MİRAS HUKUKU II Adnan Hadzimusiç Mart 2017
MİRASIN GEÇME DURUMLARI KULLİ-CÜZİ HAKEFİYET KÜLLİ HALEFİYET Külli halefiyet, bir kişinin malvarlığının tümünün tek bir hukuki işlem veya hukuki olayla bir başka kişiye geçmesidir. Külli halefiyet halleri kanunda sınırlı olarak sayılmıştır. Bunlardan birisi de mirastır. Miras bırakanın ölümüyle mirasçılar terekenin külli halefi olurlar. Bunun için herhangi bir hukuki işlem yapılmasına gerek yoktur. Külli halefler, yasal ve atanmış mirasçılardır. CÜZİ HALEFİYET Külli halefiyetin tersi cüzzi halefiyettir. mirasa dahil olan intikal edecek olan malvarlığının malvarlığının lehdarı olan kişiye mahiyetine uygun geçiş işlemi devredilmesi söz konusudur. Vasiyet alacaklıları ise cüzi haleftir.
MİRASIN SAKLI PAYI Saklı pay, mirasbırakanın kural olarak ölüme bağlı tasarrufla üzerinde tasarruf edemeyeceği kısmı ifade eder. Saklı paylı mirasçının kanuni güvence altına alınmış olan miras payıdır. Saklı pay şarta ve yüklemeye bağlanmaz Aklı pay mirasçılar: a) Altsoy b) Anne ve baba c) Sağ kalan eş Saklı pay altsoy için yasal miras payının yarısı, ana ve babadan her biri için yasal miras payının dörtte biri, sağ kalan eş için, altsoy veya ana ve baba zümresiyle birlikte mirasçı olması hâlinde yasal miras payının tamamı, diğer hâllerde yasal miras payının dörtte üçüdür.
a) Altsoyun saklı payı Altsoyun saklı payı yasal miras payının ½ YMP=1/2 YMP=1/2 SP =1/4 ymp/2=1/4 SP =1/4 ymp/2=1/4 1/4/2=1/8 1/8 1/8
b) Ane ve babanın saklı payı Ana ve Babanın saklı mıras payı her biri için yasal miras payının ¼ YMP=1/2 YMP=1/2 SP=1/8 (1/2/4=1/8) SP=1/8
Kardeşlerin Saklı Pay Mirasçılığı 4/5/2007-5650 s Kardeşlerin Saklı Pay Mirasçılığı 4/5/2007-5650 s. Kanunun 2 maddesi ile kaldırılmıştır. 2007 yılında kardeşler saklı paylı mirasçılıktan çıkartılmıştır. Bundan önce gerçekleşen ölümlerde kardeşler de saklı paylı mirasçı olacaktır.
c) Sağ kalan eşin saklı payı 1- altsoy veya ana ve baba zümresiyle birlikte mirasçı olması hâlinde yasal miras payının tamamı, 2- diğer hâllerde yasal miras payının ¾ YMP =SP YMP=1/4 SP=1/4 SP=YMP’nın 3/4 YMP =3/4 SP=3/4/2=3/8
YMP =1/8/2 YMP =1/8/2 YMP =1/16 YMP =1/16 YMP =1/16 YMP =1/4/2 YMP =1/8 YMP =1/8 YMP =1/16 YMP =3/4 SP=YMP’nın ¾= 3/4/4*3=9/16
ÖLÜME BAĞLI TASARRÜFLAR İradi mirasçılık olan ölüme bağlı tasarruf, miras bırakan kişinin, kendisi öldükten sonra hüküm doğuracak bir hukuki işlem yapmasıdır. Miras bırakanın tereke üzerinde ölüme bağlı olarak yapabileceği tasarruflar kanunda düzenlenmiş ve bazı sınırlamalara tabi tutulmuştur. Ölüme bağlı tasarrufların çeşitleri: A) Şekli anlamda-Maddi anlamda ölüme bağlı tasarruflar B) Koşula bağlı olmayan-Koşula bağlı olan ölüme bağlı tasarruflar
1-Şekli anlamda ÖBT - Maddi anlamda ÖBT - Şekli Anlamda Ölüme Bağlı Tasarruflar Şekli anlamda ölüme bağlı tasarruf, bu tasarruflarda uyulması gereken şekil şartlarını ifade eder. Ölüme bağlı tasarrufların yapılabileceği şekiller kanunda sınırlı olarak sayılmıştır. Bu şekiller vasiyetname ve miras sözleşmesidir. - Maddi Anlamda Ölüme Bağlı Tasarruflar Maddi anlamda ölüme bağlı tasarruflar kanunda tahdidi olarak sayılmıştır. Mirastan feragat sözleşmesi sadece miras sözleşmesi ile yapılabilir. Mirasçı atanması, belirli mal vasiyeti, mükellefiyet yükleme ve ikameli tasarruflar vasiyetname ile de, miras sözleşmesi ile de yapılabilir. Bu sınırlamalara girmeyen her türlü ölüme bağlı tasarruf sadece vasiyetname ile yapılabilir. 2-Koşula bağlı olan ÖBT-Koşula bağlı olmayan ÖBT -Geciktirici koşul, bozucu koşul
ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARDA EHLİYET Hak ehliyeti açısından ÖBT şahsa sıkı sıkıya bağlı olduğu için ÖBT ancak hak ehliyetşne sahip olanı tarafından yapılabilir. Fiil ehliyeti açısından Vasiyet yapma ehliyeti (TMK 502) Temyiz kudretine sahip olmak: kısıtlı kişiler de temyiz kudreti varsa vasiyet yapabilirler. 15 yaşını doldurmuş olmak: ÖBT yapma hakkı kişiye sıkı sıkıya bağlı hallardandır. 15 yaşını dolduran kanuni temsilcisinin rızası olmadan vasiyet yapabilir. Vasiyetçi vasiyeti bizzat kendisi yapmak zorundadır. Temsil söz konusu olmaz. Miras sözleşmesi yapma ehliyeti (503) Temyiz kudretine sahip olmak • Kısıtlı Olmamak: Temsil burada da geçerli değildir. Ergin olmak
ŞEKLİ ANLAMDA ÖBT- Vasİyet ve Mİras Sözleşmesİ Vasİyet Vasiyetname tek taraflı bir hukuki işlemdir. Sonuç doğurması için iradenin tasarruftan etkilenen karşı tarafa varmış olması gerekmez. Vasiyetname miras bırakan tarafından ölümüne kadar her zaman tek taraflı olarak değiştirilebilir. Vasiyetname resmi, yazılı ve sözlü şekilde olabilir. MİRAS SÖZLEŞMESİ Miras sözleşmesi iki taraflı bir hukuki işlem, bir sözleşmedir. Miras sözleşmesinden kural olarak tek taraflı dönülemez. Miras sözleşmesi ise sadece resmi şekilde yapılabilir.
VASİYET Vasiyetname, tek taraflı ölüme bağlı tasarruftur. Karşı tarafın irade açıklamasında bulunmasına gerek yok. Ancak, vasiyetnameden yararlanmak istemeyen kişi mirasın reddi yoluna gidebilir. VASİYETNAME ÇEŞİTLERİ 1- Resmi vasiyetname 2- El yazılı vasiyetname 3- Sözlü vasiyetname
1-Resmi vasiyetname Resmî vasiyetname, iki tanığın katılmasıyla resmî memur tarafından düzenlenir. Resmi memur sulh hakimi, noter veya kanunla kendisine bu yetki verilmiş olan diğer bir görevli olabilir. Uygulamada en yaygın olan noter tarafından vasiyetname düzenlenmesidir. Noterlerin hangi şekle riayet edecekleri Noterlik Kanunu’nda ayrıca belirlenmiştir. Noter şekil şartlarına uymazsa, Medeni Kanun hükümlerine uyulmuş olması şartıyla o hukuki işlem geçerli olur. Resmi vasiyetname çeşitleri: Okuma yayma bilenlerin düzenleyecekleri resmi vasiyetname: okuma yazma bilen ve imkanı kullanabilenler için öngörülmüştür. Okuma yayma bilmeyenlerin düzenleyecekleri resmi vasiyetname : okuma yazma bilmeyen veya okuma yazma bilmelerine rağmen bu imkanı kullanamayanlar veya kullanmak istemeyenler için başvurulacak bir yoldur
Resmi Vasiyetnameye Katılma Yasağı Aşağıdaki kişilerin Resmi vasiyetnameye memur veya tanık olarak katılmaları yasaktır. Genel Yasaklar • Fiil ehliyeti olmayanlar • Ceza mahkemesi kararıyla kamu hizmetinden yasaklananlar • Okur yazar olmayanlar Vasiyetçiye Yakınlığa Dayalı Yasaklar • Vasiyetçinin eşi • Vasiyetçinin üst ve altsoy kan hısımları • Vasiyetçinin kardeşleri • Vasiyetçinin üst ve altsoy hısımları, ile kardeşlerinin eşleri Aksi halde vasiyetname iptal edilebilir. TMK 557/I.4 Resmi Vasiyetnameye Katılanlar Lehine Düzenleme Yasağı TMK 536/II ye göre, resmî vasiyetnamenin düzenlenmesine katılan memura ve tanıklara (TMK 536/I deki kişilerin katılması yasaktır), bunların üstsoy ve altsoy kan hısımlarına, kardeşlerine ve bu kişilerin eşlerine o vasiyetname ile kazandırmada bulunulamaz.Aksi halde TMK 558/III e göre sadece bu lehe işlem iptal edilir
VASİYETNAME YAPMA USULU A) Okuma Yazma Bilenlerin Düzenleyecekleri Vasiyetname TMK 532-534: Resmî vasiyetname, iki tanığın katılmasıyla resmî memur tarafından düzenlenir. 1. AŞAMA Vasiyetnamenin Hazırlanması: Bu aşama aşağıdaki sıraya göre yapılır ve bu aşamada tanıkların bulunmasına gerek yoktur. Ancak muris isterse bulunabilirler. • Mirasbırakan, arzularını resmî memura bildirir. Bunun üzerine memur, vasiyetnameyi yazar veya yazdırır ve okuması için mirasbırakana verir. • Vasiyetname, mirasbırakan tarafından okunup imzalanır. • Memur, vasiyetnameyi tarih koyarak imzalar. 2.AŞAMA Tanıkların Katılması: • Vasiyetnameye tarih ve imza konulduktan hemen sonra mirasbırakan, vasiyetnameyi okuduğunu, bunun son arzularını içerdiğini memurun huzurunda iki tanığa beyan eder. • Tanıkların şerhi, bu beyanın kendi önlerinde yapıldığını ve mirasbırakanı tasarrufa ehil gördüklerini vasiyetnameye yazarak veya yazdırarak altını imzalarlar.
B) Okuma Yazma Bilmeyenlerin Düzenleyecekleri Vasiyetname Bu tür vasiyetnameyi yapabilecekler: • Okuma yazma bilmeyenler • Okuma yazma bilmekle beraber, imza kabiliyetten yoksun olanlar • Okuma yazma bilip ve kabiliyeti olanların arzusu üzerine de bu tür bir vasiyetname düzenlenebilir. Bu tür vasiyetnamede iki aşamada düzenlenir. 1. AŞAMA Hazırlık Aşaması: • Mirasbırakan, arzularını resmî memura bildirir. Bunun üzerine memur, vasiyetnameyi yazar veya yazdırır 2. AŞAMA Okunma ve Tanıkların Katılması: • memur vasiyetnameyi iki tanığın önünde vasiyetçiye okur ve bunun üzerine mirasbırakan vasiyetnamenin son arzularını içerdiğini beyan eder. (Bu beyan imza yerine geçer) • Tanıklar, • hem mirasbırakanın beyanının kendi önlerinde yapıldığını ve onu tasarrufa ehil gördüklerini; • hem vasiyetnamenin kendi önlerinde memur tarafından mirasbırakana okunduğunu ve onun vasiyetnamenin son arzularını içerdiğini beyan ettiğini vasiyetnameye yazarak veya yazdırarak altını imzalarlar. Memurun İmzası vasiyetçinin beyanını izledikten sonra tanıkların beyanından önce olabileceği gibi tanıkların beyanından da sonra olabilir
2- El yazılı vasiyetname El yazılı vasiyetname, başından sonuna kadar miras bırakanın el yazısıyla yazılır. Yapıldığı yıl, ay ve gün gösterilir. El yazısıyla imzalanır. El yazılı vasiyetname, saklanmak üzere notere veya sulh hakimine bırakılabilir. El yazılı vasiyetnamenin şartları: - el yazısı ile yayılmış olma, - düzenleme tarihi, - imza, - vasiyetname yapma iradesi
Şekil Şartları Vasiyetname metninin el yazısıyla yazılmış ve imzalanmış olması gerekmektedir. Metnin tümünün, tarih ve imza dahil her satırının vasiyetçinin el yazısıyla yazılmış olması gerekir. Metin, daktilo, bilgisayar veya bir başkasının el yazısıyla yazılmış ise, vasiyetname geçersizdir. El yazılı vasiyetname kural olarak bir kağıt üzerine kalemle yazılır. Ancak herhangi bir şey üzerine, herhangi bir şey ile yazılmış metin, diğer şekil şartlarını içeriyorsa geçerlidir. Bu şekilde yapılmış bir vasiyetnamede normal kuraldan uzaklaşmayı haklı gösteren bir sebep olmalıdır. Vasiyetname tamamlanmadan üçüncü kişiler tarafından yapılan eklentiler, vasiyetnamenin tamamını geçersiz hale getirir. Vasiyetçi yapılan eklemeyi bilse dahi vasiyetnamenin tümü geçersiz sayılır. Vasiyetname tamamlandıktan sonra yapılan ekler ise vasiyetnameyi geçersiz hale getirmez. Ancak bu ekler geçersiz olur. Vasiyetnamenin yapıldığı tarihin de el yazısıyla ve miras bırakan tarafından yazılmış olması gerekir. Aksi halde vasiyetname iptal edilebilir. Vasiyetnameye tarih olarak kesinlikle belirlenebilir bir tarih ibaresi koyulmuş olması da yeterlidirç Düzenleme tarihinin belirli bir yerde bulunmasına gerek yoktur. Metin ve tarih arasında bir bağın bulunması yeterlidir.
3) Sözlü Vasiyetname Olağanüstü bir yoldur 3) Sözlü Vasiyetname Olağanüstü bir yoldur. Ancak belirli hallerin bulunması ve bu haller sebebiyle resmi ya da el yazılı vasiyetname yapmanın mümkün olmaması yapılabilir. Her iki şartın bir arada bulunması zorunludur. Bir şekilde resmi ya da el yazılı vasiyetname yapılması mümkünse, sözlü vasiyetname yapılamaz. Sözlü vasiyetname yapıldıktan sonra bunları yapma imkanı ortaya çıkarsa, sözlü vasiyetname 30 gün sonunda hükümden düşer. Yakın ölüm tehlikesi, ulaşımın kesilmesi ve savaş olağanüstü hallerdendir. Ancak kanunda bunlar sınırlı olarak sayılmamıştır.
Sözlü Vasiyet Şartları 1. Olağanüstü durumun varlığı : • Mirasbırakan; yakın ölüm tehlikesi, ulaşımın kesilmesi, hastalık, savaş gibi olağanüstü durumlar yüzünden resmî veya el yazılı vasiyetname yapamıyacağı bir durumun söz konusu olması gerekir. orsa, sözlü vasiyet yoluna başvurabilir 2. Resmi ya da el yazılı vasiyetnamenin bu sebeple yapılamaması 3. Murisin irade açıklaması • Muris mevcut iki tanığa son arzularını bildirip buna uygun bir vasiyetname yazma veya yazdırma görevini vermelidir. 4. İki tanığın bu görevi kabul etmesi • Tanıklar bu görevi kabul etmek zorunda değillerdir. Açık veya zimni irade ile de bu görev kabul edilebilir. • Tanıklar ile muris arasındaki ilişki bir işin görülmesi olduğundan vekalet hükümlerine tabidir. • Okuma yazma bilme şartı hariç resmi vasiyetname ilişkin olarak tanıkların için aranan şartlar sözlü vasiyet için de geçerlidir (TMK539/III) 5. Tanıkların murisin son arzularını yazılı hale getirmesi 5. Tanıklar yazılan belgeyi birlikte sulh veya asliye mahkemesine verirler 7. Tanıklar vasiyetçinin tasarrufa ehil olduğunu ve vasiyetçinin son arzularını olağanüstü durumda anlattığını hakime beyan ederler.
Sözlü Vasiyetin Hükümsüzlüğü Mirasbırakan için sonradan diğer şekillerde vasiyetname yapma olanağı doğarsa, bu tarihin üzerinden bir ay geçince sözlü vasiyet hükümden düşer. Bu hükümsüzlük geçmişe etkilidir
VASIYETİN ORTADAN KALKMASI Vasiyetnamenin ortadan kalma durumlar: Vasiyetnameden dönme Vasiyetnamenin yok olması Sözlü vasiyette bir aylık sürenin kaçırması Vasiyetin mahkeme kararı ile iptal edilmesi 1) Vasiyetten Dönme: Açık Dönme Örtülü Dönme A) Açık Dönme TMK 542 e göre mirasbırakan, vasiyetname için kanunda öngörülen şekillerden birine uymak suretiyle yeni bir vasiyetname yaparak önceki vasiyetnameden her zaman dönebilir. Vasiyetnameden kısmen veya tamamen dönmek mümkündür. Dönme vasiyetnamesi daha önce yapılan vasiyetname şeklinde olmasına gerek yoktur.
B) Örtülü Dönme 1- Ölüme bağlı tasarrufla Vasiyetname ile: mirasbırakan, önceki vasiyetnamesini ortadan kaldırmaksızın yeni bir vasiyetname yaparsa, kuşkuya yer bırakmayacak surette önceki vasiyetnameyi tamamlamadıkça, sonraki vasiyetname onun yerini alır. 2- Sağlararası tasarrufla Sağlararası işlemle: Belirli mal bırakma vasiyeti durumda olur, vasiyetnamede aksi belirtilmedikçe, mirasbırakanın sonradan o mal üzerinde bu vasiyetle bağdaşmayan başka bir tasarrufta bulunmasıyla ortadan kalkar.
2) Vasiyetnamenin yok olması TMK 543: Mirasbırakan, yok etmek suretiyle de vasiyetnameden dönebilir. Kaza sonucunda veya üçüncü kişinin kusuruyla yok olan ve içeriğinin aynen ve tamamen belirlenmesine olanak bulunmayan vasiyetname hükümsüz kalır. Tazminat isteme hakkı saklıdır. Resmi vasiyetname ve sözlü vasiyetnameler de yok edilerek geri alınabilir. Ancak bunların resmi memurda saklanan kopyalarının da yok edilmesi gerekmektedir. 3) Sözlü vasiyette bir aylık sürenin kaçırması
MİRAS SÖZLEŞMESİ Genel olarak Miras sözleşmesinin çeşitleri Miras sözleşmesi, mirasbırakanın, mirasçı veya üçüncü kişi ile yaptığı ölüme bağlı tasarruf ihtiva eden sözleşmesidir. İki taraflı bir hukuki işlemdir. Miras sözleşmesinin geçerli br şekilde doğabilmesi için tarafların karşılıklı ve bir birine uygun bir şekilde irade açıklamasında bulunmaları gerekir. Aynı şekilde, iki taraflı karşılıklı irade açıklaması olduğu için. Miras sözleşmesinden terk taraflı irade açıklamasıyla dönme söz konusu olmuyor. Miras sözleşmesinin çeşitleri Olumlu – olumsuz miras sözleşmesi Olumlu: mirasbırakan ya karşı tarafı mirasçısı atar ya da ona mal bırakıyor. Olumsuz: mirasbırakanın kanuni mirasçısı ile ilerde gerçekleşmesi ihtimalı olan olayın gerçekleşmesi ile mirasbırakanına karşı vazgeçmesi-mirastan feragat. 2) Tek taraflı – iki taraflı miras sözleşmesi İli tarafli: her iki tarafın birbirinı mirasçı ataması (örn. Karı koca bir birini mirasçı ataması)
Miras sözleşmesinin yapılması Miras sözleşmesinin resmi vasiyetname şeklinde düzenlenmesi gerekmektedir. Sözleşmenin tarafları, isteklerini resmi memura aynı anda bildirir ve düzenlenen sözleşmeyi memurun ve tanıkların önünde imzalarlar. Miras bırakan sözleşmenin arzularına uygun olduğunu beyan eder. Ölüme bağlı tasarrufta bulunmayan tarafın böyle bir beyanda bulunmasına gerek yoktur. Tanıkların şerhi, her iki taraf da ölüme bağlı tasarrufta bulunuyorsa, iki tarafı da kapsar. Aynı şekil kuralları mirastan feragat sözleşmesi için de geçerlidir. Tarafların aynı anda resmi memur önünde hazır bulunmaları şartı getirilmiştir. Ölüme bağlı tasarruf yapma hakkı kişiye sıkı sıkıya bağlı bir hak olduğu için, ölüme bağlı tasarrufta bulunan, resmi memurun önüne temsilci gönderemez. Ancak karşı taraf ölüme bağlı tasarrufta bulunmuyorsa, temsilci de gönderebilir. Miras sözleşmesinin saklanmasına gerek yoktur. Noterin miras sözleşmesini saklamamış olması, sözleşmenin geçerliliğini etkilemez.
Miras sözleşmesinin ortadan kalkması-sona ermesi Miras sözleşmesinin sona erme durumlar: 1) Tarafların anlaşması ile ortadan kalkması 2) Tek taraflı irade açıklaması ile sona ermesi 3) Miras sözleşmenin kendiliğinden sona ermesi Taraflar aralarında anlaşarak miras sözleşmesini ortadan kaldırabilirler. Bu anlaşma yazılı olması şart tır. a) Mirasçılıktan çıkarma sebebi oluşturan davranışta bulunma 1. Mirasçı, mirasbırakana veya mirasbırakanın yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemişse, 2. Mirasçı, mirasbırakana veya mirasbırakanın ailesi üyelerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemişse. b) Sağlararası edim yükümlülüğün yerine getirmemesi c) İradeyi sakatlayan bir halın bulunması a) atanmış mirasçının veya vasiyet aşacaklısının mirasbırakandan önce çlmesi b) lehine feragat edilen kişinin mirasçı olamaması
MADDİ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR Maddi anlamda ÖBT, mirasbırakanın ölümünden sonra yapılmasını arzu ettiği hususlar. Mirasbırakanın terekesinde yer alanların husıslarına ilişkin olabileceği gibi kişisel hususlara da ilişkin olabilir. Maddi anlamda ÖBTlerin türleri: Hem vasiyet hem de miras sözleşmesi ile yapılabilen ÖBTler Sadece vasiyet ile yapılabilen ÖBTler Sadece miras sözleşmesi ile yapılabilen ÖBTler
A) Hem vasiyet hem de miras sözleşmesi ile yapılabilen ÖBTler 1- Mirasçı atama Mirasçı atamanın vasiyetname veya miras sözleşmesi ile yapılması arasında, doğurduğu sonuç olarak fark yoktur. Atanmış mirasçı tüzel kişi de olabilir. Atanmış mirasçılar diğer mirasçılarla birlikte külli haleftirler. Bu kişiler, terekenin borçlarından da müteselsilen sorumlu olurlar. 2- Belirli mal bırakma Belirli olarak vasiyet edilmiş mal terekede bulunmuyorsa kural olarak mirasçılar bu borcu yerine getirmekten kurtulur. Ancak, malın aynısının her ihtimalde sağlanacağı veya terekeden çıkan malın ikame değerinin vasiyet konusu mal yerine vasiyet alacaklısına verileceği ölüme bağlı tasarrufta tespit edilmişse bu hüküm uygulanmaz. Bırakılan belirli mallar, mirasın açılması durumunda hangi haldeyse o şekilde teslim olunur. Belirli mal vasiyeti, lehine vasiyette bulunulan kişiye hakkın geçişini sağlamaz. Sadece bu kişiye bir alacak hakkı verir. 3- Yükleme Mirasbırakanın mirasçılarına veya vasiyet alacaklısına yüklediği bir ödev. Ödev, yapma veya yapmamam olabilir. 4- Yedek mirasçı atama Mirasbırakan atadığı mirasçinin kendisinden önce ölürse veya mirası red ederese onun yerine yedek mirasöı olarak ataması. 5- Artmirasçı atama Mirasbırakan, ölüme bağlı tasarruf ile önmirasçı atadığı kişiyi mirası artmirasçıya evretmekle yükümlü kılıyor.
B) Sadece vasiyet ile yapılabilen ÖBTler 1-Vakıf kurma Vakıf, belirli bir amaca tahsis edilmiş mal topluluğudur. 2- Tanıma 3- Vasiyeti yerine getirme görevlisi atama C) Sadece miras sözleşmesi ile yapılabilen ÖBTler 1- Olumlu miras sözleşmesi 2- Olumsuz miras sözleşmesi: mirasçının mirasşılık hakından feragat etme sözleşmesi
ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN YORUMU ÖBTlerin yorum kuralları: ÖBT tasarrufun metnine öncellik vermesi Metinden mirasbırakanın iradesi açıkça anlaşılması gerekir. Metine öncellik hem vasiyetname hem de miras sözleşmesini yorumu a yorumlaması için geçerli. B) Dış olayların nayara alınması Mirasbırakanın bizzat gerçekleştiği veya herhangi bir şekilde yer aldığı olaylar da göz önünde tutularak ÖBTnin yorumu yapılır. C) Favor testament ilkesi Favor ilkesi, ÖBTnin mümkün olduğu kadar ayakta tutulmasını, yeterince açık olmayan mirasbırakanın son arzularının gerçekleştirmesinde imkan verrcrk yorum yapması. D) Kanuni mirasçılığın asıl olması ÖBTde kanuni mi veya iradi mirasçılık mi kastedildiğini anlaşılmıyorsa, kanuni mirasçılık anlaşıldığını farzedilir.
ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN İPTALI ÖBTlerin iptaline yol açan sebepler: Ehliyetsizlik B) Şekil eşikliği C) Hukuka veya ahlaka aykırılık D) İradeyi boyan hallerin olması
Ehliyetsizlik Vasiyet yapabilmek için ayırt etme gücüne sahip olmasş ve 15 yaşını doldurmuş olması gerekir. Miras sözleşmesini yapabilmek için ffil ehliyetine sahip olması gerektiğini (ayıt etme gücü+reşit olmak+kısıtlı olmamak) Ehliyete ilişkin şartlar ÖNTnin tapıldığı anda mevcut olmalı. Ehliyet sonradan yok olursa ÖBT kendiliğinden geçersiz sayılmaz. B) Şekil eşikliği Kanun tarafından ÖBTlerde öngörülen her hangi bir şekil şartına uyulmadığı halde ÖBTnin iptali için dava açılabilir. Dava, ölüme bağlı tasarrufun tamamının veya bir kısmının iptaline ilişkin olabilir. İptal davası, ölüme bağlı tasarrufla kendilerine, eşlerine veya hısımlarına kazandırma yapılanların tasarrufun düzenlenmesine katılmalarının yol açtığı sakatlığa dayandığı takdirde tasarrufun tamamı değil, yalnız bu kazandırmalar iptal edilir. C) Hukuka veya ahlaka aykırılık TMK m. 557 Tasarrufun içeriği, bağlandığı koĢullar veya yüklemeler hukuka veya ahlâka aykırı ise,
D) İradeyi bozan hallerin olması Madde 504-Mirasbırakanın yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama etkisi altında yaptığı ölüme bağlı tasarruf geçersizdir. Ancak, mirasbırakan yanıldığını veya aldatıldığını öğrendiği ya da korkutma veya zorlamanın etkisinden kurtulduğu günden başlayarak bir yıl içinde tasarruftan dönmediği takdirde tasarruf geçerli sayılır. Ölüme bağlı tasarrufta kişinin veya şeyin belirtilmesinde açık yanılma hâlinde mirasbırakanın gerçek arzusu kesin olarak tespit edilebilirse, tasarruf bu arzuya göre düzeltilir. Madde 557/2 Tasarruf yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucunda yapılmışsa iptal davası açılabilir. ÖBTlarda iradeyi bozan haller: 1- Yanılma 2- Aldatma 3- Korkutma 4- Zorlama
İPTAL DAVASI İptal davası, kanunun öngördüğü sebeplerden birini bünyesinde taşıyan ÖBTnin ortadan kaldırması amacına yönelik bir davadır. Davanın tarafları: 1-Davacı: ÖBTnin iptalinde çıkarı olan mirasçı veya vasiyet alacaklısı. ÖBTnin iptalinde çıkarı olmayan iptal davasını aöamaz. 2-Davalı: iptalini istenen ÖBTden yararlananlar.