RAHMİ M. KOÇ ÇENGELHAN MÜZESİ CEREN KARADENİZ 06914101

19. yüzyılın ikinci yarısında çeşitli MÜZENİN KOLEKSİYON, SERGİLEME, SUNUM VE EĞİTİM İMKANLARI BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ 19. yüzyılın ikinci yarısında çeşitli ülkelerde gelişen sanayi ve teknolojiye paralel olarak sanayi ve teknoloji müzeleri kurma fikri ortaya çıkmıştır. Türkiye’de başlatılan bu sanayi ve teknoloji müzesi kurma girişimlerinde başı Rahmi M. Koç Müzecilik ve Kültür Vakfı çekmiştir. Vakıf ilk müzesini Rahmi Koç Sanayi Müzesi adı altında İstanbul Haliç’te faaliyete soktuktan sonra vakıf, ikinci sanayi müzesini kurmak için başkent Ankara’yı uygun görmüştür. II II

ÇENGELHAN Han, Ankara Kalesi’nin giriş kapısının karşısında, eskiden At Pazarı olarak kullanılan mevkide,bedestenlerin yakınında konumlanmıştır. Han,Kanuni Sultan Süleyman döneminde, Mihrimah Sultan’ın eşi Damat Rüstem Paşa tarafından, 1522 – 1523 yılları arasında yaptırılmıştır. 2003 – 2005 yılları arasında gerçekleştirilen yenileme çalışmalarında, aslına uygun olarak yeniden yapılandırılmıştır. Bodrum katı, zemin kat ve birinci kat olmak üzere 3 kattan oluşan handa toplam 32 oda vardır. III III

MÜZE KOLEKSİYONU VE SERGİLEME Çengelhan’da 06.04.2006 açılan Rahmi M. Koç Sanayi Müzesinde pek çok ülkeye ve döneme ait ve sayıları 1200’ü aşan sanayi ve teknoloji ürünü, ait oldukları ürün grubuna ve işlevlerine göre ayrı bölümlerde sergilenir. Bodrum Kat Halı Galerisi Tarım Geçici Sergi Salonu Müze koridorlarından bir kesit IV Müze koridorlarından bir kesit IV

Zemin Kat Makineler Tıp Aletleri Günlük Yaşam Vehbi Koç Dükkan Karayolu Ulaşımı V Zemin kat genel görünüm Zemin kat genel görünüm V

Birinci Kat Raylı Ulaşım Oyuncaklar İletişim Bilimsel Aletler Denizcilik Ankara & Atatürk Rahmi M. Koç Galerisi Havacılık VI Zemin kat ve birinci kat Genel görünüm VI

GÜNLÜK YAŞAM SEKSİYONU Çengelhan Müzesi Zemin Katta yer alan Günlük Yaşam Seksiyonu kapsamında yer alan objeler tek bir odada sergilenmektedir. Kimi gündelik yaşama ait objeler Gündelik Yaşam Seksiyonunun bulunduğu koridor boyunca da sergilenmektedir. Oda içinde yer alan Gündelik Yaşam Seksiyonunda geçmişte kullanılan elektrik süpürgeleri, buzdolabı, sobalar, dikiş makineleri, ütüler, televizyon, pyrograf ve duman pompası gibi kimi elektrikli ve buharlı aletlerin yanında tartı, kahve değirmenleri, değişik dönemlere ve ülkelere ait içecek şişeleri, porselen çaydanlıklar ve 1968 model Arçelik triportör ile 1940 ABD yapımı satış otomatı gibi ilginç objeler de sergilenmektedir. VII VII

Seksiyonda sergilenen objeler: Bush Model TV (siyah beyaz) – İngiltere (1950 – 1952) Philips Valfli Radyo Singer Dikiş makinesi – Almanya (1930) (2 adet) Porselen Çaydanlıklar 1900’lerin başlarında üretilmiş içecek şişeleri Duman Pompası Wolverhampton Duman Pompası Goldenberg Kahve Değirmeni Pyrograf (Ateş vasıtasıyla yazma aleti) Arçelik Triportör (1968) Satış Otomatı – ABD (1940) Sphinx Marka Soba Erres Marka Elektrik Süpürgesi – Hollanda (1938) Hoover Marka Elektrik Süpürgesi – ABD (1950) Vampyr Marka Elektrik Süpürgesi – Almanya (1930) Metalden yapılmış büyük tartı VIII VIII

ARÇELİK TRİPORTÖR 1968 yapımı Arçelik Triportör, üzerinde buzdolabı ve çamaşır makinesi taşırken canlandırılmıştır. Bu, objenin işlevini yansıtmak maksadıyla gerçekleştirilmiş bir çalışmadır. Triportörün bulunduğu koridorun bir bölümü eski bir sokak şeklinde dizayn edilerek triportör kimi insan maketleri ile birlikte sunulabilir. Bu da objenin farklı bir işlevini vurgulayacak ve eski yaşam biçimini de gözler önüne serecektir. IX IX

Günlük Hayat Seksiyonu müze içindeki bir odada ve odaya paralel koridorda sergilenmektedir. Sergileme cam bölmelerde ve oda içinde yer alan nişlerde yapılmaktadır. Yapı tarihi bir yapı olduğundan ve orijinaline sadık kalınarak sergileme yapılması gerektiğinden sergileme alanı konusunda yer yer sıkıntı yaşanmaktadır. XI XI

Koleksiyonun bir diğer parçası 1940 model ve ABD yapımı satış otomatı gündelik yaşam koridorunda yer almaktadır. Otomat bir tanıtım kartı ile açıklanmaktadır. Herhangi bir görsel objeyle desteklenmemiştir. Oysa otomat boş içecek şişeleri ile bir arada sergilendiği taktirde işlevi daha kolay anlaşılacak ve obje daha dikkat çeker bir hal alacaktır. XX ABD Satış Otomatı XX

Sergileme vasıtasıyla öğrenmeyi kolaylaştırmak için öneriler Koleksiyonun sergilenmesinde canlandırma tekniklerinin kullanılması yada elle yoklama tekniğine başvurulması öğrenmeyi kolaylaştıracak ve objelerin işlevlerinin daha net anlaşılmasını sağlayacaktır. Sergileme alanının dar olması sebebiyle daha az sayıda obje sergilenebilir. Aynı işleve sahip objelerden 1’er adet sergilenerek izleyicinin obje ile yakın teması sağlanabileceği gibi objeye dair daha detaylı tanıtım kartları ve hatta simülasyonlar kullanılabilir. Objelerin birebir kopyaları (orijinale uygun olarak hazırlanmış replikalar) sergilemede hemen objenin yanında kullanılarak sıcağı sıcağına öğrenme sağlanabilir. XXI XXI

Sergileme vasıtasıyla öğrenmeyi kolaylaştırmak için öneriler Objelerin sergilendiği sergi alanında canlandırmalar yaratılması müzeyi daha canlı bir mekan kılacağı gibi aynı zamanda müzeyi eğlence amacıyla dahi kullanılacak bir yer yapabilecektir. Müze koleksiyonunda yer alan eserlerin düzenli bir şekilde tutulacak envanter kayıtları, eğitim amaçlı bir sergilemeyi gerçekleştirmek için önemli bir anahtar niteliğindedir. Koleksiyonda hangi objelerin var olduğunun bilinmesi küratör ve müze eğitimcisine yol gösterecektir. XXII XXII

Arçelik Triportör ve Eğitim Amaçlı Kullanımı 1968 yapımı Arçelik Triportör, canlandırılmıştır. Bu, objenin işlevini daha net yansıtmak maksadıyla gerçekleştirilmiş bir çalışmadır. Aynı şekilde triportörün bulunduğu koridorun bir bölümü eski bir sokak şeklinde dizayn edilerek triportör kimi insan maketleri ile birlikte de sunulabilir. Bu da objenin farklı bir işlevini vurgulayacak ve eski yaşam biçimini de gözler önüne serecektir. XXIII XXIII

Triportör üzerine yerleştirilecek kimi (yapay) meyve – sebze ve bu aleti kullanan zamanın kıyafetleri ile donatılmış bir sürücü, ziyaretçiye objenin ait olduğu dönemi daha net yansıtacak ve öğrenmeyi kolaylaştıracak; aynı zamanda ziyaretçinin hangi yaş grubundan olursa olsun günümüzle kolaylıkla bağ kurmasını ve karşılaştırma yapmasını sağlayacaktır. İzleyicinin günümüzle ilişki kurmasını kolaylaştıracak, objeler arası bağ kurmasını ve karşılaştırma yapmasını sağlayacak, yaratıcılığını körükleyecek ve elle dokunmasına olanak verecek bir sergileme yöntemi en verimli sergileme yöntemi olacaktır. XXIV XXIV