AÇIK ERİŞİM ARAŞTIRMA İÇİN KATMA DEĞER YARATMAK Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA İlkay HOLT Özyeğin Üniversitesi Kütüphane Direktörü

2 Açık Erişim Nedir? Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA “Bilimsel literatürün İnternet aracıyla finansal, yasal ve teknik bariyerler olmaksızın, erişilebilir, okunabilir, kaydedilebilir, kopyalanabilir, yazdırılabilir, taranabilir, dizinlenebilir, tam metne bağlantı verilebilir, yazılıma veri olarak aktarılabilir ve her türlü yasal amaç için kullanılabilir biçimde kamuya ücretsiz açık olmasıdır” Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim

Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim Araştırmacılar makalelerini yayıncıya ücretsiz veriyor Araştırmacılar telif haklarını yayıncıya ücretsiz veriyor Diğer araştırmacılar ücretsiz hakemlik yapıyorlar Üniversiteler bu makalelere erişim için yüksek ücretler ödüyorlar Yayıncılar makaleleri telif hakları ve emek ücreti vermeden yazardan alıp, erişim için yüksek ücretler talep ediyorlar Kaynak: ”Do You Know Your Rights About What You Write?” Neden ortaya çıktı?

4 Ödeme duvarı (paywall) haritası ( Erişim engeli inovasyonu yavaşlatıyor, merakı köreltiyor, sağlık riski yaratıyor Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim

5 Bilimsel iletişim döngüsünün değişimi Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim Kaynak: ” Rethinking Scholarly Communication”

6 Yayın potansiyeli Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim Yayınlanan aktif bilimsel dergi sayısı Yıllık yayınlanan makale sayısı1.9M+ Yıllık yayınlanan makalelerin açık erişim oranı%20 Kişisel arşivlemeye yeşil ışık yakan yayıncı oranı%72

7 Sayılarla devam Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim DOAJ’a kayıtlı açık erişim dergi sayısı9.744 OpenDOAR’a kayıtlı arşivlerde toplam kayıt sayısı57M+ MIT Dspace arşivinde doküman sayısı MIT Dspace arşivinde aylık dw sayısı1M Açık erişimin yayın etki değerini artırma oranı %50-300

8 Neden açık erişim? Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Entelektüel çıktının görünürlüğünü sağlar Araştırma etkisini artırır İnovasyonu sağlar Araştırmanın tekrarını ve intihali önler Bilimsel rekabet ortamında avantaj oluşturur İşbirliği fırsatları yaratır Disiplinlerarası araştırmaları güçlendirir Öğretim materyallerinin geliştirilmesini ve paylaşımını kolaylaştırır Araştırma faaliyetlerinin yönetimini kolaylaştırır Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim

9 Açık erişimi gerçekleyen dinamikler Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Farkındalık Yasa, politika ve stratejiler Altyapı gereksinimleri ve standartlar Kurumsal arşivler Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim

10 Avrupa Birliği projeleri ve açık erişim Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim

11 Uluslararası projeler Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim OpenAIRE OpenAIREplus: altyapı PASTEUR4OA PASTEUR4OA: politika

12 Dünyada yeşil yol Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim Konusal açık arşivler (ArXiv.org) Kurumsal arşivler (RepositoriUM) Harmanlayıcı portallar (DARTEurope) Ulusal açık arşiv portalları (RCAAP)

13 YÖK Ulusal Akademik Arşiv Projesi Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA YÖK Kurumsal Arşivler Çalışma Grubu Ocak –Ekim 2014 Kurumsal politika oluşturma Kurumsal arşivlerin oluşturulması YÖK validasyon & harmanlama Tezlerin UAAP sistemine entegrasyonu Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim

14 Altın yol ve açık erişim yayıncılık Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Açık erişim yayıncılık Hybrid dergiler AE yayıncılar SCOAP3 TR’de DOAJ’a kayıtlı dergi sayısı DergiPark Projesi Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim

15 Üniversiteler, kütüphaneleri ve açık erişim Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Kurumsal açık erişim politikası oluşturulmalı Gerekli altyapı sağlanmalı ve süreçler geliştirilmeli Açık erişim yayın için fon (APC) sağlanmalı Kütüphane ve araştırma destek birimleri işbirliği yapmalı Kurumsal açık arşivler oluşturulmalı Akademik değerlendirmede AE yayın ve arşivleme teşvik edilmeli Üniversite dergi yayıncılığı açık dergi sistemleri (OJS) ile yapılmalı Açık erişim ve açık veri araştırma sürecine entegre edilmeli Üniversite içi ilgili sistemlerin entegrasyonu sağlanmalı ( akademik değerlendirme sistemi, kurumsal arşiv, web yazar profilleri, üniversite web sayfaları vb.) Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim

TEŞEKKÜR EDERİZ… Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim