Sağlık Bilimleri Fakültesi ÇOCUK HAKLARI Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Gelişimi Bölümü

FARKLI ÜLKELERDE ÇALIŞAN ÇOCUKLAR İLE İLGİLİ UYGULAMALAR

Dünyada Çalışan Çocukların Durumu Amerika Birleşik Devletleri: A.B.D.’de yaklaşık 290.000 çocuk işçi bulunmaktadır. 100.000 ile 3.000.000 arası çocuk, pornografiye ve fuhuşa bulaştırılmış veya kaçırılmıştır. Bangladeş: Bangladeş’te çocuklar elle sarılan sigara fabrikalarında, inşaatta, deri işlerinde, balıkçılarda, oto tamircilerinde, metal eritme işlerinde,Uzakdoğu'da bisiklete benzeyen taşıma araçları çekmede, kibrit fabrikalarında, taş kırmada, kitap ciltlemede ve kumaş endüstrisinde çalışmaktadırlar.

Brezilya:Brezilyada çocuklar kırsal alanlarda, madenlerde, balıkçılık sektöründe, mangal kömürü yapımında, şekerkamışı, pamuk, narenciye ve diğer tahılların hasatında çalışmaktadırlar. Endonezya:Çocuklar tarımda, ahşap mobilya yapımında, kumaş, ayakkabı, yemekçilik, oyuncak, balıkçılık, inşaat ve madencilik sektörlerinde yer almaktadırlar.

Etiyopya: Çocuklar tarımda kahve, çay, şeker kamışı, pamuk ve bitki tarlalarında çalışmaktadırlar. Güney Afrika Cumhuriyeti:Çalışan çocukların önemli bir kısmı tarım ve kentsel kayıt dışı sektörlerde yer almaktadır. Çalışan çocukların önemli bir kısmı tarım ve kentsel kayıt dışı sektörlerde yer almaktadır. Hindistan:Çocuklar cam işlerinde,elle sarılan sigara sektöründe, havai fişek üretiminde, kibrit, kilit, taş, ayakkabı, pirinç eşya imalatında, taş ocaklarında, deri sektöründe ve spor malzemeleri imalatında 'tehlikeli' şartlar altında çalışmaktadırlar.

İspanya: Çocuklar, ayakkabı imalatı ve domates yetiştirilen ticari çiftliklerde tehlikeli koşullar altında çalışmaktadırlar. Kanada: 10.000 sokak çocuğu içinden birçoğu kadın tacirlerinin eline düşmekte ve sokaklarda fuhuş için çalıştırılmaktadır. Kamerun: Çocuklar tarımsal alanlarda çalışmakta, sokak satıcılığı yapmakta, evlerde hizmetçi olarak çalışmakta ve sokaklarda fuhuş yapmaktadır. Mısır: Çalışan çocukların önemli bir bölümü tarımsal alanlarda özellikle pamuk tarlalarında görülmektedir.

Orta Afrika Cumhuriyeti: Çocuklar pırlanta madenlerinde çalışmakta, fuhuş sektörü içinde bulunmaktadır. Pakistan:Çocuklar tarım,deri tabaklama, cerrahi aletlerin imalatı, kömür madenciliği, derin deniz balıkçılığı, tuğla yapımı ve cam halka yapımı gibi tehlikeli işlerde çalışmaktadır. Tayland: Çocuklar tarımda, inşaat, hizmet, balıkçılık ve ev hizmetçiliği sektörlerinde yer almaktadır.

ÇALIŞAN ÇOCUKLARA İLİŞKİN YASAL DÜZENLEMELER: Ulusal Mevzuat T.C Anayasası Umumi Hıfzıssıhha Kanunu İş Kanunu İlköğretim ve Eğitim Kanunu Mesleki Eğitim Kanunu Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu

Çocuk ve gençlerin korunması, Anayasa’da güvence altına alınmıştır Çocuk ve gençlerin korunması, Anayasa’da güvence altına alınmıştır. Anayasa’nın 50. maddesinde; “Kimse, yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz. Küçükler ve kadınlar ile bedeni ve ruhi yetersizliği olanlar çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar” denmektedir. 4857 sayılı İş Kanununda 1475 sayılı Kanuna paralel olarak 15 yaşın altındaki çocukların çalışma yasağı sürdürülmüş, ancak 1475 sayılı Kanunda 13 olan hafif işlerde çalışma yaş sınırı 4857 sayılı Kanunla 14 yaşa çıkarılmıştır.

Çocukların çalışma saatleri günde 7 ve haftada 35 saat olarak, 15 yaşını tamamlamış çocuklar için ise bu süre günde 8, haftada 40 saat olarak belirlenmiştir. Mesleki Eğitim Kanunu çocuk işgücünün teoride de işle ilgili donanıma sahip olmasına yönelik düzenlemeler içermektedir. Yasanın 59. maddesine göre, ilköğrenim çağında olup da mecburi ilköğretim kurumlarına devam etmeyenler, hiçbir resmi ve özel iş yerinde veya her ne surette olursa olsun çalışmayı gerektiren başka yerlerde ücretli veya ücretsiz çalıştırılamazlar.

Umumi Hıfzıssıhha Kanununda çalışan çocuklar için çalışma yer ve zamanına vurgu yapılmıştır. Polis Vazife ve Selahiyet Kanununun, çocukların eğlence yerlerinde özellikle yetişkinler tarafından istismara maruz kalma durumunun önüne geçmesi noktasında önemlidir.

ULUSLAR ARASI DÜZENLEMELER Çocuk Hakları Sözleşmesi 138 No’lu ILO İstihdama Kabulde Asgari Yaş Sözleşmesi ILO 182 sayılı Kötü Şartlardaki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Acil Önlemler Sözleşmesi

Çocuk Hakları Sözleşmesi Çocuk hakları sözleşmesi çocuğun, yaşama, gelişim, korunma, katılım ve eğitim haklarını temel almaktadır. Taraf Devletler, çocuğun ekonomik sömürüye ve her türlü tehlikeli işte veya eğitimine zarar verecek, sağlığı ve bedensel, zihinsel, ruhsal, ahlaksal ya da toplumsal gelişmesi için zararlı olabilecek nitelikte çalıştırılmasına karşı korunma hakkını kabul ederler. 2. Taraf Devletler, bu maddenin uygulamaya konulmasını sağlamak için yasal, idari, toplumsal ve eğitsel her önlemi alırlar. (35.Madde)

138 No’lu ILO İstihdama Kabulde Asgari Yaş Sözleşmesi Sözleşmede belirlenen asgari yaş sınırının, zorunlu öğrenim yaşının bittiği yaşın altında ve her halükarda 15 yaşın altında olamayacağı, doğası ve yapıldığı koşullar bakımından genç kişilerin sağlığını, güvenliğini ve ahlakını tehlikeye düşürecek her türlü istihdam veya çalışmaya kabul için asgari yaşın 18’in altında olmayacağı yer almaktadır.

182 Sayılı En Kötü Biçimlerdeki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Acil Önlemler Sözleşmesi Sözleşme kapsamında 18 yaşından küçük bütün çocuklar açısından çocuk işçiliğinin en kötü biçimlerinin yasaklanmasını ve ortadan kaldırılmasını sağlayacak önlemlerin acilen alınması öngörülmektedir. Türkiye’de çocuk işçiliğinin en kötü biçimleri; “sokakta çalışma, küçük ve orta ölçekli işletmelerde ağır ve tehlikeli işlerde çalışma, tarımda aile işleri dışında, ücret karşılığı gezici ve geçici tarım işlerinde çalışma”