir? Konu ile ilgili ortalama 100 tane uzman seçilir. Sorular uzman kişilere gönderilir. Alınan cevaplarda bir gruplama yapılır. Toplanan cevaplar uzman kişilere gönderilir ve bir sıraya koymaları istenir. Uzmanlardan grup dışı kararı olan varsa kararını değiştirmeleri istenir. Değiştirmediği taktirde yorumlaması istenir. Amaç ortak görüşü sağlamaktır. Uzmanlara bu katılımdan dolayı hiçbir ödeme yapılmaz. Uzmanlar, bir birlerinin görüşlerini etkilemelerini (primadonna) engellemek için bir araya getirilmez. Sonuçların kesin olmasından tahminler ve varsayımlar ortaya konur. Günümüzde birçok alanda uygulanmaktadır. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Progel - Dacum Tekniği Program (pro) geliştirme(gel) sözcüklerinin kısaltılmasıdır. İş analizine benzer. Fakat Progel daha az zaman alır. Bireyin bir işi yapabilmesi için sahip olması gereken özellikleri belirler. Bir işin gerekleri uzmanları tarafından belirlenir. Yani beceri profili çıkarılır. İşin yapılabilmesi için bireylerin hangi özelliklere sahip olması gerektiğini ortaya çıkaran bir tekniktir. İşin başında ustaları tarafından işin gerekleri çıkarılır. Kısaca işin uzmanı mesleğin psikomotor özetini çıkarmaktadır. Yüzeysel akademik olmayan ve meslek analizine göre daha kısa zamanda ve daha az maliyetle elde edilen bilgilerdir. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Gözlem Kişileri gözleyerek bilgi toplama yoludur. Gözlem yaparken doğal gözlem tercih edilmelidir. Özellikle psikomotor becerilerin belirlenmesinde kullanılır Genellikle iş ortamında uzmanların psikomotor davranışları belirlemek için gözlem formları doldurması şeklindedir. Meslek analizi bu tekniği içerisinde barındırır. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Meslek(İş) Analizi İş alt basamaklara ayrılır. Alt basamaklar bilişsel, duyuşsal ve devinişsel basamaklardan oluşur. İş tanımından ve özelliklerinden yola çıkılarak mesleğe ilişkin işlerin ve işlemlerin iş ortamındaki deneyimli-uzman kişilerle belirlenmesidir Mesleğe ilişkin derinlemesine bilgi elde edilir. Akademik bilgiler vardır. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Ölçme Araçları -Testler İhtiyaç analizi yapmak için ölçme araçlarından yararlanılır. En yaygın olanı test tekniğidir. Bireyde aranan özelliklerin ne miktarda var olduğunu saptamak için yapılan işlemlerdir. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Görüşme - Grup Toplantıları En yaygın olarak kullanılan tekniklerden biridir. İhtiyaç hakkındaki görüşler sözlü olarak alınır. Sorularla kişilerin görüşleri belli olur. Kişilerin duyguları saklamaları önemli bir eksikliktir. Herhangi bir kişi tarafından yapılabilir. Bilişsel ve duyuşsal alandaki becerileri belirler. Günümüzde telefon ve internet aracılığıyla da yapılabilmektedir. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Kaynak Tarama Literatür Taraması: Bilimsel makale ve yayınlar. Raporların değerlendirilmesi Müfettiş raporları ve YÖK denetleme kurulu raporları mevcut programların incelenmesidir. Kullanılan programın aksayan yanları belirlenir. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme yaklaşımlar Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Program geliştirmede en yaygın olan modeller; TABA, TYLER, RASYONEL PLANLAMA (teknokratik model), WULF ve SCHAVE’in SİSTEM YAKLAŞIMINI ESAS ALAN MODELİ, SKİLLBECK’in DURUMSAL STENHAOUSE’un SÜREÇ yaklaşımı modelleridir. Türkiye’de ise öne çıkan program geliştirme modelleri, MEB Program Geliştirme Modeli ve TABA ve TYLER modelidir. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Tyler Modeli Akılcı bir modeldir. En önemli unsur eğitimin hedefleridir. Diğer önemli unsur ise Eğitim Durumlarıdır. İlerlemeci yaklaşım temellidir. Tümevarım yöntemini benimser. Program geliştirme süreçlerini hedeflere göre belirler. Tyler tarafından geliştirilen doğrusal 1949 yılına geliştirilen program geliştirme modeli, klasikleşmiştir. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Ona göre; öğrenme gözlenebilen davranışlara dönüşmelidir. Öğrenmeyi etkileyen temel koşul, deneyimlerdir. Program, eğitim hedeflerine ulaştıran etkin yaşantılardır. Her programın sonunda bir değerlendirme olmalıdır. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Okul hangi eğitim amaçlarına ulaşmak istiyor? Bu amaçlara ulaşmak için hangi eğitim faaliyetleri yapılmalıdır? Bu eğitsel faaliyetler etkili olarak nasıl düzenlenecektir? Bu hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığı nasıl belirlenecektir? Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Kaynaklar Birey-Toplum-Konu Alanıdır. Olası Genel Amaçları belirlemek gerekir Olası genel amaçlar belirlendikten sonra Süzgeçler kullanır. SÜZGEÇ olarak ise Süzgeçler ise Eğitim felsefesi ve Eğitim psiklojisi dir. Süzgeçlerden geçirdikten sonra amaçlar kesinleşir. Belirlenen amaçlara göre Öğrenme Yaşantıları seçilir düzenlenir ve yönlendirilir Son olarak ise Değerlendirme yapılır. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Birey İstenilen Amaçlar Eğitim Felsefesi Eğitim Psikolojisi Öğretim Yaşantıları Toplum Değerlendirme Aday amaçlar Bilgi Tyler’ın Doğrusal Programlama Modeli Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Tyler modelinde dikkat edilecek hususlar Öğretilecek bilgi ve becerinin doğası ve yapısı Toplumun ihtiyaçları Öğrencinin ihtiyaçları Bilgi Toplum Öğrenci Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme TABA MODELİ Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Taba Modeli Tümevarımcı bir yaklaşım benimsemiştir. ABD de yaygın olarak kullanılmıştır, Program geliştirmenin aşamaları; İhtiyaçların Belirlemesi Amaçların hedeflerin belirlenmesi İçeriğin Seçimi-İçeriğin düzenlenmesi Öğrenme Yaşantılarının Seçimi ve düzenlenmesi Neyin nasıl değerlendirileceğinin saptanması Program öğelerinin sırası ve ilişkilerinin kontrolü Bu modelin ilk ve son basamakları önemlidir. Program geliştirme sürecine ilgili tüm bireylerin katılımını öngörür özelikle uygulama aşamasında öğretmenler aktif olarak rol almalıdır. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Taba-Tyler modeli Bu modelin en önemli özelliklerinden bir tanesi DÖNÜT bulundurmasıdır. Yani değerlendirme sonunda SONUÇ YETERLİ mi sorusu sorulur ve cevap olumsuz ise yani Hayır ise DÖNÜT verilir. Dönüt amaçlara ve diğer öğelere verilir. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Aşamaları: Başla => İhtiyaçları belirle => Genel amaçları belirle => amaçları sapta => içeriği seç-içeriği düzenle => öğrenme yaşantılarını belirle => öğrenme yaşantılarını düzenle => değerlendirme yap => sonuç yeterli mi? DÖNÜT Evet, ise: Ayrıntılı işleri formüle et ve işlemleri tekrar belirle ve Bitir. Hayır ise: Dönüt ver dikkat dönüt verme işlemi Amaçları Sapta aşamasından başlar. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
ABD: TABA-TYLER MODELİ
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
AVRUPA’DA YAYGIN OLAN MODELLER Rasyonel Planlama-Teknokratik Model Bu model Taba ve Tyler modelleri ele alınarak geliştirilmiştir. Yeniden kurmacılık felsefi görüşünün etkisi altındadır. Modelin aşamaları şu şekildedir. GENEL AMAÇLAR AMAÇLAR ÖĞRENME DURUMLARI DEĞERLENDİRME Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Yenilikçi-Durumsal Model- Skilbeck Skillbeck tarafından geliştirilmiştir. Okul merkezli bir yaklaşımdır. Hümanizm felsefesi görüşünün etkisi altındadır. 1. Durum çözümlemesi, 2. Amaçlar, 3. Öğrenme-öğretme süreçlerinin belirlenmesi 4. Programı desenleme, 5. Programı uygulama, 6. Değerlendirme, Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Süreç Yaklaşımı Modeli (Stenhouse) Her konu için ayrı ayrı öğrenme yoları yerine tüm konular için ortak bir öğrenme yolu benimsenmelidir. Amaç öğrencinin en iyi şekilde nasıl öğreneceğidir. Öğrencilerin eleştirel düşünme problem çözme karar verme gibi üst düzey beceriler kazanmaları önemlidir. Anahtar kelimeler ortak bir öğrenme yolu en bütün eleştirel düşünme Konu merkezli tasarımlar içinde en bütünüdür. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Süreç yaklaşımı modeli sınıf öğretmenine mesleki özerklik sağladığı için; öğretmenlerin çok iyi yetişmiş olmasını gerekli kılmaktadır. (Oysa durumsal model ise okulu merkeze aldığından okul ve yakın çevresindeki durumun değerlendirilmesini önemli görmektedir.) Süreç yaklaşımı modeli ilerlemecilik akımından etkilenmiştir. Modelin aşamaları şu şekildedir : 1. İçerik-Bağlam, 2. Öğrenme Durumları, 3. Genel amaçlar, 4. Değerlendirme, Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Sistem yaklaşımına dayalı program modeli Wulf ve Shave Öğretmenlerinde program geliştirebileceği tezini savunur. Komisyon üyeleri seçilir 1.Aşama: problemi tanıma Amaç belirlenir Amaçların davranışa dönüştürülmesi II.Gelişme: ne öğretelim İçerik Belirlenmesi III. Nasıl öğretelim Uygun ders planlarının yazılması Öğretim materyallerinin geliştirilmesi Öğrenme ortamının desenlenmesi IV.Değerlendirme Sonuçların değerlendirilmesi Sürekli dönüt sağlanması Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
ABD: SİSTEM YAKLAŞIMI MODELİ
EĞİTİMDE SİSTEM YAKLAŞIMI Öğrencilerde istenilen davranış değişikliğinin gerçekleştirilebilmesi öğretme-öğrenme durumlarına etki eden bütün unsurların birlikte düşünülüp organize edilmesi ile yakından ilişkilidir. Bu durum sistem yaklaşımının uygulanmasını gerekli kılar. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme SİSTEM ÇEŞİTLERİ: Üç ayrı sistem çeşidi vardır: 1-AÇIK SİSTEM: Bütün öğeleri içinde barındıran sistemdir. 2-YARI AÇIK SİSTEM: Dönütü bulunmayan ya da yetersiz olan sitemdir 3-KAPALI SİSTEM: Dönütü yoktur ayrıca girdi ve ayrıca yeterli girdi ve çıktısı da yoktur. ÖRNEK: Sınav yapılmayan bir okul yarı açık sisteme, öğretmeni olmayan bir okul ise kapalı sisteme örnektir. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Öğretim Tasarımında “Sistem” yaklaşımı Evet İŞLEMLER Çıktılar Girdiler Hayır Dönüt (Kontrol) Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme GİRDİLER: Bir hedefi gerçekleştirmek için dışarıdan alınan ve gerekli olan her türlü insan(malzeme) girdi olarak tanımlanabilir. Öğrencilerin Giriş Davranışları (Bilişsel,Duyuşsal ve Psikomotor) Öğrencilerin sayısı, yaşı ve cinsiyeti Yatırım Araç,gereç ve donanım Enerji, Yiyecek, İçecek Yeni Bilgi Yeni Personel Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme İŞLEMLER(Öğretim Hizmeti): Sistemin girdilerinin hedefler doğrultusunda işlendiği, biçimlendiği, yeniden oluşturulduğu, yeni istendik ürün oluşturulduğu kısımdır. 1. Etkinlikler(Üniteler ve sırası) 2. Öğretim Ortamının Fiziksel Özellikleri 3. Öğretim Materyalleri 4. Öğrenci Katılganlığı Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme 5. Öğretim zamanı 6. Öğretim Strateji, Yöntem ve Teknikleri 7. İpuçları, pekiştireç, dönüt düzeltme işlemleri 8. Öğretmen özellikleri 9. Zihinsel Süreçler 10. Biçimlendirme ve Yetiştirmeye Dönük Değerlendirme Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme ÇIKTILAR: Girdilerin işlemler bölümünde hedefler doğrultusunda biçimlendirilip oluşturulmasının sonucunda ortaya çıkan ürünlerin tümüdür. Ölçme ve değerlendirme sonucu belirlenir. Beklenen Ürünler 1. Bilişsel Çıkış Davranışları 2. Duyuşsal Çıkış Özellikleri 3. Psikomotor Çıkış Davranışları Beklenmeyen Ürünler Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Bir açık sistem olan eğitim, girdi, işlem,çıktı ve dönütten oluşan ve en az bir hedefi gerçekleştirmek üzere örgütlenip işe konulan her uygulama sonucuna göre yeniden düzenlenen dirik bir yapı olarak tanımlanabilir. İnsan davranışlarını istendik yönde değiştirmek için işe koşulan eğitim açık bir sistemdir. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme DÖNÜT: Hedefin gerçekleşme derecesine bakılarak, sistemin işleyip işlemediğini, işlemeyen yanların neler olduğunu bunların nasıl ve ne yolla giderileceğini belirlemek amacıyla yapılan tüm etkinliklerdir. Dönüt sistemin çalışmasını ve geliştirilmesini sağlar. İç ve dış dönütler aracılığı ile gerçekleştirilir. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Türkiye’de Yaygın Olan Eğitim Programı Modelleri Türkiye’ de günümüze kadar yaygın olarak Taba-Tyler modeli kullanılmaktadır. Buna göre eğitim programları genelde: Amaçlar (hedefler), Muhteva (İçerik), Öğretme-öğrenme süreçleri (eğitim durumları), Değerlendirme, aşamalarından oluşmaktadır.
MEB -2004 Yeni Program Geliştirme Modeli İhtiyaçların Belirlenmesi MEB -2004 Yeni Program Geliştirme Modeli Genel Hedeflerin Belirlenmesi Alanın Kavram, İlke ve Becerilerinin Belirlenmesi Öğrenme Alanları ve Alanın Kazanımlarının Belirlenmesi Diğer Alanlarla Bağlantılar Öğretim Etkinlikleri, Ölçme Değerlendirme ve Öğretmen Kılavuzu Öğrenme Alanlarının Kapsadığı Ünitelerin/Temaların Belirlenmesi Kavram Haritalarının Oluşturulması Paydaşlarla Paylaşımın Sağlanması Materyal Geliştirilmesi Programların Onaya Sunulması Programların Denenmesi İzlenmesi ve Değerlendirilmesi
PROGRAM TASARIMI YAKLAŞIMLARI BİREY ( ÖĞRENEN ) MERKEZLİ TASARIMLAR KONU MERKEZLİ TASARIMLAR SORUN ( ÇEKİRDEK ) MERKEZLİ TASARIMLAR Konu Tasarımı Disiplin Tasarımı Geniş Alanlı Tasarım Süreç Tasarımı Korelasyon desen (Disiplinler Arası) tasarımı Çocuk Merkezli Tasarım Yaşantı Merkezli Tasarım Romantik (Radikal) Tasarım Hümanistik ( İnsancıl) Tasarım Yaşam Şartları Tasarımı Çekirdek (CORE) Tasarımı Toplumsal Sorunlar Ve Yeniden Kurmacılık Tasarımı
1.Konu Merkezli Program Tasarımları a) Konu Tasarımı: Hem en eski yaklaşım hem de tüm eğitimciler tarafından en iyi bilinen yaklaşımdır. Bu yaklaşımın temel dayanağı olan AKIL, insanı farklı kılan bir unsurdur. Bilginin elde edilmesinde ve bilginin aranmasında AKLA gereksinim duyulmaktadır. Bu yaklaşımda aklın kullanılması ve işletilmesine bağlı olarak konular düzenlenir. Akıl bilgiyi üretir ve kullanır. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Eğitim uygulamalarında en yaygın kullanılan tasarım şeklidir. Programın her bir öğesi bir bütün olarak algılanmaktadır. Okullarda uygulanan eğitim programlarının büyük bir çoğunluğu bu tasarım yaklaşımıyla düzenlenmiştir. Konu alanı deseninde öğrencinin sadece bilgiyi kazanmış olması, “öğrenmesi” için yeterli görülmektedir. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Evrensel doğruları içerecek konulara göre düzenlenir. Her konu o konunun uzmanlarınca hazırlanır, büyük bir kısmı değişmez. Konular önkoşul öğrenmelere ve basitten karmaşığa vb ilkelere göre düzenlenmelidir. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme *Konular basitten karmaşığa göre mantıklı bir sıra ile düzenlenir ve öğretilir. *Öğretmen sunumda öğretimde aktiftir ezberleterek öğretir. *Konular öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeylerine göre düzenlenir. *Konular derinlemesine ayrıştırılarak öğretilir. Bu yaklaşım dört ana şekilde görülür. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme b) Disiplin Tasarımı(Ders): Konuların bir araya getirilmesi ile oluşan tasarımdır. Konular birleşerek dersleri disiplinleri oluşturur. Konu tasarımından farkı daha bütünsel bilgilerden oluşmasıdır Bu yaklaşımda eğitim programı, akademik disiplinler üzerinde yoğunlaşmasına karşın aslen yine de KONU TASARIMI ile aynıdır. Akademik disiplinler programa yön verir. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Disiplin Tasarımı Alanların Ayrıştırılmasını ve konuların derinlemesine öğretilmesini savunur. Fizik Tarih Osmanlı Tarihi İlkçağ tarihi Quantum Fiziği Atom Fiziği Amaç uzmanlaşmayı sağlamaktır.
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Her ders kendi içerisinde bir bütün oluşturur. Öğrencinin herhangi bir disiplinin yapısını dayandığı mantığı anlaması önemlidir. Eğer öğrenci tarih öğrenecekse bir tarihçi gibi araştırma yapmalı biyoloji öğrenecekse bir biyolog gibi araştırma yapmalıdır. Öğrenilecek konunun yapısı kullanılacak yöntemi de içerir. Öğrencinin bilgiyi yeni ve benzer durumlarda kullanması istenir. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme c) Geniş Alanlı Tasarım: Bu yaklaşımda konu merkezli tasarımın neden olduğu parçalanma ve bölümlerdeki ayrılma sorununa çözüm getirme amacı ile oluşturulmuştur. Amacı, konuları mantığa uygun bir şekilde bir araya getirmektir. Bu şekilde farklı dersler olan coğrafya, ekonomi, politika, antropoloji, sosyoloji ve tarih bir araya getirilerek sosyal bilgiler dersi oluşturulur. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Alanların Bütünleştirilmesiyle program düzenlenir. Geniş alan Tasarımı Alanların Bütünleştirilmesiyle program düzenlenir. Sosyal Bilgiler Fen Bilgisi Hayat Bilgisi Fen Bil. +Sosyal Bil. Tarih +Coğrafya Fizik+ Kimya+ Biy. Fizik Tarih Atom Fiziği + Quantum Fiziği Osmanlı Tarihi+ İlkçağ tarihi Amaç konuları genel hatlarıyla Yüzeysel öğretmektir.
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Öğrencilere kazandırılacak bilgi beceri ve duyguların birleştirilmesi gerektiğine inanılır. Çünkü bunlar bütün olarak görülür. Çağımızda bilgi sürekli değişmektedir, bunların tamamının öğretilmesi mümkün değildir. Hayat Bilgisi, Dil bilimleri, Sosyal Bilimler ve Fen ve Doğa Bilimlerinde programlar geniş konu alanlarında hazırlanır. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Kısaca birbirini ilgilendiren bilgilerin ve etkinliklerin bir disiplinde toplanmasını ele alan yaklaşıma GENİŞ ALANLI TASARIM adı verilir. İlköğretimin ilk üç yılında Hayat Bilgisi dersi içinde ele alınan konular 6.7.8 sınıflarda sosyal bilgiler fen ve teknoloji derleri ortaöğretim yıllarında ise tarih coğrafya sosyoloji fizik kimya biyoloji derslerin içinde incelenir. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme d) Süreç Tasarımı: Her konu için ayrı ayrı öğrenme yollarını düzenleme yerine, tüm konular için ortak bir öğrenme yolunu ön plana çıkaran bir tasarım yaklaşımıdır. Düşünme stratejileri, problem çözme, karar verme süreçleri kullanılır. “özellikle eleştirici düşünce” bu yaklaşımın en önemli ürünlerinden biridir. Burada amaç öğrencinin en iyi şekilde nasıl öğreneceğidir. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
e. Disiplinler Arası Tasarım Korelasyon, İlişkisel ve Tematik Programlarda bir ders yada etkinlik merkezde tutulur diğer ders ve programlarda buna göre düzenlenir. Farklı ders ve konuların birbirlerinden bağımsız değil birlikte ilerlemesi söz konusudur. Farklı derslerle ilişki kurmayı esas alır. ORTAK KONU ORTAK TEMA Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Toplu öğretim modeline göre (bir ders yada etkinlik merkezde, diğer dersler ve etkinliklerde buna paralel olarak düzenlenir.) yapılan program geliştirme yaklaşımıdır. İlköğretim dönemi çocuğunun konuları ve etkinlikleri parça parça ve birbirinden bağımsız olarak düzenleyip öğrenmesi güçtür. Bu dönemde konular ve etkinlikler bütünleştirilerek daha etkili öğrenirler. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme ÖRN: İlköğretimde (I . kademede) uygulanan MİHVER dersler (hayat bilgisi, sosyal bilgiler, fen bilgisi) merkezde ve ifade beceri dersleri (Türkçe, matematik, müzik, resim) bunun çevresinde ilişkisel olarak düzenlenir. ÖRNEK: HAYAT Bilgisi dersinde canlılar ünitesi işleniyorsa, TÜRKÇE dersinde canlılara ilişkin bir okuma parçası, MÜZİK dersinde canlılara ilişkin bir parça, BEDEN eğitimi dersinde canlıların hareketlerine ilişkin konular işlenebilir. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
2. Öğrenci Merkezli Tasarımlar Bu yaklaşım özellikle ilkokul düzeyinde kalmış; buna karşın üst sınıflarda tüm ders kitaplarının konu merkezli olması nedeniyle yavaş yavaş konu merkezli programlara dönüşüm olmuştur. Öğrenci merkezlidir. Öğretmen; danışman ve yol göstericidir. Programın öğelerinin düzenlenmesinde temel etken öğrenci ilgi ve ihtiyaçlarıdır. Öğrenci ihtiyaçlarına ve öğrenci yaşantılarına öğrenmede yer verilir. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Tek tek veya grup halinde öğrenciler ciddi bir problemi çözmeye çalışırlar. Öğrencilerin kendilerini tatmin etmek ve başarılı olmak için belli programlara katılmasıdır. Öğrencilere Sosyal ilişkiler, Araştırma, Duygusal rahatlama,Bedensel zindelik, Öz disiplin, Kendini ifade etme, gücü kazandırır. Bu yaklaşım şu şekillerde görülebilir. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme a) Çocuk Merkezli Tasarımlar; Bu tasarımın savunucuları öğrencinin en iyi şekilde öğrenebilmesi için etkin duruma geçirilmesi gerektiğini öne sürmüşlerdir. Onlara göre öğrenme öğrencinin yaşantısından ayrılmamalıdır çünkü ikisi de birbiriyle bağlantılıdır. Öğrencinin ilgisi ve ihtiyaçları ön plandadır. TABA’nın “kişi yaşadığını öğrenir” görüşü, bu yaklaşımın ana düşüncesidir. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Önce öğrencinin ilgi ve ihtiyaçları hazırbulunuşlukları belirlenir ve sonra buna göre program oluşturulur. Öğrenci etkin duruma getirilmelidir Hedefe dayalıdır fakat merkezde konular değil çocuklar vardır. Her öğrenci için farklı programlar da içerir. Çocuklar okula gelmeden programlar yapılır. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme b) Yaşantı Merkezli Tasarımlar(J.Dewey-Tyler); Bu tasarımda çocuk merkezli tasarım gibidir. Fakat bura da çocukların ihtiyaç ve ilgilerinin önceden tasarlanamayacağı fikri ön plandadır. Dolayısıyla eğitim programı çerçevesinin tüm çocuklara göre planlanamayacağı ileri sürülür. Bu nedenle eğitim programı tüm ihtiyaçları önceden belirtemez, bizzat öğretmen her öğrenciye uygun olanı, uygulama alanında vermelidir. Bu durum yaşantı merkezli tasarımda uygulamada sorunların çıkmasına neden olmuştur. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Öğretim süreci esnasında program geliştirmeye başlanır. Uygulamaya başlayınca çocukların ihtiyaç ve ilgileri hazırbulunuşlukları belirlenir ve öğretmen buna göre durumu ayarlar program yapar. Programlar süreç içerisinde değişebilir yada yapılabilir. Çocuklar okula geldikten sonra program yapılır. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme c) Romantik (Radikal) Tasarımlar; Savunucuları okulun işlev ve iş görüsünün tamamen gözden geçirilip değiştirilmesinin gerektiğini ileri sürmüşlerdir. Bu akımın öncülerinden PESTOLLOZZİ “kişiler kendilerini en iyi kendi doğrularında bulabilir” demiştir. Kimi savunucuları daha da ileri giderek velilere; çocuklarını okula hiç göndermemelerini çünkü bizzat okulların öğrencinin gelişmesini engelleyici olduğunu ileri sürmüşlerdir. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Bu yaklaşıma göre; Okulların işleyiş ve işlevleri gözden geçirilmeli öğrencilerin doğasına uygun program yapılmalıdır. Çocuğu özgürleştirmeye yönelik bireysel sorumluluğu ve özgürlüğü temel alan programlar düzenlenmelidir. Plan ve programdan hoşlanmazlar. Okulu eleştiren bir yaklaşımdır okul bireyin gelişimini olumsuz etkiler. Velilere çocukları okula göndermeyin diyenler de vardır. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme d) Hümanistlik Tasarımlar; Bu tasarımcılar hümanistik psikolojiyi ön planda tutmuşlardır. İnsan ilişkilerine önem vermişlerdir. Öğrencinin kendini gerçekleştirmesi için fırsatlar verilmesi gerektiğini savunurlar. Buna göre eğitimde her türlü karar bireye aittir. Ve eğitim öğrenci merkezli olmalıdır. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Davranışçı kuramlara karşı çıkarak insan davranışlarının basit bir U-T ilişkisiyle açıklanmayacağını savunurlar. İnsan davranışları karmaşık bir süreçtir. İnsan odaklı olduğu için tüm uygulamalarda da bireysel odaklı anlayış hakim olmalıdır. Bireysel farklara ve özelliklere öncelik verilmelidir ve baskı ve zorlama olmadan öğrencinin kendini gerçekleştirebileceği programları savunurlar. Varoluşçu felsefeye dayanır. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
3.Sorun Merkezli Tasarımlar Bu tasarımlar kültürel ve geleneksel değerlerin güçlenmesini sağlamak, ayrıca toplumun halen karşılanmamış ihtiyaçlarına işaret etmesi amacıyla düzenlenmiştir. Sorun merkezli tasarımlar öğrencilerin toplumsal sorunları, ihtiyaçları, ilgi ve yetenekleri üzerinde dururlar. Bu tasarım; öğrencilerin mevcut toplumsal yaşantılarında karşılaşacakları problemleri çözme becerisine sahip olmalarını hedefler. Bu sayede sağlıklı topluma ulaşabileceğini savunurlar. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Eğitimin amacı: öğrencilere sadece bir takım ders konularını öğretmek değil aynı zamanda toplumu ilgilendiren sosyal problemlere çözüm aramaktır. Toplumdaki önemli problemlerin çözümü için, problemleri çözüme kavuşturabilecek kapasitede, fikir üretebilen nitelikte bireylerin yetiştirilmesi gerekir. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Öğrenciler öğrendiklerini yaşamlarında bizzat kullanmalıdır. Programlar öğrencinin toplumun değişen şartlarına uyumunu kolaylaştıracak nitelikte hazırlanmalıdır. Konular toplumsal yaşama göre düzenlenir. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme a) Yaşam Şartları Tasarımı; Bu tasarımla, eğitimciler öğrencilerin kavrayışlarını geliştirmekte ve gerçek dünya ile ilgili sorunları konusunda genelleme becerisi kazanmalarında yardımcı olmaktadırlar. Bu tasarıma göre programların düzenlenmesinde yaşam şartları ve çevre faktörleri etkilidir. Öğrenme, değişen yaşam şartlarına bireyin uyum yeteneğini geliştirebilmelidir. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
b) Çekirdek (CORE) Tasarımı ; Toplumun sorunları ön planda tutulur. Öğrenciyi; toplumu laboratuar olarak görmesi için teşvik eder; öğrencinin, toplumun sorunlarını görmesini ve bu konulara eğilmesini amaç edinir. Bu tasarım yaklaşımı derslerin birleştirilmesiyle geliştirilmiştir. Bu durum; genel eğitim ve ortak öğrenme anlamında kullanılmaktadır. Bu nedenle işbirliğine dayalı öğrenme modellerini temele almaktadır. Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
c) Toplumsal Sorunlar ve Yeniden Kurmacılık Tasarımı; Bu yaklaşımda zamanın sürekli olarak toplumu değişmeye zorladığı görüşü ön plandadır. Bu değişimin en iyi şekilde OKUL ile gerçekleştirilebileceği yada düzenlenebileceği öne sürülür… Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme
Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme Okul toplumun sorunlarıyla ilgilenen değil bizzat çözen merkez olmalıdır. Okul toplumun yeniden inşasını sağlamalıdır. Programlarda politik etnik dini ekonomik gelişmeler dikkate alınmalıdır Prof.DR.YÜCEL GELİŞLİ-EPÖ;Program geliştirme