AMİNO ASİTLERDEN AZOT AYRILMASI ve ÜRE DÖNGÜSÜ Prof.Dr.Serenay Elgün Ülkar Kaynaklar: 1- Harper’s Biochemistry, Mc Graw Hill. 2- Tıbbi Biyokimya, Prof.Dr.S.Elgün Ülkar, Hipokrat/Pelikan Kitabevi, 2017. 3- Lippincott’s Illustrated Biochemistry, Williams and Wilkins.
Proteinlerin öncelikli görevi, biyosentez reaksiyonlarında (özellikle doku proteinleri) yer almaktır. Yakıt olarak kullanımları ikincil önemdedir. Besinlerle gelen amino asitler özellikle esansiyal amino asit içerikleri bakımından değerlidir. Fazla miktarda alınan proeinler, triaçilgliserol veya glikojen gibi depo edilmez. Amino asitlerin, karbon iskeletleri glukoz veya yağa, amino grupları da amonyağa çevrilir.
Azot Dengesi Sağlıklı ve uygun beslenme durumunda idrar, deri ve gayta ile kaybedilen günlük azot miktarı, alınan miktara denkse, azot dengesi vardır. Azot kaybı, alımdan fazlaysa negatif azot dengesi (doku kaybı, açlık), kazanç kayıptan fazlaysa pozitif azot dengesi (büyüme çağında, insülin ve tiroid hormonları etkisi) söz konusudur. Vücut proteinlerinin kaybı toplamın 1/3 üne ulaşırsa ölümcül olur.
Protein Döngüsü Diyet + doku proteini yıkımı + de novo sentez (100 g) Protein sentez hızı yıkım hızı (300-400 g/gün) Uzun ömürlü proteinler: Hücre dışı (ör. kan proteinleri), zar bağlantılı ve bazı hücresel (gün- hafta) Kısa ömürlü proteinler: Anormal veya hatalı katlanmış proteinler, düzenleyici endojen proteinler (hız kısıtlayıcı enzimler gibi) (dk-saat) Metabolik olarak stabil olan kollajen (ay-yıl) S.Elgün Ülkar