İşbirliğine Dayalı Öğrenme Yaklaşımı Doç. Dr. Berna Aslan

İŞBİRLİĞİNE DAYALI ÖĞRENME YAKLAŞIMI ÖĞRENME ORTAMLARI Johnson ve Johnson (2000), öğrenme ortamlarının temelde üç kategoriye ayrılabileceğini belirtmektedirler. yarışmacı (competitive) bireysel (individualistic) işbirliğine dayalı (cooperative) öğrenme ortamıdır (aktaran: Yılmaz, 2001).

ÖĞRENME ORTAMLARI Bunlardan ilki, bazı öğrencilerin kazanırken diğer bazılarının kaybettiği ve kimin “en iyi” olduğunu ortaya çıkarmak için öğrencilerin birbiriyle yarıştığı yarışmacı (competitive) öğrenme ortamı, İkincisi, diğerlerinin ne yaptığıyla ilgilenmeksizin kendi amaçlarını gerçekleştirmek üzere öğrencilerin tek başına çalıştığı bireysel (individualistic) öğrenme ortamı, Üçüncüsü, sonuca göre grup üyelerinin ya birlikte kazandığı ya da birlikte kaybettiği, ortak amaçlar çerçevesinde birlikte çalışmayı gerektiren işbirliğine dayalı (cooperative) öğrenme ortamıdır.

İŞBİRLİĞİNE DAYALI ÖĞRENME YAKLAŞIMI Öğrencilerin ortak bir amaç doğrultusunda küçük gruplar halinde birbirinin öğrenmesine yardım ederek çalışmasıdır. Öğrenci katılımı öğrenme sürecinin önemli bir öğesidir. Sosyal etkileşim anlamayı arttırır ve katılımı teşvik eder.

İşbirliğine Dayalı Öğrenme Anahtar kelime EKİP ÇALIŞMASI Grubun başarısı ancak bu yolla sağlanabilir.

İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Hedefleri sınıf arkadaşlarıyla projeler üzerinde çalışma, problemleri işbirlikli olarak çözme

Her grup çalışması işbirliğine dayalı öğrenme değildir!

Bir grup çalışmasının işbirliğine dayalı öğrenme olabilmesi için gruptaki öğrencilerden beklenen, hem kendilerinin hem de diğerlerinin öğrenmesini en üst düzeye çıkarmaya çalışmalarıdır.

Bir başka değişle; Gruptaki her üye gruptaki diğer üyeler başarmadan kendisinin de başaramayacağını bilir ve bu nedenle diğer arkadaşlarının öğrenmesine yardımcı olur.

Temel Öğeler Olumlu Dayanışma/Bağımlılık Bireysel Sorumluluk Yüzyüze Etkileşim Sosyal/Toplumsal Beceriler Grubun Kendini Değerlendirmesi

İŞBİRLİĞİNE DAYALI ÖĞRENME YAKLAŞIMI Öğrenciler ortak bir amaç doğrultusunda, küçük karma gruplarda birbirlerinin öğrenmelerine yardım ederek çalışma olanağı bulurlar. Grup üyeleri birbirlerine öğreterek ya da işin belirli bir bölümü ile ilgili görevi yerine getirerek yardımlaşırlar. Bütün grup üyeleri verilen materyal üzerinde çalışırlar. Grup üyelerinin öğrenmeleri çeşitli yollarla ölçülerek, ölçüte dayalı bir değerlendirme kullanılır. Öğretmen bazı durumlarda sadece rehberlik yapmak amacıyla müdahale eder.

İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Uygulanması 1.Takımların Oluşturulması 2.Isınma Etkinlikleri 3.Takımlarda Konu ve Görev Dağılımının Yapılması 4.Diğer Gruplarla Etkileşim 5.Takım İçinde Etkinlikler 6. Değerlendirme

İŞBİRLİĞİNE DAYALI ÖĞRENME TEKNİKLERİ 1.Öğrenci Takımları ve Başarı Bölümleri (ÖTBB) 2.Takım- Oyun-Turnuva (TOT) 3. İşbirliğine Dayalı Birleştirilmiş Okuma ve Kompozisyon 4. Karşılıklı Sorgulama 5. Birleştirme 6. Birleştirme II

Öğrenci Takımları ve Başarı Bölümleri (ÖTBB) Slavin tarafından geliştirilmiştir. Her takımda 4-5 kişi yer alır Takımlarda düşük ve yüksek başarılı öğrenciler, varsa farklı etnik kökenli öğrenciler, kız ve erkekler dengeli şekilde dağıtılır.

Öğrencileri sıraya dizme Listeyi dörde bölme Her bir çeyrek kısımdan bir öğrenci seçme Temel puanları hesaplama

İlerleme Puanının Hesaplanması İzleme testi puanı İlerleme Puanı İzleme testi puanı, öğrencinin temel puanından 10 ve daha yukarıda olduğunda 30 İzleme testi puanı, öğrencinin temel puanından 5-9 puan yukarı olduğunda 20 İzleme testi puanı, öğrencinin temel puanından (+,-) 4 farklı olduğunda 10 İzleme testi puanı, öğrencinin temel puanından 5 puan ve daha aşağıda ise

Takım puanları, takımdaki her üyenin ilerleme puanlarının ortalaması alınarak belirlenir ve sonuca göre takımlara çeşitli ödüller verilir. - Takımlar 5-6 hafta sonra değiştirilir. Her öğrenciye tüm sınıf arkadaşlarıyla çalışma olanağı verilmelidir.

Takım- Oyun-Turnuva (TOT) Tekniği Öğretmen konuyu anlatır. Öğrenciler heterojen gruplara ayrılır. Takımdaki öğrenciler konuyu birbirlerine anlatırlar. “turnuva masası”nda aynı düzeydeki değişik takımlardan 3 öğrenci her hafta yarışır.

Her masada kazanan öğrenci takımına 6 puan kazandırır. Her hafta düzenlenen turnuvada kazanan yarışmacılar bir sonraki hafta bir üst düzey yetenek grubundaki masalarda yarışırlar.

İşbirliğine Dayalı Birleştirilmiş Okuma ve Kompozisyon Sınıfta ikişer kişilik okuma takımları oluşturulur. Öğretmen, bir okuma grubuyla çalışırken, ikişer kişilik çalışma takımları karşılıklı öğretme tekniği* ile birbirlerine anlamlı okuma yazma becerileri kazandırmaya çalışırlar. (çoğu zaman takım kitapları oluşturulur) *Yüksek sesle okuma, okudukları ile ilgili tahminde bulunma, sorular sorma, özetleme, öykü ile ilgili kompozisyon yazma gibi

Takımlar üyelerin gösterdikleri performansların ortamasına göre ödüllendirilir.

Karşılıklı Sorgulama Özel materyalleri ve özel test etme işlemlerini gerektirmez. Konu öğretmen tarafından anlatıldıktan sonra öğrenciler ikili üçlü gruplara ayrılır. Öğrenciler birbirlerine soru sorar ve yanıtlarlar. Geleneksel soru-yanıt yönteminden daha etkili olabilecek bir tekniktir.

Birleştirme I (Jigsaw) Aranson tarafından geliştirilen bu teknikte, öğrenciler 5-7 kişilik takım oluştururlar. Akademik materyal (ünite) ya da konu gruplardaki öğrenci sayısınca bölümlere (konuya) ayrılır. Her takıma aynı ünite (konu) verilir ve takımlardaki üyelerden ünite parçalarından (konulardan) birini seçmeleri istenir. Her üye kendi konusunu okur.

Daha sonra farklı takımlarda aynı konuyu alan üyeler gruplarından ayrılarak uzmanlık gruplarında bir araya gelirler ve konu üzerinde tartışırlar. Sonra kendi takımlarıyla geri birleşerek, takım arkadaşlarını,kendi konularıyla ilgili olarak bilgilendirirler.

Öğrenciler, takım içinde, birbirlerine öğretme işlemleri sona erdikten sonra bireysel olarak tüm konuları içeren küçük bir sınava girerler. Bu sınavdan bireysel puanlar alırlar.

Birleştirme II (Jigsaw) Öğrenciler başlangıçta ünitenin belli bir konusunu seçmek yerine önce gruptaki tüm öğrenciler ünitenin tüm konularını okur ve uzmanlaşacakları konuya karar verirler. Daha sonra farklı takımlarda aynı konuyu alan üyeler gruplarından ayrılarak uzmanlık gruplarında bir araya gelirler ve konu üzerinde tartışırlar. Slavin birleştirme tekniğini tekrar düzenlemiş.

Öğrenciler, tüm üniteyi kapsayan bir izleme testi alır. Sonra kendi takımlarıyla geri birleşerek, takım arkadaşlarını,kendi konularıyla ilgili olarak bilgilendirirler. Öğrenciler, tüm üniteyi kapsayan bir izleme testi alır. ÖTBB için geliştirilen puan sistemi kullanılarak takım puanı hesaplanır ve en yüksek puanı alan gruplar ödüllendirilir. Öğrenci Takımları Başarı Bölümleri

İŞBİRLİĞİNE DAYALI ÖĞRENMENİN OLUMLU YÖNLERİ 1- İşbirliğine dayalı öğrenme, öğrencilerin öğrenmeye güdülenmelerine ve dikkatlerini sürdürmelerine yardım eder. 2- Özellikle, düşük yetenekli öğrencilere, problem çözme ve üst düzey düşünme becerilerinin kazandırılmasında etkili olur.

İŞBİRLİĞİNE DAYALI ÖĞRENMENİN OLUMLU YÖNLERİ 3-  Bireyin, dünyayı diğer insanların bakış açısından görme yetisini kazandırır. Böylece öğrencilerde empati kurma becerileri artar; özel eğitime muhtaç çocukları daha kolay kabul ederek onların gelişimleri için rehberlik ederler. 4-  Öğrenciler, başkalarının fikirlerine saygılı olmayı, hoşgörülü olmayı, tartışmayı öğrenirler.

İŞBİRLİĞİNE DAYALI ÖĞRENMENİN OLUMLU YÖNLERİ 5- Öğrenme sırasında öğrencinin akranlarıyla etkileşimde bulunması öğrenme ortamını daha eğlenceli bir hale getirir. 6- Bu yöntem, gruptaki her bireyin katkısını gerektirdiğinden öğrencilerin öz saygı ve öz yeterlik duygularını geliştirmelerine yardım eder.

İŞBİRLİĞİNE DAYALI ÖĞRENMENİN OLUMLU YÖNLERİ 7- Öğrencilerin hata yapma korkusu ve kaygı düzeyini en aza indirerek öğretme-öğrenme sürecine etkin katılımlarını sağlar. 8-  Öğrencilerin “ait olma” gereksinimlerini karşılamalarına yardım eder.

İŞBİRLİĞİNE DAYALI ÖĞRENMENİN OLUMSUZ YÖNLERİ Bazı karmaşık konular işbirliğine dayalı öğrenme ile anlatılamaz bu konuların sunumu için anlatım yöntemi gerekli olabilir. Bunun yanında bazı öğrenciler grup ile çalışmayı sevmeyebilir ve tek çalıştığında daha başarılı olabilir. Diğer taraftan işbirliğine dayalı öğrenmede yavaş öğrenen öğrencilerin gruptan dışlanması söz konusu olabilir.