III. FEN BİLİMLERİ ARAŞTIRMA SEMPOZYUMU ÖRNEK BİR ALABALIK İŞLETMESİ MERSU ÜRÜNLERİ HAY. NAK. PAZ. İTH. İHR. SANAYİ VE TİC. ANONİM ŞİR. Serhat TOMGİŞİ, Ali TÜRKER 1Su Ürünleri Yetiştiriciliği Bölümü, Su Ürünleri Fakültesi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla ÖZET Yapılan bu çalışmada ÇOBANLAR GRUP şirketi tanıtılmıştır. Elde edilen datalar TÜİK verileri ve şirketle yapılan sözlü görüşmelerden derlenmiştir. Çalışma verilerinin elde edilmesi için şirkete gidilerek yüzyüze bilgiler alınmıştır. Bu çalışma ile örnek bir alabalık tesisinin nasıl olması gerektiği konusunda bilgi verilmesi amaçlanmıştır. ABSTRACT In this study, ÇOBANLAR GRUP company were introduced. The obtained data were compiled from oral interviews with company stuffs and TÜİK datas. It was informed face to face in person by going to the company to obtain the study data. Examples of this study aimed to provide information about how it should be of a trout farm. GİRİŞ Ülkemiz Su Ürünleri yetiştiriciliği 1986 yılında 3.075 ton ile başlamış, 2014 yılında 537.345 tona ulaşmıştır. Bu üretimin %6.7’sini iç su ürünleri, %43.8’ini iç sularda yetiştiricilik ürünleri, %6.5’ini diğer deniz ürünleri, %43’ünü deniz ürünleri oluşturmaktadır. Ülkemiz için alabalık (Oncorhynchus myksis) üretimi önemli bir paya sahiptir. 2000’li yıllarda alabalık üretimi 44.533 ton iken, 2014 yılında 107.533 ton olarak gerçekleşmiştir. 2014 yılının ihracat rakamları ise farklı işlenmiş ürünlerle birlikte 115.682 ton olarak gerçekleşmiştir. İŞLETMENİN ÜRETİM ORGANİZASYONU MERSU Ürünleri; merkezi MUĞLA/ Fethiye’de bulunan ve ÇOBANLAR GRUP’a bağlı olan alabalık yetiştiriciliği yapılan bir tesistir. Kuruluşu 26.08.1994 tarihindedir. MUĞLA-Fethiye-Yanıklar-Kızılırmak kaynak suyu üzerinde bulunmaktadır. Üretim tonajı 449 ton/yıl’dır. Yavru üretimi bulunmamaktadır, yavru ihtiyacını kendi bünyesinde bulunan 50 milyon üretim kapasitesi olan Söğütlü dere tesisinden karşılamaktadır. İşletme içerisinde yıllık 2.400 ton kapasitede bir işleme fabrikası bulunmaktadır. 40.650 m2’lik bir arazi üzerinde kurulu olan MERSU Ürünleri tesisi bulunduğu konum itibari ile en yakın anayola uzaklığı 3.5 kilometredir. İşletme kendi içerisinde anında hasat gerçekleştirerek soğuk zinciri et kalitesi açısından maksimum seviyede sağlamaktadır. Buradan Polonya, Almanya, Danimarka, Hollanda gibi Avrupa ülkelerine ihracata yönelik satışlar gerçekleşmektedir. 53 adet yavru havuzuna (12x3x1.2 m) 20 gr olarak atılan balıklar, 81 adet olan büyütme havuzlarında (16x4x1.70 m) porsiyon (250-300 gr) ağırlığına gelinceye kadar beslenmektedir. Ayrıca, 2 adet dinlendirme havuzu (10x20x2 m) mevcuttur. Balık yemleri KILIÇ ve SKRETTING yem fabrikalarından (3.500 ton/yıl) yem alımı ile temin edilmektedir. Tesis içerisinde 900 m2’lik alanı kapsayan bir balık işleme tesisi de bulunmaktadır. Balık işleme tesisi Türkiye ve Avrupa standartlarına uygun olarak ihracat yapmaktadır. İşleme tesisi 2400 ton/yıl işlemiş fileto ürün yapmaktadır. DEĞERLENDİRME VE SONUÇLAR: Su ürünleri Türkiye için geleceği olan en önemli sektörlerden biridir. Son 10 yılda yaşanan gelişmeler modern tesislerin artması ve ihracatta meydana gelen atışlar sektörde yaşanılan gelişmeleri göstermektedir. Bunun için su ürünleri sektörüne bakanlık, üniversiteler ve diğer resmi ve özel kuruluşların gereken önemi vermesi gerekmektedir. ÇOBANLAR GRUP ve onun bünyesinde bulunan MERSU Ürünleri gibi büyük üretim hedefleri olan işletmelerin, bilimsel araştırma projeleri açısından desteğe ve devlet tarafından daha fazla miktarda teşviklere ihtiyacı bulunmaktadır. Ülkemiz ihracatında çok önemli bir yer tutan balığın, toplum tarafından daha fazla miktarda beğenilerek tüketilmesi için çeşitli girişimlerde bulunulmalıdır. Ülkemiz alabalık üretim ve ihracatında önemli bir yeri olan MERSU Ürünleri; firmanın yapısal özellikleri, faaliyet konuları, işletme birimlerinin teknik özellikleri ve mevcut potansiyelinin değerlendirilmesi açısından, sektörde faaliyet gösteren diğer işletmelere ve sektöre girmek isteyen firmalara örnek olabilecek bir tesis konumundadır. Şekil-1 :İşletmenin genel görünüşü Şekil-4 : İşletmeye genel bakış Kızılırmak suyu üzerinde halk tabiri ile İkizdere kaynak suyu üzerinde kurulu olan bir tesistir. Aktif olarak 1.5 m3 su kullanımı mevcuttur. Kaynak suyu olduğundan sıcaklığı kış aylarında minimum 11 °C, yazın 18 °C civarındadır. Oksijen olarak 9-11 ppm mevcut olmakla birlikte suyun sabit değerleri su üzerindeki tesislerde alabalık üretimini cazip kılmıştır. Tesise gelen kaynak suyunun haricinde sarf ettiği yol mesafesinde tesise varmadan kar suları ile beslenmekte olduğundan suyun parametre değerleri daha zenginleşmektedir. Şekil-1 :İşletmenin genel görünüşü TEŞEKKÜR Bu çalışma için verileri sağlayan ÇOBANLAR GRUP’a teşekkür ederiz. KAYNAKLAR (TNR, 24 PUNTO, KOYU) 1- TÜİK, 2016. Türkiye İstatistik Kurumu. 2- ÇOBANLAR GRUP Sözlü Görüşmeler , 2016.