A. Ş ule YURTSEVER

 Sa ğ lık problemi olan hastanın hekime gitme kararı vermesi ileti ş im sürecini ba ş latacaktır.  Sa ğ lık kurulu ş larına müracaat eden hastalarla birebir ileti ş im kuran, sa ğ lık personelidir.

 Hastanın muayenesi sırasında hekim ve di ğ er sa ğ lık personelinin gülümsemesi, güven vermesi ve bilgi payla ş ımında bulunması gerekir.  Hastanın anlatacaklarının dinlenmesi hastadaki memnuniyeti ve ileti ş imi arttırır.

HASTA B İ REYLER İ LE KURULAN İ LET İŞİ M İ ENGELLEYEN BAZI ETKENLER 1   İ leti ş im sırasında hastayı unutmak: Örne ğ in; sa ğ lık personellerinin hasta yanında o yokmu ş gibi davranması, onunla ilgili konu ş ması ve kararlarında onun fikrini almaması,   Hasta ile konu ş urken tıbbi terimlerin kullanılması,

HASTA BIREYLER ILE KURULAN ILETI Ş IMI ENGELLEYEN BAZı ETKENLER 2   Hastane ortamındaki gürültü, ısı, ı ş ık ve havalandırma durumu,   Rutin i ş lemler. Örne ğ in; viziteler, tedaviler, banyo saati vb.   Servisin devamlı hareketli olması, yo ğ un atmosfer,   Ekip elemanlarının birbirleriyle olan olumsuz ili ş kileri sayılabilir.

İ LET İŞİ M ENGELLER İ N İ A Ş MAK İ Ç İ N SA Ğ LIK PERSONEL İ N İ N D İ KKAT ETMES İ GEREKEN BAZI HUSUSLAR   Hasta güler yüzle kar ş ılanmalıdır.   İ çten ve samimi bir ilgiyle dinlemelidir.   Empati yapmalıdır.   Sa ğ lık personeli-hekim ve hasta üçlüsünün bulundu ğ u ortamda hasta unutulmamalı, sorular sorulmalı, gerekti ğ inde bazı açıklamalar yapılmalı ve hastanın tüm soruları özenle cevaplanmalıdır.   Tıbbi terimler kullanılması gerekiyorsa bunlar hastaya anlayaca ğ ı dilde sadele ş tirilerek açıklanmalıdır.

  İ leti ş im sırasında ısı, ı ş ık, havalandırma durumları dikkate alınmalı,bunların hastanın görme, i ş itme ve doku kanallarını etkileyece ğ i dü ş ünülmelidir.   Rutin i ş ler sırasında ileti ş imin kopabilece ğ i dikkate alınmalı ve geribildirimden yararlanılmalıdır.   Servisin devamlı ve yo ğ un atmosferinin hastayı yoraca ğ ı ve ileti ş imi etkileyece ğ i bilinmelidir.   Servisteki di ğ er sa ğ lık personelleri ile iyi ili ş kiler kurulmalıdır.  Olumsuz etkile ş imlerin hasta üzerinde "güvensizlik" yarataca ğ ı unutulmamalıdır.

  Hasta ailesi de ileti ş im zincirine alınarak, onların da hasta bakımına katılımı sa ğ lanmalıdır.   Hastanın konu ş masını cesaretlendirmek için zaman zaman sessiz kalınmalı, konu ş ması için fırsat verilmelidir.   Hastaya ön yargısız bir yakla ş ımda bulunulmalıdır.   Hastanın kendi bakımı ile ilgili alınacak kararlarda i ş birli ğ i yapması desteklenmelidir.

  Hasta ile konu ş urken ses tonunu yükseltmemelidir.   Hastanın yüz ifadeleri, mimikleri ve beden dili izlenerek anlamaya çalı ş ılmalıdır.   Hastanın sa ğ lı ğ ına kavu ş masında ona yardımcı olacak inançları desteklenmelidir.   Hasta ne kadar bilgi sahibi olmak istiyorsa o kadar bilgi verilmelidir.   Hasta ile aranızda bir ortaklık oldu ğ unu vurgulamak için birinci ço ğ ul ş ahıs zamiri kullanılmalıdır.  “Aynı fikirde oldu ğ umuzu sanıyorum”,  “Önümüzdeki hafta tekrar görü ş ece ğ iz”gibi.   Hastanın kendine olan inancı ve güveni güçlendirilmelidir.

ÖFKE YA Ş AYAN HASTA İ LE İ LET İŞİ M  Öfke; sadece insanlarda var olan bir duygu de ğ il, her canlı organizmanın tehdit kar ş ısında olaylara gösterdi ğ i do ğ al bir tepkidir.  Bireysel tehdit hissetme, kırgınlık, engellenmi ş lik, anksiyete (kaygı-endi ş e), kızgınlık ve kendine olan saygısında azalma öfke sebeplerindendir.  Öfke kar ş ısında ileti ş imi bozan tepki, öfkelendiren ki ş iye hesap sorma,haddini bildirme, ders verme ve savunmadır.  Öfke, insanlar arasındaki sürtü ş me ve çatı ş maları alevlendirebilir.

 Sa ğ lık personeli; öncelikle öfkeyi tanımalı, daha sonra kabul etmeli, anlamalı ve yanıtlamalıdır.  Öfkeyi tanımak, hasta kızgın oldu ğ unu ifade ediyorsa kolaydır, ancak hastalar genellikle bunu söylemezler.  Ses tonu ve ajite davranı ş ları, hastanın öfkeli oldu ğ unu gösterebilir.  Hastanın istemeyerek sinirlendi ğ i durumlarda öfkenin nedeninin ara ş tırılması önemlidir.  “Canınız sıkılmı ş gibi görünüyor” ş eklinde bir cümle hastanın duygularını sizinle payla ş masına yardımcı olur.  Hasta size kızmı ş ya da sizinle ilgisi olmayan bir konuda ba ş kasına kızmı ş olabilir.  Hasta kızmakta haklı ise sa ğ lık personeli özür dilemeli, ba ş ka birine kızdıysa empati yaparak onunla konu ş malıdır.

ÖFKE YA Ş AYAN HASTALARLA İ LET İŞİ M KURARKEN SA Ğ LIK PERSONEL İ N İ N D İ KKAT ETMES İ GEREKEN DURUMLAR.1   Kendi duygularını kontrol altına almalı,   Sakin konu ş malı, gerekirse odayı terk etmeli, bir süre sonra tekrar geri gelmeli,   Hastanın davranı ş larını ve beden dilini gözlemlemeli,   Hastanın duygularını göstermesine olanak sa ğ lamalı,

  Hastanın kızgınlık kayna ğ ı ara ş tırılmalı (Neye öfkelendi ğ ini ö ğ rendi ğ iniz zaman kızgınlı ğ ın sizinle ilgili olmadı ğ ını anlayacak ve daha kolay bireysel yakla ş ımda bulunacaksınız.),   Hastaya ba ğ ırılmamalı ve onunla kavga edilmemeli,   Hasta çok öfkeli ise ona yakla ş ılmamalı ve dokunulmamalı (Fiziksel saldırıda bulunmasına neden olabilirsiniz.),   Hastanın duyguları yok sayılmamalı, bu durum öfke kayna ğ ının bulunmasını engeller,

  Hastaların söyledikleri sabırla dinlenmeli,   Hasta zarar verici davranı ş larda bulunuyorsa güvenli bir alana geçilmeli,   Hasta için zaman ayrılmalı, bu sürede sabırlı olunmalı,

  Öfkeli davranı ş larından dolayı yargılamamalı, öfkesini arttıracak küçümseyen tavır ve ifadelerden kaçınılmalı,   Yapılması gereken tıbbi uygulamalarda, e ğ er beklemesi gerekiyorsa bunun nedeni açıklanmalı,   Hasta yakınları, hastanın öfkesinin artmasına neden oluyorsa bulundu ğ u  ortamdan uzakla ş tırılmalıdır

PANIK YA Ş AYAN HASTA ILE İ LETI Ş IM  Panik bozukluk birçok psikiyatrik bozuklukta ve bazı fiziksel hastalıklarda (Tiroit bezinin a ş ırı çalı ş ması, kan ş ekeri dü ş üklükleri, enfeksiyon hastalıkları, kansızlık gibi...) görülebilir.  Beklenmedik bir anda, herhangi bir yerde ortaya çıkabilen, yo ğ un kaygı, bunaltı, korku karı ş ımı bir nöbettir.  Bu nöbet ki ş iye öylesine yo ğ un bir korku ve huzursuzluk duygusu ya ş atır ki, ki ş i kötü bir ş ey olaca ğ ını, sonunun geldi ğ ini veya ölece ğ ini hisseder.

 Bu korku fırtınasını ya ş ayan insan, do ğ al olarak o ortamdan ve durumdan kaçma, uzakla ş ma davranı ş ı gösterir.  Bir an önce sa ğ lık kurulu ş una müracaat eder.  Ço ğ u kez hastaneyi, doktoru gördü ğ ünde, ki ş ide rahatlama olur ve nöbet geçebilir.  Ki ş i, sa ğ lık kurulu ş una geldi ğ inde panik içerisindeyse o ki ş iyi rahat edebilece ğ i ve etrafında kimsenin olmadı ğ ı bir yere götürünüz.  Olabildi ğ ince sakin ve serinkanlı olmalısınız.  Panik atak geçiren ki ş iye bu durumun 10 dakika ile 20 dakika arasında geçece ğ ini, sakinle ş mesi gerekti ğ ini söylemek ve nefes egzersizi yapmasını sa ğ lamak çok yerinde ve rahatlatıcı bir davranı ş tır.

YA Ş LI HASTA İ LE İ LET İŞİ M  Ya ş lanma her canlıda görülen, tüm i ş levlerde azalmaya neden olan, süregelen ve evrensel bir süreç olarak tanımlanabilir.  Ya ş lılık, iç ve dı ş çevredeki de ğ i ş ikliklere uyum yetene ğ inin azalması sonucu, problemlerle ba ş a çıkmanın zorla ş tı ğ ı ve pek çok hastalı ğ ın kar ş ımıza çıktı ğ ı bir ya ş am dönemidir.

 Ya ş lı hastalarla ileti ş im kurarken daha dikkatli olunmalıdır; çünkü bu ya ş amsal dönem içerisinde duygusal tepkiler daha derindir.  Ya ş ilerledikçe yanlı ş algılamalar ve kırılganlıklar artar.

YA Ş LI HASTALARLA İ LET İŞİ M KURARKEN D İ KKAT ED İ LECEK HUSUSLAR 1   Ya ş lı hastalarla ileti ş im kurarken sizi anlayamayaca ğ ı dü ş üncesiyle yakla ş mayınız.   Ya ş lılar, di ğ er bireylere göre manevi açıdan daha hassas ve kırılgan olabilirler.  O nedenle, ya ş lı hastalara ba ğ ırmadan onların duyabilece ğ i ş ekilde sakin ve yava ş konu ş unuz.

YA Ş Lı HASTALARLA ILETI Ş IM KURARKEN DIKKAT EDILECEK HUSUSLAR 2   Hastanın öyküsünü ve ş ikâyetlerini çok iyi alabilmek için sorularınızı açık, anla ş ılır bir ş ekilde sorun ve yanıtlamaları için zaman tanıyınız.   Tıbbi terimleri a ş ırı kullanmaktan kaçınınız.   Hiçbir zaman ya ş lılarla, çocukla konu ş ur gibi konu ş mayınız.

YA Ş Lı HASTALARLA ILETI Ş IM KURARKEN DIKKAT EDILECEK HUSUSLAR 3   Ya ş lılıkta kas yapıları zayıfladı ğ ından ani ve hızlı hareketler yaptırmayınız.   Ya ş lı hastaların e ş lerinin de yardıma gereksinimi vardır.  E ş inin sa ğ lık kurulu ş una getirilmesi, özellikle acil durumlarda korkutucu ve endi ş e verici olaca ğ ından birkaç dakikanızı ayırarak, neyi niçin yaptı ğ ınız konusunda ailesini bilgilendiriniz. 