Başlık Düzeni Alt Başlık

Du Pont Analizi, bir işletmenin kârlılığının belirlenmesi esnasında oranlar arasında varolan ilişkileri açıklama amacı taşımaktadır. Du Pont Analizi’nin hedeflediği temel nokta, işletmelerin kârlılığını belirleyen ve etkileyen unsurların açıklanması, incelenmesi ve ortaya konulmasıdır

Öz sermaye kârlılık analizi diğer bir ifadeyle Du Pont Analizi, işletmenin performansını analiz edebilmek için planlama (bütçeleme) yapılmasına olanak sağlayan bir sistemdir. DuPont Sistemi, işletmenin finansal tablolarını bileşenlerine ayırarak, finansal durumunun değerlendirilmesi amacıyla kullanılmaktadır.

Du Pont Analizi, öz sermaye kârlılığına dayanan bir finansal analiz sistemidir ve öz sermaye kârlılığını belirleyen üç bileşeni bulunmaktadır: Net kâr marjı, toplam aktif devir hızı ve öz sermaye çarpanı. DuPont analizine başlamadan önce Özsermaye kârlılığı kavramını incelemeliyiz.

Özsermaye Karlılığı Özsermaye Karlılığı = Kârlılık x Etkinlik x Kaldıraç

Özsermaye Karlılığı Bileşenleri Net kâr marjı, finansal analistin gelir tablosunu ve bileşenlerini değerlendirebilmesine olanak tanımaktadır. Toplam aktif devir hızı, finansal analistin, bilançonun sol tarafını oluşturan aktif hesaplarının değerlendirilmesini sağlamaktadır. Öz sermaye çarpanı (finansal kaldıraç oranı) ise, finansal analistin bilançonun sağ tarafını oluşturan yükümlülükler (yabancı kaynaklar) ile öz sermaye hesaplarının araştırılmasına imkan vermektedir

Çoğunlukla, Du Pont Analizi gerçekleştirilirken uygulanan oran öz sermaye kârlılık oranıdır; fakat zaman zaman öz sermaye kârlılık oranının, işletmenin operasyonlarını nasıl finanse ettiği, faaliyetlerini nasıl yürüttüğü gibi konularda farklılık gösterebilmesi nedeniyle, araştırmacılar aktif kârlılık oranını kullanmayı tercih etmektedir.

Aktif Kârlılık Oranı Aktif kârlılık oranı (ROA), işletmeye yatırılan her bir dolar değerindeki varlığın, muhasebe geliri olarak işletmeye sağladığı getiriyi ölçmektedir. Varlık kârlılığı (aktif kârlılık oranı), varlık (aktif) devir hızı ile net kâr marjının çarpımı ile elde edilmektedir. Aktif karlılığını iki kola ayırarak incelemek mümkündür.

Aktif Kârlılık Oranı İşletmenin varlık kârlılığını arttırmak istemesi halinde, önünde iki seçenek bulunmaktadır: İşletme ya kar marjını arttırmalıdır ya da varlıkların devir hızını yükseltmelidir.

Kar Marjını Artırmak Kar marjı, net karın net satışlara bölünmesi ile elde edilmektedir. Net Kar = Net Satışlar – Maliyet ve Giderler Net satışların artırılması ancak doğru mamul karması, doğru fiyatlama ve minimum iade ve satış iskontosu ile sağlanabilir.

Kar Marjını Artırmak Kar marjı ayrıca maliyet ve giderlerin satışlara göre mümkün olduğu kadar düşük tutulması ile de artırılabilir. İşletmenin satış kar marjını artırabilmek için satışların maliyetini kontrol etmek ve satışlar ile satışların maliyeti arasındaki olumlu farkı yüksek tutması gerekecektir. Faaliyet giderlerini ise kontrol altında tutarak gereksiz harcamalardan kaçınmak gerekecektir.

Aktif Devir Hızını Artırmak ADH = Net Satışlar / Toplam Aktifler (varlıklar) Net satışların aktif toplamından daha fazla oranda artması veya daha düşük oranda azalması gerekmektedir. İşletmenin varlıkları dönen ve duran varlıklardan oluşmaktadır. Bu noktada işletme mümkün olduğunca az varlıkla aynı satış tutarını gerçekleştirmeye çalışmalıdır. Diğer bir ifade ile verimli çalışmalı, atıl varlıklar bulundurmaması gerekmektedir.

Finansal Kaldıraç Oranını Yükseltmek Herhangi bir işletmede kârlılık oranını belirleyen diğer bir etmen ise, yabancı kaynak / toplam varlıklar oranı ya da diğer bir ifadeyle “finansal kaldıraç çarpanı”dır. Finansal kaldıraç, toplam varlıklar / özkaynaklar olarak da hesaplanmaktadır. İşletmeler, kâr marjları ve toplam varlık (aktif) devir hızı sabitken; yabancı kaynak / toplam varlık oranını arttırarak öz sermaye kârlılık oranı olan ROE (kar / öz sermaye)’yi yükseltebilmektedirler.

Finansal Kaldıraç Oranını Yükseltmek Ancak söz konusu artışı sağlayabilmek için, işletme kaldıraç etkisinden fazlaca yararlanılması halinde, işletmenin finansman riski artacaktır. Dolayısıyla da kreditörlerin kredileri daraltması veya ek teminat taleplerinde bulunması söz konusu olabilmekte ve bu nedenle de yabancı sermayenin işletmeye olan maliyeti artmaktadır. Bu nedenle Du Pont analizi daha çok aktif karlılığı üzerinden yürütülmektedir.