Kondisyon sporcunun performans durumunun göstergelerinden birisidir. Diğer bir deyişle; organizmanın ve kasların enerji oluşum sürecinin etkileşimi altında kuvvet, dayanıklılık, sürat, hareketlilik ve koordinasyon özelliklerinin gerekli psikolojik özelliklerle bütünleşmesi ve işbirliğidir.
(Yaşar Sevim). Bedensel ve Psikolojik gücün, teknik ve taktik becerilerin, fizyolojik ve psikolojik yüklenmelerle düzeltilmesi ve en üst düzeye getirilmesi amaçlarına yönelik uzun süreli bir eğitim sürecidir (Yaşar Sevim).
Kuvvet; Spor biliminde kuvvet, bir dirençle karşı karşıya kalan kasların kasılabilme ya da bu direnç karşısında belirli bir ölçüte dayanabilme yeteneğidir.
Dayanıklılık; Dayanıklılık; Tüm organizmanın uzun süre devam eden sportif alıştırmalarda, yorgunluğa karşı koyabilme ve oldukça yüksek yoğunluktaki yüklenmeleri uzun zaman devam ettirebilme yeteneğidir.
Hareketlilik; Sporcunun hareketlerine eklemlerin müsaade ettiği oranda, geniş bir açıda ve değişik yönlere uygulayabilme yeteneğidir.
Koordinasyon; Koordinasyon; İstemli ve istemsiz hareketlerin düzenli, uyumlu, amaca yönelik bir hareket dizisi içersinde uygulanmasıdır.
Sporcunun kendisini en yüksek hızda bir yerden bir yere hareket ettirebilme ya da hareketlerini mümkün olduğu kadar yüksek bir hızda uygulayabilmesidir.
Algılama Sürati Hareketlerin Daha Hızlı Yerine Getirilmesini Sağlar. Reaksiyon Sürati Süratli Şekilde Tepki Gösterme Yeteneği Hareket Sürati İlk Hareket İle Bitiriş Arasında ki Geçen Süre
1.Sınıflandırma Reaksiyon Sürati Bireysel Hareketin Hızı Hareketin Frekansı Hareketi Devam Ettirebilme Yeteneği 3.Sınıflandırma(Sportif Oyunlara )Göre Sınıflandırma Reaksiyon Sürati Sprint Sürati Teknik Bir Hareketin Uygulanmasındaki Sürat Süratte Devamlılık 2.Sınıflandırma Reaksiyon Sürati Sprint Sürati Aksiyon Sürati Süratte Devamlılık
REAKSİYON: REAKSİYON: Kasa gelen bir uyaranın sinirler yoluyla merkezi sinir sistemine ulaştırılması ve burada karar oluşturarak (emir olarak) tekrar sinirler yoluyla kaslara iletilmesi ve kasların ilgili emir doğrultusunda harekete geçmesidir. Uyaran, görme,dokunma ve işitme ile ilgili olabilir. Reaksiyon, bilinçli olarak gösterilen (ortaya çıkan) bir tepkidir.
Dıştan gelen bir uyarı sonucu doğan irade dışı sinir etkinliğidir. Merkezi sinir sistemi işe karışmaz. Bu eylemde emir, duyu sinirlerinden direkt olarak hareket sinirlerine geçer ve kaslar yoluyla hareket uygulanır. Reaksiyona nazaran daha kısa zamanda oluşur.
1 1 Reaksiyon – refleks farkı uyaran merkezi sinir sistemine gelir, değerlenir kas’a emir verilir, sonunda reaksiyon gösterilir. 2 2 Refleks reaksiyondan 20 defa hızlıdır. 3 3 Uyaran ile uyarana ilk cevap arasındaki zaman reaksiyon zamanıdır. 4 4 Reaksiyon zamanı ısınma, streching ile düzeltilebilir.
Basit Reaksiyon Merkezi sinir sisteminin değerlendirmesi daha hızlıdır. Ör: 100m.Çıkış Kombine Reaksiyon Merkezi sinir sisteminin cevap süresi Uzundur. Ör: Basketbolda Savunma Kombine reaksiyon iyi antrenmanla %30-40 oranında düzeltilebilir. Ancak basit reaksiyon süresini geliştirmek zordur.
İvmeleme Hızı : İvmeleme Hızı : Süratte Meydana Gelen Değişimdir İlk Hız İle Son Hız Farkının Zamana Bölümüdür Ortalama Hız : Ortalama Hız : Hareket Süratinin Koşulan Metreye Bölünmesi İle Elde Edilir Maksimum Hız : Maksimum Hız : İvmelenme Sürati İle Elde Edilen En Büyük Hızdır Sporcunun Sürati,Reaksiyona, İvmeleme Ortalama ve Maksimum Hıza Bağlıdır
SÜRAT : SÜRAT : Sporcunun kendisini en yüksek hızda bir yerden bir yere hareket ettirebilme ya da hareketlerini mümkün olduğu kadar yüksek bir hızda uygulayabilmesidir. ( Y. SEVİM ) ÇABUKLUK : ÇABUKLUK : Kasların mümkün olan en kısa zamanda dış dirençlere karşı vücut yada vücudun bir kısmının direncine rağmen eklemleri harekete geçirebilme özelliğidir. ÇABUKLUK VE SÜRAT ARASINDAKİ TEMEL FARKLILIK HAREKET FREKANSINA BAĞLIDIR 100 METRE DERECELERİ AYNI OLAN İKİ SPORCUDAN DAHA ÇOK ADIM ATAN KISACA ADIM FREKANSI YÜKSEK OLAN SPORCU DAHA ÇABUKTUR
Açık(beyaz) kas lifleri: Açık(beyaz) kas lifleri: Beyaz kas lifleri, çabuk tepki gösterirler. Uyarılma dereceleri ve kasılma hızları yüksektir. Anaerobik kapasiteleri yüksek olmakla beraber çabuk yorulurlar.. 1.Kasılma Sürati Kas Liflerinin Tipine Bağlıdır
Koyu(kırmızı) kas lifleri: Koyu(kırmızı) kas lifleri: Kırmızı kas lifleri, yavaş ve düşük bir kuvvetle kasılırlar, ancak daha geç yorulurlar. Beyaz kas liflerine oranla bu lifler beş kat daha fazla miyoglobin içerirler. Aerobik enerji mekanizmasına sahiptir.
Karışık(intermediar) kas lifleri: Karışık(intermediar) kas lifleri: Karışık türde ise kimyasal bileşimine göre beyaz ya da kırmızı kas liflerinin özellikleri ağırlık kazanır.
1 1 Maksimal kuvvet, sürat üzerine olumlu etki yaratır. 2 2 Maksimal kuvvete sahip olanların ATP – CP rezervi fazladır.
4 4 İntermüsküler (kaslararası) koordinasyon yeteneği sürati arttırır. 3 3 Olumlu sinir kas işbirliği(koordinasyon hareketi) ve düzeltilmesi sürati arttırır. 5 5 Hareketlilik kaslara geniş hareket açısı sağlar ve sürati olumlu yönde etkiler.
7 7 İyi yapılmış 3-4 sürat antrenmanı ile ATP’de yaklaşık %30 oranında artış olabilir. 6 6 Maksimal mücadele gücü isteği sürati olumlu yönde etkiler.
8 8 Sürat çalışmaları % 100 güçle yapılan çalışmalardır.Bir insan kapasitesinin yaklaşık % 20 oranıyla günlük yaşamını sağlar % oranıyla aktif hale getirir % oranıyla sporcu gücünü kullanır. motivasyonla bu güç artırılabilir. 9 9 Aşırı yorgunlukta maksimal sürate erişilemez. bunun da anlamı, yorgun kaslarda sürat çalışması yapılmaz.
10 10 Sürat çalışmalarında tam dinlenme ilkesi kullanılır ve genellikle sürat çalışmaları antrenmanın ilk bölümünde uygulanır.
1 1 Oksijen Kapasiteleri 2 2 Nabız ve Dolaşım Sistemi 3 3 Nöro-muskular Fonksiyonlar 4 4 Koordinasyon 5 5 Kas Gücü 6 6 Kasların Esnekliği 7 7 Kas Tipleri 8 8 Kasların Uzunluk ve Çapları 9 9 Laktik asit Düzeyi Enerji Sistemleri % Yağ Oranı
1 1 Yaş 2 2 Boy-Kilo 3 3 Cinsiyet 4 4 Anatomik Özellikler 5 5 Vücut Kompozisyonu
1. Kas Kuvveti 2.Dayanıklılık 4.Hareketlilik 3.Beceri (Koordinasyon) 5.Kuvvet - Koordinasyon Düzeyi ve İlişkisi
1 1 Motivasyon 2 2 Ruhsal özellikler 3 3 Uyarıların yoğunluğu 4 4 Sinir Sistemi 5 5 Her bir sinir için kas lifi sayısı 6 6 Reaksiyon zamanı 7 7 Refleks 8 8 Motor üniteler
1 1 Giysi, ayakkabı vb. 2 2 Dizlik gibi sürati engelleyen araçların kullanılması 3 3 Saha şartları
1 1 Isınma 2 2 Streching (Germe Cimnastiği) 3 3 Yüklenme İlkeleri (yüklenmenin Yoğunluğu, Kapsamı, Süresi ve Sıklığı ) 4 4 Antrenman Teknik ve Taktikleri 5 5 Adım Sıklığı ve Uzunluğu 6 6 Sprint ve Sürat Çalışmaları 7 7 Start Çalışmaları
1 Sürat Çalışmaları Reaksiyon Sürati Çalışmaları (Genel ve branşa özgü) Sprint Sürati Çalışmaları (Genel ve branşa özgü) Süratte Devamlılık Çalışmaları (Genel ve branşa özgü) Hareket süratini geliştiren teknikle bağlantılı ve branşa özgü çalışmalar şeklinde yapılır.
2 Koşulan mesafenin uzunluğu sporcunun maksimal sürate erişebilmek için kullandığı mesafeye bağlıdır. 3 Koşulan mesafe az ise ivmelenebilme özelliği geliştirilirken, maksimal sürati geliştirilemez.
4 4 Maksimal mesafenin saptanması zordur. Süratin maksimale eriştiği noktadan itibaren 1-2 saniye sürat zorlanması önerilir ancak süre uzarsa süratte devamlılık özelliği geliştirilmiş olur 5 5 Maksimal süratin ne kadar olabileceği her sporcunun kendi optimal mesafesini belirlemekle mümkün olabilir. 6 Maksimal sürate 4-5 saniyede erişilebilir
7 7 Erkekler kendi maksimum süratlerine 12, kızlar ise 14 yaşında ulaşabilirler. Çocukların antrenmanlarında bu dikkate alınmalıdır. 8 8 Öncelikle sporcularda temel sürat geliştirilmeli ve bunun üzerine daha sonra teknikle bağlantılı sürat ölçülmelidir. 9 9 Sürat çalışmaları basit yada kombine biçimde her antrenman içeriğinde yer almalıdır.
10 10 Sürat çalışmaları sıçrama çalışmaları ile bütünleştirildiğinde daha etkin olabilir Bilindiği gibi sürat kalıtımsal bir özelliktir. Bu nedenle sınıflandırılmış olan merkezi sinir sistemi tam gelişmeden genişletilebilir.
Amaç : Genel Sürat Çalışması Yüklenme: % Dinlenme : Tam Dinlenme İlkesi dk.ısınma 2 2 4x20 m.koşu 3 3 Dinlenme (1-2 dk.) 4 4 4x30m.koşu 5 5 Dinlenme (1-2dk.) 6 6 4x40 m koşu 7 7 Dinlenme(1-2 dk.) 8 8 4x50m. koşu dk.aktif dinlenme x10 m koşu Dinlenme (1-2 dk.) x20 m.koşu Dinlenme (1-2 dk.) x30 m koşu Dinlenme(1-2 dk.) dakika dinlendirici soğuma koşusu
Amaç : Reaksiyon ve Sürat Çalışmaları Yüklenme: % Seri : 1-3 Dinlenme : Tam Dinlenme İlkesi 1 1 Isınma(Koşu Alıştırmaları) 2 2 Değişik Çıkışlar Yüzüstü Sırtüstü Çömelik Uzun Oturuş Bank Vaziyeti 3 3 Sıçramalar 5 X 10 kez sağ ayak sıçrama 5 X 10 kez sol ayak sıçrama Engel Sıçramaları 4 4 5x 20 m. Koşu 5 5 5x 30 m. Koşu 6 6 Soğuma, dinlendirici alıştırmalar ve bitiriş
AMAÇ : Basketbola Özgü Sürat Çalışması METOD : Piramidal Metoda göre Sürat Antrenmanı YÜKLENME : Çok Yüksek (%100 güçle) DİNLENME : Tam Dinlenme ilkesi ve patlayıcı SERİ : Antrenmanın amacının açıklanması (motivasyon) dakika toplu ya da topsuz ısınma 3 3 Özelliklere bacaklara yönelik streching 4 4 5x20 metre sprint 5 5 Dinlenme 6 6 5x30 metre sprint 7 7 Dinlenme 8 8 5x40 metre sprint
AMAÇ : Basketbola Özgü Sürat Çalışması METOD : Piramidal Metoda göre Sürat Antrenmanı YÜKLENME : Çok Yüksek (%100 güçle) DİNLENME : Tam Dinlenme ilkesi ve patlayıcı SERİ : Yaklaşık 10 dakika cimnastik ve dinlenme x40 metre sprint Dinlenme x30 metre sprint Dinlenme x20 metre sprint Dinlenme Cimnastik ve bitiriş