Tarım Ekonomisinin Sürdürülebilir Olmasının Önündeki Riskler ve Sigorta Yusuf Cemil SATOĞLU TARSİM A.Ş. Genel Müdürü

İçindekiler Tarım Ekonomisinin Sürdürebilir Olmasının Önündeki Riskler Tarımda Risk Yönetimi Tarımda Risk Yönetiminde Devlettin Rolü ve Devletler Tarafından Ortaya Konan Stratejiler Stratejiler arasında Tarım Sigortacılığın Yeri, Dünya’da Tarım Sigortacılığı Modelleri Türkiye’de Tarım Sigortacılığının Dünü, Bugünü (TARSİM), Yarını

Dünya Ekonomik Forumu’ndan 1000 Uzman Uyarıyor… (2018 Yılı) Olağanüstü Hava Olayları Doğal Afetler Siber Saldırılar Veri Hırsızlıkları İklim Değişikliği İle Mücadelede Başarısızlık 10 Yıl İçinde Olma Olasılığı En Yüksek Riskler

Dünya Ekonomik Forumu’ndan 1000 Uzman Uyarıyor… (2018 Yılı) Kitle İmha Silahları Olağanüstü Hava Olayları Doğal Afetler İklim Değişikliği İle Mücadelede Başarısızlık Su Krizi 10 Yıl İçinde Etkisi En Fazla Olacak Riskler

Doğal Afetlerin Dünya’ya Maliyeti 35 Milyar $ 2016’da afetler nedeniyle 16 bin kişi hayatını kaybetti. Afetlerin %65’inde bilinen kurtarma teknolojileri çaresiz kalıyor…

Türkiye’deki Beklenen Etkileri İklim Değişikliği Türkiye’deki Beklenen Etkileri   • Türkiye’de yüksek sıcaklık artışları meydana gelecek, özellikle Güneydoğu, Akdeniz ve Ege bölgelerinde hava sıcaklığında 4-7°C’lik artışlar gözlenebilecek, • Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri’nde, sıcak hava dalgalarının sıklığında ve şiddetinde atışlar gözlenecek, • Türkiye geneli toplam yağış miktarlarında 250-300 mm’ye varan azalmalar görülecek, • Özellikle Ege ve Akdeniz kıyılarında, Güneydoğu ve Doğu bölgelerindeki yağış eksikliği gözlenecek,    • Kısa süreli ani yağış ve dolu olaylarında artış olacak. Kaynak: Orman ve Şu İşleri Bakanlığı, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından yaptırılan “İklim Değişiminin Su Kaynaklarına Etkisi Projesi” kapsamında üretilen İklim Değişimi Raporu

TARIMDA RİSK YÖNETİMİ Çiftçinin Rolü Riski azaltıcı önlemlerin alınması, (Don pervanesi, dolu ağı ve örtü sistemleri gibi) Ürün çeşitliliğinin arttırılması, Önceki yılların kazancından fon oluşturma, Tarım Sigortası yaptırılması.

TARIMDA RİSK YÖNETİMİ Devletin Rolü Altyapı çalışmaları, (Taşkın önleme, ekonomik sulama sistemlerinin kurulması, vb.), Tahmin, izleme ve erken uyarı sistemleri, Bilgi paylaşımında kurumlar arası etkin işbirliği, Eğitim ve bilinçlendirme çalışmaları, Risklere karşı dayanıklı ürün çeşitliğinin geliştirilmesi, Verimi artıracak yenilikçi tarım teknolojilerinin geliştirilmesi, Afet yardımı, Etkin tarım Sigortası sisteminin oluşturulması (Yasal düzenleme, devlet desteği, vb.).

Dünya’ da Tarım Sigortaları Tarihçe Dünya’ da tarım sigortası ilk olarak dolu sigortası şeklinde; Avrupa’da 1797, ABD’de 1879, Türkiye’de 1957 yılında başlamıştır.

DEVLET SİGORTASI (FON SİSTEMİ) DEVLET-ÖZEL SEKTÖR İŞBİRLİĞİ Dünya’da Tarım Sigortaları Uygulanan Modeller DEVLET SİGORTASI (FON SİSTEMİ) ÖZEL SEKTÖR SİGORTASI DEVLET-ÖZEL SEKTÖR İŞBİRLİĞİ

Dünya’ da Tarım Sigortaları Tarım Sigortası Primi Avrupa 3,2 ABD & Kanada 12,2 Asya 9,4 Afrika 1,6 Latin Amerika 2,0 2014 Yılı Dünya Tarım Sigortası Prim Üretimi 28,4 Milyar $

Tarım Sigortası Priminin Dağılımı Dünya’ da Tarım Sigortaları Tarım Sigortası Priminin Dağılımı Milyar $ Özel Sektör Kamu - Özel Sektör İşbirliği

Uygulanan Destek Şekilleri Dünya’ da Tarım Sigortaları Uygulanan Destek Şekilleri Prim Desteği Prim ve Hasar Desteği Hasar Desteği Destekleme olmayan

Dünya’ da Tarım Sigortaları Uygulanan Sigorta Programları Hasar Sigortası Verim Sigortası (MPCI) İndeks Sigortaları Tek Risk Sigortası (Avrupa, ABD, Latin Amerika) Parsel Bazlı Verim Sigortası (ABD, Kanada, İsrail, Latin Amerika)   İlçe Bazlı Verim İndeks Sigortası (ABD, Brezilya, Hindistan, Kanada, Kenya, Meksika, Türkiye, Vietnam) Çoklu Risk Sigortası (Latin Amerika, Avrupa, Türkiye) İşletme Bazlı Verim Sigortası (İspanya) İklimsel Verilere Dayalı İndeks Sigortası (Afrika, Hindistan, Latin Amerika, Sırbistan) Uzaktan Algılama Verilerine Dayalı İndeks Sigortası (ABD, İspanya, Kanada, Kenya)

Risk Yönetimi ve Sigorta Türkiye Tarımında Risk Yönetimi ve Sigorta 1948 1957 1977 1987 2005 2006 Muhtaç Çiftçilere Ödünç Tohumluk Verilmesi Hakkındaki 5254 Sayılı Kanun (2001’de yürürlükten kalktı.) Tarım Sigortalarının Uygulanmaya Başlanması (Dolu Sigortası) Tabii Afetlerden Zarar Gören Çiftçilere Yapılacak Yardımlar Hakkında 2090 Sayılı Kanun Tarım Sigortalarını Geliştirme Planı 5363 Sayılı Tarım Sigortaları Kanunu TARSİM’in kuruluşu ve İlk Poliçenin Düzenlenmesi Tüm dünyada olduğu gibi, ülkemizde de tarımsal üretimin devamlılığını sağlamak amacıyla yasal, teknik ve ekonomik birçok tedbir alınmış ve alınmaktadır. Bu çerçevede, tarım sektörünün karşılaştığı risklerin etkisini azaltmak amacıyla, iki temel yasa çıkarılmış ve sektör desteklenmiştir. Bu yasalar; Muhtaç Çiftçilere Ödünç Tohumluk Verilmesi Hakkındaki Kanun, (8.7.1948 tarih ve 5254 Sayılı Kanun) 2001 yılında yürürlükten kaldırılmıştır. Tabii Afetlerden Zarar Gören Çiftçilere Yapılacak Yardımlar Hakkında Kanun, (20.6.1977 tarih ve 2090 Sayılı kanun) Bu yasalar ile; yangın, yer sarsıntısı, yer kayması, fırtına, taşkın, sel, don, dolu, kuraklık, haşere ve hastalık gibi risklere teminat verilmiş ve bunlardan etkilenen çiftçilere, çeşitli şekillerde kamu yardımı yapılmış ve yapılmaktadır. Tarımsal teknolojide meydana gelen gelişmeler, doğal risklerin etkilerini azaltamadığı gibi, yasalarla yapılan yardımlardan faydalanan üretici sayısı dikkate alındığında, bunlarında yetersiz kaldığı gözlenmiştir. Sonuçta, bu yardımlar ve ertelenen çiftçi borçları her yıl devlete büyük ölçüde bütçe yükü getirmiştir. Riskler transfer edilemediği için, devlet ve çiftçiler büyük ekonomik kayıplara uğramışlardır. Kuraklık, dolu, don, sel, taban suyu baskını, fırtına, hortum, deprem, heyelan, yangın gibi doğal afetler, kaza ve zararlılar ile hayvan hastalıklarının neden olacağı zararlar nedeniyle, dünyada derin acıların yaşandığı bilinmektedir. Gelişmiş ülkeler, tarımdaki riskleri, devletin ve üreticilerin üzerinden alacak şekilde, risk transfer sistemlerini kurmuşlardır. Tarım Sigortası olarak tanımlanan, bu risk transfer sistemleri içinde; bitkiler, bitkisel ürünler ve seralar, tarımsal yapılar, tarım alet ve makineleri ile çiftlik hayvanlarının, sürdürülebilir güvence altına alınması hedeflenmektedir. Ülkemizde tarım sigortaları uygulamaları; genel sigortacılık kanunu çerçevesinde, bitkisel ürünlerin dolu riskine karşı sigortalanması ile 1957 yılında başlamış, fakat sistem, sektörün özelliği dolayısıyla, bağımsız bir yasal zemin oluşturulamadığından istenen başarıya ulaşılamamıştır. Cumhuriyet tarihimizde devrim olarak nitelendirebileceğimiz, 5363 Sayılı Tarım Sigortaları Kanunu, TBMM’de kabul edilerek, 21 Haziran 2005 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Uygulama ile Devlet tarım sigortası yaptıran çiftçilere prim desteği vermeye başlamıştır. 4 Kanun ile “Tarımda Risk Yönetimi” yeni bir boyut ve ivme kazanmış olup, üreticilerin, kanunda belirtilen riskler nedeniyle uğrayacağı zararların tazmin edilmesini temin etmek, prim desteği sağlamak üzere, tarım sigortaları uygulamasına yönelik esaslar belirlenmiştir. Kanun çerçevesinde kısa adıyla TARSİM olarak adlandırılan Tarım Sigortaları Havuz sisteminin altyapısını oluşturması için, yönetmelikler (“Tarım Sigortaları Havuzu Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” ve “Tarım Sigortaları Uygulama Yönetmeliği”) genel şartlar, teknik şartlar ile tarife ve talimatlar hazırlanarak Hazine Müsteşarlığının onayıyla yürürlüğe girmiştir. Devlet Destekli tarım sigortası poliçesi, 01 Haziran 2006 tarihinden itibaren kesilmeye başlanmıştır. (Kaynak: Ziraat Mühendisleri Odası)

Türkiye’de Tarım Sigortası Dünü, Bugünü, Yarını 1957-2005 : Özel Sektör Sigortası 1957 : Bitkisel Ürün-Dolu Sigortası 1960 : Hayvan Hayat Sigortası 1984 : Kümes Hayvanları Sigortası 1990 : Su Ürünleri Sigortası 2006 - : Devlet – Özel Sektör İşbirliği

Türkiye’de Tarım Sigortası Uygulanan Model Çiftçi Devlet Sigorta Sektörü

Türkiye’de Tarım Sigortası Sistemin Özellikleri Devletin Prim ve Hasar Desteği Gönüllülük Esası Kayıt Sistemleri Merkezi Yönetim Denetim

Türkiye’de Tarım Sigortası Sistemin Gelişimi Yaban Domuzu Zararı, Şap Hastalığı, Teşvik ve Toplu Poliçe İndirimi Meyvelerde Don Teminatı (Küçük Meyve) ve Su Ürünleri Sigortası Sel ve Su Baskını Arıcılık Sigortası Kiraz Yağmur Teminatı Hırsızlık Teminatı Ağaç Sigortası Kuraklık Verim Sigortası Seralarda Kar, Dolu Ağırlığı ve Taşıt Çarpması Tahıllarda Sap Unsuru, Dolu Ağı ve Örtü Sistemleri 90 İlçede Pilot Don, Bitkisel Ürün, Sera, Büyükbaş Hayvan ve Kümes Sigortaları Meyvelerde Don Teminatı (Çiçeklenme Evresi) ve Besi Sığırları 2006 2006 2009 2011 2017 2015 2016 2007 2014 2010

Türkiye’de Tarım Sigortası 2018 Yenilikleri Meyvelerde Destek(Telli Terbiye) Sistemi, Hayvan Hayat Sigortalarında Ek Hastalıklar Teminatı, Buğday ürününün yansıra, Arpa, Yulaf, Çavdar, Tritikale İlçe Bazlı Kuraklık Verim Sigortası, kapsama alınmıştır.

Türkiye’de Tarım Sigortası Sonuçlar Poliçe Sayısı (Bin Adet) Prim Üretimi (Milyon TL) Not: 2018 Yılı, 18.02.2018 itibariyledir.

Türkiye’de Tarım Sigortası Sonuçlar Sigorta Bedeli (Milyon TL) Sigortalı Alan (Bin Da) Not: 2018 Yılı, 18.02.2018 itibariyledir.

Türkiye’de Tarım Sigortası Sonuçlar Not: 2018 Yılı, 18.02.2018 itibariyle muallak dahildir.

Türkiye’deki Tarım Sigortasındaki Gelişmeler Teknoloji Aktüeryal çalışmalar ile elde edilen sonuçlar ile uzun yıllar meteorolojik verilerinin Coğrafi Bilgi Sisteminde (CBS) analiz edilmesi elde edilen veriler karşılaştırılarak, uygulamaların doğruluğu teyit edilmektedir. Coğrafi Bilgi Sisteminden (CBS) Görsel olarak lokasyon ve ürün bilgisi görüntülenebilmektedir. Risk İnceleme ve Hasar Tespitlerinde otomatik eksper atanmakta olup, işlemler tablet üzerinden online gerçekleştirilmektedir.

Teşekkür ederim. www.tarsim.gov.tr

Yasal uyarı ©2017 TARSIM. Tüm hakları saklıdır Yasal uyarı ©2017 TARSIM. Tüm hakları saklıdır. Bu sunum üzerindeki her türlü fikri ve sınai mülkiyet hakları ile tüm telif hakları TARSİM'e aittir. Bu nedenle, bu sunum üzerinde herhangi bir değişiklik yapılamaz, sunumun türevleri oluşturulamaz, çoğaltılamaz, TARSİM'in yazılı izni olmadan ve kaynak gösterilmeden, sunumun bütünü veya bir kısmı, ticari veya diğer kamusal amaçlar için kullanılamaz. Kullanılan tüm bilgilerin, güvenilir kaynaklardan alınmasına rağmen, TARSİM verilen detayların doğruluğu ya da kapsamından dolayı hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz. Bu nedenle, sunumun doğruluğuna ve tamlığına ilişkin veya sunumda yer alan bilgilerin kullanımından kaynaklanan herhangi bir zarara ilişkin sorumluluk kesinlikle kabul edilmez. Hiçbir koşulda, TARSİM bu sunuma ilişkin herhangi bir mali ve / veya dolaylı kayıptan dolayı sorumlu tutulmayacaktır.   Legal notice ©2017 TARSIM. All rights reserved. All kinds of intellectual and industrial property rights along with all copyrights on this presentation belong to TARSIM. Therefore you are not permitted to create any modifications or derivatives of this presentation or to use it for commercial or other public purposes without the prior written permission of TARSİM. Although all the information used is provided from reliable sources, TARSİM does not accept any responsibility for the accuracy or comprehensiveness of the details given. All liability for the accuracy and completeness thereof or for any damage resulting from the use of the information contained in this presentation is expressly excluded. Under no circumstances shall TARSİM be liable for any financial and/or consequential loss relating to this presentation.