SIFAT ( ÖN AD) ÖRNEKLER: * Beyaz tahta * Görgülü kişi sıfat isim sıfat isim * İki ekmek * Kaç elma sıfat isim sıfat isim
Örneklerden yola çıkarak sıfatı tanımlayalım ;) Tanım : İsimlerden önce gelerek onları niteleyen( renk,durum,biçim) veya belirten ( işaret, belirsizlik, soru, sayı) sözcüklerdir.
A) NİTELEME SIFATLARI ÖRNEKLER : Yakışıklı adam ( Nasıl adam? ) niteleme sıfatı isim Sarı kırmızı forma ( Nasıl forma? ) Yağmurlu hava ( Nasıl hava?) niteleme sıfatı isim *** Niteleme sıfatları ismin renk, durum ve biçimini gösterir.
B) BELİRTME SIFATLARI 1) İşaret ( Gösterme ) Sıfatı ÖRNEKLER: * Bu bahçede çay içelim. ( Hangi bahçe? ) işaret isim sıfatı * Şu çocuk * Öteki kalem işaret isim işaret isim sıfatı sıfatı *** Varlıkların yerini gösteren sıfatlardır.
2 ) Belgisiz ( Belirsizlik) Sıfat ÖRNEKLER: * Bazı sorular epey zordu. Belgisiz isim sıfat * Birkaç vatandaş * Bütün eşyalar Belgisiz isim Belgisiz isim sıfat sıfat *** İsimlerin sayı bakımından belirsizliklerini ifade eder.
* Hangi elbiseyi beğendin? soru sıfatı isim ÖRNEKLER: * Hangi elbiseyi beğendin? soru sıfatı isim * Kaç öğrenci * Nasıl bir ceket soru sıfatı isim soru sıfatı isim * Ne kadar para * Ne gün soru sıfatı isim soru sıfatı isim *** İsimlerin herhangi bir özelliğini soru yoluyla bildiren sıfatlardır.
Sayı sıfatları kendi içinde dörde ayrılır: A) Asıl Sayı Sıfatı Örnekler: İki ekmek alıver. ( Kaç ekmek? ) asıl sayı isim sıfatı * Beş elma * Üç yüz sayfa asıl sayı isim asıl sayı isim sıfatı sıfatı *** İsimlerin sayılarını kesin olarak belirtir.
B ) Sıra Sayı Sıfatı Örnekler : Kardeşi dördüncü sınıfta okuyor B ) Sıra Sayı Sıfatı Örnekler : Kardeşi dördüncü sınıfta okuyor. ( Kaçıncı sınıf? ) sıra sayı sıfatı isim * Birinci takım * Altıncı his sıra sayı sıfatı isim sıra sayı sıfatı isim *** Varlıkların sırasını bildirir.
C ) Üleştirme Sayı Sıfatı Örnekler : Öğrencilere ikişer kitap verildi. ( Kaçar kitap? ) üleştirme isim sayı sıfatı * üçer üçer sıra * Beşer kişi üleştirme sayı isim üleştirme sayı isim sıfatı sıfatı *** İsimlerin eşit paylara ayrıldığını belirtir.
Bu işten yüzde on zarar ettim. ( Kaçta kaç zarar? ) D ) Kesir Sayı Sıfatı Örnekler: Bu işten yüzde on zarar ettim. ( Kaçta kaç zarar? ) kesir sayı isim sıfatı * Üçte bir pay * Yüzde otuz artış kesir sayı isim kesir sayı isim sıfatı sıfatı *** İsimlerin miktarını kesirli olarak belirtir.
SIFATLARDA KÜÇÜLTME ***Sıfatlara getirilen “-ce, -cik, -(i)msi,-(ı)mtırak” ekleriyle yapılır. Örnekler: * Ufacık bir evde oturuyorlardı. Ufak sıfatına gelen “-cik” eki sözcüğün anlamında küçültme yapmıştır. * Yeşilimsi bir kazak giymiş.
SÖZCÜKLERDE PEKİŞTİRME “ m, p, r, s “ ile yapılan pekiştirmeler Örnekler: Beyaz bembeyaz Mavi masmavi Sarı sapsarı Temiz tertemiz * Bembeyaz bir gömlek almış. sıfat
İkilemelerle yapılan pekiştirmeler İkilemelerle yapılan pekiştirmeler ***Anlamı zenginleştirmek için aynı sözcüklerin tekrarı veya eş, zıt, yakın, benzer anlamlı sözcüklerin birlikte kullanılmasıyla oluşur. * Yeşil yeşil gözleri vardı. * Yalan yanlış sözler söylemişti. sıfat
Hazırlayan Erdem ÖZTOPRAK TÜRKÇE ÖĞRETMENİ