HEM314 YARA BAKIMI HEMŞİRELİĞİ Yrd. Doç. Dr. Nurten TAŞDEMİR YARA DEĞERLENDİRME HEM314 YARA BAKIMI HEMŞİRELİĞİ Yrd. Doç. Dr. Nurten TAŞDEMİR
Yara Değerlendirmesi Kapsamlı ve doğru yara değerlendirmesi, etkili yara yönetiminin en önemli unsurudur. Yara değerlendirmesi, yara tedavisinin etkililiğinin izlenmesinde büyük önem taşımaktadır. Doughty DB (2004), Keast et all (2004), Worley (2003)
Yara Değerlendirmesi Tedavi seçiminde yol göstericidir. Yarada oluşan değişiklikleri takip açısından ve yara eğitiminde önemlidir. Hangi ürünün kullanılacağına karar vermede yol göstericidir. Demir A (2006)
Yara Değerlendirmesi Yaranın doğru ve geniş kapsamlı olarak değerlendirilmesi dikkatli ve sürekli yapılan gözlemler ve ölçümler ile olmaktadır. Yara izlem formları kapsamlı ve kolay değerlendirme yapmayı sağlar. Doughty DB (2004), Keast et all (2004)
Yara değerlendirme formları Yara değerlendirme formları, farklı şekillerde oluşturulmakta ve yara iyileşmesi sürecini baştan sona kadar rehberlik ederek belgelemenin doğru yapılmasına yardımcı olmaktadır.
Yara İzlem Formları Yara değerlendirmesi ile ilgili bir çok izlem formu geliştirilmiştir. Bu araçların içeriklerinin birbiriyle benzer olmasına karşın, yara izlem formlarında standardize edilmiş bir araçtan söz etmek mümkün değildir. Bolton et all (2004)
Yara Değerlendirme Formları Kullanıcıya kolaylık sağlamalı, Uzun zaman almamalı,
1. Yaranın etiyolojisi/ tipi: Akut yaralar (cerrahi insizyonlar, abrazyon, laserasyon), Kronik yaralar (basınç yaraları, diyabetik ülserler, arteriyel/ venöz ülserler), Travmatik yaralar (mekanik, termal, kimyasal)
2. Yara Bölgesi: Yara bölgesi anatomik bölge olarak belirtilmelidir. Yara bölgesi tanımlanırken kemik çıkıntılarının en yakın olduğu anatomik bölge ismi veya diğer anatomik belirleyiciler kullanılır.
3. Yara Ölçümü (Büyüklük; uzunluk, genişliği ve derinliği): Yara ölçülmesi sıklıkla yara değerlendirmesinin bir parçası olarak görülmekte ve yara düzenli aralıklarla yapılması önerilmektedir. Yara ölçümü yaranın boyutlarındaki değişiklerim izlenmesi açısından önem taşımaktadır
Yara değerlendirme formları Yarada oluşan tüm boyut değişiklikleri kayıt edilmelidir.
3. Yara Ölçümü (Büyüklük; uzunluk, genişliği ve derinliği): Yara değerlendirme formlarında Yaranın uzunluğu Yaranın genişliği Yaranın derinliği BELİRTİLMELİDİR
Yara Yatağının ve Yüzeyi (granülasyon, kabuk, ölü doku): Sağlıklı, canlı dokular Granülasyon dokusu (Kırmızı) Epitelyaldoku Sağlıksız veya ölü dokular Fibrinli (sarı) Nekroz (Siyah) Renk en önemli belirleyicisidir
Eksuda Miktarı ne kadar ? İçeriği nasıl ? Rengi nasıl ? BELİRTİLMELİDİR
Eksuda
Yara kenarı ve çevresinin değerlendirilmesi Sağlam Eritemli Masere Büllü Isı artışı Kaşıntılı
Sinüs boşluğu/Tünel Sinüs boşluğu/ tünel varlığı kontrol edilmeli, Derinliği saptanmalıdır. Kaydedilmelidir.
Ağrı Periyodik Sürekli yapılmalıdır. Aynı ölçüm aracı kullanılmalıdır. (VAS gibi) Yara izlem formunda belirtilmelidir.
Bakteriyel Denge: İzlem formunda kolonizasyon veya kontaminasyon belirtilmelidir. Etken mikroorganizma, yapılan mikrobiyolojik incelemeler kaydedilmelidir.
Pansuman materyali özelliği Seçilen pansuman/ yara örtüsü türü ve değişim sıklığı yara izlem formunda belirtilmelidir.