DİL VE KONUŞMA GÜÇLÜĞÜ OLAN BİREYLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ÖDEB Büyük Adım İstanbul, Formatör Eğitimleri, Ocak, 2018 DİL VE KONUŞMA GÜÇLÜĞÜ OLAN BİREYLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

SESLETİM VE SES BİLGİSİ

Sesletim ve Ses Bilgisi Bu modül, konuşmaya yardımcı kas ve organları doğru kullanma, konuşma seslerini doğru üretme, ses bilgisinin gelişimi ve anlaşılır konuşmayı değerlendirmektedir.

Sesletim ve Ses Bilgisi Yaş Sesler 1 yaş 6 ay- 2 yaş 11ay b, d, t, k, m, n, y 3 yaş 0 ay -3 yaş 11 ay p, t, g, k, n, ş, c, ç, l, y, v, f, s, z, j, h, r 4 yaş 0 ay -4 yaş 11 ay f, v, z, j, h, r, ğ 5 yaş 0 ay -6 yaş 11 ay r

Sesletim ve Ses Bilgisi Konuşma için uygun duruş Dik oturma, arkaya yaslanma, nefes alıp verme

Sesletim ve Ses Bilgisi DİL VE KONUŞMA KUTUSU (DK) Sesletim ve Ses Bilgisi Konuşma sırasında görev alan kas yapıları kuvvetlendirme Mum, ayna kullanarak üfleme, şişirme vb.

Sesletim ve Ses Bilgisi DİL VE KONUŞMA KUTUSU (DK) Sesletim ve Ses Bilgisi Konuşma sırasında görev alan kas yapıları koordinasyon Abeslang ile konuşma ve dinlenme sırasında konuşmaya yardımcı organların kuvveti, hareketi ve sabitliliği değerlendirilir.

Sesletim ve Ses Bilgisi Konuşma Sırasında Görev Alan Kas Yapıları DİL VE KONUŞMA KUTUSU (DK) Sesletim ve Ses Bilgisi Konuşma Sırasında Görev Alan Kas Yapıları Dil sağa, sola, yukarıya ve aşağıya olan hareketleri yapabilmesi, dili uzatabilmesi, dili geriye çekebilmesi, dili katlayabilmesi, dile çubukla dokunulduğunda çubuğu diliyle itebilmesi, dilin ağız içinde ve ağız dışında sabit şekilde durabilmesi Alt ve üst dudak birleştirmesi, üst üste getirebilmesi, dudaklarını birleştirerek mırıldanma sesleri çıkarması, alt/ üst dudak ısırma, dudak büzme, dudaklarını yarım açarak dişlerini göstermesi Çene sabit olması, çenesini aşağı ve yukarı hareket ettirmesi, yemek yerken, konuşurken çenesini açma ve kapama hızının doğru orantıda olması Yanaklarını içeri çekmesi, şişirmesi, dilini yanağına bastırması, dinlenme sırasında yanakların sabit olması Konuşma sırasında damağını kullanması, seslerin damaktan çıkabilmesi

Sesletim ve Ses Bilgisi DİL VE KONUŞMA KUTUSU (DK) Sesletim ve Ses Bilgisi OYUN TAKLİT KUTUSU (OTK) Hava akışını doğru yönlendirme Seslerin çıkışı sırasında ortadan, iki yanından hava çıkışı/girişi Patlamalı, sürtünmeli seslerde havanın çıkışının doğru olması Konuşmaya yardımcı organları uygun ton, hızda kullanma Çene, dil, dudak, yanak, damak kullanımı çok hızlı veya çok yavaş olmaması

Sesletim ve Ses Bilgisi DİL VE KONUŞMA KUTUSU (DK) Sesletim ve Ses Bilgisi Konuşma sesini ayırt etme “Hangisi yaz/kaz göster.”

Sesletim ve Ses Bilgisi DİL VE KONUŞMA KUTUSU (DK) Sesletim ve Ses Bilgisi Sesi konumuna göre ayırt etme “Tas, saman, askı” “s” başta? Ortada? Sonda?

Sesletim ve Ses Bilgisi DİL VE KONUŞMA KUTUSU (DK) Sesletim ve Ses Bilgisi Sesi doğru üretme Ses kartlarındaki sesleri doğru seslendirme Sesi sözcük içinde doğru kullanma Görsel kart/sözcük kartlar sesleri doğru seslendirme Sözcükleri seslere ve hecelere ayırma Görsel kart/sözcük kartlar sesleri doğru seslendirme/ayırma

Sesletim ve Ses Bilgisi DİL VE KONUŞMA KUTUSU (DK) Sesletim ve Ses Bilgisi Sesten sözcük oluşturma Görsel kart/sözcük kartında “b”, “s”, “f” ile başlayanı gösterme gibi. Sözcükteki sesleri doğru olarak dizme Görsel kart/sözcük kartında sesleri doğru olarak dizme veya seslendirme

Sesletim ve Ses Bilgisi DİL VE KONUŞMA KUTUSU (DK) Sesletim ve Ses Bilgisi OYUN TAKLİT KUTUSU (OTK) Sesi cümle içinde doğru kullanma Tek kartlar/hikaye kartları cümlede sesi doğru olarak seslendirme Sesi sohbette doğru kullanma Sohbet sırasında sesleri doğru seslendirme

Sesletim ve Ses Bilgisi DİL VE KONUŞMA KUTUSU (DK) Sesletim ve Ses Bilgisi OYUN TAKLİT KUTUSU (OTK) Ses bilgisel farkındalık edinme Görsel ve sözcük kartı ile sözcükleri sesletmesi istendiğinde doğru olarak sesletmesi, bir sesi başka bir sese çevirmemesi, aynı ses ile başlayan sözcükleri doğru olarak sesletmesi beklenir. Öğrendiği bir ya da birkaç ses ile bütün sözcükleri telaffuz etmeye çalışan çocuğun ses bilgisel farkındalığı olmadığı düşünülür. Örneğin; sözcükleri değiştirerek; tu (su), talem (kalem), tapı (kapı) kullanması gibi.

Sesletim ve Ses Bilgisi DİL VE KONUŞMA KUTUSU (DK) Sesletim ve Ses Bilgisi OYUN TAKLİT KUTUSU (OTK) Sözcük ve cümleleri uygun tonlamada kullanma

Sesletim ve Ses Bilgisi DİL VE KONUŞMA KUTUSU (DK) Sesletim ve Ses Bilgisi OYUN TAKLİT KUTUSU (OTK) Konuşma anlaşılırlığı Anlaşılır Sözcüklerin Yüzdesi = toplam anlaşılır sözcük X 100 Toplam sözcük Yaş Konuşma Anlaşılırlığı Averajı Konuşma Anlaşılırlığı Aralıkları 3 %73 %54 - %80 4 %93 %73 - %100 5 Belirtilmemiş %90 - %100

AKICI KONUŞMA

Akıcı Konuşma Bu modül konuşma sırasında anlaşılırlık çok hızlı veya çok yavaş konuşma, solunum alma sırasında fazla efor harcama ve devamında kekemelik gibi şüphenin olması durumunda değerlendirilmeli ve eklenmelidir.

DİL VE KONUŞMA KUTUSU (DK) Akıcı Konuşma OYUN TAKLİT KUTUSU (OTK) Beden Kontrolü sağlama Solunum Uyumu Konuşma Hızı Konuşma Ritmi

Akıcı Konuşma Sözcük içi takılma olmadan konuşma DİL VE KONUŞMA KUTUSU (DK) Akıcı Konuşma OYUN TAKLİT KUTUSU (OTK) Sözcük içi takılma olmadan konuşma Sözcükler arası takılma olmadan konuşma Konuşmaya isteklilik Farklı ortam ve durumlarda konuşma

SES BOZUKLUKLARININ SAĞALTIMI

Ses Bozukluklarının Sağaltımı Bu modül bireyin nefesli sesinin olması, konuşma sırasında farklı tonlara aniden geçmesi, kesikli ve çok gergin olarak sesinin çıkması, fısıltılı konuşma, ses titremesi, pürüzlü ses, nefesli ses veya buğulu ses gibi problemlerin olması, boğazdaki diğer problemlerin çok sıklıkla oluşması gibi durumlar değerlendirilmektedir.

Ses Bozukluklarının Sağaltımı OYUN TAKLİT KUTUSU (OTK) Ses üretimi ve kullanımının önemini kavrama Ses bozukluğunu ortaya çıkaran nedenleri ifade etme Ses bozukluğu için önlem alma Doğru vücut pozisyonu kullanma

Ses Bozukluklarının Sağaltımı OYUN TAKLİT KUTUSU (OTK) Doğru solunum alma Burnundan alma ve ağzından verme Solunum ihtiyacını kullanma Konuşma sırasında duraklarda nefes verme ve alma Solunum kontrolü Nefesini belli aralıklarla alıp verme

Ses Bozukluklarının Sağaltımı OYUN TAKLİT KUTUSU (OTK) Ses egzersizi yapma Boğazını temizleme, su alma, yüksek alçak ses kontrolü gibi. Duyguların ses üzerindeki etkisinin farkında olma Farkında olduğunu ifade etme Ses parametreleri düzenleme Konuşma düzeyinin her ortamda aynı düzeyde olması.

GELİŞİMSEL DİL

Gelişimsel Dil Bu modül, alıcı dil ve ifade edici dil becerilerinde akranlarından anlamlı farklılık, gerilik ve/veya gecikme gösteren bireyler için değerlendirilmektedir. Gecikmiş konuşma ve diğer dil ve konuşma bozukluklarına eşlik etme durumunda eklenmektedir.

EDİNİŞMİŞ DİL BOZUKLUKLARI SAĞALTIMI

Edinilmiş Dil Bozuklukları Sağaltımı Bu modül farklı nedenlere bağlı olarak gelişen (tümör, travma, felç vb.) dil bozukluklarını içermektedir. Afazi, dizartri, apraksi, aleksi durumlarında bu modül müdahale programına eklenmektedir.

Edinilmiş Dil Bozuklukları Sağaltımı OYUN TAKLİT KUTUSU (OTK) KAVRAM KUTUSU (KK) Nesneleri özelliklerine göre tanıma Nesnelerin işlevlerini belirtme Kavramları ayırt etme Basit sorulara cevap verme DİL VE KONUŞMA KUTUSU (DK)

Edinilmiş Dil Bozuklukları Sağaltımı OYUN TAKLİT KUTUSU (OTK) KAVRAM KUTUSU (KK) Karmaşık sorulara cevap verme Nesneleri gruplama Cümle ile ilgili sorulara cevap verme DİL VE KONUŞMA KUTUSU (DK)

Edinilmiş Dil Bozuklukları Sağaltımı Sözcük okuma Cümle okuma Metin okuma

Edinilmiş Dil Bozuklukları Sağaltımı Rakam yazma Ses yazma Sözcük yazma Cümle yazma

Edinilmiş Dil Bozuklukları Sağaltımı OYUN TAKLİT KUTUSU (OTK) DİL VE KONUŞMA KUTUSU (DK) Sözcük ekleri kullanma Basit cümle kurma Karmaşık cümle kurma Anlaşılır biçimde konuşma

Edinilmiş Dil Bozuklukları Sağaltımı Alternatif iletişim yöntemleri kullanma Görsel iletişim Nesnelerle iletişim İşaret dili Sembol iletişim Jest mimik işaret kullanımı

Teşekkürler www.odebistanbul.com