AİLE HEKİMLİĞİNİN TANIMI VE TEMEL ÖZELLİKLERİ
AMAÇ Bu oturum sonunda katılımcıların; Aile Hekimi ve Aile Hekimliğinin tanımını yaparak bugünkü durumunu açıklayabilmesi. Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 2
HEDEFLER Bu oturumun sonunda katılımcıların; Aile Hekiminin ve Aile Hekimliğinin tanımını yapabilmesi Aile Hekimliğinin temel özelliklerini sayabilmesi. Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 3
SAĞLIĞIN TANIMI (WHO ) “ Sağlık, yalnızca hastalık ya da sakatlığın olmayışı değil; bedensel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik halidir.” (1948) Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 4
AİLE HEKİMİNİN TANIMI-1 Yaş, cins, hastalık ayırt etmeksizin, Bireysel, Kapsamlı, Sürekli, Bütüncül sağlık hizmeti veren, Tıp fakültesinden mezun olduktan sonra uzmanlık eğitimi almış, birinci basamak hekimidir. (Leeuwenhorst Tanımı 1974) Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 5
AİLE HEKİMİNİN TANIMI-2 Aile hekimi: Kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın, her kişiye kapsamlı ve devamlı olarak belirli bir mekânda vermekle yükümlü, gerektiği ölçüde gezici sağlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalışan aile hekimliği uzmanı veya Kurumun öngördüğü eğitimleri alan uzman tabip veya tabipleri ifade eder. (Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği Madde 3/A) Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 6
WONCA EUROPE 2002 TANIMI “*Aile Hekimi, disiplininin prensipleri doğrultusunda eğitim almış uzman doktordur. *Tıbbi bakım isteyen kişiye, yaş, cinsiyet ve hastalıktan bağımsız, kapsamlı ve sürekli sağlık bakımı sunmakla sorumludur. *Bu bakımı, hastalarının kararlarına da saygı göstererek kendi aile, toplum ve kültürleri bağlamında verir. (Hasta otonomisine saygı) *Yetenek ve değerlerini etkin ve güvenli bir sağlık bakımı vermek üzere geliştirmekle yükümlüdür.” (Kendini geliştirme yükümlülüğü) Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 7
TERMİNOLOJİ Aile Hekimi = Genel Pratisyen = Family Physician = General Practitioner Bizdeki resmi adı: AİLE HEKİMİ Burada kastedilen: Uzmanlık eğitimi almış birinci basamak hekimi Bizdeki “pratisyen hekim”e eşdeğer değildir. Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 8
AİLE HEKİMLİĞİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
AİLE HEKİMLİĞİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ-1 Sağlık sistemiyle ilk tıbbi temas noktası (“Gate keeper=Kapı tutucu”) Açık ve sınırsız hizmet olanağı Yaş, cinsiyet ya da kişinin başka herhangi bir özelliğinden bağımsız hizmet Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 10
AİLE HEKİMLİĞİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ-2 Kolay ulaşılabilir olma Coğrafi Ekonomik Sosyokültürel Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 11
AİLE HEKİMLİĞİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ-3 Entegre ve koordineli hizmet Koruyucu Tedavi edici Rehabilite edici Hizmet basamakları arasında koordinasyon Konsültasyon Sevk Takip (Kişinin sağlık sorumluluğunu alan hekim) Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 12
AİLE HEKİMLİĞİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ-4 Sürekli bakım Hastalığın belirli bir evresi ile sınırlı değildir; Prekonsepsiyondan ölüm anına kadar sorumluluk (Hastalıkta, sağlıkta, hastalık öncesi ve sonrasında sürekli aynı kişilere hizmet) Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 13
AİLE HEKİMLİĞİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ-5 Bütüncül bakım Sağlıkla ilgili bütün durumlar Fiziksel Psikolojik Sosyal Kişisel Birey merkezli bakım Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 14
Aile ve toplum yönelimli bakım Sorunların aile ve toplumsal örüntüleri Toplumun sağlık sorunları Gereğinde diğer sektörler, meslek grup ve kuruluşları, gönüllü kuruluşlarla birlikte çalışma Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı15 AİLE HEKİMLİĞİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ-6
AİLE HEKİMLİĞİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ-7 Kapsamlı bakım Bireye yönelik danışmanlık, sağlık eğitimi, tanı, tedavi ve rehabilite edici hizmetler, akut ve kronik problemlerin bir arada yönetimi ile mevcut sağlık durumunun korunması ve geliştirilmesine yönelik kapsamlı hizmet Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 16
AİLE HEKİMLİĞİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ-8 Gizlilik ve yakınlık Sürekli bakım sonucunda yaşama yayılan, sürekli ve yakın bir ilişki Savunuculuk Aile Hekimi tüm sağlık konularında ve sağlık hizmeti veren diğer kişilerle ilişkilerinde hastasının yanındadır Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 17
AİLE HEKİMLİĞİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ-9 Sağlık kaynaklarının etkili kullanımı Sürekli aynı kişilere hizmet verilmesi sonucu: Reçete yazımı Uzmana sevk Konsültasyon Laboratuvar tetkikleri Yatarak tedavilerde kısıtlı kaynakların maliyet etkin kullanımının sağlanabilmesi Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 18
AİLE HEKİMLİĞİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ-10 Özgün görüşme ve klinik karar verme süreci Etkili iletişim, etkili hasta hekim görüşmesi Biyopsikososyal yaklaşım Ayrışmamış hastalar Toplumdaki rahatsızlıkların gerçek sıklıklarıyla görülmesi Toplumdaki rahatsızlıkların prevalans ve insidansının klinik kararda belirleyici olması Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 19
AİLE HEKİMLİĞİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ-11 Ekip hizmeti Diğer disiplinlerle Diğer sağlık personeli ile işbirliği Gerektiğinde Sosyal hizmet Eğitim hizmeti İş hizmeti verenlerle de işbirliği Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 20
MESLEKİ ÖRGÜTLENME WONCA : Dünya Aile Hekimleri Birliği EURACT: Eğitim EUROPREV : Koruyucu hekimlik EQUIP: Kalite EURIPA: Kırsal hekimlik EGPRN: Araştırma Vasco da Gama: Genç aile hekimleri Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 21
SON SÖZ Aile Hekimliği bir “sistem” değil, farklı ülkelerde her ülkenin özelliklerine göre farklı uygulama modelleri olan, özgün bir “tıp disiplini”dir. Aile Hekimliğinin 4 temel özelliği; bireysel, kapsamlı, sürekli, bütüncül bakımdır. Birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışmak özel bir eğitim gerektirir. Uzmanlık eğitimi süresi asgari 3 yıldır. Aile Hekimliğine Uyum Birinci Aşama Sertifikalı Eğitim Programı 22