JİNEKOLOJİK KANSERLERDE TAKİP Prof. Dr. Gürkan Kıran Sağlık Bilimleri Üniversitesi Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği 19 Mayıs 2017- ANTALYA

Kanserin primer tedavisi sonrası rutin takibin amaçları Birincil amaç Rekürrensleri, sağkalımı etkileyecek tedavilerin mümkün olduğu evrede yakalamak Diğer amaçlar Tedavi komplikasyonlarını saptamak Hastanın kendini güvende hissetmesini sağlamak Hastalığın gidişatıyla ilgili bilgi toplamak Klinik çalışmalara girecek hasta havuzu elde etmek

Kanser Sonrası Takip Protokollerinde Önemli Parametreler Rekürrens oranı Rekürrens alanlarının belirlenmesi Rekürrenslerin en sık görüldüğü dönemin belirlenmesi Rekürrenslerin rutin takipte veya rutin dışı muayenede (asemptomatik vs semptomatik evrede) saptanma durumunun karşılaştırılması Rutin ve rutin dışı muayene (asemptomatik vs semptomatik) gruplarının sağkalım süresi açısından karşılaştırılması Rutin kontrollerde rekürrens saptanmasında hangi yöntemlerin daha etkin olduğunun belirlenmesi

Endometriyum Kanseri

End Ca Rekürrens Oranı End Ca Rekürrens Oranı: %13

End Ca Rekürrensi: Rekürrens alanları %39 pelvik; %61 uzak rekürrens

End Ca: Rekürrenslerin en sık görüldüğü dönem Çalışma Rekürrens (n) Toplam 1.yıl 2.yıl 3.yıl TTR (ay) Medyan range Morice et al, 2001 27 390 %85 22 5-67 Owen et al, 1996 17 97 %82 Gadducci et al, 2000 24 133 18 6-64 Agboola et al, 1997 50 432 %80 19 3-194 Gordon et al, 1997 111 4-53 Salvesen et al, 1997 47 249 %34 %68 Berchuck et al, 1995 44 354 Reddoch et al, 1995 398 %51 %95 15 Shumsky et al, 1994 53 317 %59 %70 Podczaski et al, 1992 300 %47 13 2-128 Mac Donald ve Kidd, 1990 101 %58 Ueda et al, 2010 29 271 %41 %93 %100 Rekürrenslerin %70-100’ü ilk 3 yıl içinde

End Ca Rekürrensi: Semptomatik vs asemptomatik

End Ca Rekürrensinde Semptomatoloji %70

Semptomatik vs asemptomatik rekürrenste sağkalım Asemptomatik grupta sağkalım daha iyi Sağkalım her iki grupta benzer Çalışma n Gordon ve ark, 1997 17 Owen ve Duncan, 1996 p= 0.048 Gadducci ve ark, 2000 24 Agboola ve ark, 1997 50 Sartori ve ark, 2007 84 Salvesen ve ark, 1997 47 P= 0.02 Shumsky ve ark, 1994 53 Ueda ve ark, 2010 29

End Ca takip protokolleri: Rekürrens saptamada hangi yöntemler daha etkin?

Yönteme Göre Rekürrens Saptama Oranı FM: %5-33 USG: %4-13 Smear: %0-4 BT: %5-21 PA grafi: %0-14 CA125: %15

Asemptomatik rekürrenslerde vajinal smear performansı Otör n Evre Rutin Pap smear ile tanı alan hasta sayısı Sağkalım MacDonald and Kidd 101 N/A Podczaski et al. 300 1 Shumsky et al. 317 I- IV NS Reddoch et al. 398 Berchuck et al. 354 I- II 3 Owen and Duncan 97 Gordon et al. 111 I- III S Ng et al. 86 Agboola et al. 432 2 Gaducci et al. 133 Morice et al. 351 Ueda et al. 271 4 TOPLAM 2951 13 Toplam Pap smear sayısı Asemptomatik kaf rekürrensi Saptama oranı 100128 13 %0.01

Asemptomatik rekürrenslerde PA akciğer grafisi performansı Otör n Evre PA akciğer grafisi ile tanı alan hasta sayısı Sağkalım Podczaski et al. 300 N/A 9 Shumsky et al. 317 I- IV 6 NS Reddoch et al. 398 1 Berchuck et al. 354 I- II 3 Agboola et al. 432 I- III 7 Gaducci et al. 133 Morice et al. 351 Ueda et al. 271 TOPLAM 2556 27 Toplam PA akciğer grafisi sayısı Asemptomatik akciğer rekürrensi Saptama oranı 37715 27 %0.07

Salani et al, Gynecol Oncol 2017 (in press) SGO Recommendations Years 1 2 3-5 >5 Symptom review and FM Low risk 6 months 6-12 months Yearly High risk 3 months Pap test Not indicated CA125 Insufficient data to support routine use Radiographic imaging Salani et al, Gynecol Oncol 2017 (in press)

Serviks Kanseri Rekürrens oranı Rekürrens alanlarının belirlenmesi Rekürrenslerin en sık görüldüğü dönemin belirlenmesi Rekürrenslerin rutin takipte veya rutin dışı muayenede (asemptomatik vs semptomatik evrede) saptanma durumunun karşılaştırılması Rutin ve rutin dışı muayene (asemptomatik vs semptomatik) gruplarının sağkalım süresi açısından karşılaştırılması Rutin kontrollerde rekürrens saptanmasında hangi yöntemlerin daha etkin olduğunun belirlenmesi

Serviks Kanseri

Cx Ca: Rekürrens Oranı Cx Ca Rekürrens Oranı: %15

Cx Ca: Rekürrens alanları Santral+ pelvik yan duvar Uzak+ multipl %58 %42

Cx Ca: Rekürrenslerin en sık görüldüğü dönem İlk 2 yıl İlk 3 yıl 5 yıl sonunda %62-89 %75-87 %89-99

Cx Ca Rekürrensi: Semptomatik vs asemptomatik

Semptomatik vs asemptomatik rekürrenste sağkalım Sağkalım her iki grupta benzer Asemptomatik grupta sağkalım daha iyi Çalışma n Zola ve ark, 2007 327 Sartori ve ark, 2007 53 Bodurka- Bevers ve ark, 2000 133 Duyn ve ark, 2002 47 Lim ve ark, 2004 Larson ve ark, 1988 27 Krebs ve ark, 1982 40

Yönteme Göre Rekürrens Saptama Oranı Asemptomatik rekürrens saptama Fizik muayene %29-71 PA akciğer grafisi %20-47 Vajinal kaf sitolojisi %0-17

Epitelyal Over Kanseri: Rekürrens Oranı Primer tedavi sonrası tam klinik yanıta rağmen rekürrens: Erken evrede %25 İleri evrede >%80

Epitelyal Over Ca: Rekürrens alanları Pelvik rekürrens: %26-50

EOC: Rekürrenslerin en sık görüldüğü dönem %70-75 : 18-24 ay içinde

EOC Rekürrensi: Semptomatik vs asemptomatik FM CA125 Fehm et al, 2005 (n=54) %60 %77 %83 Chan et al, 2008 (n=80) %55 %53 %91 Suprasert and Chalapati, 2013 (n=144) %49 %90

Chan et al, Gynecol Oncol 2008

Semptomatik vs asemptomatik rekürrenste sağkalım ‘CA125 is often elevated 2-5 months before clinical detection of relapse’

BT ile saptanan asemptomatik rekürrenslerde sağkalım avantajı Görüntülemenin Yeri? BT ile saptanan asemptomatik rekürrenslerde sağkalım avantajı VAR YOK Tanner et al, 2010 Gadducci et al, 2009 Lindemann et al, 2009

Salani et al, AJOG 2011 Salani et al, Gynecol Oncol, 2017

Tartışma Jinekolojik kanser tedavisi sonrası mevcut takip protokolleri retrospektif çalışmalara dayandırılarak oluşturulmuştur Tüm jinekolojik kanserlerin tedavi sonrası takiplerinde öncelikli yöntemler hastanın semptomlarının değerlendirilmesi ve detaylı pelvik muayene ile birlikte fizik muayene olmalıdır Rutin sitoloji veya görüntüleme yöntemlerinin takipteki yerleri sınırlı tutulmalıdır Hastaların muhtemel semptomlar konusunda bilgilendirilmesi takibin önemli bir parçası olmalıdır Kılavuzlara uygun yapılmayan takiplerin, hasta anksiyetesine, gereksiz testlere, maliyet artışlarına sebep olacağı unutulmamalıdır

İlginiz için teşekkürler