PROGRAM GELİŞTİMENİN PLANLANMASI VE İHTİYAÇ BELİRLEME YAKLAŞIM ve TEKNİKLERİ

PROGRAM GELİŞTİMENİN PLANLANMASI

PROGRAM GELİŞTİMENİN PLANLANMASI Program geliştirme uzmanlık gerektiren önemli bir iştir. Ülkemizde program geliştirme çalışmaları Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı bünyesinde oluşturulan program geliştirme ekipleri tarafından yürütülür. Bu ekipler; 1. Karar ve koordinasyon grubu 2. Çalışma Grubu 3. Danışma Grubu

PROGRAM GELİŞTİRME KARAR VE KOORDİNASYON GRUBU Görevi: Ülkede hangi alanlarda program geliştirme çalışmaları yapılacağına karar vermek, Ülkede başat olan eğitim felsefesinin programlara yansıtılmasını sağlamak, Hazırlanan programları kabul etmek ya da değiştirilmesine karar vermek, Tüm program geliştirme çalışmalarını koordine etmektir.

Program Çalışma Grubu Görevi: Eğitim programının hazırlanması, uygulanması, değerlendirilmesi ve geliştirilmesi aşamalarında sürekli ve tam zamanlı olarak görev yapmaktır.

Program Danışma Grubu Görevi: Eğitim programlarının hedef, içerik, eğitim durumları ve değerlendirme öğelerinin belirlenmesinde çalışma grubuna danışmanlık hizmeti vermektir. Program geliştirme çalışmalarında sürekli olarak bulunmazlar. İhtiyaç duyulduğu durumlarda fikirleri alınır.

( BİR SORU ) Ortaöğretim müzik dersi programını geliştirme ekibinde; alan uzmanı, uygulayıcı öğretmen, program geliştirme uzmanı, Türkçe uzmanı ve ölçme değerlendirme uzmanı görev almıştır. Program geliştirme ekibinin hazırladığı programda, çıkması en olası sorun aşağıdakilerden hangisidir? A) Kazanımlar uygun şekilde ifade edilemeyecektir. B) Performans ölçütleri uygun şekilde belirlenemeyecektir. C) İçerik geçerliği sağlanamayacaktır. D) Öğrencinin düzeyine uygun olmayacaktır. E) Güncel bilgileri yeterince kapsamayacaktır.

KPSS 2001 Eğitim programını geliştirmek amacıyla oluşturulan bir kurulda aşağıdakilerden hangisinin bulunması zorunlu değildir? A) Okul yöneticisi B) Program geliştirme uzmanı C) Ölçme ve değerlendirme uzmanı D) Konu alanı uzmanı E) Konu alanı branş öğretmeni CEVAP: A

( KPSS 2012 ) Ülkemizde bir dersin öğretim programının hazırlanması ve uygulamaya konulması konusunda aşağıdakilerden hangisi yetkilidir? A) Okul müdürleri B) Millî Eğitim Müdürlükleri C) Ders öğretmenleri D) Talim ve Terbiye Kurulu E) Zümre öğretmenleri

SORU Ülke genelinde uygulanacak bir eğitim programı ilk önce pilot okullarda denenir.Ortaya çıkan sonuca göre programın uygulanıp uygulanamayacağına karar verilir. Uygulanması düşünülen programın pilot okullarda denenmesinin ardından gerekli değerlendirme çalışmalarında öncelikli olarak aşağıdakilerden hangisinin görüşleri alınır? A)Talim Terbiye Kurulu – eğitim felsefecisi B)Öğretmen – öğrenci C)Öğretmen – okul yöneticisi D)Öğrenci – veli E)Eğitim felsefecisi – eğitim psikoloğu CEVAP: B

PROGRAM GELİŞTİRMEDE SÜRECİNDE İHTİYAÇ BELİRLEME

İhtiyaç ( Gereksinim ) Belirleme/ Saptama İhtiyaçların belirleme program geliştirme sürecinin ilk aşamasıdır. İhtiyaç belirleme çalışmalarında birey, toplum, konu alanı ve doğa ile ilgili ihtiyaçların belirlenmesi önemlidir.  İhtiyaçların belirlenmesi sürecinde program öğelerine yönelik bilgiler elde edilerek nasıl biçimlenecekleri ortaya konur.

İhtiyaç (gereksinim) saptama çalışmalarında aşağıdaki işlemler yapılır. ► Toplumun eğitimden beklentilerini belirleme ► Bireyin gereksinimlerini belirleme ► Konu alanının gereksinimlerini belirleme ► Öğrenme çevresinin analizini yapma ► Eğitimin genel durumunu belirleme ► Öğrencileri tanıma ► Eğitim programının etkisini belirleme

KPSS 2006 Bir ilköğretim okuluna yeni atanan bir öğretmenin derse gireceği sınıflar hakkında diğer öğretmenlerden ,öğrenci dosyalarından ve rehber öğretmenden bilgi toplaması aşağıdakilerden özellikle hangisine bir örnek oluşturur? A) Ölçme – değerlendirme B) İhtiyaç analizine hazırlık C) Toplumsal değerlendirme D) Öğrenme ortamını belirleme E) Mesleki ve kişisel gelişimi belirleme CEVAP: B

KPSS 2011 Öğretim programlarının en önemli ögesi olan kazanımlarda, gözlenemeyen ya da yoruma açık ifadeler yerine gözlenebilir ve net ifadelerin kullanılması önerilmektedir. Bu önerinin aşağıdaki süreçlerden hangisini kolaylaştırıcı etkisi en azdır? A) Öğrenci ihtiyaçlarının belirlenmesi B) Öğretim sürecinin izlenmesi C) Sınıf içi öğretim faaliyetlerinin seçimi D) Öğretim programının değerlendirilmesi E) Öğrenci başarısının ölçülmesi CEVAP: A

Farklar Yaklaşımı örnek Gözlenen başarı ile beklenen başarı arasındaki farka bakılarak ihtiyaç saptanır. (Olması gereken ile mevcut durum arasındaki fark) Eğitim ortamlarında en sık kullanılan ihtiyaç belirleme yaklaşımı farklar yaklaşımıdır. örnek Sınav Sonucunda Beklenen Başarı – Mevcut Başarı = Fark % 80 _ % 55 = % 25

( Mevcut Durumun Analizi ) Betimsel Yaklaşım ( Mevcut Durumun Analizi ) Bir eğitimsel yaşantının veya araç gerecin , programın yokluğu ile varlığının karşılaştırılması ile ihtiyaç saptanır. örnek Derste Projeksiyon Kullanımı – Projeksiyonsuz Ders = İhtiyaç Miktarı

Analitik ( Varsayımsal ) Yaklaşım Ulusal ve uluslar arası koşullara dayalı değişimlere ait yönelimlerin incelenmesiyle oluşur. Gelecekte ortaya çıkması olası durum - Bugünkü durum = Fark örnek Bir üniversitenin yönetim kurulu, gelecekte artan nüfusun yüksek öğrenim talebinin mevcut yollarla karşılanmayacağını düşünerek dünyada hızla yayılan uzaktan eğitime geçmenin bir ihtiyaç olduğu kanısına varmıştır.

Demokratik Yaklaşım örnek Toplumda çoğunluğun ya da baskı (referans) gruplarının beklentilerinin karşılanmasına dayalı yaklaşımdır. örnek Bir ülkede sigara içmeyenler kapalı mekanlarda sigara içilmesinin sigara içenler kadar kendi sağlıklarına da zarar verdiğini belirterek ‘ dumansız hava sahası’ kampanyası başlatmış ve yetkililer de sigara içmeyen çoğunluğun isteğine uyarak bütün kapalı mekanlarda sigara içilmesini yasaklamıştır.

Kritik Durum Yaklaşımı Beklenmedik durumların ortaya çıkmasıyla birlikte beliren ihtiyaçtır. Ör: Suriye savaşından ülkemize sığınan mültecilere çadır kentlerde eğitim verilmektedir

Konu Öğreten Soru CEVAP: B Sınıfında tam öğrenme modelini uygulayan bir öğretmen dersini işlemeden önce öğrencilerine bir hazırbulunuşluk testi uygulamış,programda yer alan hedeflerle öğrenci seviyelerini karşılaştırmış ve öğretim etkinliklerini buna göre düzenlenmiştir. Buna göre öğretmenin sınıfındaki eğitim ihtiyaçlarını belirlerken hareket ettiği yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir? Analitik Farklar Betimsel Demokratik Anket Geliştirme CEVAP: B

İHTİYAÇ BELİRLEME TEKNİKLERİ

İhtiyaç Belirleme Teknikleri Delphi ( Anket Geliştirme ) Tekniği Progel ( Dacum ) Tekniği Meslek ( İş ) Analizi Tekniği Gözlem Tekniği Kaynak Tarama Görüşme Ölçme Araçları – Testler

Delphi (Anket Geliştirme) Tekniği İlgili uzmanlardan ayrı ayrı ( birbirilerinden bağımsız ) anket , mektup veya e-mail yoluyla görüş alınır. Görüşler daha sonra analiz edilir. Delphi Tekniğinin Olumlu Yönleri ► Parasal açıdan ekonomiktir. ► Katılımcıların, görüşlerini etki altında kalmadan açıklama fırsatları vardır. ► Grup kararları alınırken baskın kişilerden etkilenme söz konusu değildir. ► Anlamsız ve yersiz tartışmalara girilmesi söz konusu değildir. ► Bağımsız düşünmeyi sağlar. ► Kontrollü iletişim kurulması, uzmanlar grubunun konu dışı kalmalarını önler Başlıca Kullanım Alanları Olayları ve eğilimleri kestirme, İhtiyaç analizi, eğitim programlarının planlanması, pazar araştırması, standartların oluşturulması, politika geliştirme, eğitim sorunları

SORU ) İhtiyaç belirlemede Delphi tekniği kullanılırken aşağıdakilerden hangisi yapılmamalıdır? (KPSS- 2013) A) İlk tur Delphi anketinin oluşturulması B) İfade uygunluğu için anketin test edilmesi C) İlk anketin uzmanlara gönderilerek görüşlerinin alınması D) Grubu oluşturan uzmanların bir araya gelerek görüş belirtmesi E) ilk tur anketlerdeki cevapların analiz edilmesi

Progel ( DACUM ) Tekniği MESLEK USTALARININ TOPLANTISI

DACUM (Progel) Tekniği Eğitim çevrelerinde en son geliştirilen ve kullanılan modeldir. İşin uzmanları kısa süreli bir araya gelerek çalışırlar Başlıca Kullanım Alanları Eğitim ihtiyacını değerlendirme, program geliştirme, iş tanımlarını yapma, beceri testlerini geliştirme, öğrenci – işçi değerlendirme, öğrenci eğitim ve rehberlik çalışmaları Avantajları Çok etkili olması, kısa sürede gerçekleşmesi ve maliyetinin az olması DACUM tekniğinin avantajlarıdır. Bu nedenledir ki Amerika ve Kanada başta olmak üzere pek çok ülkede kurumların kaliteli işgücü performansını sürdürmek ve üretmek için sıkça başvurulan bir tekniktir.

Meslek (İş) Analizi Tekniği İş ve meslek ayrıntılarının ele alınarak analiz edilmesini gerektirir. Bu teknikte meslek tanımı ya da iş fonksiyonlarına ayrılır. Çalışanlardan nelerin bekleneceği gibi ayrıntılara yer verilir. Bir mesleğe ilişkin psikomotor, bilişsel ve duyuşsal ihtiyaçlar belirlenir. Uzun sürmesi dezavantajdır.

İş (meslek) analizi süreci şu şekildedir İşin belirlenmesi İşe ilişkin kaynakların gözden geçirilmesi İş ve işlem basamaklarının taslak listesinin hazırlanması, İş ve işlem basamaklarının taslak listesinin gözden geçirilmesi, Araştırmalarda kullanılacak aracın geliştirilmesi, İşte çalışanların belirlenmesi, Örneklemin belirlenmesi Aracı uygulama Bilgileri inceleme / değerlendirme, İş envanteri çıkarma / düzenleme, Yapılan çalışmaları rapor halinde düzenleme ve program geliştirme için kullanma…

Dacum; Meslek (iş) analizine göre daha kullanışlı ve daha az Dacum; Meslek (iş) analizine göre daha kullanışlı ve daha az zaman alan bir tekniktir. Dacum mesleğin niteliklerini belirlemeye yararken, meslek (iş) analizi iş başvurusu yapanların seçiminde kullanılır. Dacumda mesleğe ilişkin sadece bilişsel ihtiyaçlar incelenirken, Meslek (İş) Analizinde bilişsel, duyuşsal ve devinişsel tüm ihtiyaçlar dikkate alınır.

2013 KPSS İhtiyaç belirlemede Delphi tekniği kullanılırken aşağıdakilerden hangisi yapılmamalıdır? A) İlk tur Delphi anketinin oluşturulması B) ifade uygunluğu için anketin test edilmesi C) ilk anketin uzmanlara gönderilerek görüşlerinin alınması D) Grubu oluşturan uzmanların bir araya gelerek görüş belirtmesi E) ilk tur anketlerdeki cevapların analiz edilmesi

Kaynak Tarama Literatür taraması ( Bilimsel çalışmalar, kitaplar) Raporları Değerlendirme ( Öğretimin denetimini yapan kişi ve kuruluşların raporlarının incelenmesi) Mevcut Programı İnceleme (Hâlihazırda kullanılan programın ayrıntılı olarak tüm boyutlarıyla dikkate alınarak incelenmesi)

Gözlem Olayların gerçekleştiği ortamda incelenerek ihtiyacın ortaya konulması esasına dayanır. Doğal gözlem özellikle psikomotor becerilerin kazandırılmasında kullanılır.

Görüşme Görüşme ile öğrenenlerin ya da programla ilgili diğer kişilerin program hakkındaki görüşleri alınır. Yüz yüze yapılabildiği gibi telefon ve internet aracılığı ile de yapılabilir. Ölçme Araçları – Testler Bireyde aranan özelliklerin ne kadarının var olduğunu belirler. Bazen öğretim sürecinin başında bazen de sonunda kullanılır.

PROGRAM GELİŞTİRMENİN PLANLANMASI VE İHTİYAÇ BELİRLEME Program geliştirme uzmanı Ölçme değerlendirme uzmanı Konu alanı uzmanı (Üniversiteden bu alanın uzmanı) Branş öğretmeni (Uygulayıcıları) Psikolojik danışma ve rehberlik uzmanı Milli Eğitim Bakanlığı temsilcileri (Talim ve Terbiye Kurulu ile ilgili genel müdürlük temsilcileri) Program Geliştirme Alan Uzmanı (Üniversite) Öğretmen örgütlerinin temsilcisi Konu alanı uzman ve temsilcisi Kamu kurum ve kuruluşlarının temsilcileri İşçi ve işveren temsilcileri Meslek odası ve birliğinin temsilcileri Veli temsilcileri (Okul aile birliği, okul koruma derneği, öğrenci veli temsilcileri) Öğrenci temsilcileri Eğitim psikoloğu Eğitim felsefecisi Eğitim sosyoloğu Eğitim ekonomisti Eğitim denetçisi (müfettiş) Eğitim teknoloğu Okul yöneticisi İletişim uzmanı Konu alanı uzmanları Program Geliştirme Grupları Karar ve Koordinasyon Grubu Program Danışma Grubu Program Çalışma Grubu Yeri Gelince Danışılacak Temsilciler ve Yetkililer Uzmanlar Farklar Yaklaşımı Delphi (Anket Geliştirme) Uzmanlardan bağımsız olarak, anket yoluyla görüş alma Gelecekte neler olacağı ile ilgilenir, en ekonomik tekniktir. Gözlenen durum ile beklenen durum arasındaki fark Ustalarla (işin erbaplarıyla) çalışan, en son geliştirilen teknik Dacum (Progel) Bilişsel olarak mesleki yeterlilikleri ortaya koyar, kısa sürer, maliyeti azdır. Betimsel Yaklaşım İş ve meslek ayrıntılarının ele alınarak analiz edilmesi. Belirleme İhtiyaç Meslek (İş) Analizi Bilişsel, duyuşsal, devinişsel ihtiyaçlar ayrı ayrı belirlenir, uzun sürer. Eğitimsel bir yaşantının varlığı ile yokluğu arasındaki fark İhtiyaç Belirleme Yaklaşımları İhtiyaç Belirleme Teknikleri Kaynak Tarama 3 türlü yapılır: Literatür tarama, raporları değerlendirme, mevcut programı inceleme Analitik Yaklaşım Eğitimciler tarafından en sık kullanılan tekniktir. Gözlem Gelecek ile bugün arasındaki fark, ulusal ve uluslararası koşullar Doğal gözlem özellikle psikomotor becerilerde kullaılır. Görüşme Öğrenenlerin yada programla ilgili kişilerin görüşleri alınır. Yüzyüze yapılabildiği gibi telefon ya da internetle de yapılır. Demokratik Yaklaşım Bireyde aranan özelliklerin ne kadarının var olduğunu belirler. Çoğunluğun ya da baskı - referans gruplarının görüş ve beklentileri Ölçme Araçları - Testler Bazen öğretim süreci başında bazen de ortasında ya da sonunda kullanılır. KAYNAK: Oğuzhan Hoca

KPSS-2012 Öğretmenlere, tablet bilgisayar ve akıllı tahta kullanımına yönelik bir hizmet içi eğitim programı hazırlanması planlanmaktadır. Program geliştirme uzmanı, ilgili programın amaçlarını belirlemeden önce konuyla ilgili alan uzmanlarından tablet bilgisayar ve akıllı tahta kullanımı için sahip olunması gereken özellikleri belirlemelerini ister. Buna göre, program geliştirme uzmanı hangi ihtiyaç belirleme tekniğini kullanmıştır? A) Delphi B) Kaynak tarama C) Progel (Dacum) D) SWOT analizi E Görüşme

A) Bütün paydaşları kapsayan ihtiyaç analizinin yapılması KPSS-2012 Hazırlanan bir ilköğretim programına, ülke gerçekleriyle örtüşmediği, öğretmen ve öğrenci özelliklerini dikkate almadığı, daha önce uygulanan öğretim programlarından elde edilen sonuçları göz ardı ettiği yönünde eleştiriler yapılmaktadır. Program geliştirme çalışmalarında aşağıdakilerden hangisinin yapılmış olması, bu eleştirilere en iyi cevabı oluşturur? A) Bütün paydaşları kapsayan ihtiyaç analizinin yapılması B) Program felsefesinin belirginleştirilmesi C) Hedef ifadelerinin açık bir şekilde yazılması D) öğrenme etkinliklerinin planlanması E) Program geliştirmenin bir komisyon tarafından yapılması

SORU) Aşağıdaki program geliştirme sürecinde kullanılan ihtiyaç belirleme tekniği ve açıklaması eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? Görüşme / Alan uzmanları ve uygulayıcılar ile görüşme Gözlem / İhtiyaç konularını doğal ortamlarda inceleme Delphi tekniği / Uzmanların ortak görüş ve düşüncelerini belirlemek üzere yazılı görüş alma Progel-Dacum tekniği / Mesleklerin yeterlik alanlarını belirlemek üzere iş analizi çalışmaları yapma Grup toplantıları / Öğretmenlere anket uygulayarak görüş alma

BİTTİİİİ