Hazırlayanlar Halime UYANIK 1575911027 Rukiye DAŞDEMİR 1575911003 Hatice EMRE 1575911040 Suzan ÇELİK 157591039 Kübra KILIÇ 1575911025 Betül Büşra OĞUZBEY 1575911002

İçerik: Gözlem birimi. Denek sayısına göre araştırma çeşitleri, Deneme, ölçme koşullarına göre araştırma çeşitleri, Manipülasyon\müdahale durumuna göre araştırma çeşitleri, Değişkenlerin türüne göre araştırma çeşitleri, Nitel ve nicel araştırmaların karşılaştırılması, Nicel araştırma yöntemleri, Nitel araştırma yöntemleri, Düzeylerine göre araştırma yöntemlerini işleyeceğiz.

GÖZLEM

Herhangi bir ortamda veya kurumda oluşan değişiklikleri veya olayları ayrıntılı olarak tanımlamak amacıyla kullanılan bir yöntemdir. Gözlemlenenler doğal ve açık bir yöntemle izlenir, kaydedilir, tanımlanır, analiz edilir ve yorumlanır.

Gözlem nerede kullanılır? Araştırmalarda başlangıç aşamasında, ilk hipotezi oluşturmada keşif amaçlı kullanılır. Diğer elde edilmiş bilgilerin desteklenmesinde ve/veya tamamlanmasında yararlanılır.

Gözlemin güçlü yönleri Sözel olamayan davranışları gözlemleme Doğal çevre Zamana yayılmış analiz

Gözlemin zayıf yönleri Kontrolün olmaması Sayısallaştırma güçlüğü Örneklemin küçüklüğü Zaman kaybı

Yapılandırılmamış gözlem Bu yöntem, davranışın gerçekleştiği ortamlarda yapılır. Gözlemci bilgi toplamada ve kayıt etmede özgürdür. Genellikle not alma, günlük tutma, bilgiyi sunandan bilgi toplama şeklindedir. Gözlemciden bilgileri sentezleme, soyutlama ve organize etme görevlerini yapması beklenir

Yapılandırılmış Gözlem Gözlenecek durum ile ilgili daha iyi bir yapılanma, yönelim ve sistematik bir yaklaşım kullanılmaktadır. Gözlem öncesi, gözlemcinin bilgi toplaması ve kaydetmesi için oluşturulmuş bir kodlama sistemi mevcuttur.

Katılımcı Gözlem Gözlemci, gözlemlediği grubun üyesidir. Grubun belirli özelliklerini kabullenir. Grup içinde bir rol üstlenmelidir. Gözlemciye ağır bir yük yüklemektedir. Küçük gruplarda, kısa süreli etkinlikler ve sık sık tekrarlanan etkinliklerde kullanır.

Katılımcı olunmayan gözlem Araştırmacının sadece gözlemci olduğu, kimliğinin ve araştırma konusunun açıkça belli olduğu bir gözlemdir. Gözlemci dışarıdan hiçbir etki etmeden sadece gözlem yapar.

Gözlem Ve Verilerin Kaydedilmesi Not alma Görüntü ve ses kayıt cihazlar Fotoğraflar

Denek( Katılımcı) Sayısına Göre Araştırma Çeşitleri Katılımcı sayısına göre araştırma çeşitleri tek denekli(katılımcı) ve çok denekli(katılımcı) olmak üzere ikiye ayrılır.

TEK DENEKLİ ARAŞTIRMA Sadece bir deneye ilişkin bulguların yorumlandığı araştırmalardır. Yarı deneysel bir araştırma türüdür. Değişimlerin grafiklerle incelendiği bir zaman serisi çalışması olarak da tanımlanabilir. Özel eğitimde sıklıkla kullanılır.

TEK DENEKLİ ARAŞTIRMANIN ÖZELLİKLERİ Birden çok aşamadan oluşur. Başlama düzeyi ve deneysel işlem örneği vardır. Tekrarlı ölçümler olur. Uzun sürelidir. Faktörler kontrol edilmelidir. Genellikle tek bir denekle araştırma yürütülür.

TEK DENEKLİ ARAŞTIRMANIN DESENLERİ ABA AB ABAB ABCB BAB

TEK DENEKLİ ARAŞTIRMANIN AB DESENİ İki aşamalıdır. Başlama düzeyinin belirlenmesi Deneysel işlem uygulaması Başlama düzeyi ile işlem sürecindeki ölçüm Grafikle verileri zamana bağlı yorumlama

TEK DENEKLİ ARAŞTIRMANIN ABA DESENİ Üç aşamalıdır. Başlama düzeyinin belirlenmesi Deneysel işlem uygulaması İkinci başlama düzeyinin belirlenmesi Neden sonuç yorumlama. Sorunun tekrar ortaya çıkmasını sağlama.

TEK DENEKLİ ARAŞTIRMANIN ABAB DESENİ Başlama düzeyinin belirlenmesi AB deseninin tekrar edilmesi. Deneysel işlem uygulaması İkinci başlama düzeyinin belirlenmesi Neden sonuç yorumlama.

TEK DENEKLİ ARAŞTIRMANIN BAB DESENİ Ön ölçüm olmadan çözüm üretme. Deneysel işlem uygulaması ve ölçüm. Başlama düzeyinin belirlenmesi. Çözüm olup olmadığı tekrar deneme.

TEK DENEKLİ ARAŞTIRMANIN ABCB DESENİ İki farklı yöntem kullanımı. Başlama düzeyinin belirlenmesi Deneysel işlem uygulaması ve ölçüm Farklı deneysel işlem uygulaması Bağımlı değişken ölçümü Karşılaştırma.

Çoklu Başlama Düzeyi Araştırma Deseni Beceri, yetenek geliştirme gibi kazanımların olduğu bazı araştırmalarda ise başlama düzeyine geri dönmek mümkün değildir. Bu tür durumlarda çoklu başlama düzeyi deseni kullanılabilir. Çoklu başlama düzeyi bir deneysel işlemin etkisini birden fazla durumda sınamaya dayalı bir durumdur.

Bu desende aynı deneysel işlem, aynı ortam ve koşullar altında, aynı bağımlı değişken üzerindeki etkisi belirlemek üzere farklı deneklerde uygulanır.

DENEME MODELLERİ Deneme modelleri neden-sonuç ilişkisini belirlemek amacıyla, araştırmacının kontrolü altında gözlenmek istenen verilerin üretildiği araştırma modelleridir. Deneme modelinde gözlenmek istenilenin araştırmacı tarafından üretilmesi söz konusudur ve amaçlar hipotezlerle ifade edilirler.

Deneme yapay ve doğal koşullarda ve mutlaka araştırmacının kontrolünde yapılır. Denemede bağımsız değişkenin bağımlı değişkeni etkilemesi, kontrollü koşullarda sistemli değişiklikler yapması ve sonuçların izlenmesi ile oluşur. Bağımsız değişkendeki sistemli değişkenlerin bağımlı değişkeni nasıl etkilediği görülmeye çalışılır.

Bir araştırmanın deneme sayılabilmesi için şu üç koşulu karşılaması gerekir: Denemeci, durumu (değişkenleri)değiştirebilmeli. Değiştirmeler kontrollü olmalı. Denemeci, durumu değiştirmenin etkisini gözleyebilmeli.

Deneme modelleri üç grupta ele alınmaktadır. Bunlar; Deneme Öncesi Modeller Gerçek Deneme Modelleri Yarı Deneme Modelleri

Deneme Öncesi Modeller Deneme öncesi modeller gerçek anlamda bir deneme modeli özelliği taşımazlar. Bunların incelenmesindeki amaç; diğer modellerin daha iyi anlaşılmasını sağlamaktır.

Deneme öncesi modeller üç grupta incelenir… Tek grup son test modeli, Tek grup ön test-son test modeli, Karşılaştırmalı eşitlenmemiş grup son test modeli.

Gerçek Deneme Modelleri Bilimsel değeri en yüksek olan deneme modelleridir. Bu modellerin ortak özellikleri birden fazla grup kullanılması ve bu grupların yansız atama ile oluşturulmasıdır. Böylece her grupta en az bir deney ve kontrol grubu bulunur.

Gerçek deneme modelleri üç grupta incelenir. Bunlar: Ön test- son test kontrol grubu Son test kontrol grubu modeli Solomon dört grup modelidir

Yarı Deneme Modelleri Yarı deneme modelleri bilimsel değer bakımından gerçek deneme modellerinden sonra gelmektedir. Gerçek deneme modellerinin kontrolünün sağlanamadığı ve yeterli olmadığı durumlarda yarı deneme modelleri kullanılır. Gerçek deneme modellerinin uygulanamadığı alanlarda yararlanılmalıdır.

Yarı deneme modelleri beş grupta incelenir. Bunlar: Zaman dizisi modeli Eşit zaman örneklemli model Eşitlenmemiş kontrol gruplu model Ön test- son test ayrı örnek grup modeli Rotasyon modeli

Ölçme Koşullarına Göre Araştırma Çeşitleri Gruplar Arası Desen Gruplar İçi Desen Karışık Desen

Gruplar Arası Desen Birden fazla grubun karşılaştırılması Birden fazla bağımsız değişken Grupların ölçümlerini karşılaştırma

Gruplar İçi Desen Gruplar içi desenlerde anı grup üzerinde(yada eşleştirilmiş gruplar) yapılan tekrarlı ölçümler söz konusudur. Zaman serili desen gibi işlem görür.

Karışık Desen Bağımlı değişken üzerinde en az iki bağımsız değişkenin etkisi araştırılır. Bunlardan biri farklı deneysel koşulları, diğeri farklı zamanlardaki tekrarlı ölçümleri ifade eder.

MANİPÜLASYON/MÜDAHALE DURUMUNA GÖRE ARAŞTIRMA ÇEŞİTLERİ DENEYSEL DENEYSEL OLMAYAN

MANİPÜLASYON NEDİR? Hareket verme, harekete geçirme, yönlendirme, etkileme. İnsanları kendi bilgileri dışında veya istemedikleri halde etkileme veya yönlendirme işlemine denilmektedir. Seçme, ekleme ve çıkarma yoluyla bilgileri değiştirme.

PSİKOLOJİK MANİPÜLASYON NEDİR? İnsanları şahsi düşünce ve bilgileri dışında bir durum veya davranış konusunda istemedikleri halde psikolojik olarak etkileyip yönlendirme yaparak amacına ulaşan bir kavramdır.

PSİKOLOJİK MANİPÜLASYON UYGULAMA VE SONUÇLARI Birey psikolojik manipülasyon ile karşılaştığında davranış-tutum değişikliği veya düşünce değişikliği içerisine girerse, böylece psikolojik manipülasyon gerçekleşmiş olacaktır. Bunun sonucunda kişinin düşüncesi değiştiği için bu doğrultuda yapay olarak konuşacak ve hareket edecektir.

PSİKOLOJİK MANİPÜLASYON TEKNİKLERİ NELERDİR? Psikolojik manipülasyon konusunda sosyal psikologların üzerinde çalışarak ortaya çıkardıkları manipülasyon teknikleri şunlardır; Klasik tarzlar Yüzüne kapıyı çarpma tekniği Kapıya ayak koyma tekniği Oltaya takma tekniği

DUYGUSAL MANİPÜLASYON Suçluluk duygusu uyandırma “Dosyalarını okumayı bitirmedin mi?” “Hayır, ama acele ediyorum...” “Sana burada çok iş veriyorlar; sömürülüyorsun, üstelik ücretin de çabana değecek düzeyde değil. Dahası, bir yığın şey yapmamızı da engelliyor, restorana gidebiliriz, sinemaya gidebiliriz, çocuklarla da ilgilenmiyorsun. Bak, Jérémy, dayanılmaz oluyor bu. Eğer böyle devam ederse, ben çekip giderim, sen de tek başına uğraşırsın.”

Bunun alt anlamları şudur: 1) Çocukların ve monoton hayat tarzımızın yol açtığı problemlerin sorumlusu sensin (böylelikle suçlanan partnere suçluluk duygusu verilir); 2) sen (seni bunaltan ve yeterince karşılık getirmeyen) işini bırakmazsan ben seni terk edeceğim. Tehdit doğrudan ortaya atılmamıştır ama yeterince açıktır...

FİNANSAL MANİPÜLASYON NEDİR? Özellikle borsa piyasalarında sık sık karşımıza finansal manipülasyon; ortada elle tutulur bir bilgi olmadığı halde insanları herhangi bir şekilde kandırarak istenilen hisse senedi yada menkulü satın aldırarak amacına ulaşan bir durumdur. Böylece menkul kıymetin piyasa değeri yapay bir seviyede tutulur.

ARAŞTIRMA YAKLAŞIMLARI NİCEL NİTEL KARMA

ARAŞTIRMA DESENİ -YÖNTEMİ ? •Araştırma deseni, araştırmanın sorularını cevaplamak ya da hipotezlerini test etmek amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen bir plandır. •Araştırma yöntemi kısaca bir araştırmanın nasıl yapıldığıdır.

ARAŞTIRMA DESENİ NİTEL ETKİLEŞİMLİ ETKİLEŞİMSİZ •Kültür Analizi •Olgubilim •Örnek Olay İncelemesi •Kuram Oluşturma ETKİLEŞİMSİZ •Kavram Analizi •Tarihsel Analiz

ARAŞTIRMA DESENİ NİCEL DENEYSEL DENEYSEL OLMAYAN •Zayıf Deneysel •Tam Deneysel •Yarı Deneysel •Tek Denekli DENEYSEL OLMAYAN • Betimsel • Karşılaştırmalı • Korelasyonel-İlişkisel •Tarama

ARAŞTIRMA DESENİ KARMA •Açıklayıcı-Doğrulayıcı •Keşfedici •Çeşitleme (Nicel  Nitel) •Keşfedici (Nitel  Nicel) •Çeşitleme (Nicel + Nitel = Çeşitleme)

DENEYSEL ARAŞTIRMA –Zayıf Deneysel –Tam Deneysel –Yarı Deneysel •Deney ve kontrol grubu belirlenir. •Deney grubu üzerinde bir takım değişiklikler yapılırken kontrol grubu sabit tutulur. •Ortaya çıkan sonuçlara göre bu iki grup karşılaştırılarak neden-sonuç ilişkisine bakılır. •4 alt gruba ayrılır: –Zayıf Deneysel –Tam Deneysel –Yarı Deneysel –Tek Denekli

ZAYIF DENEYSEL Deney şartlarının tam olarak sağlanamadığı deneysel araştırmalardır.

TAM DENEYSEL Deney ve kontrol gruplarına seçim seçkisiz bir şekilde yapılır. Yani bir bireyin herhangi bir grupta olma ihtimali eşittir.

YARI-DENEYSEL Deney ve kontrol gruplarının seçimi seçkisiz yapılması yerine bazı ön ölçümler ve ölçütlere göre belirlenir.

TEK DENEKLİ • Araştırmaya uygun olan bir veya birkaç kişilik küçük bir grup üzerinde yapılan deneysel çalışmalardır. •Bireyler kendi içerisinde uygulama öncesi ve sonrası durum açısından karşılaştırılır.

DENEYSEL OLMAYAN –Betimsel –Karşılaştırmalı –Korelasyonel-İlişkisel •Denekler ve bulundukları ortam üzerinde değişiklik yapılmaz. •Mevcut durumu tanımlamak amacıyla ölçümler ve gözlemler yapılır. •Deneysel desende olduğu gibi neden-sonuç ilişkisini göstermek amaçlanmaz. •4 alt gruba ayrılır: –Betimsel –Karşılaştırmalı –Korelasyonel-İlişkisel –Tarama

BETİMSEL YÖNTEM Karakterize edilmiş kişiler veya gruplar sayısal olarak tanımlanmaya çalışılır. Mevcut durumun değerlendirmesi yapılır.

KARŞILAŞTIRMALI YÖNTEM İki veya daha fazla grup veya olgu arasında farklılık olup almadığı araştırılır. Betimsel yöntemin bir kademe ileriye götürülmüş halidir.

KORELASYONEL-İLİŞKİSEL YÖNTEM İki veya daha fazla grup veya olgu arasındaki bir ilişkinin olup olmadığı incelenir. Pozitif Korelasyon Negatif Korelasyon

TARAMA (SURVEY) Tutumlar, inanışlar, görüşler gibi bilgi türlerini belirlemede kullanılır. Geniş örneklemlerden veri toplama amaçlanır.

ARAŞTIRMA NEDİR ? Araştırma ;kişinin yaşadığı toplumu ve çevreyi tanımak ve karşılaştığı sorunlara çözüm yolları bulmak için giriştiği sistematik çaba olarak tanımlanabilir. Bir başka tanımla; araştırma var olan bilgiye kullanılabilir ve kanıtlanabilir nitelikte yeni bilgiler eklemek amacının güden sistemli bir incelemedir.

Bilginin bulunması , geliştirilmesi ve gerçeğe uygun olup olmadığının kontrol edilmesi için harcanan çaba olarak da tanımlanabilir . Araştırmada belli bir yol takip etmek gerekir . Bu yol metot , model ve teknikler oluşturur. Araştırmalar ; nicel araştırmalar , nitel araştırmalar ve karma araştırmalar olmak üzere üçe ayrılır.

1. NİCEL ARAŞTIRMA Olgu ve olayları nesnelleştirerek gözlemlenebilir ,ölçülebilir ve sayısal olarak ifade edilebilir bir şekilde ortaya koyan bir araştırma türleridir . Gözlem ve ölçmelerin tekrarlanabildiği ve objektif yapıldığı araştırmalara niceliksel , araştırma denir. Biyoloji , kimya , fizik gibi doğa bilimleri alanlarında araştırmalar gözlem ve ölçmeye dayanır.

Nicel araştırma ile ; - ne kadar? - ne miktarda? - ne kadar sık? - ne kadar yaygın? vb. sorulara cevap aranır.

NİCEL ARAŞTRMANIN AVANTAJLARI Genelleştirilebilir sonuçlar üretilir. Farklı gruplar arasında karşılaştırma yapılabilir. Kuramların doğruluk derecesi tespit edilir . Belirli bir yapı içindeki ilişkilerin incelenmesine yarar.

NİCEL ARAŞTIRMANIN DEZAVANTAJLARI Mükemmel örneklem almak güçtür. Yeterli sayıda veri toplamak güçtür. Mükemmel ölçüm şartları her zaman sağlanamaz. Ölçme aracı ön yargıyı da yansıtır. Model dışındaki veriler ile ilgilenmez.

2. NİTEL ARAŞTIRMA Gözlem , görüşme ve doküman analizi gibi nitel veri toplama yöntemlerinin kullanıldığı , algıların ve olayların doğal ortamda gerçekçi ve bütüncül bir biçimde ortaya konmasına yönelik bir sürecin izlendiği araştırma türüdür. Psikoloji , sosyoloji , antropoloji, eğitim gibi sosyal alanlarında insan ve toplum davranışları incelenmektedir. Genellemenin öncelikli amaç olmadığı , nitel ölçme yöntemlerinin (gözlem ,görüşme) kullanıldığı kavram ve kuram oluşturmaya yönelik modeller.

Bu davranışları sayılarla açıklamak zordur Bu davranışları sayılarla açıklamak zordur . Ölçümler bize kaç kişinin nasıl davrandığını gösterir , ama “niçin?” sorusuna cevap vermez . İnsanların kendi toplumsal dünyalarını nasıl kurmakta , oluşturmakta olduğunu anlamak ve içinde yaşadıkları toplumsal dünyayı nasıl algıladıklarını yorumlamaya çalışır.

NİTEL ARAŞTIRMADA SORULAR: -İnsanlar niçin böyle davranır? - yargılar ve davranışlar nasıl oluşur? - insanlar çevrelerinde olup bitenden nasıl etkilenir? - kültür niçin ve nasıl gelişir? - sosyal gruplar arasındaki farklar nelerdir?

NİTEL ARAŞTIRMANIN AVANTAJLARI Özel durumun “gerçekliğini “ yansıtır. Sonuçlarla kuram üretilmesi kolaydır. Farklı faktörlerin anlaşılmasını sağlar. Araştırmanın sonuçlarının uygulanabilirliği daha yüksektir.

NİTEL ARAŞTIRMANIN DEZAVANTAJLARI Deneklerin yaşadıkları deneyimleri olduğu şekliyle ifade etmeleri zordur. Verilerin analizinde bireylerin oldukları ön yargıda yer alır.

3.KARMA ARAŞTIRMA Karma araştırma ;tek bir çalışmanın yada çalışmalar içerisindeki nitel ve nicel araştırma verilerinin toplanmasını, analiz edilmesini ve yorumlanmasını içermektedir. Nitel ve nicel araştırma yöntemlerinden sonra, üçüncü bir paradigma olan ‘karma araştırma yöntemi‘ ile iki araştırma yöntemi arasında bir köprü kurulması sağlanmıştır. Araştırma yapılırken en büyük sorun ; verilerin, nicel ya da nitel araştırma yöntemlerinden hangisinin kullanılacağının seçimi olmaktadır.

Yapılacak bu seçim bir diğer yöntemden vazgeçiş anlamına geldiği için doğru yöntemin seçilmesi çok önemlidir. Bu yüzden de “Karma araştırma yöntemi” nin üstünlükleri daha fazladır. Ancak her yöntem gibi bu yöntemin de üstünlükleri olduğu gibi sınırlılıkları da bulunmaktadır.

KARMA ARAŞTIRMANIN ÜSTÜNLÜKLERİ Nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin bir arada kullanılması ile yapılacak olan çalışmalarda pek çok fayda sağlanabilecektir. Karma araştırma yönteminin avantajlarını 3 ana başlıkta toplamıştır. Bunlar; iki yöntemin birbirini desteklemesi ve onaylaması, ayrıntılı ve gelişmiş bir analiz yapılmasına olanak vermesi ve oluşan yeni anlayışlarla düşülen çelişkiler sonucunda yeni araştırma konularının ortaya çıkabilmesidir.

Karma araştırma yöntemi, iki yöntem arasında gerçekleşen sentez ile yöntemlerin eksiklerinin giderilmesi ve araştırmanın güvenirliği açısından fırsat oluşturmaktadır. Karma araştırmanın kullanımı ;tek bir yöntemin zayıflığının giderilmesine , bütün bir resmin görülebilmesine,sayısal ve sözel değerlerin beraber kullanımı ile açıklama kolaylığının sağlanmasına ve yine aynı şekilde açıklamanın anam gücünün artmasına yardımcı olacaktır.

En büyük üstünlüğü ise araştırmanın sonucunda farklı yöntemlerle desteklenmiş güçlü delillere ulaşılabilir olmasıdır.

KARMA ARAŞTIRMANIN SINIRLIKLARI Karma araştırma yönteminin sınırlıkları araştırılırsa , en büyük sınırlığının araştırmacının yöntemi tam olarak uygulamayı bilmemesi ve elde edilen verileri karşılaştırmada eksik bilgiye sahip olması olduğu göze çarpmaktadır. Çünkü uygulanacak olan her iki yöntemde de araştırılacak sırasını ve uygulama biçimini seçmek konusunda nicel ve nitel araştırma yöntemler arasında bir uyum olmak zorundadır. Karma araştırma yönteminde daha yüksek bir bütçeye ve uygulamalar için daha çok zamana ihtiyaç duyulması da bu araştırma yönteminin bir başka zayıf noktasını göstermektedir.

4.NİTEL- NİCEL KARŞILAŞTIRMASI NİCEL ARAŞTIRMA NİTEL ARAŞTIRMA Gerçeklik oluşturulur. Gerçeklik nesneldir. Asıl olan yöntemdir. Asıl olan çalışılan durumdur. Değişkenler kesin sınırlarla belirlenir,bu değişkenler arasındaki ilişkiler ölçülebilir. Değişkenler karmaşık ve iç-içe geçmiştir. Araştırmacı olay ve olgulara dışarıdan bakar ,nesnel bir tavır geliştirir. Araştırmacı olay ve olguları yakından izler , katılımcı bir tavır geliştirir. Genellemeler yapılır. Derinlemesine betimleme yapılır. Sonuçlara ilişkin tahmin kullanılır. Sonuçlarda yorumlama yapılır. Nedensellik ilişkisini açıklar . Aktörlerin perspektiflerini anlama. Deney ,manipülasyon ve kontrol vardır. Kendi bütünlüğü içinde ve doğal gelişir. Uzlaşma ve norm arayışı vardır. Çokluluk ve farklılık arayışı vardır. Veriler sayısal göstergelere indirgenir Veriler derinlemesine betimlenir.

NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMİ Nitel araştırma yöntemi belli bir nokta üzerinde odaklanmada çok metotlu araştırma problemine yorumlayıcı yaklaşımı benimseyen bir yöntem şeklinde tanımlanabilir. İnsan ve grup davranışlarının ‘‘niçin’’ ve ‘‘nasıl’’ meydana geldiğini açıklamaya yönelik araştırmalarda izlenen yöntemlerdir. Genellikle psikoloji, sosyoloji, antropoloji, eğitim bilimleri vb. sosyal bilimlerin kapsamına giren alanlarında insan ve toplum davranışlarını inceleyen araştırma yöntemlerini kapsar.

Nitel araştırma yöntemi post modern, post pozitivist felsefelere dayanır ve yorumlayıcı (hermeneutik) bilim anlayışını benimser. Ona göre evrende kaos ve rastlantı vardır; bir düzen yoktur; üstelik insan bunu tümüyle anlayamaz; çünkü aklın kuralları ile gerçeğin kuralları aynı değildir. Nitel araştırma yöntemine göre insan bilgisini her defasında yeniden yapılandırır. Olmuş bitmiş bir bilgi söz konusu değildir. Yaşam, kişi, nesne sürekli değiştiğinden elde edilen bilgi de eğreti ve görelidir. Bu bağlamda olgular arasında değişmez ve evrensel ilişkiler yoktur. Böylece bilimin konusu da bu ilişkiyi bulmak olamaz. Her ilişki özeldir, görelidir, geçicidir ve eğretidir.

Nitel araştırma yönteminde katılımcının ses tonu, jestleri, mimikleri söylediği tümcelerin yapısı vb. arasındaki tutarlık, o bilgiye güven duyabileceğinin ölçütleri sayılabilir. Bir bakıma doğruluk anlama bağlı (ideografik) dır. Deney, gözlem, araştırma-sorgulama, akıl bilimsel bilginin her zaman temel ölçütleri olamaz. Bunların yerine akıl dışı özellikler, sezgiler, duygular, alışkanlıklar, efsaneler, mitler, inançlar, sanatlar, felsefeler, söylenceler, alternatif ve bilimsel yaklaşımlarda olabilir. Bu bağlamda bilimin temelinde mantık ve matematikte bulunmayabilir. Ayrıca veriler sayılar verilere dönüştürülemez ve klasik istatistik teknikler de kullanılamaz; çünkü verilerdeki (toplum bilimleriyle ilgili) anlam bağını sayılar ve istatistik sonuçlar gösteremez.

En sık kullanılan nitel araştırma yöntemlerinde gözlem ve görüşme, sosyal olguların bu göreliliğini ve hareketliliğini bir an içinde de olsa yakalamaya ve anlamaya yöneliktir. Bu yöntemlerin en önemli katkısı, araştırılan konuyu, ilgili bireylerin bakış açılarından görebilmeye ve bu bakış açılarını oluşturan sosyal yapıyı ve süreçleri ortaya koymaya olanak vermesidir. Nitel yöntemin seçiminde en önemli neden; Araştırma probleminin özelliği Araştırma kişilerinin sorunlarını, düşüncelerini, deneyimlerini anlamayı gerektiriyorsa

TARİHİ ARAŞTIRMALAR Geçmişten günümüze geçen süreçte yaşanmış olay ve olguların araştırılıp açıklanması ve ortaya çıkarılmasında kullanılan yöntemdir. Dönemin dokümanları dikkatlice okunarak ya da o zamanlarda yaşanmış kişilerle görüşme yapılarak problemi anlama çabasıdır. Bu tür araştırmalarda doğruluğun sağlanması önemli bir sorundur. ‘‘Nerede, niçin, ne zaman, sonuçta ne oldu’’ gibi sorulara cevap aranır. Eğitim alanında bu yöntemle, günümüz eğitimini, geçmişteki uygulamaların incelenmesi sonucu elde edilen bulgular ışığında anlamaya çalışır.

Araştırılmakta olan bir sosyal gerçekliğin oluşumunda yer almış insanlarla görüşmeye dayanır. Amaç var olan yazılı kaynakların yanında süreç içinde varlığıyla olaylara yön vermiş yada katkıda bulunmuş olanların ağzından sosyal bir olayın anlatımı yada anımsama yoluyla yaşanmışlığın tekrar yorumlanmasıdır. Tarihi araştırmalar 3 aşamadan oluşur: 1) Hazırlık aşaması 2) Görüşmenin yapılması ve kaydedilmesi 3) Görüşmenin metin haline dönüştürülmesi

ÖRNEK 1990’lı yıllardaki bilgisayar öğretiminde kullanılan yöntemlerin ve etkililiğinin araştırılması Bu araştırma türünde döneme ait doküman ve kişilerin gerçek kişi ve dokümanlar olduğu garanti edilmelidir.

ETNOGRAFİK (KÜLTÜR) ARAŞTIRMA YÖNTEMİ Ethnography kelime olarak uluslar hakkında yazma ve kişinin bir portresi gibi anlamlar taşımaktadır ve sosyal bilimlerin bir araştırma yöntemidir. Etnografi incelenmesine karar verilen belirli insan topluluklarının; yaşam biçimlerini, ilişkilerini ve davranışlarını, kültürlerini, bulundukları doğal ortamında inceleyen, gözlemleyen, belgeleyen ve yorumlayan bir bilimsel yöntemdir. Etnografik yöntem; kültür ve günlük hayatın anlamını çözmeye çalışan bir yöntemdir. Araştırmacı; kişilerin söylediklerinden çok bilinçaltında yer eden, davranışlarını yönlendiren gerçekleri ortaya çıkarmaya odaklanır.

Bu yöntemin asıl amacı; bir topluluğun (genelde küçük grupların) kültürünü, geleneklerini, inançlarını ve davranışlarını yazılı olarak açıklama ve tanımlama bilimidir. Etnografik yöntemler; temelde katılımcı gözlem yöntemini içermektedir. Bu yöntemde araştırmacı, topluluk hayatına doğrudan katılır, insanların gerçeklerini, onlarla konuşarak ve onları gözlemleyerek, doğrudan onlardan öğrenir. Katılımcı gözlem ilgili alandaki dokümanları analiz etme, bireylerle mülakat yürütme, ortama direk katılma ve gözlem yapma gibi teknikleri de içeren bir yöntemdir. Bu yöntemde araştırmacı gözlem yaptığı ortamdaki bireylerin yaşamlarına herhangi bir müdahalede bulunmadan araştırmacı kimliğini de gizleyerek onlarla her şeyi paylaşmaya çalışır.

Etnografi, antropolojinin en yaygın olarak kullanıldığı sosyal araştırma yöntemlerinden biridir. Bu araştırma antropologlar, hedef grup ile belirli bir zaman geçirirler ve onlar gibi yaşarlar. Alvesson ve Skoidberg(2000), etnografik araştırmaları ikiye ayırmışlardır; Tümevarımsal ve yorumlamacı Tümevarımsal etnografi, veriye önem verir ve iyi araştırma için yöntemlere odaklanır. Yorumlamacı etnografi ise, yorumlara önem verir.

ÖRNEK Diğer derslerde ve bilgisayar dersinde başarılı olan bir sınıftaki öğrenciler ve öğretmenlerle görüşme ve gözlem yapmak. Sınıfın sosyal atmosferi, Öğrencilerin duygusal deneyimleri, Öğretmenin öğrencilere davranışı, Sınıf kurallarının nasıl öğrenildiğini betimleme.

AKSİYON (EYLEM) ARAŞTIRMASI Eylem araştırması uygulamada ortaya çıkan sorunların anlaşılmasına ve çözümlenmesine yönelik olarak uygulayıcıların tek başlarına yada bir araştırmacı ile birlikte uygulama sürecini çalışmalarını içerir. Eylem araştırmalarında esnek bir yaklaşım söz konusudur. Araştırmacının veriye yakın olması, süreci yakından tanıması ve yaşaması önemlidir. Eylem araştırması süreç odaklıdır. Belirli bir sürecin kendi ortamı içinde uzun bir süre çalışılması ve odaklanılan soruna ilişkin veri toplanması söz konusudur. Aksiyon araştırması 4 aşamada yapılır. 1-Problemin tanımlanması 2-Plan yapma 3-Planları uygulama 4-Uygulamanın etkisinin değerlendirilmesi

Çözümün uygulanması ve sonuçlarının değerlendirilmesi yine eylem araştırması süreci içinde yer alabilir. Bu yönüyle eylem araştırması süreklilik gösteren bir araştırma girişimi olarak da algılanabilir.

ÖRNEK Bir sınıftaki öğrencilerin bilgisayar kullanma becerilerini arttırma, okullardaki laboratuvarlarının etkililiğini arttırma amacı ile yöntemler geliştirip uygulamak

TEORİ OLUŞTURMA (TEMELLENDİRİLMİŞ KURAM) ARAŞTIRMA YÖNTEMİ Bir teori oluşturmak amacıyla gerçekleştirilen çalışmalara teori oluşturma araştırma dizaynı denilmektedir. Bu yöntem, 1960 yılında Glasser ve Strauss tarafından geliştirilmiştir. Temellendirilmiş kuram araştırması adıyla da bilinen bu yöntem, hipotez kurma- tümdengelim (nicel araştırma yöntemlerine) yaklaşımına alternatif olarak ortaya atılmıştır. Bu araştırma yöntemi fazla kullanılmayan, fakat eğitimin çeşitli konularını eğilimsiz ve ön yargısız bir biçimde inceleyen bir yaklaşımdır.

Bu yöntemin nitel araştırma kapsamında değerlendirilmesinin nedeni ise, nitel araştırmayla ortak özellikleri taşıyan araştırılan kişilerin sosyal dünya hakkında oluşturdukları kavramları ve anlamları, araştırılan durumlar içerisinde karmaşıklığıyla incelemeye ve yerel seviyede kuram üretmeye çalışması gösterilmektedir. Kuram oluşturma yaklaşımında görüşmeler ve gözlemler en çok kullanılan veri toplama yöntemleridir. Bunların yanında doküman analizi de gerekli görülebilir. Bu yaklaşımın en önemli özelliklerinden biri veri toplama ve analizin birlikte kullanılmasıdır.

ÖRNEK Göreve yeni başlayan öğretmenlerin kendi öğretim stillerini şekillendiren öğretime dönük temel anlayışları nelerdir?

TRACER (İZ SÜRME) ÇALIŞMALARI Hem veri toplama, hem de örneklemin güvenirliliğini sağlamaya yönelik bir yöntemdir. Tracer çalışmaları tesadüfi olmayan örneklemin bir şeklidir. Bilgiye ulaşabilmek için gerekli olan belirli sayıdaki bilgi sahibine ulaşılır. Amaç tesadüfi ya da temsili örneklem elde etmek değil, belirli süreçler hakkında bilgi sahibi olan kişilerin belirlenmesidir. Anahtar bilgi verecek olan kişiler, bilgi kaynaklarına ulaşım için yardımcı olmaya hazır olan kişilerdir.

Tracer çalışmaları kartopu örneklemeye de benzemektedir Tracer çalışmaları kartopu örneklemeye de benzemektedir. Bir bilgi vericiyle başlanır ve süreç devam ettikçe, yuvarlanan kartopu misali katılımcıların sayısı artar. Tracer’ın farkı her yeni kontak her zaman kabul edilmeyebilir.

ÖRNEK OLAY YÖNTEMİ Örnek olay yöntemi bir metottan çok bir araştırma stratejisini ifade eder. Örnek olay yönteminde bir yada daha fazla organizasyon, grup ya da topluluk hakkında, belli bir süre boyunca, sistematik araştırmanın yürütülmesi ve analiz edilmesi esastır. Bu yöntemde hem nitel hem de nicel yöntemler kullanılabilir. Örnek olayda veri toplama yöntemleri gözlem, mülakat ve anketler olabilir.

Örnek olay yönteminin bir diğer özelliği ise emek- yoğun olmasıdır Örnek olay yönteminin bir diğer özelliği ise emek- yoğun olmasıdır. Özellikle örgütlerdeki sosyal süreçlerin anlaşılmasında diğer yöntemlere göre daha başarılıdır. Araştırmacı gözlem yaparak, çok ayrıntılı ve faydalı bilgilere ulaşabilir.

ANLATI ARAŞTIRMALARI Anlatı araştırmaları, insanların bir konuya ve ya duruma ilişkin deneyimlerini yaşamış oldukları hikayeler ile inceler. İnsanların yaşadıkları olayların ardışık olarak düzenlenmesi, bu olaylar arası ilişkilerin kurulması ve böylece bu olayların belirli hedef kitle için anlamlandırılması sağlanır. Otobiyografi, biyografi, hayat hikayesi ve kişisel hikaye çalışmaları birer anlatı araştırması türüdür. Anlatı araştırmasında araştırmacılar, veri toplarken katılımcıların deneyimlerini yazılı ve sözel olarak hikaye ederek onların bu yaşadıkları deneyimler ve bunlara yükledikleri anlamları incelemektedirler.

ÖRNEK Göreve yeni başlayan öğretmenlerin öğretmenliklerinin ilk zamanlarında yaşadıkları deneyimler nelerdir?

OLGUBİLİM ARAŞTIRMALARI Olgubilim (Fenomeloji) çalışmaları Cropley’ ye (2002) göre, farkında olduğumuz ancak derinlemesine ve ayrıntılı bir anlayışa sahip olmadığımız olgulara odaklanmaktadır. Olgubilim araştırmalarında veri kaynakları araştırmanın odaklandığı olguyu yaşayan ve bu olguyu dışa vurabilecek veya yansıtabilecek bireyler ya da gruplardır. Olgulara ilişkin yaşantıları ve anlamları ortaya çıkarmak için görüşmeler yapılır. Görüşmenin araştırmacılara sunduğu etkileşim ve esneklik yoluyla irdeleme özelliklerinim kullanılması gerekmektedir.

Araştırmacının görüşülen bireyle güven ve empatiye dayalı bir etkileşim ortamı oluşturabilmesi önemlidir. Böyle bir ortam içinde bireyler kendilerinin bile daha önce farkında olmadıkları ya da üzerinde fazla düşünmedikleri yaşantıları ve anlamları ortaya koyabilirler. Olgubilim araştırmaları kesin ve genellenebilir sonuçlar ortaya koymayabilir. Ancak bir olguyu daha iyi tanımamıza ve anlamamıza yardımcı olacak sonuçlar sağlayacak örnekler, açıklamalar ve yaşantılar ortaya koyabilir.

ÖRNEK Öğrenci ile öğrenmeye çalıştığı konu arasındaki ilişkinin yönü, öğretmenin uygulayacağı öğretim yöntemini belirlemesini sağlar.

ODAK GRUPLARI YÖNTEMİ 1920’ler propaganda ve eğitim yöntemlerinin askerler üzerindeki etkileri değerlendirmek üzere kullanılan bu yöntem, 1970’li yıllardan sonra yeniden kullanılmaya başlandı. Odak gruplar hem gözlem hem de derinliğine mülakat yöntemlerinin avantajlarından yararlanmak üzere oluşturulur. Odak grupları homojen veya heterojen olabilmektedir.

Odak gruplarının oluşturulmasından sonra, tartışmaları yönlendirecek bir yönlendirici (moderatör’ün) görevlendirilmesi önemlidir. Yönlendiricinin incelenen konu üzerinde yeterli bilgiye sahip olması gerekmektedir. Yönlendiricinin görevi konuşma ve tartışmaların amacına uygun olarak ilerlemesini sağlamak, katılımcıların düşüncelerini ifade edebilecekleri uygun ortamı oluşturmaktır. Grup boyutu 8-12 kişi, süre1-3 saat ve konuya hakim bir moderatör’ün eşliğinde uygulanır.

ÖZEL DURUM ARAŞTIRMALARI Özel durum araştırması, eğitim dünyasında eski bir bakış açısı ancak yeni bir araştırma yöntemi olarak değerlendirilir. Eğitim hariç birçok disiplinde uzun yıllar kullanılmasına rağmen eğitimde yaygın olarak kullanılması ancak 1980’lerden itibaren başlamıştır. Özellikle sosyal bilimlerde (sosyoloji, tarih, psikoloji, antropoloji, eğitim), özel durum araştırması çeşitli konuları araştırmak için yoğun bir şekilde kullanılıp, çoğunlukla nitel araştırma metodolojisi içerisinde görülmekte ve nitel araştırma metodolojisinin en önemli özelliklerinden birisi olarak değerlendirilmektedir.

En belirgin niteliği ise, güncel bir olgu, olay, durum, birey ve gruplar üzerinde odaklanılıp, derinlemesine inceleme yapmaya çalışmasıdır. Bu yöntemde araştırma yapmadan önce bir durumun özel olduğunun kesin olarak tespit edilmesi gerekir. Bunun içinde nicel araştırmada yer alan survey (tarama) yönteminin metotları olan, anketten ve görüşme sonuçlarından yararlanılabilir. Elde edilen veriler ışığında özel bir durum tespit edilmişse, bunun derinlemesine incelenmesi için araştırma başlar.

Özel durum araştırmasını diğer araştırma yöntemlerinden ayıran özelliği; eğitimin çeşitli konularını anlamada özellikle ‘nasıl’ ve ‘niçin’ sorularını sormada tercih edilen bir yöntem olmasıdır. Bu soruları yönelten araştırmacının araştırılan konu üzerinde hakimiyeti azdır. Diğer bir ifadeyle, araştırmacının araştırılan olgu, olay ve durumu ön yargılara sahip olmadan etraflıca incelemeye çalışması bu yöntemle daha kolaydır. Diğer birçok yöntemlerden farklı olarak araştırmacının özel olan bu konunun içine girmesi ve onu derinlemesine incelemesi gerekmektedir.

Nicel araştırma yöntemleri

Nicel araştırma yöntemi nedir? Kaynak taraması, deney, anket, arşiv belgeleri gibi nicel veri toplama yöntemlerinin kullanıldığı, niceliksel, sayısal ve kaynak verilerine dayalı araştırma yöntemidir. Nicel araştırma yöntemi literatürde nicel araştırma deseni olarak geçmektedir.

Bu bölümde: Deneysel desenler Tek denekli desenler Korelasyonel desenler Tarama desenleri Nedensel karşılaştırmalı desenler Meta-analiz

TARAMA ARAŞTIRMASI Çok sayıdaki katılımcının görüşlerinin ya da özelliklerinin belirlenmeye çalışıldığı araştırmalardır.

TARAMA ARAŞTIRMASININ ÖZELLİKLERİ Evren, örneklem ve örnekleme önemlidir. Veri toplamada örneklem üzerinde çalışılır. Farklı veri toplama araçları kullanılabilir. Yanıtlar oldukça önemlidir. TARAMA ARAŞTIRMASININ ÖZELLİKLERİ

TARAMA ARAŞTIRMA AŞAMALARI Problemi belirleme. Hedef kitle belirlenir. Veriler nasıl toplanacak. Örneklem seçimi. Veri toplama, veri analizi ve yorumlama, Rapor oluşturma. TARAMA ARAŞTIRMA AŞAMALARI

KORELASYONEL ARAŞTIRMA Korelasyonel araştırma, iki ya da daha çok değişken arasındaki ilişkinin herhangi bir şekilde bu değişkenlere müdahale edilmeden incelendiği araştırmalardır. 

KORELASYONEL ARAŞTIRMANIN ÖZELLİKLERİ Neden-sonuç ilişkisi kurulamaz. Korelasyon katsayısı hesaplanır. Katsayı +1 ve – 1 arasında değer alır. Katsayı 1’e yaklaştıkça ilişki artar uzaklaştıkça azalır. 1-0.7=yüksek; 0.69-0.3=orta; 0.29-0=düşük.

KORELASYONEL ARAŞTIRMA AŞAMALARI Problemi belirleme Örneklem seçimi Veri toplama Veri analizi ve yorumlama Rapor oluşturma KORELASYONEL ARAŞTIRMA AŞAMALARI

NEDENSEL KARŞILAŞTIRMA ARAŞTIRMASI Ortaya çıkan bir durum ya da olayın nedenlerinin belirlenmeye çalışıldığı araştırmalardır. NEDENSEL KARŞILAŞTIRMA ARAŞTIRMASI

NEDENSEL KARŞILAŞTIRMA ARAŞTIRMALARININ ÖZELLİKLERİ Bağımsız değişken manipüle edilemez. Araştırma soruları daha esnek olmalıdır. Evren ve örneklem seçkisiz olarak belirlenmelidir. NEDENSEL KARŞILAŞTIRMA ARAŞTIRMALARININ ÖZELLİKLERİ

NEDENSEL KARŞILAŞTIRMA ARAŞTIRMA AŞAMALARI Problemi belirleme. Sorular tasarlanır. Varsayımlar yazılır. Önceki araştırmalar incelenir. Veri toplama, veri analizi ve yorumlama. Rapor oluşturma. NEDENSEL KARŞILAŞTIRMA ARAŞTIRMA AŞAMALARI

DENEYSEL DESENLER Değişkenler arasında oluşturulan neden sonuç ilişkisini test etmeye yönelik araştırmalardır. Tek denekli Çok denekli

TEK DENEKLİ ARAŞTIRMA Sadece bir deneğe ilişkin bulguların yorumlandığı yarı deneysel bir araştırma türüdür.

TEK DENEKLİ ARAŞTIRMANIN ÖZELLİKLERİ Genellikle tek bir denekle araştırma yürütülür. Birden çok aşamadan oluşur. Başlama düzeyi ve deneysel işlem örneği. Tekrarlı ölçümler olur. Uzun sürelidir. Faktörler kontrol edilmeli.

TEK DENEKLİ ARAŞTIRMANIN AŞAMALARI Başlama düzeyinin belirlenmesi Deneysel işlem uygulaması Veri toplama ve analiz Yorumlama Rapor oluşturma

Meta analiz, kelime anlamı açısından incelendiğinde analizlerin toplanması ya da üst analiz anlamına gelmektedir. Farklı çalışmalardan elde edilen sonuçların birleştirilerek genel bir sonuç elde edilmesi için yapılan analiz olup bir çalışmaya ait sonuçların tekrar analiz edilmesi anlamına da gelmektedir. META-ANALİZ

DÜZEYLERİNE GÖRE ARAŞTIRMA ÇEŞİTLERİ

Araştırma Nedir? Kişinin yaşadığı toplumu ve çevreyi tanımak ve karşılaştığı sorunlara çözüm yolları bulmak için giriştiği sistematik çabadır. Bilginin bulunması, geliştirilmesi ve gerçeğe uygun olup olmadığının kontrol edilmesi için harcanan çabadır.

Araştırma süreci nelerden oluşur? Araştırmada belirli bir yol takip etmek gerekir. Bu yolu metot, model ve teknikler oluşturur. Formül; Teknik+ Metot+ Model+ Araştırma=Bilim

Düzeylerine göre araştırma çeşitleri Betimsel araştırma (tarama, etnografik, tarihi), İlişkisel araştırma(korelasyon, nedensel karşılaştırma), Müdahaleli araştırma(deneysel, tek denekli, eylem).

Betimsel Araştırmalar Betimleyici çalışmalar belirli bir ilişki durumunu tanımlar, Verilen durumu tam ve dikkatli tanımlar, Eğitim alanındaki en yaygın araştırma betimsel yöntem tarama çalışmasıdır. Örnekler: Çeşitli öğrenci gruplarının başarılarını belirlemek Ebeveynlerin tutumlarını tanımlamak

Betimsel Araştırmalar

Betimleyici araştırmalar Etnografik: Bir halkın, bir kültür grubunun gelenekleri, inançları, birbiriyle bağlantılarının betimlenmesi. Örnek: 2. sınıf öğrencilerinin matematik dersine katılım düzeylerinin belirlenmesi.

Betimleyici araştırmalar Tarihsel Yöntem: Geçmişteki bir olayın durumu ve bu olayın mevcut durum üzerindeki etkilerinin incelenmesidir. Örnek: Biyoloji ders programındaki değişikliklerin öğrencilerin o derse ilişkin başarılarına etkilerinin incelenmesi

İlişkisel Araştırmalar Eğitim alanındaki araştırmacılar sadece durumları ya da olayları betimlemenin ötesinde bir şeyler yapmak istemektedir. Örneğin; Başarı konusundaki farklılıkların öğretmenin davranışı, öğrencinin alışkanlığı, öğrencinin ilgileri ile ne şekilde ilişkili olduğunu öğrenmek

İlişkisel Araştırmalar Araştırmacılar bu tür olası ilişkileri araştırarak, olguyu daha iyi anlayabilmektedir. İlişki ve bağlantıları inceleyen araştırma ilişkisel araştırma olarak adlandırılır. Korelasyonel ve nedensel karşılaştırma yöntemleri ilişkisel araştırmanın başlıca örnekleridir .

Müdahaleli Araştırmalar Müdahale araştırmaları bir uygulama ya da yöntemin sonuçlar üzerindeki etkilerini değerlendirir. Kullanılan başlıca yöntem deneydir. Eğitim konusundaki bazı araştırma türleri betimsel, ilişkisel ve müdahale araştırma türlerini birleştirebilir.

Müdahaleli Araştırmalar Örneğin; Üniversite sınavında başarılı olmak için gereklilikler ile matematikteki başarı arasındaki ilişkileri inceleyen, bu gereklilikleri zaman içinde inceleyen betimsel tarihi bir araştırma aynı zamanda ilişkiseldir.

Müdahaleli Araştırmalar Deneysel Araştırmalar: Bir araştırmada, değişkenleri ölçebilmek ve bu değişkenler arasındaki sebep- sonuç ilişkilerini ortaya çıkarmada genelde deneysel yöntem kullanılır. Araştırmacı, araştırdığı konuyu ‘neden’ sorusu ve sebep-sonuç ilişkisi ile irdelemek istiyorsa, onun için en uygun araştırma yöntemi deneysel yöntemdir. Bilimsel yöntemler içinde en kesin sonuçların elde edildiği araştırmalardır.

Müdahaleli Araştırmalar Aksiyon (Eylem) Araştırmaları: Uzman araştırıcıların yürütücülüğünde, probleme taraf olanların da katılmasıyla ve durumu iyileştirici önlemleri belirlemeye yönelik, genellenemeyen küçük boyutlu, yerel ölçekte araştırmalardır.

kaynakça www.aofdestek.net egitimvebilim.ted.org.tr fenitay.files.wordpress.com www.nadirkitap.com www.egitenkitap.com www.academia.edu