Sığır Yetiştiriciliğinde Topallıklar Ve Önemi Sığırlarda Ayağın Anatomisi Tırnak Ayak Bakımı Tırnak Kesimi ve Düzeltilmesi Tırnak Nalı ve Uygulanışı Bozuk Tırnak Şekilleri Topallıklar Sığırlarda Ayak Hastalıklarının Neden Olduğu Ekonomik Kayıplar ve Önlenmesi

Süt Sığırcılığında Topallıklardan Kaynaklanan Ekonomik Kayıpların Dağılımı Süt veriminde düşüş % 65 Ağırlık kaybı % 9 Ölüm % 8 İnfertilite(kısırlık) % 5 İşgücü (bakım) gideri % 10 Veteriner hekim ve ilaç giderleri % 3

Sığırlarda Ayağın Anatomisi

Tırnak    

Normal Sığır Tırnağının Özellikleri Tırnak, sığırın vücut yapısı ile orantılı Tırnağın dorsal duvarı ile yer arasındaki açı 45-55 Tırnak uzunluğu / Ökçe yüksekliği 2:1 Taban dıştan içe 2 - 3 mm eğimlidir. Mahmuz uzunluğu, kendi çapları kadardır. Beyaz çizgi-margo solearis arası 0.5 cm kadardır. Arka ayaklarda lateral, ön ayaklarda medial tırnak biraz daha uzundur. Tırnak, bileşimindeki karbon sayesinde sıcak ve soğuktan etkilenmez. Sığır tırnağında % 15 - 25 oranında nem vardır.

Sığırlarda Tırnağın Uzaması Sığır tırnağı ayda 3-13 mm (ort. 7 mm) uzar. -Devamlı ahırda barındırma -Asitli rasyonlarla aşırı besleme -Zeminde aşırı gaita ve idrar bulunması tırnağın uzamasını hızlandırır. Tırnağın aşırı uzaması, tırnağın canlı dokusunun değişik ölçülerde etkilenmesine dolayısıyla ayak hastalıklarının şekillenmesine neden olur.

Tırnağın Mihanikiyeti (Hareketliliği) Hayvan ayağını yere bastığı ve vücut ağırlığını tamamen tırnağa verdiği zaman tırnağın biçim değişikliğine uğrayarak ağırlığın tırnağın her tarafına eşit dağılmasına denir. Böylece vücut ağırlığı, tırnağın kenarları ile yumuşak ökçeler üzerine aktarılmış olur. Tırnağın iç bükey kısmı ağırlığın taşınmasına katılmaz Hayvan ayağını yerden kaldırdığında, tırnak yine eski biçimini alır.

Tırnak Bakımı Meraya çıkan hayvanların tırnaklarında normal aşınma meydana gelir. Bu yüzden bu hayvanlarda tırnak bakımına ihtiyaç olmayabilir. Ahırda yaşayan hayvanlarda ise hareket olanakları kısıtlandığından tırnaklarda istenilen oranda aşınma olmaz. Bu nedenle tırnakların belli aralıklarla bakımı yapılmalıdır. Ayrıca tırnakların düzenli aşınmasını sağlamak için hayvanlara egzersiz imkanı sağlanmalıdır.

Tırnak Banyoları -Tırnak banyoları hem koruyucu hem de tedavi edici amaçla kullanılır. Banyo yerleri, -Ahır girişlerine -Sağım ünitesi ve ahırlar arasına -Mera ile işletme arasına -Padok ve gezinti yerlerine kurulabilir. Banyodan geçirilmeden önce, tırnaklar basınçlı su ile temizlenmelidir. Tırnak banyoları 2 - 4 hafta aralıklarla yapılır. Hastalık sürünün % 5’ini geçiyorsa, tırnak banyoları günlük olarak tekrarlanır.

Tırnak Banyolarında Kullanılan Bazı Solüsyonlar % 5 – 10’ luk Bakır sülfat (CuSO4) % 3 – 5’ lik Formalin Kalsiyum oksit (CaO) % 8 – 10’luk Çinko sülfat (ZnSO4) % 3’lük kreolin % 0.1’lik rivanol % 0.2’lik Potasyum permanganat (KMnO4) 1/240 oranında iodin ve iodophor

Tırnak Kesme ve Düzeltmede Ölçü Olacak Kriterler Tırnak canlı dokusu açığa çıkarılmamalıdır. Taban aşırı derecede inceltilmemelidir. Her iki tırnak yerden eşit uzaklıkta kesilmelidir. Ökçeler aşırı kesilmemelidir. Tırnağın dış kenarı, iç kenarından ortalama 2 - 3 mm daha yüksek olmalı ve iç kısım çukur biçimde kesilmelidir. Arka ayaklarda dış, ön ayaklarda ise iç tırnak biraz uzun kesilmelidir. Eklenti parmaklar, yapışma yerlerindeki çapları kadar uzunlukta kesilmelidir.

Tırnak Nalı ve Uygulanışı Tırnak nalı, günümüzde yalnız ortopedik sağaltım amacıyla kullanılmaktadır. Parmak amputasyonları ya da lezyonlu tırnakların kesimi sonrası aynı ayağın sağlam tırnağına uygulanan ve tırnağın biçimine uygun nallar bulunmaktadır.

Bozuk Tırnak Şekilleri    

Topallıklar Bir yürüyüş bozukluğu olan topallık, birçok hastalığın ortak semptomudur. Hayvanların davranışlarını, refahını, verimlerini, yem alımını, seksüel aktivitelerini ve sürüde kalma süresini olumsuz yönde etkilemektedir. İngiltere’de topallık insidensi % 5.6, Yeni Zelanda ve Avustralya’da ise %7 – 14 olarak bildirilmiştir. Sürüden ayıklamalarda, mastitis ve döl verimi bozukluklarından sonra üçüncü sırayı almaktadır. Topallıkların büyük çoğunluğu dışardan gelen direkt ya da indirekt kontüzyonlarla şekillenir.

Topallıkların Nedenleri Kalıtım Beslenme Çevre faktörleri Enfeksiyöz faktörler

Sığırlarda Ayak Hastalıklarının Neden Olduğu Ekonomik Kayıplar Üretimin Azalmasından Kaynaklanan Kayıplar -Laktasyon süresi azalır ve süt verimi düşer -Ağırlık kaybı olur -Kendilerini savunma yetenekleri azalır -Boğalarda ejakulat miktarı azalır ve sperma kalitesi düşer -Aşımda isteksizlik -Kızgınlık göstermeme, döl tutmama ve buzağılama aralığının uzaması -Sürüden erken ayıklanma

Tedavi, İşçi ve Hasta Hayvan Bakım Giderleri Ayak hastalıkları nedeniyle oluşan maddi kayıplarla ilgili Türkiye’de yapılmış bir çalışmaya rastlanılamamıştır. İngiltere’de 1990 yılı verilerine göre; -Ayak hastalıklarının tedavisi için harcanan para yıllık 90 milyon sterlin -Her sığır için ise 12 sterlin olduğu bildirilmektedir.

Ayak Hastalıklarının Önlenmesi Tırnak bakımı Hareket, altlık, tırnak kontrolü, kesim, banyo Genetik ve Konformasyon Barındırma İklimsel çevre Beslenme Hijyen Aşılama

Ayak hastalıklarının sağaltımı Ayak hastalıklarında medikal sağaltım Ayak banyolarının uygulanması