Diş Hekimliği Fakültesi ANATOMİYE GİRİŞ Diş Hekimliği Fakültesi Levent SARIKCIOĞLU 14 Şubat 2013

Anatomi nedir?

ANATOME Anatomi, Grekçe Anatemnin mastarından gelir Anatomi insan vücudunun normal şekil ve yapısını ve vücudu oluşturan çeşitli organlar ve aralarındaki normal ilişkileri inceleyen bir bilimdir. Kesmek Çıkarmak

Latince : DISSECTION dis : parçalamak section : bölüm

Anatomi doğa bilimlerine dahildir. Canlı (biyolojik) grup Doğa bilimleri Cansız (abiyolojik) grup Anatomi biyolojik gruba dahildir.

Biyoloji Canlı varlıkların (bitki ve hayvan) nasıl meydana geldiklerini, Doğup büyümelerini, Yaşayış ve üremelerini, Strüktür (yapı) ve form (şekil) gibi özelliklerini bilimsel metotlarla inceleyip, bunlar arasında mevcut bilimsel değer ve ilişkileri tespit ve açıklamaya çalışan geniş bir disiplindir. Morfoloji Biyoloji Fizyoloji

Biyoloji Biyolojinin konusunu oluşturan bir canlının mekanla ilgili organlarının şeklini (form) ve yapısını (structura) açıklayan biyoloji dalı morfoloji; gAynı organların zaman kavramı ile görevlerini (function) anlatan kola da fizyoloji denir.

Anatomi morfolojinin bir koludur. Phytotomia Zootomia Anatomi Anthropotomia Zootomia Anatomia comparativa

Doğa Bilimleri Canlı (biyolojik) Cansız (abiyolojik) Morfoloji Fizyoloji Phytotomia Zootomia Anthropotomia Anatomia comparativa

Anatomi bilgisinden yoksun doktorlar köstebeğe benzerler Anatomi bilgisinden yoksun doktorlar köstebeğe benzerler. Belirsizlik içinde, karanlıkta çalışan elleri ile birçok mezarlar yaratırlar. Prof. Dr. Tiedemann

Prof. Dr. Jürgen Koebke

Situs: Organ ve oluşumların normal şekil ve pozisyonda bulunmasına denir.

İnsan Tipleri

Variabilite, her ferdin gövde ve organlarının yapı ve şekil bakımından ayrımlı olmasına denir. En önemli ayırımlar: A) Cins ayrımları B) Yaş ayrımları: 0 – 1 yaş süt çocuğu 1 – 7 yaş oyun çağı 7 - 13,15 yaş okul çağı ve puberte 20 – 22 yaş kadınlarda olgunlaşma 25 – 28 yaş erkeklerde olgunlaşma 35 – 40 yaş kadınlarda olgunluk çağ 50 yaş erkeklerde olgunluk çağı C) Irk ayrımları

Aynı cins, aynı yaş ve ırka mensup insanlar arasında dahi tiplere ayırmak zordur. En çok kullanılan insan tipleri sınıflaması Kretschmer’e göre yapılmıştır.

Asthenic/leptosomic (thin, small, weak) Aynı cins, aynı yaş ve ırka mensup insanlar arasında dahi tiplere ayırmak zordur. En çok kullanılan insan tipleri sınıflaması Kretschmer’e göre yapılmıştır. 3 insan tipi: Asthenic/leptosomic (thin, small, weak) Athletic (muscular, large–boned) Pyknic (stocky, fat) Ernst Kretschmer

Leptosome tip Uzun başlı, uzun yüzlü Burun sivri, göğüs dar Boyları uzun, vücutları dardır. Yağ dokusu az Ekstremiteler uzun

Asthenic tip Leptosome tipten daha zayıf Uzun başlı, uzun yüzlü Çok dar göğüslü, çok ince ve uzun boylu Şizofreniye yatkın insan tipi

Atletik tip (Athletic type) Orta ve uzuna yakın boylu Kemik ve kaslar gelişmiş Omuzlar geniş, kalça dar Bilekler kalın, eller büyük Deri kalın, elastik ve gergin

Piknik Tip (Pyknic type) Kısa boylu, geniş ve yuvarlak başlı Kısa ve kalın boyunlu Geniş vücutlu Yuvarlak, kısa ve geniş göğüslü Karın yağlı ve geniş Gövde fıçı görünümünde Ekstremiteler kısa Eller geniş, parmaklar kısa ve kalın

Anatominin alt kolları

Makroskopik Anatomi: Vücut yapılarını çıplak gözle görüldüğü gibi inceleyen anatomi. Mikroskopik Anatomi : Mikroskop, elektron mikroskopi v.b. İle dokuların daha inceliklerine inen anatomi.( Dokuları inceleyen : Histoloji, Dokuları oluşturan temel element ve hücrelerle ilgilenen : Sitoloji )

Topografik veya regional Anatomi : İnsan vücudunu bölgelere ayırarak inceleyen anatomi. Sistematik Anatomi : İnsan vücudunu sistemlere ayırarak inceleyen anatomi. Fonksiyonel Anatomi : Organların yapıları yanında fonksiyonel ilişkileri ile de ilgilenen anatomi.

Komparatif Anatomi: İnsandaki yapı değişikliklerini diğer hayvan gruplarıyla karşılaştırarak inceleyen anatomi.

Yaşayan bir vücut Ana rahminden ölünceye kadar devamlı değişime uğrar. 1-Doğum öncesi ( Prenatal ) gelişme, inceleyen bilim dalı : Embriyoloji. 2- Doğum sonrası ( Postnatal ) değişme.

Anatomi öğretim yolları Sistematik anatomi Cerrahi Anatomi Komparatif Anatomi Yüzeyel Anatomi Mikroskopik Anatomi Gelişim Anatomisi Topografik Anatomi Patolojik Anatomi Fonksiyonel Anatomi Klinik Anatomi Artistik Anatomi

Anatomi terimlerinin tarihsel gelişimi MÖ Hipokrat Aristotales MS Celsus Rufus Galenos İbn-i Sina (Avicenna)

Andreas Vesalius

De humani corporis fabrica libri septem. (1555) (ilk anatomi kitabı)

LeonarLeonardo da Vinci (1452-1519)

Sonraki yıllarda teknolojik gelişime paralel olarak yeni yöntemlerde insan anatomisinin anlaşılmasına yardımcı olmuştur US (Ultrasound) CT (computerized tomography) PET (Pozitron emission tomograpy) MRI (Magnetic rezonans imaging) Endoskopi ………. …… …….

DÜZLEMLER-EKSENLER

Anatomide organ ve oluşumların durum, yön ve birbirleri ile olan komşuluklarını anlatabilmek için düzlem ve eksenler tarif edilmiştir.

DÜZLEMLER

Planum medianum İnsan vücudunun ortasından geçerek vücudu sağ ve sol eşit iki parçaya ayıran düzlemdir

Planum horizontale (transversale) Yere paralel geçen ve vücudu üst ve alt olmak üzere eşit olmayan iki parçaya ayıran düzlemdir Yere paralel, sagittal ve frontal düzlemlere diktir.

Planum sagittale İnsan vücudunun ortasından geçerek vücudu sağ ve sol eşit olmayan iki parçaya ayıran düzlemdir Planum medianum’a paraleldir

Planum frontale (coronale) Yüze paralel geçen ve vücudu ön ve arka olmak üzere eşit olmayan iki parçaya ayıran düzlemdir

EKSENLER

Eksen: Hareket sırasında hareket etmeyen noktalardan geçen tasarılı çizgidir.

Axis verticalis: Yere diktir Axis verticalis: Yere diktir. Bu eksen etrafında rotasyon hareketi yapılır Axis transversalis (horizontalis): Yere paralel olarak sağdan sola veya soldan sağa geçirilen eksendir. Bu eksen etrafında fleksiyon-ekstensiyon hareketi yapılır Axis sagittalis: Yere paralel olarak önden arkaya veya arkadan öne geçirilen eksendir. Bu eksen etrafında abduksiyon-adduksiyon hareketi yapılır

Anatomik duruş

Anatomik duruş Anatomide organlar ve oluşumlar ifade edilirken tüm tanımlamalar anatomik duruşa göre yapılır. Ayakta dik duran, yüzü öne dönük, gözleri karşıya bakan, kolları yana sarkık, avuç içleri öne bakan, ayakları bitişik bir şekilde duran kişinin duruşuna Anatomik duruş denir.

Anatomide kullanılan genel kavramlar

Superior : Daha üst, daha üstte olan inferior : Daha alt, daha alta olan Cranialis : kafa ile ilgili Caudalis : kuyrukla ilgili Anterior : Daha ön, daha önde olan Posterior: Daha arka, daha arkada olan Proximalis : Merkeze yakın, başlangıca yakın. Distalis : Merkezden uzak, başlangıctan uzak. Lateralis : Dış yan , dış yandaki Dexter : Sağ Sinister : Sol Dorsalis : Sırtla ilgili Ventralis : Karınla ilgili

Vücudun bölümleri

İnsan vücudunun bölümleri Caput (Baş) Collum, cervix (Boyun) Truncus (Gövde) Thorax Abdomen Dorsum Membrum superius Brachium Antebrachium Manus Membrum inferius Femur Crus Pes (Pedis)

İnsan vücudundaki boşluklar Göğüs boşluğu (Cavitas thoracis ) diaphragma karın boşluğu ( cavitas abdominalis ) Pelvis boşluğu (cavitas pelvis ) Spinal boşluk Cranial boşluk Perikardial boşluk

Cavitas thoracis Cavitas abdominis Cavitas pelvicis Cavitas spinalis Cavitas cranialis

Cavitas abdominis Cavitas pelvicis Cavitas cranialis Cavitas thoracis Cavitas spinalis

Sistemler Systema integumentum (Deri ve ekleri) Systema locomotoria Systema cardiovasculare Systema digestorium Systema respiratoria Systema nervosum Systema urogenitale Systema endocrinologia Systema organa sensuum (Organa sensoria)

Systema integumentum (Deri ve ekleri)

Systema locomotoria

Systema cardiovasculare

Systema endocrinologia

Systema genitale

Systema digestorium

Systema nervosum

Systema urinaria