A.Ü. HUKUK FAKÜLTESİ EV-İÇİ ADALET BİRİMİ

KONUNUN ÖNEMİ Ev-içi adalet birimi ev-içi şiddetle ilgili olup, bu yönde çalışmalar yapmak için kurulmuştur. Ülkemizde bilindiği üzere kadına ve çocuğa yönelik şiddet problemi söz konusu olup, 1985 yılında CEDAW’ı imzalayarak devlet, bunu önlemek için mücadele edeceğini belirtmiştir. Hukuk da bu mücadele yollarından başlıcasını oluşturmaktadır.

YASAL DAYANAK CEDAW Başbakanlığın 2007/17 sayılı genelgesi kadına yönelik şiddeti önlemeyi diğer kamu kurum ve kuruluşları yanında üniversitelerin de bir politika olarak benimsemesi gerekliliğine ilişkin yükümlülükler içermektedir.

Kuruluş Öncesi Çalışmalar I Hukuk Felsefesi dersi kapsamında 2005-2006 öğretim döneminden başlayarak kadın hakları ve aile mahkemeleri öğrenci grupları oluşturulmuş ve bu gruplarla pratiğe yönelik çalışmalara yapılmaya başlanmıştır. Yapılan çalışmalar sonucu kadına yönelik şiddetle ilgili olarak sorunlar tesbit edilmiş ve bunlardan başlıcasının da Ailenin Korunmasına Dair Kanunla ilgili olduğu görülmüştür.

Kuruluş Öncesi Çalışmalar II Uygulamadaki sorunlara öğrencilerle birlikte çözüm üretme düşüncesi sorunların tesbiti ardından gelmiş ve bu doğrultuda avukatlar ve hakimlerle işbirliği çalışmaları yapılmaya başlanmıştır. Bu doğrultuda ilk işbirliği yapılanlar Ankara Barosu ve Aile Mahkemeleri olmuştur.

Kuruluş Öncesi Çalışmalar III İşbirliği yapılacak kurum ve kuruluşlar belirlenmiş ve neler yapılabileceğine ilişkin çözüm önerileri oluşturulmuştur. Bunun için de Adliye temel çalışma alanı olması yanında sivil toplum örgütleriyle de ilişkiye geçilmiştir.

KURULUŞ Ev-İçi Adalet birimi 30 Mart 2009 tarihinde Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi bünyesinde 4320 sayılı Ailenin Korunması Kanuna Dair Etkili Bir Model başlıklı Ankara Üniversitesi Rektörlüğü tarafından verilen proje desteğiyle kurulmuştur.

BİRİMİN AMACI Ev içi şiddetle hukuksal mücadelede, genellikle alınması gerekli olan üç önlemden söz edilmektedir. Bunlar, “engel olma-önleme”, “koruma” ve “destekleme” dir Ev içi şiddetle mücadelede bu üç önlemin birlikte olması zorunlu olup, bunların hiçbiri tek başına yeterli değildir. Bu üç önlemin bir arada olması gerekliliği, Ev-içi şiddetle ilgili özel hukuksal düzenlemeleri ve uygulamaları gerektirmektedir. Birim de bu önlemlerin birlikte nasıl alınacağına dair çalışmalar yapmayı ve çözüm önerilerinde bulunmayı amaçlamaktadır.

Amacı Gerçekleştirme Yolları Birim amacını gerçekleştirmek için iki tür faaliyette bulunmaktadır. İlki uygulamaya yönelik faaliyetlerdir. Bu faaliyetlerle sorunlar tesbit edilip çözüm önerileri sınanmaktadır. Bunun için birim özellikle kadına ve çocuğa yönelik şiddet olaylarında kurumlararası işbirliğini sağlayan bir aracı kurum olarak görev yapmaktadır. Bununla ilgili ilk başta birimin görev alanı Ankara Üniversitesi İbni Sina Hastanesi Acil Servisinde ve genel olarak Ankara Üniversitesinde karşılaşılan kadın ve çocuğa yönelik şiddet olaylarıyla sınırlandırılmıştır. Birim bünyesindeki bu tür hizmetlerden üniversitede şiddete uğrayan (cinsel taciz gibi) öğrenciler de yararlanmaktadır.

Bu tür olaylarla karşılaşan kişilere birim, hukuki, psikolojik ve gerektiğinde de mali destek sağlayıcı kurumlarla işbirliği yapmaktadır. Bu kurumlar, Ankara Barosu, Ankara Üniversitesi Psikiyatrik Kriz Uygulama ve Araştırma Merkezi, Ankara Üniversitesi Çocuk Koruma Birimi, Çankaya Belediyesi ve Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu’dur.

Bu tür aracı kurum olarak birim, şiddet mağdurunun ihtiyacı olan bilgilendirme ve destek sağlanmasıyla ilgili ilk aşamalarda yer alarak, sistemden kaynaklanan şiddetin nasıl önlenebileceği konusunda çalışmalarda bulunmaktadır.

Birim ayrıca Ankara ili kapsamında Valilikçe sürdürülen Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele İl Eylem Planı gibi yürütülen Ulusal Eylem Planı çerçevesindeki çalışmalara katılarak katkı sunmaktadır.

Birim amacını gerçekleştirmek için faaliyetlerde öğrencilere de yer vererek A.Ü.Hukuk Fakültesi öğrencilerinde ev-içi şiddete yönelik farkındalık ve duyarlılık kazandırmayı hedeflendirmektedir. Zira ev-içi şiddeti önlemenin başlıca yolunu özellikle hukuk öğrencilerinde bu bakış açısının yer alması oluşturmaktadır. Öğrenciler bu aşamada şunları yapmaktadır: -Şiddet mağdurlarıyla görüşmelerde yer alarak çözüm önerileri getirmek -Kadına yönelik şiddetle ilgili eğitim materyalleri, broşürler hazırlanmasında yer almak -Kadına yönelik şiddetle ilgili hukuktaki haklar hakkında bilgilendirme için eğitici olarak çeşitli gruplara yönelik bilgilendirme faaliyetinde yer almak. -Konferanslar ve seminerlerin organizasyonunda yer almak.

Ankara Barosu Kadın Hakları Merkezindeki çalışmalarda yer almak. Aile Mahkemelerinde duruşmaları izleyerek sorunları tesbit etmek 2010-2011’de ceza mahkemesi ve Ankara Barosu Adli yardım Merkezi ile Çocuk hakları merkezine gitmek

Birim dördüncü sınıf öğrencilerine yönelik son olarak “Ev-İçi Şiddet ” Klinik dersinebaşlamıştır.

BİRİMİN ÇALIŞMA USULÜ Birimde sürekli görevli bir sekreter yer almakta v e bunun dışında Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Bilim Dalının öğretim görevlileri birim çalışmalarını yürütmektedir.

Birime kişi başvurduğunda randevu verilerek birim koordinatörü ve/veya yardımcısı ile görüşmesi sağlanmakta ve buna ilişkin de şiddete uğrayan kişiye ilişkin bilgilerin yer aldığı görüşmeci formu doldurtulmakta ve kişinin isteği doğrultusunda ilgili destek sağlanmaktadır.

Destek sağlandıktan sonra da kişi izlenmekte ve durumuna göre ilgili kurumlarla işbirliği yapılmaktadır. Hukuki destek için ön bilgilendirmeden sonra Ankara Barosu yardımıyla bir avukatla görüşmesi sağlanmakta ve şayet ekonomik bakımdan avukat tutamayacak durumdaysa adli yardım aracılığıyla avukatı olması sağlanmaktadır. Öğrenciler ilk görüşmede yer aldıkları gibi, daha sonra avukatla birlikte dosyayı hazırlamakta ve yine avukatın gözetiminde davayı takip etmektedirler.

ÇÖZÜM ÜRETME MERKEZİ YAKLAŞIMI Birim bazı önemli vakıalarda, ABD gibi ülkelerde uygulanan çözüm üretme yaklaşımını uygulamaya kendi çerçevesinde çalışmaktadır. Bu yaklaşımda konuyla ilgili olarak hakim, avukat, savcı, sosyal çalışmacı psikolog ve birim görevlisi ve öğrencinin yer aldığı bir toplantı gerçekleştirilip, ilgili vakıa konusunda en uygun çözümün ne olduğu belirlenmeye çalışılmaktadır.

KARŞILAŞILAN GÜÇLÜKLER Birime gelenler genellikle ekonomik desteğe ihtiyaç olanlar olduğu için ekonomik destek sağlanmada güçlükler yaşanmaktadır. Sığınma evi ihtiyacı olanlarda veya Çocuk Esirgeme Kurumuna gönderilmesi gereken durumlarda uygun kurum ve kuruluş bulunmasında güçlük yaşanmaktadır.

OLUMLU SONUÇLAR Öğrenciler çalışmalar da etkin ve istekli olarak yer almaktadır. Hukuki destek ve psikolojik destek sağlamada herhangi bir zorluk yaşanmamaktadır. Hakimler, avukatlar ve savcılar birlikte iş yapma konusunda yardımcı olmakta, Üniversitede böyle bir birimle çalışmayı istemektedirler. Bunun da temel nedeni, kamu hizmeti niteliğinin açıkça görülmesi ve bunda yer almak istenmesidir.