KILCAL DAMARLARLA DOKU HÜCRELERİ ARASINDA MADDE ALIŞVERİŞİ

Kılcallardaki Kan Alışverişi Kılcallardaki kan alışverişi basınç farklarından dolayı meydana gelmektedir. Kılcallar üzerinde iki etkili basınç vardır. KAN BASINCI OZMOTİK BASINÇ

Kan Basıncı: (Hidrostatik B.) Kan Ozmotik Basıncı: Kanın damar çeperlerine uyguladığı basınçtır. Kan Ozmotik Basıncı: Kanda bulunan albumin,globulin gibi proteinlerin dış çevreye karşı oluşturduğu ozmotik basınçtır.

Kılcallarda Madde alışverişi Kılcalların atardamar ucunda; kan basıncı > ozmotik basınç Yararlı maddeler doku sıvısına geçer. Kılcalların toplardamar ucunda; kan basıncı < ozmotik basınç Artık maddeler doku sıvısından kana geçer.

Starling Hipotezi Kılcallardaki basınç farklılığından dolayı kılcallar ile hücreler arasında madde alışverişi olur.

Starling hipotezine göre, kılcalların toplardamar ucunda, bir miktar kan plazması Doku sıvısına geçmektedir. Endotel Hücreleri Boşluk Doku Sıvısı Kılcal Damarlar

(2011-LYS)

Peki,bedenimizde dolaşan tek taşıma sıvısı kan mıdır ?

LENF DOLAŞIMI

Kemik İliği Timus bezi Kalp Dalak Lenf Düğümleri Kan Damarları Lenf Damarları

Lenf Dolaşımı Doku sıvısının fazlası özel damarlar ile toplanır. Bu toplanan doku sıvısına lenf(akkan), lenf’in aktığı damarlara da lenf damarları denir.

Lenf Dolaşımı Doku sıvısı önce lenf kılcallarına geçer. Lenf kılcalları birleşerek lenf kanallarını oluşturur. Bedende, iki büyük lenf damarı vardır. Torasik kanal(Göğüs lenf kanalı) Sağ lenfatik kanal

Lenf kılcalları Doku Hücreleri Lenf Kanalları Arteriyol Kan kılcalları Venül

Lenf kılcallarının ucu kapalıdır.

Bacaklardan ve bağırsaklardan toplanan lenf Başın ve göğsün sağ Kısmı ile sağ koldan Toplanan lenf Lenf Damarları Başın ve göğsün sol kısmı İle sol koldan toplanan lenf Peke Sarnıcı Sağ köprücük altı toplardamarı Göğüs Kanalı (Torasik Kanal) Sol Köprücük Altı Toplardamarı Üst Ana Toplardamarı Sağ Kulakçık

Sağ Lenfatik Kanal Torasik Kanal (Göğüs Lenf Kanalı)

Torasik kanal(Göğüs lenf kanalı): Bedenin alt ve sol üst kısmının lenf kılcallarının toplandığı ana lenf damarıdır. Sağ lenfatik kanal: Bedenin sağ üst kısmındaki lenf kılcallarının toplandığı ana lenf damarıdır.

Lenf Dolaşımında hareket nasıl sağlanır ? Lenf kanallarındaki düz kasların kasılmasıyla Lenf kanallarındaki kapakçıkların sıralı bir biçimde açılıp-kapanmasıyla İskelet kaslarının oluşturduğu hareketten faydalanarak

Lenf Düğümleri Lenf damarları üzerinde bulunan yapılardır. Akyuvarların fazla miktarda bulunduğu yapılardır. Vücut savunmasında kullanılırlar.

Şişmiş Lenf Bezi Normal Lenf Bezi

Lenfatik Sistemin Görevleri Doku sıvısının fazlasını ve proteinleri kana geri götürmek. Vücut savunmasını sağlamak. Sindirim sisteminden yağları alıp kana taşımak.

Ödem Doku sıvısının birikmesi durumudur. Bu durumda hücreler doku sıvısında hareket eder ve hücreler şişer.

Ödemin Nedenleri Lenf damarlarının tıkanması Kılcal kan damarlarındaki hidrostatik basıncın artması Kan proteinlerinin azalması ile kanın ozmotik basıncının düşmesi Dokularda ozmotik basıncın artması Dokularda sodyum ve tuz tutulması

(2010-LYS)

KAN DOKU

Kan Doku: Plazma adlı sıvı ile çeşitli hücrelerden Oluşmuş bir bağ dokudur.

KAN HÜCRELERİ Alyuvarlar Akyuvarlar (Eritrositler) (Lökositler) Kan Pulcukları (Trombositler)

ALYUVARLAR

Alyuvarlar Çekirdeksiz hücrelerdir. (sadece memelilerde) Zarlarında hemoglobin proteini bulunur. Bölünme yetenekleri yoktur. Ömürlerini tamamladıkları zaman karaciğer ve dalakta yıkılırlar.

AKYUVARLAR

Akyuvarlar Vücudu potansiyel zararlılara karşı koruyan hücrelerdir. Beyaz kan hücreleri

Nötrofil Eozinofil Bazofil Monosit Lenfositler Akyuvar

AGRANÜLOSİTLER GRANÜLOSİTLER Akyuvarlar 5 çeşittir. Lenfositler Monositler Nötrofiller Bazofiller Eozinofiller GRANÜLOSİTLER

Lenfositler İki çeşittirler. T lenfositleri B lenfositleri

Monositler Fagositoz yolu ile mikroorganizmaları ve yıpranmış dokuları temizlerler. Olgunlaşmış haldeki adları makrofajdır. Can.

Nötrofiller En fazla sayıda bulunan akyuvar çeşitidir. Fagositoz ile zararlı mikroorganizmaları ve gereksiz parçacıkları temizlerler. Can.

Bazofiller Heparin salgılarlar. Histamin salgılarlar ve yangı tepkisinin(enflamasyon) oluşmasını sağlarlar.

Eozinofiller Enfeksiyon bölgesinde toplanarak oluşturdukları maddeler ile zararlı patojenleri yok ederler. Özellikle yuvarlak solucan tipi parazitler ile mücadale ederler. Can.

KAN PULCUKLARI

3) Kan pulcukları Çekirdeksiz hücrelerdir. Pıhtılaşmayı sağlarlar. Karaciğer ve dalakta parçalanırlar.

Bazofil Eozinofil Nötrofil Lenfositler Trombositler Monositler Alyuvarlar

Peki kan hücreleri nasıl meydana gelir ? Kan hücreleri bölünerek çoğalmaz. Peki kan hücreleri nasıl meydana gelir ?

B lenfositleri T lenfositleri Lenfoid h. Pluripotent hücre hücre çoğalması Miyeloid Kök Hücresi Alyuvar Trombosit Monosit Nötrofil Bazofil Eozinofil

KANIN PIHTILAŞMASI

Kan nasıl Pıhtılaşır ?

salgılanan maddeler ve plazmadaki Kan pulcuklarının Damardaki bağ dokuya yapışması Damarda Zedelenme oluşumu Kan pulcuklarının Salgıladığı yapışkan Maddeler ile daha Fazla kan pulcuğunun O bölgeye yapışmasını sağlaması Kan pulcuklarından Geçiçi bir tıkaç oluşması Kan Pulcuklarından salgılanan maddeler ve plazmadaki Pıhtılaşma unsurları ile etkileşim kurması

Kanın Pıhtılaşması Damar iç yüzeyi hasarı sonucu damar içindeki bağ doku ile kan temas oluşturur. Kandaki kan pulcukları, hasarlı damar yüzeyine yapışır. Kan pulcukları sahip oldukları yapışkan madde ile daha fazla kan pulcuğunun o bölgeye yapışmasını sağlar. Sonuçta trombositlerden oluşan geçici bir tıkaç oluşur.

Kan pulcuklarının salgılanan maddeler ile plazmadaki pıhtılaşma unsurları birbirleriyle karışır. Sonuçta trombin adlı pıhtılaşma proteini protrombinden meydana gelir. Trombin fibrinojeni fibrin’e dönüştürür. Fibrin lifler halinde hasarlı yüzeyi örter.

KAN GRUPLARI

Var

Kan Grubu Tayini

İnsanda Kanın Görevleri Taşıma Düzenleme Savunma ve Korunma

BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ

BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ Bedenin Patojenler ile mücadele eden kısmıdır. İmmunoloji bağışıklık ile ilgilenen biyoloji alt dalıdır.

Bağışıklık 3 yoldan yapılır 1) İç ve dış yüzey korumalar 2) Akyuvarların Birincil Tepkisi 3) Lenfositler ile Korunma

1) İç ve Dış Yüzey Korumaları Deri,sahip olduğu keratin örtü ve yağ salgısı ile patojenlere karşı katı bir engel oluşturur. Sindirim ve Solunum boşluğundaki mukus Salgısı patojenleri kendisine yapıştırır ve dışarıya atılmasını sağlar. Terdeki ve gözyaşındaki lizozim bakteri öldürücü özelliğe sahiptir. Midedeki HCl mikroorganizmalar için öldürücüdür.

2.Akyuvarların birincil tepkisi: Fagositoz yapan akyuvarlar, karşılaştıkları yabancı cisimleri yutarlar. Deride meydana gelen bir kesik yangı tepkimesi oluşturur. Hücreler içlerine giren virüs genetik materyaline karşı interferon üretirler.

Yangı Tepkimesi (ENFLAMASYON) Vücutta meydana gelen kesik,yaralanma ve bölgesel enfeksiyon gibi durumlarda bedenin o bölgesinde oluşan bağışıklık tepkisidir.

Yangısal Tepkime Dokuda oluşan enfeksiyon,yaralanma gibi durumlarda, histamin salgısı oluşur. Bu salgı, kılcaldamarların genişlemesine ve o bölgeye daha fazla oksijen ve besin gitmesine sebep olur.. Uyarılmış bölgede doku sıvısı miktarı artar.(ödem) Nötrofiller, kandan doku sıvısında geçerek, enfeksiyonlu bölgeyi temizler.

Bağışıklığın 3 savunma hattı vardır. Doğal Bağışıklık 1) İç ve dış yüzey korumalar: 2) Akyuvarların Birincil Tepkisi Sonradan Kazanılmıış Bağışıklık 3) Lenfositlerle Korunma

3.Lenfositler ile Koruma Sonradan kazanılmış bağışıklığı sağlarlar.

Yardımcı Antijen T Lenfositi B Lenfositi Plazma Hücresi Antikor B Lenfositi Plazma Hücresi Bellek Hücreleri

Antijen: Antikorun etki ettiği maddelerdir Antijen: Antikorun etki ettiği maddelerdir. Tüm yabancı proteinler antijen olarak kabul edilir. Antikor: Antijenlere etki eden maddelerdir.

(2010-LYS)

Her Antikor, belirli bir antijene özgüldür.

Ig (İmmünoglobulinler) B lenfositlerin oluşturduğu bağışıklığı sağlayan antikorlara immünoglobulin(Ig) adı verilir.

Virüs ile Enfekte olmuş Hücre Öldürücü T Lenfositi

Birincil ve İkincil Tepki Birincil Tepki: İkincil Tepki: Antijen ile ilk defa karşılaşıldığı zaman bedendeki lenfositlerin antikorlar ile oluşturduğu yanıttır. Bellek Hücrelerinin oluşturduğu daha uzun ve etkili olan yanıttır. Antijen ile ikinci defa karşılaşıldığı zaman oluşur.

Anne ile Bebek Arasında kan Uyuşmazlığı: (Eritroblastosis fetalis) Eğer anne Rh(-) ve çocuğu Rh(+) olursa bu durumda anne ile anne karnındaki çocuk arasında kan uyuşmazlığı ortaya çıkar.

Rh(-) anne Plesenta İkinci Rh(+) Fetüs İlk Rh(+) fetüs Rh antijenleri İlk Gebelik İki Gebelik arası İkinci Gebelik

Eritroblastosis fetalis İlk gebelikte bir sorun çıkmaz fakat diğer gebeliklerde Rh antijeni görmüş olan annenin bağışıklık sistemi 2. ve diğer çocuklardaki alyuvarlara karşı Rh antikoru oluşturur. Sonuçta fetüsün alyuvarları, annenin bağışıklık sistemi tarafından oluşturulan antikorlar tarafından parçalanır. Bu hastalığa Eritroblastosis fetalis adı verilir.

Bağışıklık Belleği Bellek hücrelerinde bulunan belirli bir antijen karşı oluşturulmuş, antikor bilgisidir.

(2011-LYS)

Bağışıklık Sisteminin Cevapları Humoral(Sıvısal) Bağışıklık Hücresel Bağışıklık

Bağışıklık Sistemi,her yabancı maddeye karşı tepki oluşturur. Bu yüzden organ nakillerinde veya farklı kan gruplarından kan alımında beden gelen yeni doku veya organı düşman olarak kabul eder.

Humoral Bağışıklık B lenfositlerinin(plazma hücresi,bellek hücreleri) antikorlar üreterek oluşturduğu bağışıklıktır. Antikorlar ile etkisiz hale getirilen antijenler nötrofil,monosit ve makrofajlar ile yutulurlar.

Hücresel Bağışıklık Öldürücü T lenfositlerinin oluşturduğu bağışıklıktır. Enfekte olmuş hücreler ve kanser hücreleri doğrudan parçalanır.

Otoimmün Hastalık Bağışıklık sisteminin yanlış şekilde çalışmasıyla bedenin zarar görmesidir. Çölyak Hastalığı Multipl Sklerosis(MS) Sistemik Lupus Astım,Alerji vb.

Alerji Bedenin belirli antijenlere karşı aşırı tepki oluşturmasıdır. Alerjiye sebep olan maddelere alerjen denir. Bu aşırı tepki sonucu bedende yangısal tepki oluşur. Aşırı histamin salgısı dokulara ve kılcallara zarar verir.

ANAFİLATİK ŞOK

Bağışıklık Kazanma Şekilleri Aktif Bağışıklık Pasif Bağışıklık

Aktif Bağışıklık Bedenin kendi ürettiği antikorlar ile bağışıklık kazanmasıdır.

Aşı: Bedene zarar vermeyecek potansiyele sahip antijenlerin(aşı) verilmesiyle, bedendeki lenfositlerin antijeni tanımasının sağlanmasıdır. Bu yolla hastalık etkeni gerçekten bedene bulaşırsa hemen ikincil yanıt oluşur.

Pasif Bağışıklık Antikorların, dışarıdan hazır bir biçimde alınmasıdır.

Hastalık Yapan Organizmalar Bazı virüsler,bakteriler,tek hücreli protistler ve parazitler patojen özellik taşır.