ÖT ve MG’de Öğretmen Nitelikleri Bölüm 4 Bu Bölümün Konuları: 1.Materyal geliştirmede öğretmen nitelikleri 2.Teknoloji temelli öğrenmenin başarısı için öğretmenin rolü 3.Öğretmenlerin teknoloji bilgisi 4.Öğretmenlerin eğitimsel inançları 5.Öğretmen yetiştirme

 Geçmişten günümüze öğretmenin görev ve sorumlulukları değişim göstermiştir.  Günümüzde öğretmenin en temel görevi, öğrenenlerin öğrenmelerine rehberlik etmektir.  Bu rehberliği sağlayabilmek, iyi bir plan ve başarılı bir uygulama ile mümkündür.

 Öğretmen, öğrenenlerin öğrenmesine rehberlik eden (consultant), ortak öğrenen (co- learner), izleyici (monitor) ve öğretici (mentor) kişi olarak tanımlanabilir.

Huberman’a (1984) göre öğretmenin sınıf içi görev ve sorumlulukları şunlardır: 1. Disiplin sorunlarını çözme 2. Motivasyonu sağlama 3. Öğrencilerle iyi ilişkiler kurma 4. Ders programını hazırlama 5. Öğrencilerin çalışmaktan zevk alacakları materyalleri hazırlama 6. Öğretmenliğe yeteneği olduğunu hissetme Devam

7.Velilerle işbirliği sağlama 8.Çok hızlı ve çok yavaş öğrenenlere etkili ve açıklayıcı olma ( rehberlik ) 9.Yöneticilerle iyi ilişkiler kurma 10. Başarısızlıkları kabullenme 11. Eleştirileri kabul etme 12. Değişik durumlarda etkili bir şekilde çalışma ‘ Öğretmen Olmak’ Doğan Cüceloğlu/İrfan Erdoğan

Öğretmen nitelikleri:  Öğrencinin bilgiye ulaşmasına, onu yorumlamasına ve gerektiğinde günlük hayatta kullanmasına yardım eden rehber kişi,  Öğrencinin kendi potansiyelini anlamasına ve bunu kullanmasına yardım eden kişi,  Sınıf içinde otoritesini kuran ve kullanan değil, sınıf yönetimi becerilerini öğretim aktiviteleri haline getirebilen bir öğretici,

 Sınıfta sadece öğrenmeye yardım eden değil, sınıfla birlikte kendisi de öğrenen bir öğrenici,  Öğrencinin başarısını önceden belirlenmiş kriterlere göre değerlendiren değil, öğrenciyi kendi potansiyeli içinde değerlendiren ve yönlendiren iyi bir rehber.

1. Materyal Geliştirmede Öğretmen Nitelikleri 1.Araçları tanımalı ve nasıl kullanılacağını bilmelidir. 2.Materyal tasarlama ilkelerini bilmeli ve kullanabilmelidir. 3.Öğrencilerin materyal oluşturmalarına da rehberlik edebilmelidir. 4.Materyal çeşitlerini bilmelidir. 5.Öğrenme ilkelerini bilmelidir. 6.Gelişim psikolojisini iyi bilerek öğreneni tanımalıdır. Öğretmen,

7.Hedefler ve kazanımlar için uygun olan materyaller kullanılmalıdır. 8.Öğretim materyali hazırlama ilkelerini bilmeli ve ders materyali geliştirmede uygulamalıdır. 9.Öğrencilerin aile özelliklerini ve çevre koşullarını çok iyi incelemelidir. 10.Hoşgörülü ve sabırlı olmalıdır. 11.İletişim becerisine sahip olmalıdır.

 Öğretmen, materyal hazırlama ve hazırlatma konusunda çok yönlü niteliklere sahip olmalıdır.  Öğretmenlerin nitelikli eğitim yapmaları için etkili sunum teknikleri; bilgi, duygu ve becerisine sahip olmaları gerekir.

 * Sunum nedir?  * Etkili bir sunum için öğeler  * Sunumu planlama  * Sunum materyali hazırlama  * Sunumu uygulama  * Sunumu değerlendirme ve geliştirme ETKİLİ SUNUM

* Sunum nedir?  Bir konuda bilgi, görüş, duygu ve düşüncelerinizi katılımcılara etkili bir biçimde paylaşabilmektir. (Geçen dersteki önerileri hatırlayın...) Etkili Sunum Teknikleri

* Etkili bir sunum için dikkate alınacak ögeler  Katılımcılar  Amaç  İçerik  Bilgi toplama  Sunumu organize etme  Sunum materyalleri  Sunma

* Sunumu Planlama  Sunumun amacını belirleme  Katılımcıların kim olduğunu ve özelliklerini belirleme  Sunum yerinin özelliklerini belirleme  Konuya hakim olma, araştırma  Sunumu baştan sona genel olarak organize etme

* Sunumu Hazırlama  Sunumu hazırlarken sistematik olarak giriş, gelişme ve sonuç bölümlerine ayırmak ve bütünleştirmek gerekir.

Sunumu Hazırlama 1. GİRİŞ BÖLÜMÜ: Motivasyon sağlama amaçlı şunlar yapılabilir:  Gerçek yaşantı örnekleri  Hikayeler  Örnek olaylar  Alıntılar  Anektod  Sorular  Öyküler  Drama  Film gösterme  İhtiyaç belirtme (öğrenilenler yaşamda ne işe yarayacak)

Sunumu Hazırlama 2. GELİŞME BÖLÜMÜ:  Sunumda kısa bilgiler olmalıdır  İstatistikler kullanılmalıdır  Etkili sunma becerisi sağlanmalıdır  İletişim becerisine sahip olma ve etkili iletişim kurulmalıdır

Sunumu Hazırlama Etkili iletişim ipuçları:  Kendinizi tanımak  Empatik bir yaklaşım  İhtiyaçları bilmek  Kendimiz gibi olmak  Zamanı yönetmek  Değerlere önem vermek  Karşılıklı saygı ve hoşgörü  Açık ve anlaşılır konuşmak  Dinlemesini bilmek  Soru sormak ve sordurmak  Sakin olmak  Anlamlıyı anlamsızdan ayırt etmek  Esprili ve güler yüzlü olmak  Eğlenmek  Hataları kabul etmek  Kendini yenilemek, geliştirmek  Üst düzey yaşam ve düşünme becerilerine sahip olmak (yaratıcı, eleştirel, girişimci …)  Kendimizi güçlendirme (güvenilirlik, sorumluluk, …)

Sunumu Hazırlama 3. SONUÇ BÖLÜMÜ  Kısa olmalı ve özet bilgiler paylaşılmalı  Sunumun başındaki motivasyon gibi burada da motivasyon sağlanmalıdır  Sunum yerinde ve önemli vurgular yapılarak bitirilmelidir  Sunum sonunda dinleyenlere teşekkür edilmelidir.

* Sunum materyali hazırlama ilkeleri  Sunumun içeriği başta gösterilmelidir.  Bilgi, ana ve alt başlıklara ayrılmalıdır.  Bilgi, kısa olmalıdır.  Materyal; sade, basit ve anlaşılır olmalıdır.  Unsurlar, uyumlu ve bütünlük içinde olmalıdır.  Yazı; açık, net ve anlaşılır olmalıdır.  Resim, çizim, yazı ve renkler öğrencinin yaş ve cinsiyetine uygun olmalıdır.  Görsel öğelerle desteklenmeli ve görsel tasarım ilkelerine uyulmalıdır.

* Sunuş yaparken öneriler  Sunum için öncelikle genel yapı (amaç, içerik, yer, katılımcı, vb.) ortaya konmalıdır.  Zaman planlaması yapılmalıdır (kısa olmamalı, uzunsa aralıklar verilmeli).  İyi bir hazırlık yapılmalıdır.  Prova yapılmalıdır.  Motivasyon sağlanmalıdır.

* Sunuş yaparken öneriler  Başlangıçta katılımcılar bilgilendirilmeli, bütün başlıklar halinde verilmelidir.  Ayakta sunulmalıdır. Eğer oturmak gerekiyorsa katılımcılara açıklanmalıdır.  Materyal sadece sunumu desteklemeli.  Doğal davranmalı, rahat olunmalıdır.

 Katılımcılarla etkili iletişim kurulmalıdır.  Sunum arasında ara özetlemeler ve son özetleme yapılmalıdır.  Katılımcıların aktif katılımı sağlanmalı ve katılımcılara olumlu tutum sergilenmelidir.  Kendine güven duyulmalı ve rahat olunmalıdır.  Katılımcılara yakın olunmalıdır. * Sunuş yaparken öneriler

 Materyal sunumu desteklemeli, sunucu ve katılımcılar aktif olmalıdır.  Açık ve anlaşılır konuşulmalı, ses tonu ve hızı iyi ayarlanmalıdır.  Araç ve gereçlerin kontrolü yapılmalıdır.  Sunum sonunda motivasyon ve özetleme yapılarak etkili bir kapanış gerçekleştirilmelidir. * Sunuş yaparken öneriler

Sunum Değerlendirme ve Geliştirme  Sunum ilkeleri yazılarak gözlem formu ya da dereceleme ölçeği ile sunum değerlendirmesi yapılabilir.

2. Teknoloji Temelli Öğrenmenin Başarısı İçin Öğretmenlerin Rolü Öğretmen, eğitimde vazgeçilmezdir. Ancak, çağdaş anlamda öğretmenin sahip olması beklenen nitelikler artık teknoloji ile birlikte çeşitlenmiştir. Öğretmenler, teknoloji standartlarına sahip olmalıdır...

Öğretmenlerin teknolojiye uyumu ve eğitim–öğretim sürecinde teknolojiyi kullanmaları ile ilgili olarak; 1. Öğretmenlerin Teknoloji Bilgisi 2. Öğretmenlerin Eğitimsel İnançları önemlidir.

3. Öğretmenlerin Teknoloji Bilgisi  Sıklıkla öğretmenler için hizmetiçi teknoloji çalıştayları düzenlenmeli.  Teknoloji kullanan öğretmenler teşvik edilmeli.

 Eğitimsel inançlar ile teknoloji tutumları arasında yüksek korelasyon var. 4. Öğretmenlerin Eğitimsel İnançları

5. Öğretmen Yetiştirme  Ülkemizde öğretmen yetiştirme her zaman önemsenmiştir.  1990’lı yıllardan itibaren fakültelerde gerçekleşmektedir.  1995 sonrası öğretmen yetiştirme programlarında standartlar belirlenmeye başlanmıştır.  Seçmeli dersler haricinde, çoğu ders tüm Türkiye’de ortaktır.

 Öğretmenlerin üst düzey yaşam ve düşünme becerilerine sahip olmaları beklenmektedir.  Öğretmenlerin elle materyal üretme becerileri yanı sıra, bilgi teknolojilerini de aktif olarak kullanmaları beklenmektedir.  Öğretmen adaylarının bilgi teknolojileri ile ilgili eğitimleri iki aşamalıdır: 1.Teknoloji okur–yazarlığı becerilerinin kazandırılması, 2.Var olan teknolojileri öğretme–öğrenme süreçlerinde kullanabilme yeterliliklerinin kazandırılması.

Öğretmen oluşturmacı öğrenmeyi sağlayacak şekilde yetiştirilmelidir…

Oluşturmacı öğrenmede öğretmenin görevleri: 1) Bilginin inşa edilmesinde öğrenciye gerekli malzemeyi ve ortamı hazırlar. 2) İnşa edilecek bilgi örüntüsüne temel olacak bilginin anlamlı ve somut olarak algılanmasına yardımcı olur. 3) Öğrencinin önceki bilgilerini denetler ve ilgili düzenlemelerin yapılması için yardımcı olur. 4) Öğrenme ortamında öğrenciye uygulama, deneme ve keşfetme fırsatları oluşturur.

 Öğretmen yetiştirmede teknoloji temelli öğretim, özellikle de eğitim amaçlı kullanımları oluşturmak çok önemlidir.  Yeni öğretmenlerin ve var olan öğretmenlerin teknoloji yeterliklerini geliştirmek dünyada da çok önem verilen bir konudur.  Teknoloji sayesinde, öğretmen ve öğrenenler dünya çapına ulaşarak, geniş perspektifle öğrenme sağlayabilirler.

UYGULAMA  Lise öğretmeni yetiştirme programlarını inceleyiniz ve karşılaştırınız:  (a) OFMA (Ortaöğretim Fen ve Mat. Alanlar Eğitimi)  (b) Formasyon+Fen Ed Fak.