Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü Dersin Adı: Gerontolojik Sosyal Hizmet Öğretim Üyesi: Prof. Dr. Emine ÖZMETE Konu: Yaşlılıkta psiko-sosyal yaşam
Yaşlılıkta benlik bütünlüğünü ve psiko-sosyal yaşamı etkileyen birçok faktör vardır. Yaşanılan fiziksel çevre, eğitim, sosyal ve kültürel yapı, sağlıklı olma gibi yaşlı bireylerin psikolojik durumunu etkileyen bu faktörler, aynı zamanda psiko-sosyal yaşamın şekillenmesinde ve gelişimsel görevlerin yürütülmesinde belirleyici olmaktadır (Hayes ve Minardi 2002).
Yaşlı bireylerin kendileri ile ilgili gelişimsel görevleri değişirken, toplumsal görev ve sorumlulukları azalır. Bu da boş zamanın artması anlamına gelmektedir. Çünkü benlik bütünlüğü orta yaşlarda üreticiliğe odaklanırken, yaşlılıkta olumlu olumsuz bütün yönleri ile yaşamı bir bütün olarak kabul etmeye ve günleri daha keyifle sürdürmeye yönelmektedir (Cox 1993).
Havighurst (1972)’a göre yaşlılık dönemindeki gelişimsel görevler; ● Değişen sağlık durumuna ve performansa uyum sağlama, ● Emeklilikle birlikte değişen sosyal ve ekonomik duruma uyum sağlama, ● Eş kaybı ve/veya çocukların evden ayrılması ile karşılaşılan yalnızlıkla başa çıkma, ● Akranları ile iletişim ve uyum sağlama; sosyal yaşamı sürdürme, ● Fiziksel koşullarını geronteknoloji (yaşlılar ve fiziksel çevre uyumu) uygulamaları ile düzenleme ya da bunun için destek alma olarak açıklanabilir.
“Yaşlı refahı” yaklaşımı hem ortaya çıkan durumu açıklamak hem de yaşlılık dönemindeki gelişimsel görevlerin gerçekleştirilmesinde uzman mesleklere bir rehber ve yön bulma açısından kolaylık sağlamaktadır.
Bu nedenle, yaşlılık döneminin hem subjektif (öznel) hem de objektif (nesnel) boyutları ile irdelenmesine ihtiyaç duyulmaktadır.