SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENİ İNKILAP TARİHİ I. DÜNYA SAVAŞI MUSTAFA PAMUK SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENİ
İnkılap: Milletin sahip olduğu siyasi, sosyal, askeri ve kültürel alanlardaki kurumların devlet eliyle köklü bir şekilde değiştirilerek yenileştirilmesidir. İhtilal: Bir devletin siyasi teşkilatını kanuna riayet etmeksizin değiştirmek üzere zor ve kuvvet kullanarak yapılan eyleme denir. Sömürgecilik: Bir devletin başka bir ülkeyi ve üzerinde yaşayan ulusu egemenliği altına alarak buradan ekonomik ve siyasi çıkar sağlamaya yönelik kurduğu düzendir.
AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ * Kısa sürede dünyanın her köşesi ile ticari ilişkiler kurarak dünya siyasetinde söz sahibi oldu. * Misyonerlik faaliyetleri ile Osmanlı topraklarında okul, hastane ve matbaa kurarak nüfuz sahibi oldu
İTALYA *1871'de Almanya gibi siyasi birliğini geç tamamladığı için sömürgecilik faaliyetlerine geç katıldı. Osmanlı toprağı olan Trablusgarp'ı alarak sınırlarını genişletti. *Ancak Osmanlı Devleti'nden toprak almanın kolay olmayacağını da anlamıştır. *Bunun için güçlü bir devletin desteğine ihtiyaç duymuş, Almanya ile ittifak arayışına girmiştir.
ALMANYA *Orta Doğu'ya yayılmak için Osmanlı Devleti ile ilişkilerini geliştirmiştir. *Osmanlı Devleti ile yaptığı Bağdat Demiryolu Projesi İngiltere'yi rahatsız etmiştir.
İNGİLTERE * Orta Doğu petrolleri için Arapları Osmanlı Devleti'ne karşı kışkırttı *Çıkarları gereği çeşitli zamanlarda Osmanlı toprak bütünlüğünden yana olmuş ancak Osmanlı-Almanya yakınlaşması sebebiyle bu politikasından vazgeçmiştir
BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞININ SEBEPLERİ GENEL SEBEPLER ÖZEL SEBEPLER Fransız İhtilali ile ortaya çıkan milliyetçilik akımının etkisi Sanayi İnkılabı'nın etkisi ile ortaya çıkan hammadde ve pazar yarışı Büyük devletlerin silahlanma yarışına girmesi Sömürgecilik yarışı Avusturya-Macaristan ile Rusya arasında Balkanlara hakim olma mücadelesi Almanya ile Fransa arasındaki 1871 den kalma Alsas Loren sorunu Avusturya-Macarsitan veliahtının bir Sırp milliyetçisi tarafından öldürülmesi
AVUSTURYA-MACARİSTAN 3 lü İTİLAF DEVLETLERİ 3 lü İTTİFAK DEVLETLERİ İNGİLTERE FRANSA RUSYA ALMANYA İTALYA AVUSTURYA-MACARİSTAN Sonradan katılanlar *A.B.D *Romanya *Sırbistan *Yunanistan Sonradan katılanlar *Osmanlı Devleti *Bulgaristan **İTALYA SAVAŞ ÖNCESİNDE İTTİFAK DEVLETLERİ TARAFINDA OLMASINA RAĞMEN KENDİSİNE EGE BÖLGESİ SÖZÜ VERİLİNCE SAVAŞ BAŞLANGICINDA İTİLAF DEVLETLERİ TARAFINDA GEÇMİŞTİR
Savaşın Başlaması : >• Avusturya-Macaristan Veliahtı Ferdinand Saraybosna ziyareti sırasında bir Sırplı tarafından öldürüldü (28 Haziran 1914). >• Avusturya-Macaristan bu katillerin Sırbistan tarafından korunduğunu ileri sürerek Sırbistan'a savaş açtı (28 Temmuz 1914). >•Almanya da Avusturya-Macaristan'ın yanında yer aldı. >• Savaş önce Avrupa daha sonra dünyaya yayıldı.
Almanya'nın Osmanlı Devleti'nin savaşa kendi yanında girmesini istemesinin nedenleri: ►Savaşı daha geniş alanlara yayarak İtilaf Devletleri’nin yükünü arttırmak ►►Osmanlı Padişahının halifelik yetkisinden yararlanarak ,Müslümanları itilaf devletlerine karşı kullanmak istemiştir. ►Alman ordusunun, cephelerdeki yükünü hafifletmek ►Süveyş kanalını alarak İngiltere'nin sömürgeleri ile bağlantısını kesmek ►Osmanlı'nın insan ve ham madde imkânlarından yararlanmak
*Siyasi yalnızlıktan kurtulmak *Kaybettiği toprakları geri almak Osmanlı Devleti'nin ALMANYA'NIN Yanında Savaşa Girmek İstemesinin Nedenleri: *Siyasi yalnızlıktan kurtulmak *Kaybettiği toprakları geri almak *Almanya'nın savaşı kazanacağına inanılması *Osmanlı ekonomisi ve ordusunu Alman yardımıyla güçlendirme isteği
OSMANLININ SAVAŞA GİRİŞİNE SEBEP OLAN OLAY İngiltere'nin önünden kaçan Goben ve Breslav adlı Alman savaş gemilerinin Osmanlı Devleti'ne sığınması sonucu Osmanlı Devleti bu iki gemiyi satın aldığını ilan etmiştir Yavuz ve Midilli adları verilen ve Türk bayrağı çekilen bu gemiler bir süre sonra Rusya'nın ı ve Sivastopol ve Odessa limanlarını topa tutmuştur. Bunun üzerine Rusya Osmanlı Devleti'ne savaş açmış ve böylece Osmanlı Devleti de savaşa girmiştir. (11 Kasım 1914).
Müttefiklere yardım cepheleri OSMANLININ I. DÜNYA SAVAŞINDA SAVAŞTIĞI CEPHELER Saldırı cepheleri *Kafkas cephesi *Kanal cephesi Müttefiklere yardım cepheleri Galiçya Makedonya Romanya Savunma cepheleri Çanakkale Cephesi Irak Cephesi Suriye –Filistin Cephesi Hicaz – Yemen Cephesi
KANAL CEPHESİ Nedenleri Süveyş kanalının alınarak İngiltere’nin sömürgeleri ile bağlantısını kesmek Mısırı ele geçirmek Sonuçları Osmanlının iki Taarruz girişimi başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Düşmana güçsüzlüğümüzü göstermiş İngilizler karşı harekata girişerek Filistin ve Suriye Cepheleri açılmıştır. İngiliz ilerleyişi M. Kemal’in Halep önlerinde İngilizleri durdurması ile sona ermiştir.
KAFKAS CEPHESİ Sebebi: Osmanlı ,Kafkaslar üzerinden Orta Asya'daki Türklerle birleşerek Turancılık fikrini gerçekleştirmek Almanya'nın isteği üzerine Azerbaycan petrollerini ele geçirmek için cepheyi açmıştır. Sonuç: Erzurum, Erzincan, Bitlis, Muş Rusya'nın eline geçti. Kars, Ardahan, Batum Osmanlı Devleti'ne geri verildi.
ÇANAKKALE CEPHESİ Açılma amacı: ►İttifak Devletlerine karşı Balkanlarda yeni cepheler açmak ►Rusya'ya gerekli olan askeri yardımı yapabilmek ►►Osmanlı Devleti'ni savaş dışı bırakmak I. Dünya Savaşı'nı kısa sürede bitirmek
ÇANAKKALE CEPHESİ SONUÇ: ►Silah bakımından ve teknik bakımdan üstün olan İtilaf Devletleri ağır yenilgi aldı. ►Müttefiklerinden yardım alamayan Rusya'da ekonomisi bozuldu, ihtilal çıktı ve çarlık rejimi yıkıldı. ►I. Dünya Savaşı'nın süresi uzadı. ►Kazandığı başarılar Mustafa Kemal Paşa'nın yurt içinde tanınmasını sağladı. ► Yarım milyona yakın insan hayatını kaybetti.
Bu cephe İngilizler tarafından açılmıştır IRAK CEPHESİ Bu cephe İngilizler tarafından açılmıştır Irak Cephesinin açılma sebepleri: Abadan petrollerini ele geçirmek Kuzeye çıkıp Ruslarla birleşmek,Türk kuvvetlerinin Irana girip Hindistan’ı tehdit etmesini engellemek Bölgedeki Alman tehlikesini ortadan kaldırmak
IRAK CEPHESİ SONUÇ: Sonuç: Bu amaçlarla Basra’ya asker çıkarıp Kut-ül Amara’ya girdiler. Ancak yenildiler 18.000 İngiliz esir düştü. Ancak yeni kuvvetlerle saldırarak İngilizler Bağdat’a kadar ilerlediler(11 Mart 1917)
İTTİFAK DEVLETLERİ’NİN SAVAŞI KAYBETME SEBEPLERİ Hem Osmanlı hem de Almanya’nın deniz gücü yetersizliği. Osmanlı dahil tüm müttefiklerin Almanya’ya bağımlı olması. Almanya’nın hammadde ve insan gücünün sınırlı olması. A.B.D.’nin İtilaf Devletleri yanında savaşa girmesi.
ERMENİ MESELESİ VE TEHCİR KANUNU Osmanlı Devletinde Ermeniler ayrıcalıklı bir millet olarak görülmüş ve Milleti Sadıka olarak adlandırılmışlardır Fransız İhtilalinin milliyetçilik fikrinin etkisiyle Ermeniler Osmanlıya karşı isyan etmişler ve Ruslarla yapılan savaşlarda onlarla işbirliği yapmışlardır Olayların çok fazla artması ve bölgenin güvenliğini sağlamak amacıyla Osmanlı Devleti Tehcir(GÖÇ) kanununu çıkarmıştır Tehcir Kanunu ile Osmanlı topraklarında yaşayan Ermeniler Devlet denetimi ve yardımıyla Suriye ve Adana dolaylarına göç ettirilmiştir
Yenen Devletler yenilenlerden toprak almayacak. WİLSON İLKELERİ Yenen Devletler yenilenlerden toprak almayacak. Türkler çoğunluktaysa hakimiyet Türkler’de olacak.Azınlıklar çoğunlukta ise kendi devletlerini kurabilecekler. Boğazlar uluslar arası ticarete açık olacak. Yenilen devletler savaş tazminatı ödemeyecek. Savaş öncesi sınırlar geçerli olacak. Gizli Antlaşmalar yapılmayacak. Cemiyet-i Akvam kurulacak.(Milletler Cemiyeti)
1. DÜNYA SAVAŞI’NIN GENEL SONUÇLARI Osmanlı İmp. ,Rus Çarlığı, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ve Alman İmparatorluğu yıkılarak yerlerine milli devletler kuruldu. Cemiyet-i Akvam (Milletler Cemiyeti) kuruldu. I.Dünya Savaşından en karlı İngiltere ve Fransa çıkmıştır. I.Dünya Savaşı’nın sonunda yenilen devletlere imzalatılan ağır antlaşmalar , II.Dünya Savaşı’nın çıkmasına neden olmuştur.
1. DÜNYA SAVAŞINDA YENİLEN DEVLETLERLE YAPILAN ANTLAŞMALAR
Mondros Ateşkes Antlaşmasının Önemli Maddeleri İtilaf Devletleri, güvenliklerini tehdit edecek bir durumun ortaya çıkması halinde herhangi bir stratejik yeri işgal etme hakkına sahip olacaktır. (Madde: 7) Vilayet-i Sitte adı verilen 6 vilayette (Erzurum, Van, Sivas, Diyarbakır, Elazığ, Bitlis) karışıklık çıkması halinde bu vilayetlerin herhangi bir kısmının işgali hakkında itilaf Devletleri yetkili olacaktır. (Madde 24) Bu madde ile itilaf Devletleri Doğu Anadolu 'da Ermeni devletinin kurulmasına ortam hazırlamak İstemişlerdir. * Sınırların korunması ve iç güvenliğin sürdürülmesi için gerekli görülecek askeri kuvvetlerin dışındakilerin hemen terhis edilmesi sağlanacaktır.
Toros tünelleri, itilaf Devletlerinin denetimine bırakılacaktır Toros tünelleri, itilaf Devletlerinin denetimine bırakılacaktır. (Madde:10) Hükümet haberleşmesi dışında, telsiz, telgraf ve kabloların denetimi, itilaf Devletleri'ne bırakılacaktır. (Madde: 12) Çanakkale ve İstanbul Boğazları açılacak, Karadeniz'e serbestçe geçilmesine ortam hazırlanacak ve Çanakkale ile Karadeniz istihkamlarının itilaf Devletleri tarafından ele geçirilmesi sağlanacaktır. (Madde:1) Osmanlı savaş gemileri derhal teslim edilecek ve gösterilecek olan Osmanlı limanlarında gözaltında bulundurulacaktır. (Madde: 6)
Mondros Ateşkes Antlaşması'nın Önemi: İstanbul'un güvenliği tehlikeye düşmüş, Anadolu'nun Rumeli ile bağlantısı kesilmiş ve ileride bir Ermeni Devleti kurulmasına da zemin hazırlanmıştır. Mondros Ateşkes Antlaşması Osmanlı Devleti'nin egemenlik alanını daralttığı gibi askeri sınırlamalarda getiren, ekonomik ve siyasal bağımsızlığını açıkça ortadan kaldıran birçok maddenin yer aldığı, Türk yurdunun parçalanmasına ortam hazırlayan bir işgal belgesi niteliğindedir.
MUSUL 3 Kasım 1918/İstanbul13 Kasım 1918/İzmir-15 Mayıs 1919 İLK İŞGAL EDİLEN YERLER MUSUL 3 Kasım 1918/İstanbul13 Kasım 1918/İzmir-15 Mayıs 1919 İzmir işgalinde Hukuk-u Beşer gazetesi başyazarı Hasan TAHSİN ‘in Tabancasıyla Yunan askerine açtığı ateş kurtuluş savaşının başlangıcı olmuştur.
İtalya’ya: Güneybatı Akdeniz , PARİS BARIŞ KONFERANSI İtilaf Devletleri Osmanlı Devletini nasıl paylaşacaklarını kararlaştırmak için Paris’te toplandılar. Daha önce İtalya’ya verilen Batı Anadolu Yunanistan’a verildi. Nedeni;İngiltere’nin güçlü bir İtalya’yı burada istememesi İtalya’ya: Güneybatı Akdeniz , Fransa’ya: Urfa , Maraş, Antep ,Suriye ve Lübnan İngiltere’ye : Irak, Filistin ve Boğazlar bırakılmıştır. Yunanlılar Paris Barış Konferansının kendilerine verdiği yetkiyle 15 Mayıs 1919 ‘da İzmir’i işgal etmiştir.
YARARLI VE ZARARLI CEMİYETLER
Bu rapor işgallerin haksızlığı açısından önemli bir belgedir İzmirin İşgali ve Amiral Bristol raporu Paris Barış Konferansından sonra alınan kararlar üzerine Yunanlılar 15 Mayıs 1919 da İzmir'in işgaline başladılar Wilson ilkelerini gerekçe göstererek İzmiri işgal eden Yunanlıların haksızlığı Amiral Bristol’ün hazırladığı raporla belgelenmiştir Bu rapora göre: Ege ve dolaylarında idda edildiği gibi Rum nüfusu fazla değildi ve Rumlara zulüm yapılmıyordu. Aksine Türk nüfusu daha fazla ve Türklere zulmediliyordu. Bu rapor işgallerin haksızlığı açısından önemli bir belgedir
A. Azınlıkların Kurdukları Cemiyetler 1- Mavri Mira: Rumlar tarafından kuruldu. İstanbul Patrikhanesi yönetir. İzmir ve Doğu Trakya’yı Yunanistan'a katmak istemektedir. 2-Etnik- Eterya Cemiyeti: Rumlar tarafından Yunanistan sınırlarını genişletmek için kuruldu. 3- Pontus Rum Cemiyeti: Doğu Karadeniz’de eski Rum Pontus Devletini tekrar canlandırmak için Rumlar tarafından kuruldu. 4-Ermeni Taşnak –Hınçak Cemiyeti: Ermeniler tarafından Doğu Anadolu’da bir Ermeni Devleti kurmak amacıyla faaliyet göstermiştir.
MİLLİ VARLIĞA DÜŞMAN CEMİYETLER 1-Kürt Teali Cemiyeti: Doğu illerinde bir Kürt Devleti kurmak için faaliyette bulundu.(İstanbul’da kuruldu.) 2-Teali İslam Cemiyeti: Saltanat ve Hilafeti desteklemiş ve İstanbul’da kurulmuştur. 3-İngiliz Muhipleri Cemiyeti: İngiliz himayesinde yaşamayı isteyenler kurmuştur.Padişah ve sadrazam da üyesidir. 4-Sulh ve Selamet-i Osmani Fırkası: Saltanat ve Hilafeti desteklemiştir. 5-Wilson Prensipleri Cemiyeti: Amerika egemenliğini (Mandasını) istemiştir.
YARARLI CEMİYETLER 1-Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti: Doğu Anadolu’nun Ermenilere verilmesini önlemek için kuruldu. 2-Trakya Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti: Trakya’nın Yunan işgaline uğramasını engellemek için Edirne’de kuruldu. 3-Trabzon Muhafaza-i Hukuk-u Milliye Cemiyeti: Doğu Karadeniz ve çevresinin Rumlara verilmesini ve Rum Pontus Devletinin kurulmasına engel olmak için kuruldu.
7-Reddi -i İlhak Cemiyeti: İzmir’in işgalini önlemek için kuruldu YARARLI CEMİYETLER 4- Kilikyalılar Cemiyeti: Adana ve çevresinin Ermenilere verilmesini önlemek için kurulmuştur. 5-İzmir Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti: İzmir ve çevresinin Yunanlılara verilmesini önlemek için kurulmuştur. 6-Milli Kongre Cemiyeti: İstanbul’da kurulan bu cemiyet Türklere karşı yapılan haksızlıkları basın ve yayım yolu ile dünyaya duyurmaya çalışmışlardır. 7-Reddi -i İlhak Cemiyeti: İzmir’in işgalini önlemek için kuruldu
Milliyetçi düşüncenin etkisiyle kurulmuşlardır. YARARLI CEMİYETLERİN ÖZELLİKLERİ Milliyetçi düşüncenin etkisiyle kurulmuşlardır. Bölgesel faaliyet göstermişlerdir. Sivas kongresinde “Anadolu Ve Rumeli Müdafaa-İ Hukuk Cemiyeti” adı altında birleşmişlerdir. Genellikle basın yayın yoluyla mücadele etmişlerdir.
KUVAY-I MİLLİYE Mondros sonrasında başlayan işgallere karşılık Türk halkı tarafından oluşturulan silahlı düzensiz gruplardır Bu silahlı gruplar işgalleri engellemeye çalışmış ancak işgalleri bitirememiş sadece geciktirmiştir. Türkçülük duygusuyla kurulmuş ve daha sonra düzenli ordunun kurulmasıyla düzenli orduya katılımları sağlanmıştır
Askerlik tekniğini yeterince bilmemeleri KUVAY-I MİLLİYENİN KALDIRILMA SEBEPLERİ Askerlik tekniğini yeterince bilmemeleri Halktan zorla para ve mal toplamaları Suçlu gördükleri kişileri kendilerine göre yargılayarak cezalandırmaları etkili olmuştur.
M. KEMAL’İN SAMSUNA ÇIKIŞI 1919’da İzmir’in Yunanlılar tarafından işgal edilmesinden sonra 16 Mayıs 1919’da Bandırma vapuruyla Samsun’a doğru yola çıkmış ve 19 Mayıs 1919’da Samsun’a gelmiştir. M. Kemal Samsun’a gelirken 9.Ordu Müfettişliği sıfatıyla resmi görevli olarak, Samsun ve çevresindeki Rumlarla Türkler arasındaki çatışmalara son vermek amacıyla Samsun’a gelmiştir.
GENELGE ve KONGRELER
HAVZA GENELGESİ(SAMSUN) GENELGE VE KONGRELER HAVZA GENELGESİ(SAMSUN) AMASYA GENELGESİ ERZURUM KONGRESİ SİVAS KONGRESİ AMASYA GÖRÜŞMELERİ AYRICA BİR TOPLANTI OLUP AMASYA GENELGESİNDEN TAMAMEN AYRI VE FARKLI BİR TOPLANTIDIR. BU TOPLANTIDA İSTANBUL HÜKÜMETİ TEMSİL HEYETİ ARASINDA GÖRÜŞMELER OLMUŞTUR
İŞGALLERE KARŞI YAPILAN İLK GENELGEDİR. HAVZA GENELGESİ İŞGALLERE KARŞI YAPILAN İLK GENELGEDİR. Havza Genelgesinin en temel özelliği işgallere karşı halkın birlik ve baraberlik içinde olması hedeflenmiştir İşgallerin yapılacak mitinglerle protesto edilmesi ve milli bilincin uyandırılarak işgallere karşı gelinmesi istenmiştir
Amasya Genelgesi kararları Vatanın ve milletin bağımsızlığının tehlikede olduğu belirtilmiştir. (Gerekçe ve Amaç) Milletin geleceğini ,milletin azim ve kararı kurtaracaktır denildi. (Yöntem) Osmanlı hükümetinin görevini yapmadığı ve bu durumun milletimizi yok saydığı belirtilmiştir. (İstanbul hükümetinin görevini yerine getiremediği) Milletimizin sesini dünyaya duyuracak her türlü etki ve denetimden uzak milli bir kurulun(temsil heyeti) kurulması gerektiği belirtilmiştir. Bu nedenle seçimlerin yapıldığı yerlerde seçilen kişiler, seçimlerin yapılamadığı yerlerde ise halkın güvenini kazanmış 3 delege Sivas’a gelerek toplanılması gerektiği belirtilmiştir. Doğu illeri adına Erzurum’da bir kongre toplanacak
İlk defa manda ve himaye reddedilmiştir. ERZURUM KONGRESİ Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin girişimleriyle bölgedeki Ermeni tehlikesine karşı toplanmıştır. Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür asla parçalamaz olduğu belirtildi.(Misak -ı Milli’de aynen yer aldı.) İlk defa hükümet kurulmasından bahsedilmiş ve ilk defa 9 kişilik Temsil Heyeti seçilmiştir. İlk defa manda ve himaye reddedilmiştir. Kuva -yi Milliyeyi etken ve milli iradeyi hakim kılmak esastır. Erzurum kongresi bölgesel olarak toplanmış fakat aldığı kararlar tüm yurdu ilgilendirdiği için milli bir kongredir.
SİVAS KONGRESİ(4-11 Eylül 1919) ALINAN KARARLAR Erzurum Kongresinde alınan kararlar kabul edilecektir Manda ve himaye kesin olarak reddedilmektedir Temsil heyeti üye sayısı 9 adn 15 e çıkarılmış ve başkanlığına M.Kemal getirilmiştir Ali Fuat Cebesoy Batı Orduları komutanlığına getirilmiştir Halkı bilgilendirmek amacıyla İrade-i Milliye gazetesi çıkarılmıştır Bütün yararlı cemiyetler tek çatı altında toplanmı ve Anadolu ve Rumeliyi Müdafa-i Hukuk cemiyetini almıştır
Önemli Not: Mustafa Kemalin Samsuna çıkışından sonra toplanan bu kongreler kurtuluş savaşının projesi şeklinde yapılmıştır Havza-Amasya-Erzurum ve Sivas ta yapılan kongreler dışında ayrıca Batı Anadolunun güvenliği ve düşman işgalinden kurtarılması amacıyla BALIKESİR-ALAŞEHİR kongresi düzenlenmiştir
Amasya Görüşmelerinin Önemi (20-22Ekim 1919) Osmanlı Hükümetinden Bahriye Nazırı Salih Paşa ile M. Kemal arasında görüşmeler olmuştur. Anadolu ile ilişkilerin devam etmesi amacıyla yapıldı. Görüşmelerde alınan kararlardan sadece Osmanlı Mebusan Meclisi’nin açılmasıyla ilgili madde Osmanlı hükümeti tarafından kabul edilmiştir. Önemi :İstanbul Hükümeti , Temsil Heyetiyle görüşmek üzere bir temsilcisini Amasya’ya göndermekle Temsil Heyetini hukuki olarak (Resmen ) tanımıştır.
SON OSMANLI MEBUSAN MECLİSİNİN AÇILMASI VE MİSAK-I MİLLİ KARARLARI İstanbul’da meclisin toplanması için seçimler yapıldı ve M.Kemal de Erzurum milletvekili olarak bu meclise seçildi M.Kemal meclisin başına birşey gelme ihtimaline karşılık İstanbul dışında toplanması gerektiğini söylemiş ancak fikri kabul görmemiştir Osmanlı Meclisi toplanmış ve ocak 1920 de Misak-ı Milli kararları alınmıştır. Önemli not: alınan kararlar itilaf devletlerini rahatsız ettiği için İtilaf Devletleri duruma tepki olarak İstanbul'u işgal etmiştir
MİSAKI MİLLİ SINIRLARI
TBMM AÇILMASI M. Kemal 19 Mart 1920’de bir genelge yayınlayarak Ankara’da olağanüstü yetkilere sahip bir meclisin açılması gerektiğini Bunun için hemen seçimlerin yapılmasını, her sancaktan 5 kişinin seçilmesini ve bu seçilenlerin 15 gün içinde Ankara’ya gelmelerini istedi. Ayrıca İtilaf Devletleri tarafından dağıtılan Osmanlı Mebuslar Meclisi üyelerini de kaçabilirlerse gelmelerini istedi. Nihayet bütün hazırlıklar tamamlandıktan sonra 23 Nisan 1920’de T.B.M.M açıldı.
İlk T.B.M.M’ nin Özellikleri Güçler birliği ilkesi benimsenmiştir. (yasama ,yürütme ,yargı güçlerinin mecliste toplanması) Egemenliğin kayıtsız şartsız milletin olduğu ve meclisin üstünde bir gücün olmadığı belirtilmiştir. Meclisin başkanı aynı zamanda hükümetinde başkanıdır. Padişah ve halifenin yeri meclisin alacağı kararla belli olacaktır.
1921 Anayasası ( Teşkilat-ı Esasiye) Kurtuluş savaşının devam ettiği günlerde kabul edilmiştir. Bu anayasa ile Türk tarihinde ilk kez egemenlik ulusa verilmiştir. Güçler birliği prensibi benimsenmiştir.(Yasama, yargı, yürütme meclis tarafından yapılıyor.) Yeni Türk Devletinin hukuki ve siyasal belgesi olmuştur. Anayasaya göre meclis başkanı hükümetin de başkanı olmakla “Meclis Hükümeti Sistemi” benimsenmiştir. NOT: Cumhuriyetin ilanıyla “Meclis Hükümeti Sistemi” terk edilerek “Kabine Sistemi” ne geçilmiştir.
İLK TBMM ‘YE KARŞI AYAKLANMALAR Meclisin açıldığından sonra Anadolunun çeşitli yerlerinde meclise karşı ayaklanmalar çıkmıştır Bu ayaklanmalar itilaf devletler,İstanbul Hükümeti ve Kuvay-ı Milliyeciler tarafından çıkarılmıştır Meclis yasama(yasa yapma) yetkisini kullanarak isyancıları cezalandırmak üzere HIYANETİ VATANİYYE kanununu çıkarmış ve isyancıları İSTİKLAL MAHKEMELERİNDE(yargı) yargılayarak cezalandırmışlardır
Meclise karşı çıkan ayaklanmalar İATANBUL HÜKÜMETİNİN DESTEKLEDİĞİ AYAKLANMALAR Aznavur , Kuva-yi İnzibatiye, Bolu-Düzce-Hendek ve Adapazarı Yozgat (Çapanoğlu) Konya , Afyon , Milli Aşireti ayaklanmaları. AZINLIK AYAKLANMALARI Rum Pontus Ermeni ayaklanmaları KUVAYI MİLLİYECİLERİN ÇIKARDIĞI AYAKLANMALAR Demirci Mehmet Efe Çerkez Ethem ayaklanmaları
MECLİSE KARŞI İSYANLARIN SEBEP OLDUĞU DURUMLAR Azınlıkların devlet kurmak istemesi, İstanbul hükümetinin M. Kemal aleyhinde bildiriyi Anadolu’da halka dağıtması, bazı Kuva-yi Milliyecilerin orduya katılmak istememesi, SEBEBİYLE İSYANLAR BAŞLAMIŞTIR Ulusal mücadelenin sonucuna ulaşılması gecikti. Düzenli ordunun kurulması gecikti. Yurtta maddi ve manevi kayıplara neden oldu TBMM nin ayaklanmaları bastırması ile otoritesi arttı.
SEVR BARIŞ ANLAŞMASI I.Dünya savaşı bittiğinde itilaf devletleri diğer devletlerle barış antlaşmalarını hemen imzalamalarına rağmen Osmanlı Devleti’ni nasıl paylaşacaklarına karar veremedikleri için kesin barışı geciktirdiler.
SEVR BARIŞ ANLAŞMASI Trakya ve Batı Anadolu YUNANİSTAN’A , İstanbul Osmanlıya verilecek ancak şartlara uyulmazsa işgal edilecek. Boğazlar savaş ve barışta açık olacak ve Boğazlar Komisyonu tarafından yönetilecek. Doğu Anadolu’da bir Ermeni Devleti , Suriye ile Irak arasında bir Kürt Devleti kurulacak. Trakya ve Batı Anadolu YUNANİSTAN’A , Irak ve Arabistan İNGİLTEREYE, Konya, Antalya ve Muğla tarafları (GB. Anadolu) İTALYA’YA , Adana-Malatya-Sivas ve Suriye arası (Güney illeri) FRANSA’YA verilecek. Azınlıklara sınırsız haklar verilecek. Kapitülasyonların her türlüsü devam edilecek ve bütün ülkeler faydalanacak.
Batı cephesi komutanlığına İsmet Paşa (İnönü) getirildi. DÜZENLİ ORDUNUN KURULMASI M. Kemal’in önerileri doğrultusunda T.B.M.M Hükümeti Kuvayı Miliyenin işgalleri bitirememesi üzerine düzenli ordu kurma kararına vardı. Kuva-yi Milliye birliklerinin tek çatı altında toplanması kararlaştırılmıştır. Çerkez Ethem ve Demirci Mehmet Efe etkilerinin azalmasından çekindikleri için düzenli orduya katılmayarak isyan ettiler. Batı cephesi komutanlığına İsmet Paşa (İnönü) getirildi.
KURTULUŞ SAVAŞINDA CEPHELER Kurtuluş savaşı Sevr anlaşması ve Misakı Millinin çatışması sonrasında kaçınılmaz olmuş ve işgalleri bitirmek için düşmanla topyekün mücadele başlamıştır DOĞU CEPHESİ(ERMENİLERLE) * ERMENİLERİN YENİLGİYE UĞRATILMASI VE GÜMRÜ ANLAŞMASININ İMZALANMASI İLE BU CEPHE KAPANMIŞTIR GÜNEY CEPHESİ(FRANSIZLARLA) *SAKARYA SAVAŞINDAN SONRA FRANSIZLARLA YAPILAN ANKARA ANLAŞMASIYLA BU CEPHE KAPANMIŞTIR *BU CEPHE BÖLGE HALKI TARAFINDAN KAZANILMIŞTIR BATI CEPHESİ(YUNANLILARLA) *I. İNÖNÜ SAVAŞI *II. İNÖNÜ SAVAŞI *KÜTAHYA –ESKİŞEHİR SAVAŞI *SAKARYA SAVAŞI *BÜYÜK TAARRUZ ***MUDANYA ATEŞKES ANLAŞMASIYLA BU CEPHE KAPANMIŞTIR