Aile Hekimliği Uzmanlık Eğitiminde Alan Eğitiminin Yeri ve Önemi Dr. Okay BAŞAK

O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09 Sempozyumun amacı Neden Aile Hekimliği uzmanlık eğitimi? Neden birinci basamakta eğitim (alan eğitimi)? Nasıl öğreniyoruz, tanısal süreçte nasıl yetkinleşiyoruz? Neyi konuşacağız? O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09

O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09 Neden alan eğitimi? Kuramsal temel Problem çözmenin öğrenilmesi Tanısal akıl yürütme stratejileri O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09

Problem çözmenin öğrenilmesi Genel problem çözme becerisi yok! Problem çözme konuya bağımlı… Problemin oluştuğu ortamla ilişkili… Problem çözmenin öğrenilmesinde deneyimin rolü… Problem çözmenin farklı klinik ortamlarda öğrenilmesi zorunluluğu… O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09

O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09 Kıssadan hisse… Problem çözmenin farklı klinik ortamlarda öğrenilmesi zorunluluğu… Transmural eğitim! Topluma dayalı tıp eğitimi! O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09

O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09 Nasıl tanı koyuyoruz? O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09

Doğru tanıyı belirleyen değişkenler Tanısal akıl yürütme stratejileri Klinisyenin uzmanlık düzeyi Sunulan klinik problemin niteliği O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09

Tanısal akıl yürütme stratejileri Problemin içeriğinden bağımsız değil! Bilginin nasıl yapılandırıldığı önemli! Hipotez oluşturma ve daraltma yoluyla akıl yürütme (Elstein) Patern tanıma (Schmidt) Bütünleyici akıl yürütme – şemalar, organize bilgi yapıları (Mandin) O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09

Hipotez daraltma stratejisi İpuçları Hipotez kurma Sınama ve hipotez eleme Doğru hipoteze/geçerli tanıya ulaşma İlk oluşturulan hipotezlerin niteliği önemli! Az ve dağınık bilgi için uygun O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09

O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09 Patern tanıma Aşama kuramı – gelişimsel model Birbiriyle nedensel olarak bağlı ağlar oluşturma Bilginin çoğalması Rahatsızlık/hastalık bilgileri Örnek olgular İyi bilinen problemlerin çözümünde… O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09

Bütünleyici akıl yürütme Çok sayıda klinik problemin varlığında Patern tanıma yetersiz kaldığında Bir araya getirilerek işlenmiş bilgi gerektirir… Bilginin depolanması ve yeniden ulaşılması için tümevarım ağaçları/yol haritaları oluşturulur… O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09

O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09 Sonuç… Ortamın önemi Deneyimin önemi Nasıl öğrendiğimizi ve nasıl tanı koyduğumuzu bilmek önemli mi? İyi bir klinisyen olma – doğuştan bir yetenek mi, öğrenilebilir mi? O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09

AH uygulamasının özellikleri İlk temas hekimliği, sürekli bakım, birey ve aileye sürekli giriş olanağı – “sistemler kuramı” Zamanın sınırlılığı, hasta sayısının çokluğu ve çeşitliliği – Aile Hekiminin farklı bir düşünce yapısına sahip olması.. Pragmatik ve problem yönelimli yaklaşım (hem hekim hem hasta için) Bu ise birey ve aile sistemlerine çok sayıda sürekli giriş sağlar. Hasta seyrek olarak uzun süreli sağaltım ister, pragmatik ve problem yönelimli bir yaklaşım benimser (aile hekimi gibi) Hastalar aile hekimlerine esas olarak problem sunarlar; oturmuş hastalık tablolarıyla gelen hasta sayısı azdır. Aynı zamanda sorunlarının hızlı bir şekilde çözülmesini beklerler. AH uygulaması (sorunlara) odaklanmış, sınırlı zamanda uygulanabilen, pragmatik (yararcı) ve etkili yaklaşımlar gerektirir. O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09

O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09 Ayrışmamış ve organize olmamış rahatsızlıklar – rahatsızlıkların erken dönem özellikleri - kısa süreli, kendi kendini sınırlayan, kendiliğinden düzelebilen (tanı konamadan), - erken sağaltım ile tablo oturmadan iyileşebilen, - sınırda, - kişinin yaşamı ile iç içe geçen durumlar… O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09

O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09 Emosyonel bozuklukların prevalansının yüksekliği Emosyonel sorunların açık sunulmayışı Ciddi rahatsızlık / hastalıkların prevalansının düşüklüğü – düşük prevalans hekimliği O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09

Aile Hekimliği uygulaması Düşük prevalans hekimliği Üçüncü basamakta kullanılan tanı yöntemleri birinci basamakta değerli olmayabilir Tanısal testlerin prediktif değeri prevalansa göre değişir – düşük prevalansta yalancı pozitifler çoğalır Bir semptomun Prediktif değeri hastalığın prevalansına göre değişir. Örneğin birinci basamakta halsizlik, bitkinlik ile ile gelen hastada ilk akla gelen depresyondur ancak bu kişi bir hematoloğa giderse ilk akla gelen kansızlık olacaktır. AH/GP’e ses kısıklığı ile gelen hastaların pek azı kanser olup KBB uzmanına başvuranların pek çoğu kanserdir. Bu sıralama neden önemlidir? Çünkü tarama stratejimizi belirler.Bir sx. Hangi hastalığı ağırlıklı düşündürüyorsa taramaya oradan başlarız. Böylece yanlış hipotez bize zaman, para, sağlık kaybettirir. Bu durumda AH/GP ler toplumda sık görülen değil ender görülen hastalıkları da tanıyabilmelidirler. O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09

O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09 AH uygulaması Aile Hekimliği klinik yöntemi Birey / hasta merkezli yaklaşım İlişkiler disiplini Ortama vurgu O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09

O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09 Aile hekimleri klinik tıp uygulamasının en etkili görüşmecileri olmak zorundadırlar! O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09

aile hekimliği uygulaması niçin farklı? KLİNİKİŞLEM BİRİNCİ BASAMAK İKİNCİ BASAMAK TEKNİK İŞLEM ÜÇÜNCÜ BASAMAK O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09

O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09 AH eğitimi Hastane rotasyonları Aile hekimliği uygulama eğitimi Bölüm eğitim etkinlikleri O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09

O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09 Alan eğitimi Derslikler dışında Uygulama sürecinde – “iş üstünde” Yeterliğe dayalı – bilgi, beceri ve tutum temelinde performans geliştirme Etkin iletişim ve geribildirim Klinik eğitim O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09

O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09 Tartışma konuları Adlandırma – alan? saha? birinci basamak? AH uygulama eğitimi? Tanımlama – nedir? Nerede – eğitim merkezleri? Kim – alan eğiticileri? Nasıl – eğitim yöntemleri? Değerlendirme? Örgütlenmesi, finansmanı ve belgelendirme? O. Başak-Alan egitimi sempozyumu.26.03.09