Karşılaştırmalı Eğitim Dr. Yar Ali METE
Karşılaştırmalı Eğitim Tanımı Karşılaştırmalı eğitim, millî eğitim sistemlerini, siyasal, sosyal ve kültürel etkenleri göz önünde bulundurarak inceleyen, ilk ve orta öğretimin anlamını tartışılan bir alandır (UNESCO, 1955). Karşılaştırmalı eğitimin, eğitimsel bir kavram olarak ilk defa, Marc Antoine Jullien’in “Karşılaştırmalı Eğitim Üzerine Bir Çalışma Planı ve Öngörüşler” adlı eseriyle ortaya çıktığı kabul edilir.
20. yüzyıl başlarında tümevarımcı bir anlayışa sahip olan karşılaştırmalı eğitim, II. Dünya Savaşı’ndan sonra tümdengelimci yönteme göre gelişmeye başlamış, ve bu tarihten sonra da gelişimine hızla devam etmiş, oldukça genç bir çalışma alanıdır.
Karşılaştırmalı eğitim, farklı kültürler ve farklı ülkelerde, iki veya daha fazla eğitim sisteminin benzerlikleri ve farklılıklarını tanımlamaya yardım eden, benzer görünen olguları açıklayan ve insanları eğitme yolları hakkında yararlı teklifler getiren bir disiplindir (Türkolu, 1985).
Karşılaştırmalı eğitim, dünyadaki eğitim sorunlarının benzerliklerini ortaya koymakla birlikte, bu sorunların farklı ülkelerde farklı şekilde meydana geldiğini ve çözüm yollarının da farklı olabileceğini gösteren bir alandır (King, 1979).
Karşılaştırmalı Eğitimin geçirdiği evreler Birinci evre: İlk ve en ilkel karşılaştırmalı eğitim gözlemleri yabancı bölgelere giden seyyahların memleketlerine getirdikleri hikayelerdi.
İkinci evre 19. yüzyılın başından bu yana Avrupa’da ulusal eğitim sistemlerinin gelişmesiyle birlikte yurt dışına yapılan seyahatler eğitim konuları üzerine özel ilgisi olan seyyahlar tarafından yapılmaya başlamıştır. Artık genel merak tarafından motive olmaksızın pek çok yabancı ülkeye kendi ülkelerindeki eğitimin gidişatına faydalı olabilecek bilgileri keşfetmek için gittiler.
Üçüncü evre Bu, yabancı ülkeler ve özellikle onların eğitimi hakkındaki bilgi alışverişinin bir çok ülkedeki cehaletin önündeki engelleri yıkabileceğinin düşünüldüğü bir dönemdi. Jullien’den sonra, 19. yüzyılda karşılaştırmalı eğitimciler daha çok 3. şıkkı yani başka ülkelerin eğitim sistemlerini inceleyip, elde ettikleri bilgiler doğrultusunda kendi ülkelerinde reform çalışmaları başlatan eğitim yöneticileri olmuşlardır.
Dördüncü evre 20. yüzyıla geldiğimizde, karşılaştırmalı eğitime sosyolojik bir bakış açısı kazandırmaya çalışan ve bu düşüncesini “eğitim sistemi , demiryolları sistemi gibi transfer edilemez” sözleriyle ifade eden Micheal Sadler, karşılaştırmalı eğitimin kuramsal temellerinin köşe taşlarından biri olarak kabul edilen bu görüşüyle iki önemli noktayı vurguladı.: Birincisi, her ülkenin eğitim sisteminin o ülke gerçeklerine ( kültür, dil, din, ırk) bağımlı olarak oluşabileceği ve bir yerde işe yarayan çok gelişmiş bir sistemin diğer bir sisteme uygulanmasının zorluğu, ikincisi ise karşılaştırmalı eğitimin sosyal bir alan olarak pozitivist bir anlayışla evrensel genel geçer kanunlara sahip olamayacağı.
Beşinci evre Bir buçuk yüzyıl boyunca karşılaştırmalı eğitim merak etme evresinde analiz etme evresine doğru geçiş yapmıştır. Bu hareket üç ayrı boyut arasında sezilebilir: Gelişigüzel veri toplamaktan çok daha fazla doğruluğa; uluslar arası eğitim işbirliğinde insan severlikten profesyonelliğe; ön seziye dayalı analizden bilimsel açıklamaya
Karşılaştırmalı Eğitim Ne Değildir? Karşılaştırmalı eğitim, eğitim sorunlarına dünya ölçüsünde bir çözüm sunmaya çalışan bir alan değildir. Karşılaştırmalı eğitim “A yapılırsa B olur”. eklinde bir bakı tarzını benimsemez. Karşılaştırmalı eğitim, eğitim sistemlerini bugünkü durumlarıyla tanımlayan bir katalog değildir.
Karşılaştırmalı Eğitimin Amaçları Eğitim sistemleri, problemleri ve uygulamaları hakkında geçerli bilgiler sağlamak Eğitimle ilişkili varsayımlar geliştirmek ve yorumlar yapabilmek için gerekli bilgileri sağlamak Bir ülkenin eitim sisteminin geliştirilmesi için teorik ve pratik katkıda bulunmak,
Eğitim Bilimlerini bilimsel olarak geliştirmek ve zenginleştirmek Eğitim konusunda başka ülkelerde kullanılan yöntem, uygulama ve kurumları uyarlamaktır.
Teşekkür ederim.