BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 405 BİLGİSAYAR DESTEKLİ İMALAT DERSİ UYGULAMA NOTLARI Not: Hazırlanan bu özet uygulama notu yalnızca hatırlatma amaçlıdır ve derste verilen tüm bilgileri içermez. Dersi alan öğrenciler yapılacak final sınavında derste anlatılan her şeyden sorumludur. Final sınavında dosyaların derste veya sınavda verilen talimat doğrultusunda kaydedilmesinden öğrenci sorumludur. Yapılacak final sınavında flash bellek ve açıkta telefon bulundurmak, sınavın yapıldığı bilgisayardan internete girmek kesinlikle yasaktır ve kopya olarak işlem görecektir. Sınavda oluşabilecek donanımsal sıkıntılar dışında öğrencilerin gözetmene soru sorması, diğer öğrencilerle konuşması ve diğer bilgisayarlara bakması yasaktır. Sınav yalnızca laboratuvardaki bilgisayarlarda yapılacak, laptop getirilmeyecektir. Sınav 06.01.2017 Cuma günü saat 14, 15 ve 16’da 3 grup 28’er kişi olarak yapılacaktır ve gruplar hem bölüm internet sayfasından ilan edilecek hem de sınav günü kapıya asılacaktır. Sınavda öğrenci kimliğinin sınav boyunca masa üzerinde bulundurulması zorunludur. Sınav sonunda gözetmenlerin ‘’sınav bitmiştir’’ talimatına uyulması önemle rica olunur.

1) Milling (Frezeleme işlemi) 1a)Solidcam arayüzünün açılması Solidworks ile modellenmiş olan Part dosyası önce kaydedilir. Ardından resimde gösterildiği gibi sekmeler kısmında ‘’Solidcam Part’’ sekmesi seçilir. Yeni solidcam dosyası açmak için ‘’new’’ e basılır. Seçenekler arasından yapılmak istenen işlem seçilir (frezeleme, tornalama, vs.)

1) Milling (Frezeleme işlemi) 1b)Solidcam dosyası oluşturma Oluşturulacak solidcam dosyasının solidworks part dosyası ile bütünleşik olması isteniyorsa ‘’internal’’, solidworks ve solidcam dosyalarının ayrı oluşturulması isteniyorsa ‘’external’’ seçilir. Internal seçildiği takdirde, solidworks part dosyasında sonradan değişiklik yapıldığında solidcam’de yapılan işlemler de buna göre güncellenecektir. Bu uygulamada ‘’internal’’ seçilecektir.

1) Milling (Frezeleme işlemi) 1c)Solidcam’de ön işlemler (Coordinate system, stock, target belirleme) Dosya oluşturulduktan sonra gelen arayüzde kullanılacak tezgah için 1) cnc için post processor belirleme, 2) Cnc’de kullanılmak üzere oluşturulacak kodlama için koordinat sistemi belirleme, 3) işleme öncesi (stock) ve işleme sonrası (target) parçanın tanımlanması işlemleri yapılmalıdır. Bu uygulamada post-processor varsayılan durumda bırakılarak yalnızca koordinat sistemi, stok ve hedef belirlenecektir.

1) Milling (Frezeleme işlemi) 1c-1)Solidcam’de ön işlemler-Koordinat sistemi tanımlama Koordinat sistemi tanımlamak için Coordinate System altındaki ‘’Define’’ tuşuna basılır. Ardından çıkan arayüzde parçanın ve tanımlanmak istenen koordinat sisteminin çeşidine göre seçenekler sunulur. Bu uygulamada yüzey seçerek koordinat sistemi tanımlamak için ‘’Select face’’ seçeneğine, işlenecek parçanın üst yüzey merkezinin koordinat sistemi merkezi olarak atanması için de ‘’top center of model box’’ seçeneğine tıklıyoruz. Bu şekilde parçanın üst yüzeyine tıkladığımızda program hedef modelin üst yüzey merkezini koordinat merkezi olarak tanır. Mavi eksen Z eksenini (takımın düşey hareket ekseni), kırmızı ve yeşil eksenler ise X ve Y (takımın yatay işleme eksenleri) eksenlerini temsil eder. CNC tezgaha yüklemek için hazırlanacak kodlamada yatay ve düşey hareketler tezgahın kendi sabit sıfır noktasına bağlanan bu ikinci sıfır noktası referans alınarak oluşturulur. Koordinat sistemini belirledikten sonra ‘’ok’’ tuşuna bastığımızda karşımıza çıkan ve güvenlik ve yaklaşma mesafeleri gibi verileri içeren ‘’Coordinate system data’’ penceresinde bu örnekte değişiklik yapmadan yeniden ‘’ok’’ e tıklıyoruz.

1) Milling (Frezeleme işlemi) 1c-2)Solidcam’de ön işlemler-Kütük (Stock) tanımlama Yeniden karşımıza çıkan ana ekranda parçanın işlenmemiş kütük boyutlarını belirlemek için Stock&Target model altındaki ‘’Stock’’a tıklıyoruz. Karşımıza gelen görüntüde program hedef modelin sınır boyutlarına göre minimum boyuttaki prizmayı parçanın Stock hali olarak tanımlar. Elimizdeki işlem görmemiş parçanın gerçek boyutunu ‘’Expand box at’’ bölümünde istediğimiz yönde et kalınlığı vererek tanımlıyoruz. Örneğin kütük parçanın sadece üst yüzeyinin 2 mm traşlanması gerekecekse düşey doğrultuda (z+) 2 mm girerek diğerlerini 0’da bırakıyoruz. Ardından belirlediğimiz kütük parçayı temsil eden hayali dikdörtgenler prizmasını solidcam işlemlerinde kullanabilmek için ‘’Add box to CAD model’’ a tıklıyoruz ve ‘’ok’’ e basıyoruz.

1) Milling (Frezeleme işlemi) 1c-3)Solidcam’de ön işlemler-Hedef (Targed) tanımlama Ardından parçanın işlem sonrası son halini tanımlamak için stock tuşunun altındaki ‘’target’’a basıyoruz. Parçanın herhangi bir yerine iki kere tıkladığımızda aktif hale gelen yeşil ‘’ok’’ sembolüne basarak işlemi tamamlıyoruz.

1) Milling (Frezeleme işlemi) 1d-1)Solidcam operasyonları-Face milling (alın frezeleme) Solidcam’de ön işlemler tamamlandıktan sonra solidcam işlemleri için resimdeki arayüz açılır. ‘’Operations’’a sağ tıklanarak önce freze işlemleri için ‘’add milling operation’’ ardından alın frezemeleme işlemi için ‘’face’’ seçilir. Solidcam işlemlerinin tümünde yapılacak işlem parametrelerinin belirlenebilmesi için sağdaki resimde gösterilen ara-yüz karşımıza çıkar ve adım başlıkları (geometry, tool, levels, vs.) genellikle aynı olmakla birlikte detayları yapılan işleme göre (alın frezeleme, delme, vs). farklılık gösterir. Her bir solidcam işlemi için bu adımların tamamlanması gerekir. ‘’Geometry’’ adımında takımın hareket alanı, ‘’tool’’da takım çeşit, özellik ve parametreleri, aynı zamanda dönme hızı (frezelemede takım, tornalamada ayna için) ve ilerleme (feed) parametreleri, ‘’levels’’ta işlemin düşey doğrultudaki sınırları, ‘’technology’’ kısmında söz konusu işleme özel parametre ve seçenekler, ‘’link’’ kısmında takım yaklaşma uzaklaşma bilgileri, motion control ve misc parameters adımlarında diğer bilgiler bulunur. Geometry adımından başlayarak takımın hareket alanını belirlemek için ‘’new’’ e (boş sayfa sembolü), belirlediğimiz geometride sonradan değişiklik yapmak için ise ‘’edit’’ e (kalem sembolü) tıklıyoruz. Bu örnekte ‘’new’’e basarak devam ediyoruz.

1) Milling (Frezeleme işlemi) 1d-1)Solidcam operasyonları-Face milling (alın frezeleme) ‘’new’’ e bastığımızda karşımıza soldaki seçenekler gelir. Bu örnekte base geometry’de ‘’define’’ ın yanındaki oka basarak target’ı seçiyoruz. Program sağdaki şekilde görüldüğü gibi otomatik olarak parça üst yüzey sınırlarını alın frezeleme sınırları olarak algılar. Geometry’de belirlediğimiz bölge kapalı alan şeklindeyse bu takımın hareket sınırlarını, çizgi şeklindeyse gideceği yolu temsil eder. ‘’ok’’ e basarak bir sonraki adıma geçiyoruz.

1) Milling (Frezeleme işlemi) 1d-1)Solidcam operasyonları-Face milling (alın frezeleme) Takım ve takım parametrelerini belirlemek için önce tool’a, sonra ekranın sol alt köşesindeki (+) sembolüne tıklıyoruz. Karşımıza çıkan takım çeşitlerinden alın frezeyi (face mill) seçiyoruz.

1) Milling (Frezeleme işlemi) 1d-1)Solidcam operasyonları-Face milling (alın frezeleme) Face mill’i seçtiğimizde kullanılacak alın freze ile ilgili bilgiler ekrana gelir. Sol taraftaki takım bilgileri ile ilgili kısaltmaların ne anlama geldiğini sağdaki resimden görebiliriz. Pencerenin sağ üst köşesindeki kutucuğa tıklayarak takımı temsil eden 3 boyutlu modeli ayrıca görebiliriz. Aynı zamanda seçtiğimiz takımın parçaya göre hangi boyutlarda olduğunu görmek için imleci arkadaki parça üzerinde hareket ettirebiliriz. Bu örnekte varsayılan değerlerde değişiklik yapmadan select’e tıklayarak takımı seçip bir sonraki işlem adımına geçiyoruz.

1) Milling (Frezeleme işlemi) 1d-1)Solidcam operasyonları-Face milling (alın frezeleme) ‘’Levels’’ adımında işlemin alt ve üst sınır seviyeleri belirlenir. Bunun için Upper level a basarak parçanın işlemden önceki herhangi bir üst noktasını, face depth’e basarak da işlemden sonraki üst yüzeyini seçiyoruz. Resimlerde görüldüğü gibi işlemden önceki seviye kütüğü temsil eden hayali prizmanın en üst noktası, işlem sonrası seviye ise hedef parçanın üst yüzeyidir. ‘’Equal step down’’ kutucuğu tıklandığında bu takımın pasoları aynı z kalınlığında alacağını, step down’a girilen değer ise paso derinliğini belirtir. Alın frezeleme derinliği 2 mm ise, buraya 1 mm yazıldığında takım 2 eşit kademede talaş kaldıracaktır. Bu örnekte equal step down tıklayarak step down değerini 1 giriyoruz. Bu örnekte diğer adımlarda işlem yapmadan pencerenin sol alt köşesinde 2. sırasındaki ‘’save and calculate’’ tuşuna bastığımızda, program seçilen parametreler için gerekli hesaplamayı yapıp işlemi kaydedecektir.

1) Milling (Frezeleme işlemi) 1d-1)Solidcam operasyonları-Face milling (alın frezeleme) İşlem tamamlandığında yapılacak işlemi simülasyon yoluyla görmek için save and calculate ile aynı sıradaki simülasyon simgesine tıklarız. Karşımıza çıkan seçeneklerde elimizdeki donanıma veya tercihimize göre işlem simülasyonunu 2 ve 3 boyutlu olarak görebilir, işlem sonrası kalan malzemeyi görebilir, işlem süresini kontrol edebiliriz. İşlemle ilgili bir sıkıntı (takım çarpması vs.) yoksa bir sonraki operation a geçmek için pencereyi kapatabiliriz.

1) Milling (Frezeleme işlemi) 1d-2)Solidcam operasyonları-Profile milling (kontür frezeleme) Bir sonraki işlem olan profil-kontür frezeleme (profile milling) işlemi için son yapılan işlem olan ‘’FM_facemill’’e sağ tıklayarak ‘’add milling operation’’ ve artından ‘’profile’’ ı seçiyoruz. Profil frezelemede geometri tanımlarken alan yerine yol tanımlanır, yani takım bir çizgi şeklinde seçilen yolu takip eder. Bunun için açılan pencerede alın frezeleme işlemindeki gibi geometry’e ve ‘’new’’ sembolüne tıklıyoruz. Takım yolunu seçmek için ‘’curve’’ (eğri) seçili iken kontür frezeleme yapılacak yer olan kademenin alt kenarlarından birini resimdeki gibi seçiyoruz. Ardından aynı seviyedeki diğer tüm kenarları seçmek için ‘’auto-constant z’’ e tıklayarak ‘’ok’’ diyoruz ve işlemi onaylamak için yeşil ‘’ok’’ sembolüne tıklıyoruz.

1) Milling (Frezeleme işlemi) 1d-2)Solidcam operasyonları-Profile milling (kontür frezeleme) Ardından takım seçmek için bir sonraki adım olan Tool’a tıklıyoruz. Yeniden ‘’select’’ ve sol alt köşedeki takım eklemeyi ifade eden ‘’+’’ sembolüne tıklayarak işlemimiz için gerekli olan parmak frezeyi yani ‘’end mill’’ i seçiyoruz. Burada takım seçiminde dikkat edilmesi gereken husus talaş kaldırılacak alanın kalınlığının parmak freze çapına eşit veya ondan az olmasıdır. Mesela sağdaki resimde gösterilen iki yüz arası mesafe 4 mm ise iki yüzey arasındaki talaşı kaldıracak parmak freze çapının bundan yüksek olması gerekir. Eğer bu mesafe çok yüksek ve elimizde o kalınlıkta parmak freze yok ise bunu ‘’technology’’ adımında clear offset e gerekli olan fazla mesafeyi girerek yaparız. Takım seçme adımında bunu halledip halledemediğimizi simülasyonda görebiliriz, halledemiyorsak (köşelerde talaş kalabilir veya freze çapı yeterli olmazsa) clear offset e fazla mesafeyi girerek hallederiz.

1) Milling (Frezeleme işlemi) 1d-2)Solidcam operasyonları-Profile milling (kontür frezeleme) ‘’Levels’’ adımında alın frezelme işleminde yaptığımız gibi upper level ve profile depth e girerek işlemin alt ve üst sınırlarını belirleriz. Bu işlede alt sınır basamak yüzeyi, üst sınır ise en üst yüzeydir.

1) Milling (Frezeleme işlemi) 1d-2)Solidcam operasyonları-Profile milling (kontür frezeleme) ‘’Technology’’ adımında özellikle profile milling işleminde dikkat etmemiz gereken nokta takımın takım yolunun neresinde (sağ, sol, orta) kaldığıdır. Bunun için technology penceresinde geometry ‘ye tıklarız. Burayı açtığımızda takım üst resimdeki gibi yanlış yerde bulunuyorsa left, right, center seçenekleri arasından doğrusunu seçerek alttaki hale getiririz ve ok’e basarız. Tool adımında belirttiğimiz gibi talaşı tek seferde kaldırabilmek için yeterli çapta takım kullanamamışsak burada clear offset’in yanındaki kutucuğa yetmeyen mesafeyi hesaplayarak girebiliriz veya Offset butonuna tıklayarak yanal sınırı hesaplamadan seçebiliriz. (Clear offset bilgisi sınava dahil olmadığından sınava girecekler sınavda yeterli çapta takım kullanmak durumundadır). Bu işlemlerin ardından save and calculate diyerek simülasyonda parametrelerin doğru girilip girilmediğini kontrol edebilir, değişiklik durumunda işlem üzerine çift tıklayarak operasyon adımlarını gösteren pencereyi yeniden açabiliriz.

1) Milling (Frezeleme işlemi) 1d-3)Solidcam operasyonları-Pocket milling (cep-havuz boşaltma) ‘’Pocket’’ işlemi ile parça ortasındaki havuzu oluşturmak için sol taraftaki solidcam manager bölgesinde yaptığımız son işleme sağ tıklayarak ‘add milling operation’’ ve ‘’pocket’’ ı seçiyoruz. Parça üzerinde havuzun alt kenarlarından birini seçtikten sonra programın aynı seviyedeki tüm kenarları seçmesi için Auto-to altındaki Auto-constant-z seçeneğine tıklıyoruz. Çıkan pencerede Accept’e basıp işlemi onaylamak için yeşil ‘’ok’’ sembolüne tıklıyoruz.

1) Milling (Frezeleme işlemi) 1d-3)Solidcam operasyonları-Pocket milling (cep-havuz boşaltma) Diğer adım olan takım seçiminde dikkat edilmesi gereken husus takım çapının havuz içindeki radüs çaplarına eşit veya daha küçük olması gerektiğidir. Buna göre bir parmak freze seçtikten sonra select diyerek levels adımına geçiyoruz.

1) Milling (Frezeleme işlemi) 1d-3)Solidcam operasyonları-Pocket milling (cep-havuz boşaltma) Levels adımında önceki işlemlerde olduğu gibi havuz açma işleminin alt ve üst sınırlarını belirliyoruz. Havuz açma işlemine bir miktar yukardan başlamak istiyorsa upper level ın yanındaki deltaya istediğimiz değeri, yine havuzun dibinden bir mikta yukarıda işlemi sonlandırmak istiyorsak pocket depth in yanındaki delta değerine istediğimiz değeri girebiliriz (bu işlem cnc başında talaş kaldırmadan havuzun doğru yere açılıp açılmadığını kontrol etme amaçlı yapılabilir). Delta değeri girmek istemiyorsak 0’da bırakıyoruz. Havuzu düşey mesafede birkaç pasoda almak istiyorsak düşey adım mesafesi olan Max step down a paso kalınlığını, eşit kalınlıklarda olmak istiyorsak equal step down’ı gireriz (alın frezede anlatıldığı gibi). Diğer adımlarda değişiklik yapmadan save and calculate yapıp simülasyonda işlemi kontol edebiliriz.

1) Milling (Frezeleme işlemi) 1d-4)Solidcam operasyonları-Drilling (Delik delme) Köşelerdeki 4 adet deliği delmek için son operation a sağ tıklayarak add operation’ı ve ardından ‘’drilling’’ i seçiyoruz. Yine Geometry, new tıkladıktan sonra tek yapmamız gereken soldaki pencere yukarıdaki durumdayken deliklerin olduğu üst yüzeye tıklamaktır. Bunu yaptığımızda resimdeki gibi delikler tanımlanır ve takım yolu belirlenir.

1) Milling (Frezeleme işlemi) 1d-4)Solidcam operasyonları-Drilling (Delik delme) Takım seçiminde Drilling Tools altında drill i seçiyoruz. Takım parametrelerinde Diameter kısmına bu örnekte deliğimizin çapı olan 10 değerini girip ‘’select’’ e tıklıyoruz.

1) Milling (Frezeleme işlemi) 1d-4)Solidcam operasyonları-Drilling (Delik delme) Levels adımında delme işleminin alt ve üst sınırları olan en alt ve en üst yüzeyleri seçiyoruz. Matkabın tam çapının deliği patlatmasını istiyorsak full diameter, matkap ucunun alt yüzeyi patlatmadan sınırda kalmasını istiyorsak cutter tip seçeneğini tıklıyoruz.

1) Milling (Frezeleme işlemi) Tüm işlemler bittikten sonra işlem simülasyonunu baştan sonra görmek istiyorsak solidcam manager bölümünde operations’a sağ tıklayarak simulation seçeneği ile işlemleri görebiliriz.

1) Milling (Frezeleme işlemi) 1-e Pocket Recognition (Cep-Havuz Tanıma) (Birden fazla havuzu tek işlem ile işleme) Pocket recognition ile parça üzerinde farklı alt ve üst seviyelere sahip havuzlar tek bir işlem ile işlenebilmektedir. Pocket recognition işlemi yine ‘’add milling operations’’ altında

1) Milling (Frezeleme işlemi) 1-e Pocket Recognition (Cep-Havuz Tanıma) (Birden fazla havuzu tek işlem ile işleme) Geometry adımında diğer işlemlerde olduğu gibi new sembolüne tıkladığımızda karşımıza resimdeki menü çıkar. Menu’de through pocket işaretli olduğunda program boşaltılacak havuzları seçerken ‘’through pocket’’ yani boydan boya havuzları da algılar. Parça üzerinde işlenecek delik varsa, delikler de through pocket olarak algılanacağından bu işlem ile işlenmesini işlemediğimiz delikleri elemek için circulat pocket diameter kısmına işlenmesini istediğimiz minimum çapı gireriz. Bu değer 10 olursa program 10 mm altındaki delikleri bu işlem işe işlemeyecektir.

1) Milling (Frezeleme işlemi) 1-e Pocket Recognition (Cep-Havuz Tanıma) (Birden fazla havuzu tek işlem ile işleme) Filtreleme işleminden sonra parçanın herhangi bir yerine tıkladığımızda program işlenecek belirlediğimiz seçeneklere göre yüzeyleri ve boydan boya havuzları belirleyerek sol alt köşedeki bölgeye atar. Burada chainler through pocketları, face ler ise boydan boya olmayan havuzların dip yüzeylerini temsil eder. Bu işlemden sonra ‘’ok’’ sembolüne basarak ana pencereye döneriz ve geometry adımı altında bu sefer modify’a (sağdaki resim) tıklarız.

1) Milling (Frezeleme işlemi) 1-e Pocket Recognition (Cep-Havuz Tanıma) (Birden fazla havuzu tek işlem ile işleme) Parçanın üst yüzeyinden talaş kaldırılması gerekmiyorsa ve sadece havuz açılacaksa exclude top faces ‘’üst yüzeyleri hariç tut’’ seçeneğine tıklarız. Bir önceki geometry adımında otomatik olarak seçilen üst yüzeylerdeki tiklerin kalktığını görürüz. İşleme seviyeleri otomatik olarak atandığından bir sonraki levels adımını atlayarak save and calculate yapıp simülasyona bakabiliriz.

2) Turning (Tornalama İşlemi) 2a-Tornalama ön işlemler Tornalama işlemi için frezelemede yaptığımız gibi solidcam açıltıktan sonra yeni dosya (new) açarken bu ‘’turning’’i seçiyoruz ve bu örnekte de ‘’internal’’ seçeneği ile dosyamızı oluşturuyoruz. Frezelemedeki gibi tornalamada da koordinat sistemi, stock ve target tanımlarını yapmamız gerekir.

2) Turning (Tornalama İşlemi) 2a1-Koordinat sistemi tanımlama Turning part data kısmında koordinat sistemi belirlemek için Coordinate System bölümünde ‘’define’’ a tıklıyoruz. Açılan pencerede bu sefer yüzeyden koordinat sistemi atamak yerine bu örnekte Define’a tıklayarak atayalım. Resimde görüldüğü gibi bizden koordinat sistemi, z doğrultusu ve x doğrultusunu belirlememiz istenmektedir. Origin seçili iken parçanın ön uç noktasına bastığımızda burası koordinat merkezi olarak atanır ve bizden z doğrultusu istenir. Bunun için de parça ucundaki referans çizgisine bastığımızda Z doğrultusu seçilmiş olur ve X istenir. Son olarak resimde görüldüğü gibi hayali dikdörtgenin sağ kenarına tıkladığımızda koordinat sistemi belirlenmiş olur ve ‘’finish’’ e tıklayarak kabul ederiz. Target tanımlama işlemini de frezelemede anlatıldığı gibi yaparız.

2) Turning (Tornalama İşlemi) 2a2-Stock ve target tanımlama Stok tanımlamak için Stock altındaki ‘’stock’’ kutucuğuna tıklarız ve soldaki pencere karşımıza gelir. Burada önceden kendi çizdiğimiz dikdörtgeni stok olarak tanımlamak için ‘’Defined by’’ altında ‘’revolved boundary around z’’ i seçeriz. Daha sonra dikdörtgenin sırayla her bir kenarını seçtiğimizde kapalı zincir tamamlandığında resimdeki uyarı ekrana gelir ve ‘’yes’’ e tıklarız. Bunu yaptığımızda zincir seçilmiş olur ve yeşil ‘’ok’’ simgesine tıklayarak işlemi tamamlarız.

2) Turning (Tornalama İşlemi) 2a3-Torna ayaklarını tanımlama (Fixtures) Ayna ayaklarını programda tanımlamak için Fixtures’e sağ tıklarız ve ‘’define Fixture’’ deriz. Burada ayna ayaklarının çalışmamıza engel olma durumuna göre ‘’axial position’’ ı değiştirebiliriz. Bu işlemlerden sonra ‘’ok’’ sembolüne tıklayarak tornalama işlemlerini tanımlamak için ana menuye çıkabiliriz.

2) Turning (Tornalama İşlemi) 2b-Dış Tornalama (Turning) Dış tornalama için yeniden operations’ a sağ tıklayarak ‘’add turning operation’’ ve ‘’turning’’ i seçiyoruz. Frezeleme işleminde olduğu gibi buradaki adımları da takip etmemiz gerekmektedir. Bunun için yine geometry den başlayarak 2. resimde görülen ‘’new’’ (boş sayfa) simgesine tıklıyoruz. Bu örnekte alın kısmında talaş bırakmadığımızdan resimde (sarı çizgiler) görüldüğü gibi pah’ın alt noktasından başlayarak soldaki kademenin üst noktasına kadar tüm çizgileri manuel olarak seçiyoruz ve önce ‘’accept chain’’ e sonra da sol üst köşedeki ‘’ok’’ sembolüne tıklıyoruz ve diğer adıma geçiyoruz.

2) Turning (Tornalama İşlemi) 2b-Dış Tornalama (Turning) Tool adımında takım seçerken yine ‘’select’’ e tıklıyoruz. ‘’+’’ simgesi ile gösterilen ‘’add turning tool’’ a tıklayıp takımlar arasından ‘’ext. Turning’’ i seçiyoruz ve select’e tıklıyoruz.

2) Turning (Tornalama İşlemi) 2b-Dış Tornalama (Turning) Burada insert shape’te uç açısını 55 derece seçiyoruz. Mounting altındaki oka tıklayarak tornalama için uygun takım konumunu belirliyoruz, bu konumu temsili resimde de görebiliriz.

2) Turning (Tornalama İşlemi) 2b-Dış Tornalama (Turning) Bu örnekte levels adımını atlayarak technology’e geliyoruz. Mode (bu örnek için) en baştaki ‘’long external’’ seçili kalıyor. Semi-finish sekmesine geldiğimizde bu örnekte hem semi-finish hem finish için iso-turning method seçeneğini seçiyoruz. Varsayılan ayarlarda program önce x ve z mesafelerinde 0.3 ve 0.1 talaş bırakacak, daha sonra bunu sıfıra finish tornalama yapacaktır. Finish tornalamanın amacı kaba tornalama ile işlem hızını arttırarak son pasoyu ince bırakıp bunu nispeten düşük ilerleme ve yüksek dönme hızlarında almak, böylece yüzey hassasiyeti sağlamaktır. Bu işlemlerden sonra save and calculate diyerek yaptığımız işlemleri simülasyonda kontrol edebiliriz.

2) Turning (Tornalama İşlemi) 2c- Delik delme (drilling) Bu işlem için de operations’a sağ tıklayarak ‘’add turning operation’’ ve drilling’i seçiyoruz. Delik delme işlemi tek eksende (z ekseni) gerçekleştiğinden Coordsys yazan alanda bu örnekte bir işlem yapmamız gerekmiyor. Diğer işlem adımı olan ‘’tool’’ a geliyoruz ve ‘’select’’ diyoruz. Resimde gösterilen ekranda drill e tıklıyoruz ve takım çapını delik çapı olan 12 mm seçiyoruz. Tekrar ‘’select’’e basarak takımı seçmiş oluyoruz. Levels’ı da atlayarak Technology adımına geliyoruz. Burada drill start’ı parçamızın sıfırı olan ‘’0’’ da bırakıp drill end’i bu örnekte deliğimizin uzunluğu olan -15 mm yapıyoruz. Frezelemedeki delik açmada olduğu gibi matkap ucunu -15 mm’lik değer dışında tutmak istiyorsak ‘’full diameter’’ ı tıklıyoruz. Tüm bu işlemlerden sonra save and calculate’e tıklayarak simülasyon ile delme işlemini kontrol edebiliriz.

2) Turning (Tornalama İşlemi) 2d- Kanal açma (grooving) Parçanın resimde gösterilen sol tarafını (kademenin solunda kalan) normal dış tornalama kalemi ile parçayı sökmeden alamayacağımız için burada kanal kalemi kullanmak durumundayız. Bunun için operations’a sağ tıklayarak ‘’add turning operation’’ ve ‘’grooving’’ i seçiyoruz. Geometry adımında parçanın üst kısmında talaş olmadığından çizgileri sol alt resimdeki gibi seçebiliriz (2 çizgi) . Sonrasında chain list’te accept chain (orta üst resim) e tıklarız ve chain liste zincir eklendikten sonra ‘’ok’’ simgesine (orta alt resim) tıklarız. Takım seçerken yine select ve ‘’+’’ yani add turning tool a tıkladıktan sonra gelen pencerede sol üstteki ‘’ext. Grooving’’ i seçeriz. Burada da ‘’mounting’’ i doğru biçimde seçeriz, shank’te takımın parçaya çarpmaması için gerekli mesafeyi gireriz ve ‘’select’’e tıklayarak takımı seçmiş oluruz. Diğer adımlarda gerekli seçimleri yaparak save and calculate dedikten sonra simülasyonda kontrol edebiliriz.

2) Turning (Tornalama İşlemi) 2d- Kesme (cutoff) Tornaladığımız parçayı sol tarafından kanal kalemi ile kesmek için operations’a sağ tıklayarak add turning operation ve ‘’cutoff’’ u seçeriz. Geometry adımında resimde gösterilen tek çizgiyi seçmemiz yeterli olacaktır. Takım seçerken burada da kanal kalemi seçmemiz, mounting altında yönünü belirtmemiz ve shank kısmında takımın parçaya çarpmaması için gerekli parametreleri girmemiz gerekir. Bu işlemlerden sonra save and calculate’e tıklayarak işlemleri simülasyondan kontrol edebiliriz.

BAŞARILAR