İlim ilim bilmektir İlim kendin bilmektir Sen kendini bilmezsen Ya nice okumaktır Okumaktan murat ne Kişi Hak’kı bilmektir Çün okudun bilmezsin Ha bir kuru emektir Yunus EMRE Yunus EMRE

Canlılar Kimyası

Peki bu canlılar nelerden oluşuyor?

Sistemlerden: Sindirim, Dolaşım vs

Ya sistemler?

Organlardan: Kalp, beyin, böbrek vs

Ya organlar…

Dokulardan: Epitel Doku, kıkırdak doku vs

Dokular hücrelerdenDokular hücrelerden Hücreler moleküllerdenHücreler moleküllerden Moleküller atomlardanMoleküller atomlardan Atomlar…………’dan oluşur.Atomlar…………’dan oluşur.

Hücre

Hücre nelerden oluşur?

Az Sonra

Peki İnsan Hangi Atomlardan Yapılmıştır?

Vücudun Bileşimi Vücut kuru ağırlığının % 96.2’si organik maddelerden oluşurVücut kuru ağırlığının % 96.2’si organik maddelerden oluşur Organik maddeler C, H, O ve N ağırlıklıdırOrganik maddeler C, H, O ve N ağırlıklıdır Oksijen (%65.0), karbon (%18.5), Hidojen (%9.5), Azot (%3.2)Oksijen (%65.0), karbon (%18.5), Hidojen (%9.5), Azot (%3.2)

Vücut ağırlığının % 3.9’u tuz formundaki elementlerden oluşurVücut ağırlığının % 3.9’u tuz formundaki elementlerden oluşur Bunlar; Kalsiyum (%1.5), Posfor (%1.0),Bunlar; Kalsiyum (%1.5), Posfor (%1.0), Potasyum (%0.4), Kükürt (%0.3),Potasyum (%0.4), Kükürt (%0.3), Sodyum (% 0.2), Klor (%0.2),Sodyum (% 0.2), Klor (%0.2), Magnezyum (%0.1), Iyot (%0.1),Magnezyum (%0.1), Iyot (%0.1), Demir (%0.1)Demir (%0.1)

Eser elementler vütudun toplam ağırlığının % 0.5’i kadardır. Ama çok önemlidirler.Eser elementler vütudun toplam ağırlığının % 0.5’i kadardır. Ama çok önemlidirler. Bunlar; Krom, Kobalt, Bakır, Flor, Mangan, Molibden, Selenyum, Kalay, Vanadyum, ÇinkoBunlar; Krom, Kobalt, Bakır, Flor, Mangan, Molibden, Selenyum, Kalay, Vanadyum, Çinko

Vücudumuzda en çok H 2 O bileşiği bulunur

İyi bir polar çözücüdürİyi bir polar çözücüdür Su vücut sıcaklığının dengesini sağlarSu vücut sıcaklığının dengesini sağlar Slide 2.7 Suyun İki Önemli Fonksiyonu Vardır

Sulu (akışkan) ortam moleküllerin taşınmasına imkan verirSulu (akışkan) ortam moleküllerin taşınmasına imkan verir İnsan aç olarak yaklaşık 60 gün dayanabilir (İstirahat halinde)İnsan aç olarak yaklaşık 60 gün dayanabilir (İstirahat halinde) Susuz 3-4 günSusuz 3-4 gün

Peki bu sulu ortamın belirli bir pH değeri var mı?

Figure 2.10 Slide 2.10

Kanın pH’ı karbonat ve fosfat tamponları ile dengede tutulur.Kanın pH’ı karbonat ve fosfat tamponları ile dengede tutulur. pH değişirse bileşiklerin yapısı değişirpH değişirse bileşiklerin yapısı değişir

Suyun dışındaki bileşiklerin çoğunun iskeletini karbon atomu oluştururSuyun dışındaki bileşiklerin çoğunun iskeletini karbon atomu oluşturur Karbon 4 kovalent bağ yapar (CH 4 )Karbon 4 kovalent bağ yapar (CH 4 ) Tekli, ikili ve 3 lü bağ da yapabilirTekli, ikili ve 3 lü bağ da yapabilir

Vücutta onbinlerce çeşit molekül bulunur.Vücutta onbinlerce çeşit molekül bulunur. Bir çok molekül makromoleküllüdürBir çok molekül makromoleküllüdür Makromoleküller büyük mol ağırlığa sahiptirMakromoleküller büyük mol ağırlığa sahiptir Makromoleküller küçük moleküllerin birbiriyle kovalent bağ yaparak birleşmesiyle oluşur (polimer)Makromoleküller küçük moleküllerin birbiriyle kovalent bağ yaparak birleşmesiyle oluşur (polimer)

Canlılardaki Bazı Bileşiklerin Sınıfları Karbohidratlar (Glukoz, fruktoz, sükroz, nişasta, selüloz, glikojen vs)Karbohidratlar (Glukoz, fruktoz, sükroz, nişasta, selüloz, glikojen vs) YağlarYağlar Proteinler (Saç, deri, hemoglobin, tırnak, enzimler)Proteinler (Saç, deri, hemoglobin, tırnak, enzimler) Nükleik asitler (DNA, RNA)Nükleik asitler (DNA, RNA)

Karbohidratlar

Oligosakkaritler: mosakkaritlerin oluşturduğu kısa zincirleridirOligosakkaritler: mosakkaritlerin oluşturduğu kısa zincirleridir –Disakkaritler: sukroz, laktoz Polisakkaritler: Binlerce monosakkaritin birleşmesinden oluşurlar. Dallanmış olabilirPolisakkaritler: Binlerce monosakkaritin birleşmesinden oluşurlar. Dallanmış olabilir –Nişasta (monomeri glikozdur) –Glikojen (monomeri glikozdur) –Selüloz (monomeri glikozdur) Slide 2.16 Karbohidratlar enerji sağlarlar ve yapısal görevleri vardır

Monosakkaritler

Disakkarit

Polisakkaritler binlerce monosakkaritlerden oluşurlar

Nişasta Glikoz

Figure 2.13 Slide 2.13 Karbohidratlar güneş enerjisiyle sentezlenir

YAĞLAR (Lipitler)

Trigliseritler: Bitkisel ve hayvansal yağların ana bileşenidirTrigliseritler: Bitkisel ve hayvansal yağların ana bileşenidir Posfolipitler: Hücre membranında bulunurlarPosfolipitler: Hücre membranında bulunurlar Steroitler:Steroitler: –Kolesterol: Östorojen ve Testesteron sentezi yapılır Slide 2.17 Lipitler: Suda çözünmezler

Yağ denildiğinde akla öncelikle trigiserit molekülü gelmelidirYağ denildiğinde akla öncelikle trigiserit molekülü gelmelidir Trigliserit gliserole 3 yağ asitlerinin bağlanmasıyla oluşurTrigliserit gliserole 3 yağ asitlerinin bağlanmasıyla oluşur

Yağ asitleri uzun zincirli hidrokarbon zinciri içerirlerYağ asitleri uzun zincirli hidrokarbon zinciri içerirler Bu sebeple hidrofobik (suyu sevmeyen) karakterlidirlerBu sebeple hidrofobik (suyu sevmeyen) karakterlidirler Bu hidrokarbon zincirinde karbon-karbon bağı tekli ise bu yağa doymuş yağ denir.Bu hidrokarbon zincirinde karbon-karbon bağı tekli ise bu yağa doymuş yağ denir. Çift zincir içeriyorsa doymamış yağ denir.Çift zincir içeriyorsa doymamış yağ denir.

Doymamış trigliserit

Hücre zarımız bol miktarda fosfolipit içerir

Protein Fosfolipit Oligosakkatit Hayvan hücre zarından bir kesit

Kolesterol

Proteinler

20 çeşit aminoasit vardır20 çeşit aminoasit vardır Bu amino asitler kovalent olarak birbirine eklenebilir (Tesbih yapılışı gibi)Bu amino asitler kovalent olarak birbirine eklenebilir (Tesbih yapılışı gibi) Bir protein yüzlerce hatta binlerce aminoasitin zincir oluşturmasıyla meydana gelirBir protein yüzlerce hatta binlerce aminoasitin zincir oluşturmasıyla meydana gelir Oluşan zincir aminoasitler arası etkileşmeden dolayı katlanır. 3 boyutlu bir yapı halini alır.Oluşan zincir aminoasitler arası etkileşmeden dolayı katlanır. 3 boyutlu bir yapı halini alır. Proteinler: Amino asitlerden oluşur

Hemoglobin (4 protein strands held together)

Enzyme Action

Enzymes: –are proteins –function as catalysts –facilitate chemical reactions The functional shape of an enzyme is dependent on: –temperature of reaction medium –pH –ion concentration –presence of inhibitors Slide 2.19 Enzyme Function

FunctionsFunctions –Store genetic information –Provide information used in making proteins StructureStructure –Nucleotides consist of a phosphate group, a sugar, and a nitrogenous base –DNA structure is a double helix: two associated strands of nucleic acids –RNA is a single-stranded molecule Slide 2.20 Structure and Function of Nucleic Acids

DNA: double-strandedDNA: double-stranded –Sugar: deoxyribose –Nitrogenous bases: adenine, thymine, cytosine, guanine –Pairing: adenine-thymine and cytosine-guanine RNA: single-strandedRNA: single-stranded –Sugar: ribose –Nitrogenous bases: adenine, uracil, cytosine, guanine –Pairing: adenine-uracil, cytosine-guanine Slide Structure of DNA and RNA

DNA nucleotides

RNA structure

Figure 2.25 Slide 2.22 Copyright © 2001 Benjamin Cummings, an imprint of Addison Wesley Longman, Inc. Structure and Function of Adenosine Triphosphate (ATP)