ÖZÜRLÜLERİN SOSYO-EKONOMİK DURUMLARI (Ankara, 2004) Ankara 112 Komuta Merkezi Çamlıca Sağlık Ocağı İçi 2.Kat 4.Cadde 8.Sokak No:2 Demetevler 06100 ANKARA Tel +90312 5912500/3010 Faks: +90312 5912525 eturkdemir@yahoo.com Ahmet Haki TÜRKDEMİR, Ersin ÖZEREN ANKARA 112 ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ İL AMBULANS SERVİSİ BULGULAR: Özürlülerin %65,1’i erkek, %23,0’ı 0-14 yaş grubu, %65’i 15-49 yaş grubu, %8,5’i 50-64 yaş grubu ve %3,5’i 65 yaş ve üzerindeki yaş grubundadır. Tüm yaş grubunda E/K oranı ortalama 1,9 olarak izlenmektedir. Özürlülerin aile içindeki yerleri %26,7’si aile reisi, %62,9’u çocuk konumundadır. Özürlülerin %18,3’ünün hanesinde bir ikinci özürlü daha bulunmaktadır. Özürlünün bulunduğu hanelerin %90,6’sında çocuk bulunmaktadır. %40,3’ünün hanesinde 5 ve üzerinde kişi yaşamaktadır. Özürlünün yaşadığı hanelerin %55’inde en az bir öğrenci bulunmaktadır. Özürlülerin %32’sinin emekli olduğu, %14,5’inin ailesinde çalışan kişinin bulunmadığı, sadece %45’inde bir kişinin çalıştığını belirtmiştir. Aile reisinin %24,7’sinin işi yok, %32,6’sı emekli, %16,9’u özel sektörde işçi olarak çalışmaktadır. Özürlünün bulunduğu haneye giren aylık toplam gelir %65,5’inde 500 YTL ve altındadır, 300 YTL ve üzerinde geliri olan aile sayısı (%72,8) diğer gruptan anlamlı olarak fazladır (p=0,000). Özürlünün kendisine ait gelirlerine bakıldığında %68,8’inin geliri 100 YTL ve altındadır (p=0,000). Özürlülerin %79,8’i çalışmamakta, sadece %13,2’si düzenli bir işte çalışmakta, %6,4’ü emekli durumdadır (p=0,000). Ailelerin %45,4’ü SSK, %24,2’si Emekli Sandığı(ES), %11,0’i Yeşilkart sahibi iken %13,4’ünün herhangi bir sosyal güvencesi bulunmamaktadır. Özürlülerin sosyal güvencelerine bakıldığında ise %38,4’ü SSK, %21,2’si ES, %14,4’ü 2022 sayılı Kanun Güvencesinde, %12’inin ise herhangi bir sosyal güvencesinin bulunmadığı saptanmıştır. Özürlülerin %44,6’sının bulundukları hane kendilerine ait iken, %30,6’sı kiracı durumundadır. Özürlülerin sadece %18,7’si özürlü maaşı almaktadır. Özürlülerin %22,7’si bir sosyal kurumdan yardım almaktadır. Bu yardımların %86,7’si belediyeler, %8,2’si valilik, %5,1’i diğer kurumlar ve vakıflardan destek almaktadır. Özürlülerin %17,3’ü gıda, %15,2’si kömür, %7’si iş, %6,6’sı bez talebinde bulunmuşlardır. AMAÇ: Ankara Büyükşehir Belediyesi Sağlık İşleri Daire Başkanlığı tarafından 11Eylül2004-6Mayıs2005 tarihlerinde yaptırılan bir toplum taramasının verileri değerlendirilerek sosyo-ekonomik durumları belirlenmeye çalışılmıştır. YÖNTEM: Yapılan durum saptaması çalışması sırasında Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde belirlenen 3872 özürlü ailesine bulundukları hanede uygulanan anket sonuçları bilgisayar ortamına girilerek, düzenlenmiş, farklı karakterler uyumlu hale getirilmiş ve iç tutarlılığına göre düzenlenmiş, SPSS programı ile değerlendirilmeye hazır hale getirilerek, tanımlayıcı bir çalışma olarak hazırlanmıştır. Değişkenlerin karşılaştırılmasında tek gözlü ki-kare testi uygulanmıştır. SONUÇ: Özürlülerin özürlerinin yanı sıra ekonomik durumlarının da iyi olmadığı anlaşılmaktadır. Bir çoğunun özel bakım, özel eğitim, özel çalışma koşulları ve masraflı bakım gerektirdiği özürlülerin, sosyal güvencelerinin sağlanmasının yanı sıra topluma katılımlarının arttırılmasını sağlayacak önlemlerin alınması, çevre düzenlemeleri ve yaşam ortamının hazırlanmasında özürlülerin özel durumunun göz önünde bulundurulması gerekmektedir.