STRATEJİK PLANLAMA Dr. Yüksel VARDAR 3 Kasım 2006, ANKARA

YÖNETİM SİSTEMLERİ… . FONKSİYONEL YÖNETİM. BİRİMLERİN DİĞER BİRİMLERLE PEK İLİŞKİSİ YOK. ÇAĞDAŞ YÖNETİM SİSTEMLERİ (TEKNİKLERİ) KURUMSAL YÖNETİM (CORPORATE GOVERNANCE) STRATEJİK YÖNETİM (HEDEFLERLE YÖNETİM) TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ (SÜREÇLERLE YÖNETİM) YÖNETİŞİM (GOOD GOVERNANCE)

STRATEJİ: BELİRNEMİŞ HEDEFLERE ULAŞMAK İÇİN İZLENEN YOL STRATEJİK: STRATEJİ İLE İLGİLİ OLAN STRATEJİK YÖNETİM: (HEDEFLERLE YÖNETİM) BİR ORGANİZASYONUN NE YAPTIĞINI, VARLIK NEDENİNİ VE GELECEKTE ULAŞMAK İSTEDİĞİ HEDEFLERİ ORTAYA KOYAN BİR YÖNETİM TEKNİĞİ STRATEJİK PLANLAMA: BELİRLENEN HEDEFLERE HANGİ SÜRELERDE, HANGİ KAYNAKLARLA, NASIL ERİŞİLEBİLECEĞİNİN ORTAYA KONMASI

ÖZETLE… NEYİ, NE ZAMAN, NASIL, HANGİ GEREKSİNİMLERLE (KAYNAKLARLA), NE KADAR MALİYETE YAPACAĞIM? NELERİ KONTROL EDECEĞİM, HANGİ DURUMDA NASIL TEDBİRLER ALACAĞIM.

STRATEJİK PLANLAMA SÜRECİ KAVRAM YÖNTEM AÇIKLAMA MEVCUT DURUM ANALİZİ - Dış Çevre Analizi - İç Çevre Analizi - SWOT Analizi - Paydaşlar Analizi NEREDEYİZ MİSYON VİZYON İLKELER - Kuruluşun varoluş gerekçesi - Temel İlkeleri - Arzu edilen gelecek NEREYE ULAŞMAK İSTİYORUZ STRATEJİK NİYETLER ANA STRATEJİ VE HEDEFLER - Orta Vadeli Ulaşılacak Niyetler - Ölçülebilir Hedefler FAALİYETLER PROJELER - Hedeflere Ulaşma Yöntemleri - İş Planlar - Kaynak Planları GİTMEK İSTEDİĞİMİZ YERE NASIL ULAŞIRIZ İZLEME ÖLÇME DEĞERLENDİRME - Raporlama - Performans Göstergeleri Yönetimi BAŞARIMIZI NASIL TAKİP EDERİZ VE DEĞERLENDİRİRİZ

STRATEJİK YÖNETİMDE KULLANILAN TEKNİKLER SWOT ANALİZİ İLE: ORGANİZASYONUN İÇ VE DIŞ DURUM DEĞERLENDİRİLMESİ YAPILIR, PORTFÖY ANALİZLERİ: STRATEJİ SEÇİMİNDE YARARLANILAN TEKNİKLERDİR (McKinsey Matrisi), AYRICA: ARAMA KONFERANSI, KARAR KONFERANSI, BEYİN FIRTINASI, DELPHİ TEKNİĞİ, NOMİNAL GRUP TEKNİĞİ, VE DİĞER KARAR VERME TEKNİKLERİNDEN DE STRATEJİK YÖNETİM ALANINDA GENİŞ ÖLÇÜDE YARARLANILIR. BUNLARIN YANINDA: KALİTE ÇEMBERLERİ, FAYDA MALİYET ANALİZLERİ VE RİSK ANALİZLERİ GİBİ DAHA KOMPLEKS TEKNİKLER KULLANILABİLMEKTEDİR

E-V-R UYUMU

STRATEJİK PLANLAMANIN ADIMLARI İşin Açık Tanımı Yapılmalı Çevre Faktörlerinin Analizi Yapılmalı Kurumun Güçlü ve Zayıf Yanları Belirlenmeli Rakiplerin Analizi Yapılmalı Kurumun Amaç ve Hedefleri Belirlenmeli Uygun Stratejiler Tayin Edilmeli Stratejik Plan Harekete Geçirilmeli Planın Uygulanması Kontrol Edilmeli

STRATEJİK PLANLAMANIN ADIMLARI İşin Açık Tanımı Yapılmalı İşin açık tanımını yapıldığında, ileriye dönük hedefler daha kolay belirlenebilecektir. İşin tanımında söz konusu olan, sadece üretilen ürün değildir. Aynı zamanda ürünün türü, müşterilerin kim olduğu, pazarda hedeflenen imaj, müşterilerin hangi ihtiyaçlarının karşılanacağı ve ne tür metodların kullanılacağı gibi konulardır. Bir işletmenin varlığının temeli, mal ya da hizmet sunduğu müşteri kitlesidir. Önemli olan, onların ilgisini çekebilmek için, aynı ürünü sunan diğer firmalardan farklı olan yönünün ve bu farklılığın avantajlarının sunulabilmesidir. Alıcı kitlenin analizinde; - Ürününüzün müşterisi kimdir? - Müşterilerinizin yaşı, gelir düzeyi, alışveriş özellikleri ve oturdukları semt gibi genel özellikleri nelerdir? - Sizin ürününüzü neden tercih ediyorlar? - Firmanıza bağlılığı ne ölçüdedir? - Satışlarınızdaki artış ya da azalmalara sebep olan faktörler nelerdir? - Pazarda belirgin bir alıcı grubu var mıdır? gibi sorular cevaplanmalıdır.

STRATEJİK PLANLAMANIN ADIMLARI Çevre Faktörlerinin Analizi Yapılmalı Böyle bir analiz, pazarda yaratılabilecek firsatlardan ve tehlikelerden haberdar olabilmeyi sağlayacaktır. Hedef pazarda yararlanılabilecek fırsatlar arasında bir öncelik sıralaması yaparak olası tehditlere karşı da hazırlıklı olunabilir. Ekonomik krizler, yeni kanunlar, faiz oranlarındaki artış, yeni rakip firmaların çıkışı, teknolojik gelişmeler yüzünden ürünün eski sayılması gibi olası tehditler, dinamik bir enformasyonla zamanında öğrenilebilir. Böylece kontrol edilebilir bir dizi değişken tanımlanıp, bunlara müdahale edilebilirse firmanın pazardaki rekabet şansı artacaktır.

STRATEJİK PLANLAMANIN ADIMLARI Kurumun Güçlü ve Zayıf Yanları Belirlenmeli Böyle bir değerlendirme yapılması, personel, maliyet, ürün, pazar, ürün geliştirme ve organizasyonla ilgili konularda, yapılan işle ilgili daha gerçekçi bir perspektife sahip olunmasını sağlar.

STRATEJİK PLANLAMANIN ADIMLARI Rakiplerin Analizi Yapılmalı Hiç bir işletme pazarda yalnız değildir. Benzer ürün ve servisi sunan firmalardan sürekli daha iyi olabilmek, kendi analizini yapmanın yanısıra rakiplerin de analizini yapmakla mümkündür. Rakipler şu anda ne yapmaktalar, ne yapabilirler, nedenleri ne olabilir, onların riske yönelik davranışları ve sahip oldukları değerler nelerdir? Bunların gözlemlenmesiyle ortaya çıkacak olan zayıf yönlerinden avantajlar yaratılabilecek, güçlü ve başarılı yanlarından ise örnek alınacaktır.

STRATEJİK PLANLAMANIN ADIMLARI Kurumun Amaç ve Hedefleri Belirlenmeli Genel amaçların ve hedeflerin belirlenmesi bir yöneticiye genel amaçlar doğrultusunda kısa vadeli amaçlar belirleme şansı verebileceği gibi, şirketin (Kurumun) performansını değerlendirme şansı da sağlayacaktır. Genel amaçlar, karlılık, verimlilik, büyüme, etkililik, pazarda söz sahibi olma, parasal kaynaklar, örgütsel yapı, fiziksel imkanlar, çalışanların refahı ve toplumsal sorumluluk gibi konuları kapsar. İyi belirlenmiş amaçlar; spesifik, ölçülebilir, ulaşılabilir, gerçekçi, harekete geçirici, zamanı belirtilmiş ve yazılı olmalıdır. Amaçların belirlenmesi aşamasında bir alt grubun ve çalışanların bu sürece katılması, amaçlara örgüt olarak daha kolay ulaşılmasını sağlayacaktır.

STRATEJİK PLANLAMANIN ADIMLARI Uygun Stratejiler Tayin Edilmeli Bir işletme (kurum) kendisinin ve rakiplerinin analizini yaptıktan sonra stratejik görüşlerini değerlendirmeli ve işin amaçlarına ulaşabilmek için bir plan hazırlanmalıdır. Strateji, işletmenin belirtilmiş amaçlarına ulaşabilmek için, yönetimin planladığı aksiyonlar bütünüdür. Prtföy analizleri (matris yaklaşımı… McKinsey, Boston, vb.)

STRATEJİK PLANLAMANIN ADIMLARI Stratejik Plan Harekete Geçirilmeli Yönetici, stratejik planı, günlük işler temelinde uygulamaya dönüştürmekle görevlidir. Stratejik planı, uygulama planlarına dönüştürmek için, planın yönünü yansıtan politikalar, prosedürler ve bütçe oluşturulmalıdır.

STRATEJİK PLANLAMANIN ADIMLARI Planın Uygulanması Kontrol Edilmeli Şirketin (Kurumun) amaçlarını da içeren planlama süreci gerçekleştirilip, strateji oluşturulduktan sonra işleyişin belirlenen plan doğrultusunda olup olmadığının düzenli ve dikkatli bir kontrolü gereklidir. Muhasebe kayıtları, üretim, satışlar, envanter ve diğer işlem kayıtları bir yöneticinin planlamaya uygun bir gidiş olup olmadığını kontrol etmesi için en uygun kaynaklardır.

STRATEJİ NEDİR, NE DEĞİLDİR ? Strateji, başarılı olanı taklit etmek değil, farklı olanı yaratmaktır...  Strateji, bir yarışta en başarılı olmak üzere performansı arttıracak teknikleri geliştirmek değil, kolaylıkla birinci olunabilecek yarışı seçmektir...  Strateji, rakip baskısı altında kalındığında bu baskıdan kurtulacak teknikleri geliştirmek değil, rakibin üzerinde sürekli olarak baskı kurabilecek yöntemleri bulmaktır...  Strateji, bir şirketin kriz ortamında hayatta kalmasını sağlayacak şartları bulmak değil, aynı kriz ortamında rakipler yok olurken, karını ikiye katlayabilecek yöntemi bulmaktır...  Strateji, çok yoğun bir rekabet ortamında rakiplerden daha başarılı olacak pazarlama yöntemlerini bulmak değil, hiç rekabetin olmadığı bir pazar bulmaktır...  Strateji, her ne olursa olsun farklı birşeyler yaratmak değil, vizyonumuz, misyonumuz ve ilkelerle uyumlu olarak seçilmiş değerlerimize sadık kalmak üzere başarılı olmaktır.  Unutulmamalıdır ki, hayat, elimizde hangi kartlar olduğu değil, elimizdeki kartları nasıl oynadığımızdır.

SONUÇ Belirlenen hedeflere ulaşmak için hedefler , politikalar ve planlar bütünü olan strateji, gelecekle ilgilidir ve işletmenin optimuma ulaşması için seçmiş olduğu kararlar dizisidir. İşletmeler stratejilerini belirlerken mevcut durumlarını analiz etmenin yanı sıra, iç ve dış çevre dinamiklerini de iyi bir şekilde gözlemleyerek bu dinamiklerde meydana gelen değişimlere de uyum sağlayabilecek esnek bir örgüt yapısı geliştirmelidirler. Bu nedenle işletmelerin örgüt yapılarına en uygun stratejileri belirlemeleri gerekmektedir.

SONUÇ Günümüzün yoğun rekabet ve değişim ortamı içerisindeki işletmeler pazarda varlıklarını sürdürebilmek ve rekabet avantajı sağlayabilmek için temel üstünlüklerini iyi bir şekilde analiz ederek bu üstünlüklerini geliştirmelidirler. İşletmenin ürettiği ürünler, hizmet düzeyi ve faaliyetleri önemli ölçüde pay sahiplerinin beklentilerini karşılayabilmelidir.

TEŞEKKÜRLER