ULUSLARARASI SOSYAL POLİTİKA Doç.Dr.Mehmet M.ÖZAYDIN

Sosyal Politika Nedir? Ekonomik ve sosyal yönlerden güçsüz olan kişi ve grupları korumak, piyasa ekonomisi şartlarının yarattığı ve derinleştirdiği sosyal adaletsizlik ve eşitsizlikleri azaltmak amacı ile izlenmesi gereken politikaları, alınması gereken önlemleri ve yapılması gereken hukuk düzenlemelerini ve değişiklikleri inceleyen bilim dalıdır.

Uluslararası Sosyal Politika Sosyal politikaya ilişkin düzenlemelerin ulusal düzeyde düzeyde alınan tedbirlerle sağlanamayarak, bunun ulus üstü düzeye taşınması gerekliliğinden ortaya çıkmıştır.

Uluslararası Sosyal Politika İhtiyacını Ortaya Çıkaran Gelişmeler Uluslararası rekabet Barışın kurulmasına katkı sağlama ihtiyacı Sosyal adalet için eylem alanının geliştirilmesi Bütüncül bir sosyal politika belirleme ihtiyacı Dengeli bir ekonomik ve sosyal kalkınma Ulusal mevzuatların geliştirilmesi ve yönlendirilmesi

Uluslararası Sosyal Politikanın Amaçları Gelir dağılımında eşitlerarası eşitlik Tam istihdamın sağlanması İş ve yaşam koşullarının iyileştirilmesi

Uluslararası Sosyal Politika Öncüleri Robert OWEN İngiltere'de kooperatifçilik hareketinin ve ütopyacı sosya­lizmin öncüsü olan Robert Owen, Galler'de Newtown'da bir köylü ailesinin oğlu olarak doğdu. 10 yaşında bir pamuklu dokuma fabrikasında çırak olarak çalışmaya başladı. Boş zamanlarım okuyarak geçiren Owen, 19 yaşında Manchester'da bir dokuma fabrikasının ortağı ve yöneticisi oldu. 1799'da da ortaklarıyla birlikte New Lanark fabrikalarını satın aldı.

Robert OWEN Owen New Lanark'taki fabrikaları yönetmeye başladığında, burada yaşayan 2.000 kişinin 500'ü düşkünlerevinden toplanan yoksul çocuklardı. Eğitim eksikliği, kötü beslenme ve barınma koşulları ile sağlık hizmetlerinin yokluğu çocuklar ve gençler arasında suç ve kötü alışkanlıkların yayılmasına yol açmıştı. Owen işçi evlerini onardı ve çalışma saatlerini kısaltarak işçilerin yaşam koşullarını düzeltmek, çocukları ve gençleri eğitmek için çaba harcadı. 1813'te ortaklarıyla, işçiler için yaptığı harcamalar konusunda anlaşmazlığa düşen Owen, yeni ortaklar bularak fabrikaları yönetmeyi sürdürdü. 1816'da kendi denetimindeki New Lanark fabrikasında ingiltere'nin ilk anaokulunu açtı. New Lanark birçok kişinin ziyaret ettiği ve buradaki koşulları incelediği bir yer oldu. Gelenler, işçiler ile çocukların huzurlu ve sağlıklı bir yaşam sürmesinin yanı sıra, şirketin ticari olarak başarılı olduğunu da görüyorlardı.

Robert OWEN Fabrika işletmeciliğinde sosyalizm fikirlerini, işbirliğini arttırıcı yönüyle işlemeye başladı. En başından beri onu farklı kılan özelliklerinden olan, "işçilerine eğitim sunma"yı çok daha geliştirerek devam ettirdi. Fabrikalarla ilgili kanun önerisine sıkı sıkı bağlı olmasına ve fabrika meselelerinin kanunlaştırılmasına gösterdiği büyük savunmaya rağmen, 1819'da ortaya çıkan Factory Act (Fabrika Kanunu) onu hiç de tatmin etmedi. İş sektöründeki ortaya attığı tüm yenilikler etrafında ona saygı duyan büyük bir kitlenin oluşmasına neden oldu.

Robert OWEN 1829'da ABD'den dönen Owen, ülkesinde sendikal hareketin önderi olarak karşılandı. 1834'te, Owen'in başkanlık ettiği bir kongreyle, ayrı ayrı kurulmuş birçok sendika Büyük Ulusal Birleşik İşçi Sendikası'nda birleşti. Kısa sürede üye sayısı 500 bini bulan sendika, işverenlerin ve yönetimin baskısıyla dağıldı. Başarılı ilk tüketim kooperatifi sayılan Rochdale Eşitlikçi Öncüler Derneği ya da kısaca Rochdale Öncüleri de Owen'in düşüncelerinden etkilenerek 1844'te kurulmuştur. Değerin gerçek yaratıcısının emek olduğunu ileri süren, özel mülkiyete, ailenin ve dinin var olan biçimine karşı çıkarak toplumsal değişmeyi savunan Owen, İngiltere'de sendikal hareketin, kooperatifçiliğin ve sosyalist akımın gelişmesine önemli katkılarda bulunmuştur.

Yardımseverlik Uluslararası Kongresi (1856-1857) Uluslararası sosyal politika düzenlemeleri gerçekleştirme düşüncesinin olduğu ilk toplantılardır. İlk kez sosyal politika alanında uluslararası sözleşmelerin gerekliliği bir organizasyon içinde ifade edilmiş oldu 1856 Brüksel toplantısında Alman papaz Hahn “Farklı çalışma mevzuatlarının uluslararası rekabet üzerinde olumsuz etkiler yaratacağı” ifadesi çalışmaların temelini oluşturdu. 1857 Frankfurt kongresinde çalışma hayatı önlemlerinin uluslararası boyutuna ilişkin önerge kabul edildi.

Birinci Enternasyonel Uluslararası Emekçiler Birliği, diğer ismiyle "Birinci Enternasyonal": işçi sınıfına ve sınıf çatışmasına dayanan, sol ideolojik çizgide siyasi partilerin ve sendikaların oluşturduğu, dünya işçileri arasındaki dayanışmayı temsil eden ilk büyük uluslararası sosyalist örgüt. İşçi örgütlenmelerinin uluslararası sosyal politika alanındaki ilk organize destek toplantısıdır.

Birinci Enternasyonel Karl Marx tarafından hazırlanan ve Eylül 1864’de kabul edilen geçici yönetmelik maddesi: “Çalışmanın özgürleşmesi, yalnızca yerel ya da ulusal bir sorun olmayıp, tersine tüm uygar ulusları ilgilendirir, çözümü de zorunlu olarak onların kurumsal ve pratik yardımlarına bağlıdır.”

Diğer Enternasyoneller Enternasyonelin ikinci toplantısı işsizlik sorunlarının yoğunlaştığı 1867 yılında yapıldı. Çalışma sürelerinde indirim yapılmasına ilişkin görüş üzerinde uzlaşılamadı. Üçüncü enternasyonel 1868’de Brüksel’de yapıldı. Üretimin rekabet şartlarına ilişkin itirazlar dile getirildi. 1871 Paris Komünü'nün kurulmasına giden süreçte önemli bir faktör olarak gösterilen örgüt 1876 yılında kendini feshetti. Birliğin en güçlü döneminde 1.2 milyon üyeye sahip olduğu kabul edilmektedir.

Enternasyonellerde Ele Alınan Konular İşçi sınıfının ortak eylem ve ortak bir örgüte olan acil ihtiyacı Ekonomik özgürlüğün gerçekleştirilmesi ve sınıflı toplumun ortadan kaldırılması Uluslararası işçi dayanışması Sendikal hareket Grev Siyasal eylem Üretim araçlarının özel mülkiyetinin ve sürekli orduların kaldırılması

Berlin Konferansı (15-28.Mart.1890) Uluslararası sosyal politika düzenlemeleri konusunda düzenlenmiş ilk resmi konferans. İmparator II.Wilhelm’in isteği ile ilk resmi konferans Berlin’de toplanmıştır Konfreransın amacı uluslararası çalışmalar yapmaktan çok, sorunları teknik olarak incelemektir Ülkelere ilişkin yükümlülükler belirlenmemiş daha çok temenniler ifade edilmiştir 14 Avrupa ülkesi 47 delege ile temsil edilmiştir.

Berlin Konferansı Konferansta Ele Alınan Başlıklar; Madenlerde çalışmanın düzenlenmesi Pazar çalışmasının düzenlenmesi Çocuk çalışmasının düzenlenmesi Genç işçilerin çalışma koşulları Kadınların çalışmasının düzenlenmesi

Berlin Konferansı Kararların İzleme Yöntemi; Hükümetlerin Aldığı/alacağı düzenlemeler ve bu çerçevede rapor hazırlanması Hazırlanan raporların diğer hükümetlere gönderilmesi

Dersimiz tamamlanmıştır… Sorularınızı bekliyor ve Teşekkür ediyorum… Doç.Dr.Mehmet M.ÖZAYDIN