Kıymetli Evrak Hukuku Doç.Dr. Mübariz Yolçiyev Kayseri 2014

Slides:



Advertisements
Benzer bir sunumlar
DENETÇİ BELGESİ VİZE İŞLEMİ
Advertisements

Karar Tarihi : Karar No : 5189/1
TİCARET HUKUKU BİLGİSİ
TİCARET HUKUKU BİLGİSİ
AKREDİTİF Mustafa KARAKAYA.
FİİL EHLİYETİ Çek keşide edecek kişinin ayırt etme gücüne yani temyiz kudretine sahip olması ve 18 yaşından küçük olmaması gerekmektedir. Ancak küçükler.
TİCARİ İŞLETMENİN REHNİ
KIYMETLİ EVRAKIN SINIFLANDIRILMASI
İLAMSIZ İCRA Prof. Dr. Mustafa ÇEKER Çukurova Üniversitesi
KIYMETLİ EVRAK HUKUKU Doç. Dr. Mustafa ÇEKER
KIYMETLİ EVRAK HUKUKU Doç. Dr. Mustafa ÇEKER
KAMBİYO SENETLERİ Doç. Dr. Mustafa ÇEKER
TİCARİ İŞLETMENİN DEVRİ
HİZMET İŞLEMLERİ Doç. Dr. Mustafa ÇEKER Çukurova Üniversitesi
5941 YENİ ÇEK KANUNU Resmi Gazete No : Resmi Gazete Tarihi :
TEMİNAT MEKTUPLARI.
TİCARET HUKUKU BİLGİSİ
TİCARET HUKUKU DERSİ Ticaret Sicili.
TİCARET HUKUKU BİLGİSİ
TİCARET HUKUKU DERSİ KIymetlİ Evrak.
KIYMETLİ EVRAKIN TÜRLERİ
Ticari İş ve Ticari Yargı
TTK m.557: “Kıymetli evrak öyle senetlerdir ki, bunlarda mündemiç olan hak senetten ayrı olarak dermeyan edilemediği gibi başkalarına da devredilemez”
TİCARET HUKUKU DERSİ KIymetlİ Evrak.
BONO Doç. Dr. Mustafa ÇEKER
POLİÇE Doç. Dr. Mustafa ÇEKER
KAMBİYO SENETLERİNE DAYALI HACİZ YOLU
LİMİTED ŞİRKETİN ORGANLARI
KIYMETLİ EVRAKTA DEFİLER
ÇEK Doç. Dr. Mustafa ÇEKER
BANKACILIK VE FİNANS UZAKTAN ÖĞRETİM TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI
Yrd.Doç. Dr. Mübariz YOLÇİYEV Melikşah Üniversitesi
BİLGİSAYARLI MUHASEBE
GENEL MUHASEBE 1 Yrd. Doç. Dr. Serhan Gürkan KBÜ İşletme Fakültesi
İCRA TAKİBİ TARAFLARI VE TAKİP YOLU DEĞİŞİKLİĞİ
Temsil eden(temsilci)
BONOLAR Cemil GÖKTAŞ.
Kıymetli Evrak Hukuku Doç.Dr. Mübariz Yolçiyev
Kıymetli Evrak Hukuku Çekte Aval Doç.Dr. Mübariz Yolçiyev Kayseri 2015
GENEL MUHASEBE ıı YRD. DOÇ. DR. SERHAN GÜRKAN Karabük Üniversitesi İşletme Fakültesi
Kıymetli Evrak Hukuku Doç.Dr. Mübariz Yolçiyev Kayseri 2015
Prof.Dr.Mehmet HELVACI. Bono DüzenleyenLehtar BONO ÖRNEĞİ BONO BONO İşbu bono karşılığında Sn. Ayşe Berk veya emrühavalesine tarihinde, İstanbul.
ANKARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ – KIYMETLİ EVRAK HUKUKU DERS NOTLARI Bu notlar her hafta işlenecek ders planını detaylı olarak göstermesi için hazırlanmış.
ANKARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ – KIYMETLİ EVRAK HUKUKU DERS NOTLARI Bu notlar her hafta işlenecek ders planını detaylı olarak göstermesi için hazırlanmış.
ANKARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ – KIYMETLİ EVRAK HUKUKU DERS NOTLARI Bu notlar her hafta işlenecek ders planını detaylı olarak göstermesi için hazırlanmış.
ANKARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ – KIYMETLİ EVRAK HUKUKU DERS NOTLARI Bu notlar her hafta işlenecek ders planını detaylı olarak göstermesi için hazırlanmış.
ANKARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ – KIYMETLİ EVRAK HUKUKU DERS NOTLARI Bu notlar her hafta işlenecek ders planını detaylı olarak göstermesi için hazırlanmış.
ÖĞR.GÖR.İDİL YILDIRIM ARI
ANKARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ – KIYMETLİ EVRAK HUKUKU DERS NOTLARI Bu notlar her hafta işlenecek ders planını detaylı olarak göstermesi için hazırlanmış.
ANKARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ – KIYMETLİ EVRAK HUKUKU DERS NOTLARI Bu notlar her hafta işlenecek ders planını detaylı olarak göstermesi için hazırlanmış.
ANKARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ – KIYMETLİ EVRAK HUKUKU DERS NOTLARI Bu notlar her hafta işlenecek ders planını detaylı olarak göstermesi için hazırlanmış.
Hazırlayan : Sebahat Uzman Aydın
ANKARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ – KIYMETLİ EVRAK HUKUKU DERS NOTLARI Bu notlar her hafta işlenecek ders planını detaylı olarak göstermesi için hazırlanmış.
BÖLÜM 6: SİGORTA SÖZLEŞMESİ - I
ANKARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ – KIYMETLİ EVRAK HUKUKU DERS NOTLARI Bu notlar her hafta işlenecek ders planını detaylı olarak göstermesi için hazırlanmış.
ANKARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ – KIYMETLİ EVRAK HUKUKU DERS NOTLARI Bu notlar her hafta işlenecek ders planını detaylı olarak göstermesi için hazırlanmış.
ANKARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ – KIYMETLİ EVRAK HUKUKU DERS NOTLARI Bu notlar her hafta işlenecek ders planını detaylı olarak göstermesi için hazırlanmış.
ANKARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ – KIYMETLİ EVRAK HUKUKU DERS NOTLARI Bu notlar her hafta işlenecek ders planını detaylı olarak göstermesi için hazırlanmış.
BANKA MUHASEBESİ Muhasebe Fişleri ve Defterler
ANKARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ – KIYMETLİ EVRAK HUKUKU DERS NOTLARI Bu notlar her hafta işlenecek ders planını detaylı olarak göstermesi için hazırlanmış.
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
FİNANSMANA ERİŞİMDE TEMİNAT OLARAK TAŞINIR REHNİ İMKANI
T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ AYAŞ MESLEK YÜKSEKOKULU
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
FİNANSMANA ERİŞİMDE TEMİNAT OLARAK TAŞINIR REHNİ İMKANI
Başlangıç Hükümleri -5. Hafta
ANKARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ – KIYMETLİ EVRAK HUKUKU DERS NOTLARI Bu notlar her hafta işlenecek ders planını detaylı olarak göstermesi için hazırlanmış.
ANKARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ – KIYMETLİ EVRAK HUKUKU DERS NOTLARI Bu notlar her hafta işlenecek ders planını detaylı olarak göstermesi için hazırlanmış.
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
Sunum transkripti:

Kıymetli Evrak Hukuku Doç.Dr. Mübariz Yolçiyev Kayseri 2014

Çekin Devri Çekin Devir Şekilleri Emre yazılı çekler Ciro ve teslim Nama yazılı çekler Alacağın temliki ve teslim Hamiline yazılı çekler Teslim © myolcu

Ciro I. Ciroyla ilgili mevzuat Kambiyo senetlerinin ciro yoluyla devri, poliçeye ilişkin hükümler içinde düzenlenmiştir (TTK md. 681 - 690) Poliçenin cirosuna ilişkin hükümlerin, bono bakımından da geçerli olduğunu TTK.m.778, çek bakımından geçerli olduğunu ise TTK.m.818 (1) de belirtilmiştir. Ayrıca tüm emre yazılı senetlerin cirosu bakımından, poliçe hükümlerinin geçerli olduğu da kanunda yer almaktadır (TTK md. 648, f. 1). © myolcu

Ciro II. Tanımı Ciro doktrinde “emre yazılı senetten doğan hakları bir başka şahsa devrini, rehinini veya bu hakların tahsilini sağlamak amacıyla senet hamilinin yazı ile tespit ve imzasıyla teyit ettiği beyanı” olarak tanımlanmaktadır. © myolcu

Ciro © myolcu III. Niteliği En fazla taraftar toplayan görüş: ciro havaledir. Buna göre ciro ile senet hamili bir taraftan devralana senedi tahsil, diğer taraftan senet borçlusu olan düzenleyene senet bedelini devralana ödeme konusunda çifte yetki vermiş olmaktadır. Cironun bir borcun ödenmesi için, kredi vermek için veya teminat amacıyla gerçekleştirilmesi mümkündür. Ciro, kendisinin yapılmasına sebep olan temel ilişkiden soyuttur (mücerrettir). Çekin cirosu sonucu, devredene karşı ileri sürülebilecek savunmaların devralana ileri sürülememesi, ciro ile devredenin kendi sahip olduğu hakları değil, senet üzerinde yazılı hakları devretmesiyle sağlanmaktadır (TTK m.684, f. 1). Bu husus cironun alacağın temliki ile temel farkını oluşturmaktadır. © myolcu

Ciro IV. Şekli TTK.m.683 (1) Cironun poliçe veya poliçeye bağlı olan ve “alonj” denilen bir kâğıt üzerine yazılması ve ciranta tarafından imzalanması gerekir. TTK.m.683/2 Beyaz cironun poliçenin arkasına veya alonj üzerine yazılması gerekir. © myolcu

Ciro © myolcu IV. Şekli Ciroda imzanın şekli Ciroda yer alan imzanın elle atılmış olması bir zorunluluktur. Cironun imza ile oluşması, bunun kanunen yazılı şekilde yapılma zorunluluğunun bulunduğunu göstermektedir. Buna karşın lehine ciro yapılanın kimliğinin ve cirantanın adının elle yazılması zorunlu değildir. Gerçek kişiler bakımından imzanın bizzat veya yetkili temsilci tarafından, tüzel kişiler bakımından yetkili organlar tarafından atılması gerekir. © myolcu

Ciro © myolcu IV. Şekli Ciroda devir iradesinin şekli Ciro işlemini yaparken devir iradesini de ortaya koyması gerekir. Bunu doğrudan “ödeyiniz”, “devrediyorum” gibi ibarelerle yapması mümkün olduğu gibi, devredenin adının yanına ismin “e veya a” halini kullanarak da yapabilir. Bu konuda (Ahmet Yılmaz’a) ifadesi yeterli kabul edilmelidir. Çünkü bu durumda devir iradesinin varlığı açıktır. © myolcu

Ciro IV. Şekli Ciroda devir iradesi Kayıtsız ve Şartsız olmalı Cironun kayıtsız ve şartsız olması gerekir. Kaydın sonucu Cironun kayda bağlanmış olması, cironun geçersizliğine sebep olmaz. Aksine bu yönde yazılan kaydın yazılmamış sayılmasına sebep olur (TTK md. 682, f. 1). İstisna: Cironun kısmi ciro olması halinde, bu ilke geçerli değildir. Bu durumda cironun geçersiz olması sonucu ortaya çıkar (TTK md. 682, f. 2). Bu düzenleme, ciro yoluyla çek üzerinde alacağın bir kısmının devri ve bir kısmının ciranta üzerinde bırakılmasını engellemektedir. Senedi kısmi ciro ile alan hamil, meşru hamil sayılmaz. Kısmi ciro senedin parçalanması sonucunu doğurduğundan yasaklanmaktadır. Ciro yoluyla çek üzerinde yer alacağın ancak tamamı üzerinde işlem yapılması mümkündür. © myolcu

Ciro IV. Şekli Ciroda devir iradesi Kayıtsız ve Şartsız olmalı Geçerli kayıtlar: Ciro üzerinde konulabilecek ve şart olarak kabul edilmeyen bazı kayıtlar bulunmaktadır. Bunlar cironun yasaklanması (TTK md. 687, f. 2) ve sorumsuzluk kaydıdır (TTK md. 685, f. 1). Her iki kayıt aşağıda cironun garanti fonksiyonuna ilişkin açıklamalarda incelenecektir. © myolcu

Ciro © myolcu IV. Şekli Ciro şekli açısından türleri Şekline göre cironun tam veya beyaz ciro olarak ayrıldığı görülmektedir. TTK.m.683/2 (2) Lehine ciro yapılan kişinin ciroda gösterilmesine gerek olmadığı gibi, ciro, cirantanın sadece imzasından ibaret olabilir. Bu şekildeki cirolara “beyaz ciro” denir. Beyaz cironun poliçenin arkasına veya alonj üzerine yazılması gerekir. © myolcu

Ciro A. Tam Ciro Tam ciro devralanın kimliğini ve devredenin imzasını içeren cirodur. Tam ciroda yer alan iki unsur olan devralanın kimliği ve devredenin imzasıdır. Bu tür ciro, senet üzerinde ciro zincirinin takip edilebilmesi konusunda yardımcı olur. Bunlar dışında hususların ciroda bulunmasını zorunlu değildir. Özellikle cironun tarihine ve yerine ilişkin açıklamalar anılmamıştır. Oysa cironun tarihine ilişkin açıklamanın, cirantanın ehliyetli olup olmadığının belirlenmesi bakımından faydası olur. Diğer taraftan cirantanın adresini yazması da, ihbar sırasında kendisine bildirimde bulunulmasına yardımcı olacaktır (TTK md. 723, f. 3). © myolcu

Ciro © myolcu B. Beyaz Ciro Tam ciro ve beyaz ciro arasındaki fark, beyaz ciroda devralanın gösterilmemesidir. Bu tür ciroda devreden, “ödeyiniz” ibaresi ile birlikte imzasını atabileceği gibi, herhangi bir açıklamada bulunmaksızın da bonoyu imzalayabilir. Beyaz cironun senedin ön yüzünde yer alması mümkün değildir. Ancak senedin arka yüzünde veya bunun devamı niteliğindeki alonj üzerinde yer alabilir. Senedin ön yüzünde yer alan herhangi bir açıklama içermeyen imzanın aval sayılacağına ilişkin TTK md. 701 hükmü, bu beyanın ciro sayılmasını engellemektedir. © myolcu

Ciro © myolcu B. Beyaz Ciro Çeki beyaz ciro ile devralan kişi, tam ciro ile devralan kişinin sahip olduğu tüm hak ve yetkileri edinir. Buna bağlı olarak Çeki tam ciroyla veya beyaz ciro ile devredebilir. Ciro etmeden önce kendisine yapılan cironun üzerine kendisine devri içeren bir beyan yazarak, bunu tam ciro haline dahi getirebilir (TTK md. 684). Çeki beyaz ciroyla devralanın tam ciroyla devralandan farklı olarak, bunu ciro yapmaksızın sadece teslim ile devretmesi de mümkündür. Böylece beyaz ciro senedin hamile yazılı senet gibi tedavülüne imkân verir. © myolcu

Ciro © myolcu B. Beyaz Ciro Beyaz ciro çeki hamile yazılı senet haline gelmez. Sadece son cironun beyaz ciro olması halinde devralanın senedi ciro etmeksizin teslim etmesi mümkün olur. Bu durumda son hamilin çeki, çek üzerinde görünen son beyaz ciro sahibinden devralmış olduğu kabul edilir ve arada bulunan kişinin imzası da bulunmadığından sorumluluğu doğmaz. Aynı hukuki durumu sağlamak amacıyla devralanın beyaz cironun üzerini devrettiği kişinin adını yazarak doldurması da mümkündür (TTK md. 684). Bu durumda son hamil senedi teslim aldığı kişiden değil, ondan önce gelen kişiden almış sayılır. Cironun belirli bir isim gösterilmeden, “hamiline” kaydı konularak imzalanmış olması halinde de, çek hamile senet olmaz. Hamiline yazılmış bulunan ciro, beyaz ciro hükmündedir (TTK md. 682, f. 3). © myolcu

Ciro © myolcu V. Ciroda Kişiler A. Ciro Eden (Ciranta) İlk Ciro Eden Çekin ilk cirosunun lehtar tarafından yapılması gerekmektedir. Çünkü çek ilk olarak bu Şahsa verilmiştir. Eğer çekin iki lehtarı varsa cironun bunlar tarafından birlikte yapılması zorunludur. Aksi takdirde cironun kısmi ciro olması durumu ortaya çıkar ki, kanun bunu mutlak olarak yasaklamıştır (TTK md. 682, f. 2). Bu durumun tek istisnası, birden fazla lehtarın, lehtarlardan birine yaptıkları cirodur. Bu durumda kendisine ciro yapılan lehtar, eğer tüm diğer lehtarların cirosu tamamsa senedin tek başına sahibi olur ve tek başına ciro yapabilir. Senedin birden fazla kişiye ciro edilmesi halinde de belirtilen ilkeler uygulanır. © myolcu

Ciro © myolcu A. Ciro Eden Muhatabın Cirosu Çekte muhatabın cirosu geçersizdir (TTK md. 789, f. 2). Muhataba yapılan ciro makbuz hükmünde olduğundan, muhatap tarafından karşılığı ödenen çekin artık işlevini tamamladığı kabul edilmiştir. Muhataba cironun makbuz anlamını taşıyacağı kuralının tek istisnası yine aynı fıkrada gösterilmiştir (TTK md. 789, f. 4). Buna göre, muhatabın birden fazla şubesi olup da, ciro, çekin üzerine çekildiği şubeden başka bir şube üzerine yazılmış bulunursa, bu ciro makbuz hükmünde değildir (TTK md. 789, f. 4 c. 2). © myolcu

Ciro © myolcu B. Ciro Alan Kural: Bir Çekin ciro edilebileceği kişiler konusunda serbesti olduğu poliçeye ilişkin TTK md. 681, f. 3 hükmünde kabul edildiği gibi, bu kuralın istisanası da TTK.m.789 kabul etmiştir. TTK.m.789`daki istisnadan başka çek bakımından da uygulama alanı bulan poliçeye ilişkin TTK.m.681, f. 3`e göre, cironun senetle borç altına girmiş herhangi bir kimseye de yapılabileceği belirtilmiştir. Cironun borç altına girmemiş kimselere de yapılabileceği esastır. Bunun sonucu olarak çeki düzenleyene yapılan ciro geçerlidir. Ancak bu durumda senet üzerindeki hakların donduğu görülür. Zira düzenleyenin diğer senet sorumlularına karşı başvuru hakkını kullanması mümkün değildir. © myolcu

Ciro © myolcu B. Ciro Alan İstisna: Bu hükme göre, Muhatap bankanın çekle işleyen hesabın bulunduğu şubesi lehine yapılan ciro makbuz hükmündedir (TTK md. 789). Çek bir ödeme aracı olduğu için, çek hesabının bulunduğu muhatap banka şubesinin, çeki yeniden tedavüle çıkarması ve bundan yararlanması kabul edilmemiştir. Bu şubeye ciro edilen çek, artık ödenmiş ve fonksiyonunu tamamlamış demektir. Çünkü, çekte muhatap banka, düzenleyene ait bir parayı çeki ibraz edene ödeyen aracı durumundadır. Çek bedelinin düzenleyene kredi kullandırılarak ödendiği durumlar dışında, çeki ödeyen muhatap banka düzenleyene başvuramaz. Ancak, yaptığı ödemenin bir kanıtı olarak çeki (makbuz) saklayabilir. © myolcu

Ciro © myolcu VI. Cironun Senette Yazıldığı Yer Kural: TTK.m.683 (1) Cironun poliçe veya poliçeye bağlı olan ve “alonj” denilen bir kâğıt üzerine yazılması ve ciranta tarafından imzalanması gerekir. TTK.m.683/2 Beyaz cironun poliçenin arkasına veya alonj üzerine yazılması gerekir. Cironun yazıldığı yer konusunda özel bir düzenleme bulunmamaktadır. Ciro senedin ön yüzüne veya arka yüzüne (bunun devamı niteliğindeki alonj üzerine) yapılabilir. Ancak uygulamada senedin arka yüzünün kullanıldığı, böylece ciroların birbirini takip edip etmediklerinin izlenmesinde kolaylık sağlandığı görülmektedir. © myolcu

Ciro © myolcu VI. Cironun Senette Yazıldığı Yer Alonj Bir senedin birden fazla kez ciro edilmesi mümkündür. Bu konuda bir sınırlama da bulunmamaktadır. Senet üzerine yer kalmadığı takdirde, senede bir kâğıt eklenerek sorun çözülür. Bu kâğıda alonj adı verilmektedir ve senedin arkası ile aynı nitelikte kabul edilir (TTK md. 683, f. 2). © myolcu

Ciro © myolcu VII. Cironun Yapılabildiği Süre Ploiçe ve Bonoda: TTK md. 778’e göre, poliçede, protesto çekilmiş olmamak şartıyla, vadenin geçmesinden sonra, fakat protesto süresinin bitmesinden önce, ciro yoluyla devir mümkündür. Çekte: Buna karşılık, çekte, poliçedekinden farklı olarak, protesto düzenleyene, iki iş günü ilave süre verilmemiştir. Protestonun veya buna eşit tespitlerin, ibraz süresinin bitmesinden önce çekilmesi gerekir (TTK md. 809). Bu nedenle çekin cirosu ancak ibraz süresinin bitiminden önce mümkündür. İbraz süresinden sonra ya da protesto veya başka şekillerde çekin ödenmediğinin tespit edilmesinden sonra yapılan ciro alacağın temliki hükmündedir (TTK md. 793, f. 1). Diğer yandan, tarihsiz bir cironun en geç ibraz süresinin bitiminden önce yapıldığı kabul edilir (TTK md. 793, f. 2). Bunun aksinin ispatı mümkündür © myolcu

Ciro © myolcu VIII. Cironun Fonksiyonları Çek üzerinde yer alan ciro, üç fonksiyon gösterir. Bunlar temlik, teşhis, teminat fonksiyonlarıdır. © myolcu

Ciro © myolcu A. Temlik Fonksiyonu Kural: Cironun temlik fonksiyonu TTK md. 684’de açıklanmıştır. Temlik fonksiyonu neticesinde ciro ve senedin teslimi sonucu, çekten kaynaklanan tüm hakların devralana geçtiği kabul edilir. Cironun asli fonksiyonu budur. Belirtilen hükümde her ne kadar senedin tesliminden bahsedilmiyorsa da, senedin zilyetliğinin geçirilmesinin zorunlu olduğu, oybirliği ile kabul edilmektedir. © myolcu

Ciro © myolcu A. Temlik Fonksiyonu Şahsi Defiilerin durumu : Cironun temlik fonksiyonu, aynı zamanda şahsi savunmaların ileri sürülememesi sonucunu da doğurur. Böylece yapılan işlemle devredenin hukuki durumu değil, senet üzerinde yer alan haklar geçirilmekte, buna bağlı olarak devralana karşı ileri sürülebilecek şahsi savunmaların devralana karşı ileri sürülmesi engellenmektedir. Temlik fonksiyonu çek üzerindeki hakları içerdiğinden senet metninden doğan savunmaların devralana karşı ileri sürülmesine olanak tanımaktadır. Keza senet üzerinde yer alan taahhüdün hükümsüzlüğüne ilişkin savunmaların ileri sürülmesini engellemez. © myolcu

Ciro © myolcu B. Teşhis Fonksiyonu Kural: Cironun teşhis fonksiyonu TTK md. 686’da açıklanmaktadır. Buna göre senedin hamili olan kişi, ciro zinciri düzgün olduğu, kanuni ifadesiyle müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde hak sahibi sayılır. Hükme göre ciro zincirinde kopukluk bulunmaması, senet hamilinin şeklen hak sahibi olduğuna bir karine oluşturmaktadır. Bu husus eşya hukukunda geçerli bulunan zilyetliğin mülkiyete karine olmasına benzemektedir. Ancak bundan farklı olarak hamilin senedi elinde tutması yetmemekte, birbirine bağlı ciro zinciri ile şekli hak sahipliğinin oluşması aranmaktadır. Bu şartın gerçekleşmesi için ilk hamil olan lehtardan son hamile kadar geçen ciro işlemlerinin senet üzerinden anlaşılması gerekmektedir. Ayrıca kanunun ifadesine göre, son cironun hamile yapılması veya bunun beyaz ciro olması gerekmektedir. © myolcu

Ciro © myolcu B. Teşhis Fonksiyonu Çizilimiş ciroların durumu TTK.m.686/1 Çizilmiş cirolar yazılmamış sayılır. TTK.m.727/2 Poliçeyi ödemiş olan her ciranta, kendi cirosunu ve kendisinden sonra gelen borçluların cirolarını çizebilir. © myolcu

Ciro © myolcu B. Teşhis Fonksiyonu Teşhis fonksiyonunun önemi Cironun teşhis fonksiyonunun alacaklı ve borçluyu koruyan özelliği bulunmaktadır. Gerçekten düzgün ciro zinciri ile senede zilyet olan kişiye yapılacak ödeme, borçluyu sorumluluktan kurtaracaktır (TTK md. 710, f. 3). Böylece borçlunun gerçek hak sahibini arama zorunluluğu ortadan kalkmakta, çek üzerindeki bilgilere dayanılarak yapılan ödeme borcu sona erdirmektedir. Son hamil olarak görünen kişi ölmüş ve mirasçıları başvuruyorsa, borçlunun bunların kimliklerini araştırması, mirasçılıklarını ispatlayan belgeyi (veraset belgesi) talep etmesi gerekmektedir. © myolcu

Ciro © myolcu C. Teminat Fonksiyonu Cironun teminat fonksiyonu TTK md. 685’de yer almaktadır. Buna göre ciranta senedin ödenmemesinden dolayı kendisinden sonra gelen senet hamillerine karşı sorumludur. Bu sorumluluk cironun teminat fonksiyonu olarak isimlendirilmektedir. Cironun teminat fonksiyonunun ortaya çıkması için, cirantanın sadece ciro işlemini gerçekleştirmesi yeterlidir. Bu cironun yukarıda belirtilen tam ve beyaz cirodan biri olması mümkündür. Cirantanın teminat iradesini gösteren herhangi bir açıklamayı ciroya eklemesine gerek bulunmamaktadır. © myolcu

Ciro © myolcu IX. Yapılış Amacına Göre Ciro Türleri Ciro, üç amaçla gerçekleştirilebilir. Bunlar temlik, rehin ve tahsil cirolarıdır. Çekte bunlardan sadece ikisi yaplabilir: temlik ve tahsil cirosu Bu cirolarda çek üzerinde yer alan alacak hakkı üzerinde farklı amaçlarla işlem gerçekleştirilmektedir. © myolcu

Ciro © myolcu A. Temlik Cirosu Çekten doğan hakları devralana geçirmek amacıyla yapılan ciroya temlik cirosu adı verilmektedir. Bu amaçla yapılan cironun ardından, senet zilyetliğinin devralana geçirilmesi, diğer bir ifadeyle senedin teslimi ile birlikte, senet üzerinde hak sahipliği de devralana geçer. Temlik cirosu ile devralan artık senedi kendi adına tahsil edebilir. Senedi temlik cirosuyla devralan kişi, bunu yine bir temlik cirosu ile devredebilecektir. Buna karşın rehin ve tahsil cirolarından sonra yapılan ciroların temlik cirosu niteliğinde olmadığı görülür (TTK md. 688 ve 689). © myolcu

Ciro © myolcu B. Tahsil Cirosu Çekin tahsil amacıyla devri de mümkündür (TTK md. 688). Bu uygulama genellikle hamil ve düzenleyenin ayrı yerde bulunmaları halinde, senedin bankaya verilmesi ve tahsilin banka tarafından yapılması şeklinde gerçekleşmektedir. Bu durumda senedi tahsil eden banka, ciranta ile aralarındaki ilişkiye uygun olarak tahsil ettiği bedeli cirantaya ödemek veya cirantanın hesabına geçirmekle yükümlüdür. Çeki tahsil cirosuyla devralmış kişi, çekten doğan hakları kendi adına değil, cirantası adına kullanmaktadır. Bu amaçla ibraz, ödeme halinin tespiti, protesto düzenlenmesi, ödemenin kabulü, ödeme karşılığı makbuz verilmesi işlemlerini yapabilir. Çek ödenmediği takdirde ortaya çıkan başvuru hakkını kullanabilir ve kendi cirantasının başvurması mümkün olan senet sorumlularından senet bedelini tahsil edebilir. © myolcu

Ciro © myolcu B. Tahsil Cirosu Türleri: Açık tahsil cirosu: Bir çek ciro edilirken ciroya, “bedeli tahsil içindir”, “kabz içindir”, “vekaleten” gibi ibareler yazılırsa, bu cironun tahsil amaçlı olarak yapıldığı kabul edilir. Bu ihtimalde ciranta ile hamil arasındaki ilişki açık bir biçimde ortaya çıktığından, buna aleni tahsil cirosu adı verilmektedir. Gizli Tahsil cirosu Çekin devreden ve devralan arasında tahsil amacıyla ciro edilmesine rağmen bu durumun senet üzerinde görünmemesi halinde, gizli tahsil cirosundan söz edilir. Devreden ve devralan senedin devralan tarafından tahsilini ve bedelinin devredene ödemesi konusunda anlaşmışlardır. Ancak bu husus cirodan anlaşılmadığından, senet tahsil cirosuyla değil, temlik cirosuyla devredilmiş gibi hüküm ifade eder. Buna bağlı olarak devredenin tahsil konusunda yetki vermesi ve senet hamilinin bu amaçla hamil olma durumu, üçüncü kişiler bakımından görünmeyen temel ilişki olarak ortaya çıkmaktadır. © myolcu

Ciro © myolcu C. Rehin Cirosu Senet üzerinde bulunan alacak hakkının rehni mümkündür. Bu alacak medeni hukuk hükümlerine göre alacak rehni yoluyla rehnedilebilir. Buna karşılık Türk Ticaret Kanunu’nda senedin rehin cirosuyla devri ve bunun hüküm ve sonuçları düzenlenmiştir (TTK md. 689). Bu ciroyla senedi alan hamil, kendi alacağını temin etmek amacıyla senedi tahsil etme ve alacağını alma hakkını kazanmaktadır. Temin edilen alacak senet bedelinden düşük olduğu takdirde, hamil artan miktarı cirantaya iade etmek zorundadır. © myolcu

Ciro © myolcu C. Rehin Cirosu Türleri Açık RC Senet üzerindeki alacağı rehin amacıyla yapılan ciro, aleni rehin cirosu olanak isimlendirilmektedir. Yapılan cironun üzerine “bedeli teminattır”, “bedeli rehindir” şerhinin veya rehni ifade eden herhangi bir açıklamanın yer alması halinde, senedin rehin amacıyla verildiği kabul edilir. Gizli RC Buna karşın tarafların aralarında alacağın rehni konusunda anlaşmakla birlikte, yapılan ciro işleminde bunun gösterilmemesi halinde, gizli rehin cirosu ortaya çıkmaktadır. © myolcu

Nama Yazılı Çekin Devri I. Kavram TTTK.m.785/1, b “Emre yazılı değildir” kaydıyla veya buna benzer bir kayıtla belirli bir kimse lehine ödenmesi şart kılınarak nama yazılı hale getirilen bir çek, ancak alacağın temliki yoluyla devredilebilir. © myolcu

Nama Yazılı Çekin Devri II. Devri Genel Kural: Mülkiyet veya sınırlı bir ayni hak kurulması amacıyla kıymetli evrakın devri için her hâlde senet üzerindeki zilyetliğin devri şarttır (m. 647- (1) ). Nama yazılı senetlerde şekil Bundan başka emre yazılı senetlerde ciroya, nama yazılı senetlerde yazılı bir devir beyanına da gerek vardır. Bu beyan kıymetli evrakın veya ayrı bir kâğıdın üzerine yazılabilir (m.647/2). Devri için, yazılı temlik beyanı ile çekin teslimi gerekir. © myolcu

Hamiline Yazılı Çekin Devri I. Kavram TTK.m. 785/1 Çek; .... veya hamile, ödenmek üzere çekilebilir. (2) Belirli bir kişi lehine “veya hamiline” kelimelerinin veya buna benzer başka bir ibarenin eklenmesiyle düzenlenen çek, hamiline yazılı çek sayılır. (3) Kimin lehine düzenlendiği gösterilmemiş olan bir çek, hamiline yazılı çek hükmündedir. © myolcu

Hamiline Yazılı Çekin Devri II. Devri TTK.m.647  (1) Mülkiyet veya sınırlı bir ayni hak kurulması amacıyla kıymetli evrakın devri için her hâlde senet üzerindeki zilyetliğin devri şarttır. Hamiline yazılı çek senedin teslimi yoluyla devredilir. Devir için temlik beyanı ya da ciroya gerek yoktur. © myolcu

Hamiline Yazılı Çekin Devri III. Cironun sonucu Hamiline yazılı çekin devrinde sadece senedin teslimi yeterli olduğu halde, ayrıca bir de ciro edilmişse böyle bir ciro senedin niteliğine etki etmez; yani onu emre yazılı senet haline getirmez (TTK md. 791). Senet hamiline yazılı senet olarak kalmakta devam eder; dolayısıyla ciranta imzalarının incelenmesine de gerek yoktur. Öte yandan, TTK.md. 791’de, hamiline yazılı çek üzerine konulan ciro kaydının hakkın devri ve hak sahibinin teşhisi yönlerinden herhangi bir rolü olmamakla beraber, cironun altını imzalayanın sorumluluğuna sebebiyet vereceği belirtilmiştir (TTK md. 685, md. 791, md. 808). Bu halde böyle bir cironun temlik ve teşhis fonksiyonları mevcut değildir; yalnızca teminat (garanti) fonksiyonu vardır. © myolcu

Ciro TEŞEKKÜRLER © myolcu