BTP 106 BİLGİSAYAR DONANIMI

BTP 106 Bilgisayar Donanımı M.Emin Gürdoğan–Atakan Karakoç (16.10.2017) Anakart, ROM Bellek Anakart Nedir, ne işe yarar? Anakartın tarihsel gelişimi? Anakart üzerinde ne tür cihazlar bulunur? Anakart üzerine ne tür bağlantılar yapılır? Anakart veri yolları ve hızı neye göre değişir? İşlemci yongası nedir? Güney ve Kuzey Köprüleri nelerdir? İşlemciye göre anakartlar nasıl ayrılır? ROM bellek nedir? PROM, EPROM, EEPROM çipler nelerdir? ROM bellek ne için kullanılır? ROM bellek türleri ve üzerinde barındırdığı kodlar nelerdir? Örnekler ve resimlerle gösteriniz…

ANAKART

ANAKART NEDİR? Anakart, bir bilgisayarın tüm parçalarını üzerinde barındıran ve bu parçaların iletişimini sağlayan elektronik devredir. Kare şeklinde bir plakadan (fiberglastan) meydana gelmiş olup genişleme sağlayan kart slotları, RAM yuvaları, yonga setleri ve devreler bulunmaktadır.

Bir bilgisayarın hangi özelliklere sahip olabileceğini belirleyen en önemli bileşendir. Çünkü bilgisayarın içinde veya dışında bulunan her türlü parçanın ve donanımın birbirine bağlandığı ve bu birimlerin birbirleriyle koordineli olarak çalışmalarını ve iletişim kurmalarını sağlayan elektronik devreler bütünü olan bir iskelet donanımdır.

Anakartın tarihsel gelişimi Anakartlar yıllar önce kullanılan devre tahtalarının günümüze kadar değişerek gelmiş halleridir. Gelişen teknolojiyle birlikte anakart boyutları aynı kaldığı halde yaptıkları işler çok hızlı gelişmiştir. İlk anakart 1982 yılında IBM firmasının ürettiği PC' lerde kullanıldı.

Büyük devre elemanlarından oluşan bu kartın üzerinde Intel 8088 işlemci, BIOS, bellek ve çeşitli kartların takılabileceği yuvalar bulunuyordu. Eğer bu bilgisayara disket sürücü, paralel çıkış veya başka bir şey takmak isterseniz ona uygun bir kart alıp anakarta takmanız gerekiyordu. Eskiden anakartların üzerinde aynı hard diskler gibi jumperlar vardı. Bu jupmerlarla farklı tipteki işlemcileri anakartlara tanıtma; ne kadar belleğin var olduğunu belirtmek gibi ayarlar yapılıyordu.

ANAKART ÇEŞİTLERİ XT ANAKARTLAR AT ANAKARTLAR ATX ANAKARTLAR BTX ANAKARTLAR

XT ANAKARTLAR İlk kişisel bilgisayarlarda kullanılan anakartlardır. Bu anakartlar 8086 ve 8088 mikroişlemciler için üretilmiş olup bu işlemciler üzerinde sabit olarak sunulmaktaydı. Bu durumda işlemcinin değiştirilmesi için anakartın değiştirilmesi gerekiyordu. Bu anakartlarda ek donanım birimlerinin 8 bit olması gerekiyordu. XT anakartların boyutu 215mm x 330mm’dir.

AT ANAKARTLAR XT anakartlardan sonra 1982 yılından itibaren kullanılmaya başlamış ve günümüz ATX anakartlarına benzer anakartlardır. ISA, PCI ve AGP veri yollarını desteklemektedir. PS/2 desteği yoktur. 5V ve 12 V güç desteği sunar. İşlemcinin değiştirilebilmesi için uygun olarak üretilmiştir. AT anakart boyutları, 350mm x 305mm değerlerindedir.

ATX ANAKARTLAR AT anakartlardan sonra üretilmeye başlanan ve önceki anakartlara göre daha fazla giriş çıkış desteği sunan anakartlardır. Bu anakartlar ile birlikte diğer donanım birimleri tümleşik özelliklerde anakart üzerinde kullanılmaya başlanmıştır. Donanım birimlerinin montajı için daha esnek ve kullanışlı tasarımları ile dikkat çeken bu anakartlar günümüzde en çok kullanılan anakartlardır. BIOS güncellemeleri ve güç yönetimi konusunda diğer anakartlara göre çok daha gelişmiş seçenekler sunmaktadır. ATX anakartların, micro-ATX olarak küçük boyutlu kasalar için üretilen çeşitleri de mevcuttur.

Atx anakart çeşitleri Mini-atx Flex atx Micro ATX(mATX) Standart atx Extended ATX(EATX) Workstation ATX(WTX)

Mini-ATX Mini ATX anakartlar, düşük güç tüketimi gerektiren sistemlerde kullanılırlar. Güç tüketimi az olduğu için çalışma sonucunda ortaya çıkan ısı da az olur. En küçük ATX anakart formudur. Mini ATX (150mm × 150mm)

FLEX ATX Flex ATX anakartlar, ATX formunun Mini ATX’ten sonraki en küçük boyutlarına sahip olan anakart türüdür. 1999 yılında üretilmeye başlanılan bu anakartlar için normal güç kaynağı da kullanılabilir. Ama genellikle Flex ATX kasalarda kullanılmak üzere üretilmiş olan bilgisayar güç kaynakları(Power Supply) kullanılmaktadır. Flex ATX (229mm × 191mm)

MİCRO ATX Micro ATX(mATX) ile Standard ATX aynı giriş çıkış portlarına sahiptirler. ATX olan bir kasaya Micro ATX anakart montajı yapılabilir. Yonga seti bakımından da Standard ATX ile aynıdırlar. Bir tek farkı boyut olarak küçük olduğundan dolayı daha az genişleme yuvasına sahip olmasıdır. Micro ATX (244mm × 244mm)

STANDARD ATX Standard ATX anakartlar, bilgisayar kullanıcıları tarafından en çok tercih edilen anakart çeşididir. 1995 yılında Intel firması tarafından geliştirilmiştir. AT anakartların yerini almışlardır. Standard ATX (305mm × 244mm)

Extended ATX(EATX) Extended ATX, diğer adıyla EATX anakartlar, Standard ATX formlarından çok daha büyük boyutlara sahiptirler. Bu anakartlar yüksek performans elde etmek için kullanılırlar. Genelde server(sunucu) dediğimiz sistemlerde kullanılırlar. Hızlı ve performanslı işlemci yapısını desteklerler. Bu çift işlemci anakart modeli birden fazla ekran kartı bağlantısı için de uygun yapıdadır. Extended ATX, çokça genişleme yuvasını ve RAM bağlantı slotunu üzerinde barındırır. Normal kasalara sığmaya EATX anakartlar için özel kasa yapıları kullanılmaktadır. Bu kasalar diğerlerine göre daha ağır ve sağlam yapıdadılar. Extended ATX(e ATX) (305mm × 330mm)

Workstation ATX(WTX) Workstation ATX diğer bir adıyla WTX, üst seviye performans istenilen sistemlerde kullanılan bilgisayar anakartıdır. En büyük ATX anakart formudur. Bu nedenle üzerinde birden fazla işlemci, RAM, ekran kartı gibi birçok donanım kartını barındırabilir. WTX anakartlar, yüksek performanslı sunucu(server) sistemlerinde kullanılmaktadırlar. Workstation ATX boyut olarak Standard ATX’in yaklaşık olarak 2 katıdır. Yapısına uygun boyutlarda ve güçte kasalar kullanılmalıdır. Soğutma sistemleri de performansı karşılayacak nitelikte olmalıdır. Workstation ATX(WTX) (356mm × 425mm)

BTX ANAKARTLAR BTX anakartlarda; bilgisayar sistemin güç yönetimi, işlemci soğutma sistemi ve çeşitli donanım birimlerinin yerleşiminde büyük değişiklikler ortaya çıkmıştır. Bu anakart çeşidinin üretimin temel amacı işlemci gibi çok ısınan parçaları daha iyi soğutabilmektir. Bunun için BTX’lerde işlemci etrafındaki çeşitli bağlantılar ve elektronik elemanlar anakartın daha farklı yerlerine taşınmışlardır. BTX anakartlar, 325mm x 267mm boyutlarına sahiptir. Ayrıca Micro BTX(267mm x 267mm) ve Pico BTX(203mm x 267mm) anakart türleri bulunmaktadır.

ANAKART ÜZERİNDEKİ CİHAZLAR

Klavye ve Mouse Portu(PS/2): Bu portlar ile klavye ve mouse gibi aygıtlarımızı PC'ye bağlarız. Dışarıdan gireceğimiz bilgiler ve yapmak istediğimiz her şeyi kontrol eden bu iki aleti anakarta bağlayan yuva burasıdır. Bu aygıtlar ayrıca USB portu üzerinden de bağlanabilmektedir. Paralel Port: Eski bir iletişim birimidir ve yeni nesil bilgisayar ana kartlarında kullanılmamaya başlanmaktadır. Çok küçük veri transfer hızlarıyla (Baud rate) çalışmaktadırlar. Seri Port: RS232 olarak ta adlandırılabilen bu portta eski bir bağlantı arabirimidir ve yine paralel port gibi yeni nesil kartlarda kullanılmamaya başlanmaktadır. Seri portta veri transferi RX ve TX olarak adlandırılan iki bacak vasıtasıyla iletilmektedir.

USB Portu: Yeni nesil iletişim teknolojisi olarak kullanılan USB 480Mbit/Saniye veri transfer hızına ulaşmaktadır. Bağlantı kablo sayısının az olması ve ergonomik bir bağlantı yapısıyla hemen hemen tüm aletler artık bu arabirimi desteklemektedirler. Bilgisayardaki USB port sayısı kasa önü ile birlikte genellikle 4 taneden fazladır. Ethernet Portu: Resimde gözüken en üstteki port RJ 45 olarak adlandırılan Ethernet portudur ve bilgisayarın ağ ile bağlantılı olmasını ve internete bağlanmasını sağlamaktadır.10 pinli olan bu konektör telefon kablosunun uç yapısına bezmektedir. Ses Portları: Bilgisayardaki sesli verileri işleyen ses kartının çıkış portlarıdır. Hoparlörler bu soketlere bağlanırlar. 5+1, gibi formatları destekleyen türleri bulunmaktadır.

ANAKART VERİ YOLLARI

ISA (Industry Standard Architecture –ENDÜSTRİ STANDART mimari) Veri YOLU ISA, eski bir slottur ve 8-16 bit veriyoluna sahiptir. Bant genişliği çok düşük olduğundan günümüz anakartlarında kullanılmamaktadır. 1984 yılında geliştirilmiş bir bus veriyoludur. Bir standardı tanımlar. Adres yolu 24 bittir. Hızı 8.33 Mhz’dir. Tak ve çalıştır özelliği yoktur.

PCI (Peripheral Component Interconnect-ÇEVRESEL AYGIT BAĞLANTI BİRİMİ) Veri Yolu Bu veriyolu 64 bitlik olup 1993 yılında geliştirilmiştir. Uyumluluk problemleri nedeniyle uygulamada 32 bit olarak kullanılmaktadır. 33 veya 66 MHz saat hızlarında çalışır. 32 bit 33 MHz hızında çalışan PCI veriyolunun kapasitesi 133MB/sn’dir. PCI slotları beyaz renkli olup modem, ses kartı, ağ kartı, TV kartı gibi donanım kartlarının takılması sebebiyle diğer slotlara oranla sayısı daha fazladır. Onboard (tümleşik) teknolojisinin geliştirilmesiyle PCI slotlarına bağlanacak donanım kartları sayısı azalmıştır. PCI veriyolu tak-çalıştır desteklidir.

AGP (Advanced Graphics Port - HIZLANDIRILMIŞ GRAFİK PORTU) AGP kanalı 32 bit genişliğindedir ve 66 MHz hızında çalışır. Yani toplam bant genişliği 266 MB/sn.dir. 533 MHz veriyolu hızına çıkabilen ayrıca özel bir sinyalleşme metoduyla aynı saat hızında 2, 4 ve 8 katı daha hızlı veri akışının sağlanabildiği 2xAGP, 4xAGP ve 8xAGP modları vardır. 2xAGP’de veri akış hızı 533 MB/sn. olmaktadır. AGP veri yolunu sadece ekran kartları kullanmaktadır. Bu nedenle veri yolunun tüm bant genişliği ekran kartları için çalışmış olmaktadır. Tüm bant genişliği sadece ekran kartı için kullanıldığından, bu yolu kullanan ekran kartlarının performansı PCI veri yolunu kullanan ekran kartlarına nazaran oldukça yüksek olmaktadır.

USB (Universal Serial BUS – evrensel seri veri yolu) USB, bilgisayar ile bilgisayara harici olarak takılabilir aygıtlar arasında kullanılan arabirimdir. Harici bir veri yolu olan USB saniyede 12 Mbps hızında veri transferi yapabilmektedir. USB 1.0, USB 1.1, USB 2.0 ve USB 3.0 çeşitleri olan bu veri yolu beş metreden fazla kablo ile kullanılmamalıdır. Kullanılması halinde performansta gözle görülür bir düşüş olacaktır.

USB STANDARTLARI VE HIZLARI USB 1.0 ve 1.1: Hız 12 Mbps

IEEE 1394 (FIREWIRE) Veri Yolu Saniyede 400 megabitlik veri transferine olanak sağlayan, henüz yeni olmasına rağmen hızlı bir yol standardıdır. 400 Mbps ile 1200 Mbps arasında bir bant genişliğine sahip olan bu veri yolu, tek bir bağlantı noktasına 63 adet çevre birimi takılabilmesini desteklemektedir. Tasarlanma amacı temelde hız olsa da, aslen IDE, EIDE, SCSI ve Paralel Port gibi veri yollarının yerine geçmektir. Bu teknolojiyi aslen gerçekleştiren üretici firma Apple, bu teknolojisine Firewire ismini vermiştir. Tak-çalıştır özelliği de bulunur. Çok hızlı olmasına rağmen maliyeti yüksek bir teknolojidir. Bu nedenle dijital kamera, dizüstü bilgisayar gibi yüksek veri transfer hızı gerektiren aygıtlar için kullanılması beklenmektedir.

MINI PCI Veri Yolu Dizüstü bilgisayarlar için üretilen bu genişleme yuvaları modem ya da ethernet kartı gibi birimler ile kullanılır. PCI yuvasına takılan kartlara göre çok daha küçük olan Mini PCI kartları, telefon ya da ağ kablosunu bağlamak amaçlı RC11 ya da RJ45 bağlayıcısı (connector) ile bağlanarak işlem görürler.

PCI ExPress Veri Yolu PCI Express, temelde bir endüstri standardıdır. Genellikle seri giriş-çıkış birimlerinin bağlantısında kullanılan bu kartlar yüksek performans sağlarlar. Günümüzde masaüstü, sunucu, işlemci ve gömülü sistemlerde kullanılmaktadır. Bu teknolojinin yapısı ile benzerlik gösteren veri yolları Seri ATA ve SCSI teknolojisinde de kullanılmaktadır. PCI Express'in üretilişindeki temel amaç paralel ve paylaşımlı veri yollarının yerine noktadan noktaya seri veri yolunu kullanmaktır.

IDE (Integrated Device Elektronics) Veri Yolu Öncelikli olarak sabit sürücüleri kontrol etmek amacı ile geliştiren bu veri yolu aslen bir arabirimden başka bir şey değildir. CD ROM, DVD ROM, sabit sürücü gibi saklama birimleri bilgisayara IDE ara birimi aracılığı ile bağlanırlar. Bu bağlanma işlemi ise IDE kablosu ile sağlanmaktadır.

IDE Kablosu 40 ya da 80 telden oluşturulmuş veri kablolarına IDE kablosu denilmektedir. Her kablonun başı ve sonunda bir bağlantı birimi (connector) bulunmaktadır. Bazı kablolarda ortada bir bağlantı birimi daha bulunmaktadır. Mavi uçlu bağlayıcı her durumda anakarta bağlanmalıdır. Siyah olan daima birincil (primary, master) aygıta bağlanmalıdır. Gri bağlayıcı ise daima ikincil (secondary- slave) aygıta bağlanmalıdır. Bir kişisel bilgisayar dört adet IDE aygıtını destekler. IDE kablosunun ilk ucuna takılı olan aygıt birincil olarak işlem görürken; orta uca takılan aygıt ikincil olarak işlem görür.

EIDE (Enhanced IDE) Bu standart sabit disk kapasitesini 528 MB sınırının üzerine çıkartmak amaçlı tasarlanmıştır. Anakarta eklenmiş şekilde gelen bu teknoloji, daha fazla disk erişimi sağlamaktadır. Saniyede 100 MB veri transferine olanak sağlaması da bir avantajıdır.

SCSI Bir başka sabit disk bağlantı çeşidi olan SCSI, üç farklı türde karşımıza çıkmaktadır: SCSI 1: 8 aygıtı desteklemektedir. SCSI 2: 16 aygıta kadar destek sağlamaktadır. SCSI 3: Veri transfer hızını 160 Mbps'ye kadar çıkartmakla birlikte 16 aygıta da destek vermektedir. SCSI birimlerini birbirine bağlarken, birbirine bağlanacak birimde iki tane SCSI bağlantı noktası olmalıdır. SCSI ilk birimden ikinci birime, ikinci bağlantıdan da üçüncü birime bağlanır. Bu bağlanma işlemi bu şekilde devam ederken, son bağlanan cihazın ikinci portuna sonlandırıcı takılmalıdır.

YONGA SETİ Anakart üzerinde yer alan bir dizi işlem denetçileridir. Bu denetçiler anakartın üzerindeki bilgi akış trafiğini denetler. Bilgisayarın kalitesi, özellikleri ve hızı üzerinden en önemli etkiye sahip birkaç bileşenden biridir. Bir yonga seti Kuzey Köprüsü ve Güney Köprüsü denen 2 yongadan oluşur. Esasen bir anakart üzerinde birden fazla yonga mevcuttur. Ancak kuzey ve güney köprüleri yönetici yongalardır. Tipik bir kuzey köprüsü yongası temel olarak işlemciden, bellekten, AGP veya PCI-E veriyollarından sorumludur ve bunların kontrolüyle bunlar arasındaki veri aktarımını sağlar ancak kuzey köprüsü ve güney köprüsü özellikleri üreticiye ve yonga setine göre farklılık gösterebilir ve bu genellemenin dışına çıkabilir. Kuzey köprüsü yongası fonksiyonlarından dolayı işlemciye, bellek, AGP slotlarına yakın olmalıdır(Sinyalin geçtiği fiziksel yollar ne kadar kısa olursa sinyal o kadar temiz ve hatasız olur.) ve bu yüzden de anakartın üst kısmına yerleştirilir.

Güney köprüsü yongası ise giriş-çıkış birimlerinden, güç yönetiminden, PCI veriyolundan ve USB ile anakarta entegre özelliklerden sorumludur. Üreticilerin yonga setlerini 2 parça halinde tasarlamaları anakart tasarımında esneklik sağlar. Örneğin USB 2.0 desteği olmayan bir yonga setine bu desteği eklemek için bütün yonga setini baştan tasarlamak yerine sadece güney köprüsü yongasında değişiklik yapmak çok daha kolaydır. Ayrıca değişik özelliklerdeki güney köprüsü yongaları kullanılarak değişik kullanıcı gruplarına hitap etmek mümkün olur ve böylece kullanmayacağımız özellikler için boşuna para vermemiş oluruz. Chipset Çeşitleri: Günümüzde birçok yonga seti üreten firma mevcuttur. Çalışma ve kullanım amaçlarına göre birçok çeşitlilikte yonga seti üretimi yapılmaktadır. Firmaların ürettikleri bu yonga setleri anakartın performansını ve maliyetini etkileyen en önemli unsurlardandır. Anakartın kullanım alanı ve kalitelerine göre kullanılacak olan yonga setlerinin uygun özelliklerde ve kalitede olması beklenir.

İşlemciye göre anakart seçimi İşlemciye göre anakartlar 2’ye ayrılırlar. Bunlar İntel platformu ve AMD platformudur. İntel işlemciler ve AMD işlemciler kendi içerisinde socket numaralarına göre ayrılırlar. Teknoloji geliştikçe işlemci nanometresi küçülür ve işlemci bir önceki nesilden farklı bir isim alır. Örneğin İntel Haswell mimarili İ5-4460 22nm üretime sahipken İntel Skylake mimarili İ5-6400 14nm üretime sahiptir. Tabi bu her yeni mimarili işlemci geldiğinde nanometrenin küçüleceği anlamına gelmez. Skylake neslinden sonra gelmiş olan KabyLake mimarisi yine 14nm üretime sahiptir. İntel Socket Numaraları: 1150(14nm), 1151(14nm), 1156(32nm), 1366(45nm), 1155(32nm), 2011-v3(22nm), 2066(14nm) AMD Socket Numaraları: AM4(14nm), AM3+(32nm), SOCKET TR4(14nm), AM3(32nm), FM1(32nm), FM2+(28nm)

ASUS ROG STRIX Z270E GAMING

GÜNCEL PİYASA DEĞERİ: 965TL

ASUS ROG CROSSHAIR VI HERO

GÜNCEL PİYASA DEĞERİ: 958TL

Rom bellek nedir? Sadece okunabilir bellek (Read-only Memory, ROM). ROM, bilgisayarlarda ve diğer elektronik aletlerde kullanılan bir depolama birimidir. RAM gibi yazılıp silinebilen bir depolama birimi değildir. ROM içeriği sadece ÜRETİM anında yazılır. Kullanıcının kendi isteği doğrultusunda programlanamaz.

Rom bellek çeşitleri MPROM (masceble programmable read only memory-maske programlı ROM) Özel bir program veya veriyi maskelemek amacıyla kullanılan üretici tarafından programlanan ROM çeşididir.

ROM BELLEK ÇEŞİTLERİ  PROM (programmable read only memory- programlanabilir ROM)  Kullanıcı tarafından ROM programlayıcı adı verilen özel bir devre ile sadece bir defa programlanabilen ROM türüdür.

ROM BELLEK ÇEŞİTLERİ EPROM (erasable programmable read only memory- silinebilir programlanabilir ROM ) Morötesi ışık ile silinebilen, içerisindeki bilgiyi yıllarca koruyabilen ROM çeşididir. Morötesi ışık koruyucu gövde üzerindeki quartz ile kapatılmış küçük bir pencereden verilir.

ROM BELLEK ÇEŞİTLERİ EEPROM (Electronically Erasable Programmable Read-Only Memory) küçük boyuttaki verileri kalıcı olarak saklamak için bilgisayar ya da diğer cihazlarda kullanılan bir yongadır. EEPROM, elektrikle yazılıp silinme özelliğine sahiptir.

ROM BELLEK KULLANIM ALANLARI Rom bellekler, RAM belleklerin aksine üzerindeki bilgiler kalıcıdır. BIOS gibi bilgisayarınız için önemli bilgilerin tutulduğu bir yapıda ROM kullanılır. Gömülü sistemler için yapılan yazılımlar, (firmware) bir veya daha fazla ROM belleklere gömülü olarak bulunur. Örneğin Arduino kartlarının çalışmaya ilk başladığında yapması gereken önemli işlemlerin verileri EEPROM ’a depolanır.

ROM BELLEK BARINDIRDIĞI KODLAR En çok kullanılan BIOS markalarına göre hata kodları; Phoenix  BIOS; Bip: 1 uzun, 3 kısa Hata mesajı: Ekran kartı takılı değil veya ekran kartı belleği hasarlı Tanım: Ekran kartı düzgün yerleştirilmemiştir. Bip: Çalışırken yüksek frekanslı beep Hata mesajı: Aşırı ısınmış işlemci Tanım: İşlemci fanı kontrol edilmelidir, kasada düzgün hava akışı olmalıdır. Bip: Tekrarlayan Yüksek/Alçak Hata mesajı: İşlemci hatası Tanım: İşlemci düzgün yerleştirilmemiştir, aşırı ısınmış veya hasar görmüş olabilir. İşlemci fanı ve uygun fan hızı için BIOS ayarları kontrol edilmelidir.

ROM BELLEK BARINDIRDIĞI KODLAR Amı bıos Hata kodları; Bip: 1 kısa Hata mesajı: DRAM yenileme başarısız Tanım: Programlanabilir kesme zamanlayıcısı veya programlanabilir kesme kontrolü başarısız oldu. Bip: 2 kısa Hata mesajı: Bellek paritesi hatalı Tanım: Bir bellek parite hatasıdır ve belleğin ilk 64K’ sında meydana gelmiştir. RAM IC’de sorun bulunmaktadır. Bip: 3 kısa Hata mesajı: 64K tabanlı bellek hatası Tanım: Belleğin ilk 64K’ sında bir bellek hatası meydana gelmiştir. RAM IC muhtemelen arızalıdır. Bip: 4 kısa Hata mesajı: Sistem zamanlayıcısı başarısız Tanım: Sistem saati/zamanlayıcı (IC) başarısızdır veya belleğin ilk biriminde bellek hatası mevcuttur.

ROM BELLEK BARINDIRDIĞI KODLAR Award bıos; Bip: Tekrarlayan döngüler Hata mesajı: Bellek hatası Tanım: Bellek düzgün yerleştirilmemiştir ya da bellek yoktur. Bip: 1 uzun, 3 kısa Hata mesajı: Ekran kartı takılı değil veya ekran kartı belleği hasarlı Tanım: Ekran kartı düzgün yerleştirilmemiştir. Bip: Çalışırken yüksek frekanslı beep Hata mesajı: Aşırı ısınmış işlemci Tanım: İşlemci fanı kontrol edilmelidir, kasada düzgün hava akışı olmalıdır. Bip: Tekrarlayan Yüksek/Alçak Hata mesajı: İşlemci hatası Tanım: İşlemci düzgün yerleştirilmemiştir, aşırı ısınmış veya  hasar görmüş olabilir. İşlemci fanı ve uygun fan hızı için  BIOS ayarları kontrol edilmelidir.

Hazırlayanlar ATAKAN KARAKOÇ MUHAMMET EMİN GÜRDOĞAN