ANTROPOLOJİK AÇIDAN KADIN Prof Dr Süheyla Ünal İnönü Üniversitesi Kadın Sorunları Araştırma Merkezi-İNÜKSAM

Cinsiyet farklılığı Biyolojik Sosyal Kültüre özgü Tarihsel süreç

Biyolojik XX kromozom Vücut yağ miktarı 2 katı Daha zor kilo verir Kadın Erkek XX kromozom Vücut yağ miktarı 2 katı Daha zor kilo verir Omuzları dar, leğen kemikleri geniş Ses telleri erkekten kısa Yaşam süreleri daha uzun XY kromozom Kas yoğunluğu yüksek Daha kolay kilo verir Omuzları geniş, leğen kemikleri dar Çene ve burun daha büyük Kalp ve ciğeri daha büyük Daha uzun ve kilolu

Bilişsel Kadın Erkek Beyni daha küçük olmasına rağmen genel kültür ve bilgi birikimi açısından %3 daha önde Daha ayrıntılı ve karmaşık Kişilerarası ilişkilere duyarlı 20000 kelime kullanır Duyguları değişken Sezgisel Empatik Sorun üzerine odaklanır, basitleştirir, sistematize eder, çözüm arar Ortalama 7000 kelime kullanır Daha eylemseldir Uzaysal yetenekleri daha fazladır

Bilişsel Karanlıkta görme daha güçlü Kadın Erkek Karanlıkta görme daha güçlü Dikkati yoğunlaştığında beynin iki yarıküresi birlikte etkinleşir Birden fazla işi aynı anda yapabilir Hipotalamus kadından 2 kat daha büyüktür Dikkati yoğunlaştığında sadece sol beyin aktifleşir Analitik ve matematik yetenekleri daha yüksek

Biyososyal İnsanı sosyal varlık kılan çocukluğun uzamasıdır Kadının biyolojisindeki çocuk doğurma özelliği, psikolojik ve sosyal özelliklerini şekillendirir Doğurma/üreme özelliği kadına kutsallık atfedilmesini sağladı

Kültür Kültür, toplum içinde yaşayan bireyin fiziksel, sosyal ve psikolojik ihtiyaçlarını ve beklentilerini karşılaması sırasında uyması gerekenler konusunda rehber sunar Bu rehberler değişen yaşam koşullarıyla birlikte değişim gösterir Tarih bu değişimin ifade edilişidir

Avcılık - Toplayıcılık Toplayıcılık ön plandayken kadın-erkek eşitti Avcılık erkek, toplayıcılık kadın işiydi Avcılık-toplayıcılık döneminde, kadınların üreme ile ilişkisi nedeniyle, büyüsel amaçlarla kemik ya da taştan kadın figürleri kullanılıyordu

Paleolitik dönem Hayvan derisi yüzmek, kemiklerini çıkarmak, onlara biçim vermek, el aletleri ve dokuma işi yapmak, taşımak ve temizlemekti Üst Paleolitikte kadın ürün ekme ve toplama işinde rol alarak, besin sağlayıcı konum kazandı

Kibele Tarım başlayınca erkek biraz daha ön plana çıktı İşgücü gereksinimi arttığı için kadının doğurması gerekliydi Kadın doğurganlığıyla güçlendi ve kutsandı Tarıma geçmiş toplulukların yerleşim yerlerinde yapılan kazılarda çok sayıda kilden kadın heykelciği (figürinler) bulundu

Yeryüzünün hanımı Güçlü, çekici, büyüleyici, bilge ve gizemli kadın Sümer’de İnanna, Babil’de İştar, Mısır’da Hathor, Asur’da Astarde, Hint’te Tara

Savaşan erkek Üretim artıp, ticaret başlayınca kadın çocuğunu yetiştirmek üzere evde kaldı Erkek ise iktidarı elde etmek üzere savaşlara katıldı Savaş fiziksel güç gerektirdiği için erkekler gücü ve iktidarı ele geçirdi

Şehirleşme Şehirleşme ile erkek ve kadının alanları iyice ayrıştı Ev yaşamı, özel yaşam, formal olmayan sosyal yaşam alanı kadına, toplumsal, formal sosyal yaşam ve politik alan erkeğe ayrıldı Kadın ancak yaşlandığı zaman, sorumluluklarıyla birlikte gücü de artarak aile içindeki rol hiyerarşisinde erkeğin önüne geçebilir oldu

Endüstrileşme Endüstri devrimiyle işgücü gereksinimi arttığı için kadın ve çocukların da çalışması gerekti Çocuk doğurma ve büyütme, ev işlerine ek olarak kadının çalışma yaşamında da sorumluluk alması, erkeğe ikincil konumunu değiştirmeye yetmedi

Kurumlaşma Büyük aileden çekirdek aileye hatta tek ebeveynli aileye geçişle birlikte, aile içi bağlar gevşedi Büyük ailenin sağladığı sosyal işlevleri, sosyal kurumlar getirmeye başladı

Postmodern toplum Kadın sosyal yaşama çıktıkça ve ekonomik açıdan güçlendikçe erkeğin iktidarını sarsmaya başladı Ancak iktidarı kadınla paylaşmak ya da devretmek erkek için kolay değildi Rollerin yeniden paylaşılması sırasında kadın da erkek de zorluk yaşadı, yaşıyor

Geleceğin kadını Üreme için çiftleşmenin gerekmemesi Cinsel davranış, cinsel eş seçimindeki özgürlüklerin artışı de facto ilişkiler yeni aile tipleri yeni çocuk yetiştirme stilleri Yeni yaşam tarzları, yeni roller