T.C. KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ EĞİTİM BİLİMLERİ ANABİLİM DALI EYTPE YÜKSEK LİSANS ÖRGÜT VE ÇEVRE İLİŞKİLERİ EĞİTİM YÖNETİMİNDE ÖRNEK OLAY İNCELEME EBRU YILMAZ DANIŞMAN: Yrd. Doç. Dr. Asiye TOKER GÖKÇE KOCAELİ-2010

ÖRGÜT VE ÇEVRE İLİŞKİLERİ

Çevre, insanın anne karnından başlayıp hayatı boyunca yaşamını etkileyen, maddi manevi etkenlerin tamamı şeklinde tanımlanabilir. Örgüt çevresi ise örgütün girdisini sağlayan, çıktısını alan tüm iş ve işlemlerini direk ya da dolaylı olarak etkileyen maddi manevi etkenlerin tamamıdır, denilebilir. Çevre, insanın anne karnından başlayıp hayatı boyunca yaşamını etkileyen, maddi manevi etkenlerin tamamı şeklinde tanımlanabilir. Örgüt çevresi ise örgütün girdisini sağlayan, çıktısını alan tüm iş ve işlemlerini direk ya da dolaylı olarak etkileyen maddi manevi etkenlerin tamamıdır, denilebilir.

Eğitim kurumlarının çevresi olarak ise eğitimi direk ya da dolaylı olarak etkileyen evrensel eğitim ve bu alandaki gelişmeler, Devlet politikası, Hükümet, Bakanlık, Valilik/Kaymakamlık, İl/İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü, Vakıflar, Dernekler, Medya, Belediye, Siyasi partiler, yönetici, öğretmen, personel, öğrenci, veli, toplumsal çevre, okul çevresinin yaşam koşulları, çevre olanakları, sivil toplum kuruluşları, baskı grupları vb. etkenler sayılabilir

Çevredeki eğitim anlayışı, kültürel seviye ve okula olan yaklaşımlar okulu, öğretmenleri ve eğitimi güçlü bir şekilde etkilemektedir. Okulun ayakta kalması, varlığını sürdürebilmesi, gelişmelere uyum sağlayabilmesi, çevrenin ihtiyaçlarına cevap verebilmesine bağlıdır. Bu yönüyle okul-çevre ilişkileri eğitimde çok önemlidir

Okul ile çevresi arasında bu sürekli etkileşim ve sağlıklı diyalog ne örgütsel ne de yönetimsel bir tercihtir. Örgütün amacını gerçekleştirmesi için bir zorunluluktur. Okul-çevre ilişkisinin iki temel işlevi üzerinde durulması gerekmektedir.

Bunlar, okulun Bunlar, okulun hizmet sunduğu çevreyi temel özellikleriyle tanıma ve kendisini çevresine tanıtmadır. Çevre ona uymak için değil, dikkate almak için tanınmalıdır.

Çevre tanındığı ölçüde, okuldaki uygulamanın önündeki potansiyel engeller görülür ve gereken önlem alınır. Yine çevre tanındığı ölçüde, çevresel olanaklar ve kaynaklar bilinir ve bu olanaklar ve kaynakların okulun amaçları doğrultusunda harekete geçirilmesi için gereken girişimler başlatılır.

. Okulun islevi, sadece çevreyi tanımakla sınırlı değildir, kendisini çevresine tanıtmakla da yükümlüdür. Amaçlarını ve bu amaçları kendisini çevresine tanıtmakla da yükümlüdür. Amaçlarını ve bu amaçları gerçekleştirmek için uygulanan öğretim programını ve yürütülen etkinlikleri tanıtmakla görevlidir. Okulun bu misyonunu okulun yöneticisi gerçekleştirir. Okul yöneticisi, çevreyi okul hakkında aydınlatarak, çevresel beklentileri önemli ölçüde kontrol altına alır. Yönetici, okuldan neler beklenmesi gerektiği konusunda çevresel güç odaklarını bilgilendirme yolu ile yönlendirir.

Genel olarak bakıldığında okulun çevreyle olan ilişkisi üç temel boyutta düşünülebilir. Bunlar; a)Çevre kalkınmasına okulun katkıda bulunması a)Çevre kalkınmasına okulun katkıda bulunması b)Okul aile birliği ve ailenin okula katılımının sağlanması b)Okul aile birliği ve ailenin okula katılımının sağlanması c)Çevrenin eğitime desteğinin sağlanması, baskı grupları ve gönüllü kuruluşlarla ilişkiler kurulmasıdır c)Çevrenin eğitime desteğinin sağlanması, baskı grupları ve gönüllü kuruluşlarla ilişkiler kurulmasıdır.

a)Çevre Kalkınmasına Okulun Katkıda Bulunması Okul çevrenin eğitim ve sosyal gereksinimlerine duyarlı olmalı, toplumun kendi kendisini yönetme gücüne güvenmeli, öğretmenlerin görevlerini daha kapsamlı ve esnek bir yapıda gerçeklestirmelerini sağlamalı. Bunun dısında çevreden gelen ve dikkate alınması gereken eğitim gereksinimlerini öğretim programına yansıtmalıdır Bunlarla beraber okul olanaklarını çevreye açmalıdır. Okulun olanaklarını uygun sartlarda çevreye açması, okula gelir getirici bir durum olusturacağı gibi, çevrenin okulla iletisiminin de genislemesine yol açabilir.

b-Okul-Aile Birliği ve Ailenin Okula Katılımının Sağlanması Çevreden ve eğitimden kaynaklanan hatalar basarı için gerekli olan öğrenme isteğini ortadan kaldırır.. Öğretmenin aileyi yakından tanıması, çocuğu daha kolay tanımasına ve anlamasına yardımcı olacaktır. Ailedeki disiplin anlayısını, aile üyelerinin eğitimini, birbirleriyle olan iliskilerini, çocuğa karsı davranıslarını bilmek, öğretmen için en önemli ipuçları olacaktır Aile katılımının ve okul- aile isbirliğinin iki avantajı vardır: 1-Ailenin okula ve öğrenciye gösterdiği ilgi, motivasyonu artırır, 2-Okulun yapısını, değerlerini, beklentilerini ve standartlarını tanıyan aileler çocuklarını daha iyi yönlendirebilirler

c-Çevrenin Eğitime Desteğinin Sağlanması, Baskı Grupları ve Gönüllü Kuruluslarla İliskiler Kurulması En önemli baskı grupları ya hükümet dairelerindeki kanun yapıcı ve uygulayıcı personel arasından ya da görünürde liderleri bulunan ufak ve güçlü gruplardan meydana gelir. Bu gruplar dengede olduğu sürece, okul yöneticisini yıpratıcı bir durum meydana getirmeyecektir. Fakat bunların biri veya bir kaçı çevrede bir güç yapısı kurarsa,okul yöneticisi bu yapıyı iyi tanımak ve gözlemek zorundadır. Dernek,federasyon, sendika gibi meslek kuruluşları, okul ve eğitim yöneticileri üzerinde etkileri bakımından, baskı grupları arasındadırlar. Eğitim yöneticileri ve öğretmenler bu baskı gruplarını,kendi yararlarına çevirmek durumundadırlar. Gerek okul yapımında gerek onarımında gerekse eğitim faaliyetlerinin düzenlenmesinde,bu baskı ve gönüllü grupların desteği sağlanabilir.

OKUL VE ÇEVRE İLİŞKİLERİNDE YAŞANAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ  Anne-babanın ilgisizliği,  Aile içi şiddet  Ailenin ekonomik koşulları  Ailenin kendi eğitimleri ilgili geçmişte yaşadıkları olumsuz deneyim ve öğrenim hayatındaki başarısızlık, anne-babanın ilgisizliği,

Okuldan kaynaklanan sorunlar ise çevrenin önemini bilmeyen, kavrayamayan duyarsız yönetici ya da öğretmenler, okulun fiziksel ve sosyal çevresindeki yetersizlikler, okuldaki çalışanların önemini bilmeyen, kavrayamayan duyarsız yönetici ya da öğretmenler, okulun fiziksel ve sosyal çevresindeki yetersizlikler, okuldaki çalışanların velilere karşı tutum ve davranışları, okula devamsızlık, velilere karşı tutum ve davranışları, okula devamsızlık, öğrencilerin bulunduğu çevreden kaynaklanan sorunlardır. öğrencilerin bulunduğu çevreden kaynaklanan sorunlardır. Bu sorunlar okulun velilerle iletişim kurmalarını ve bu konuda başarılı olmasını direk ya da dolaylı olarak engellemektedir. Ancak bunlar arasında en önemlisi okul müdürünün bu konunun önemini yeterince idrak edememiş olup, bu konuda olumsuz ve yetersiz bir yaklaşım içinde olmasıdır.

Çözüm olarak ise okul yöneticiliğinin bir inşaat müteahhitliği ya da bürokrasi memurluğu değil her şeyden önce “Eğitim Liderliği” olduğu gerçeğini kavrayıp, öncelik sırasını bu tür önemli eğitim işlerine vermenin daha doğru olacağı önerilebilir.

Okul Çevre İşbirliğini Sağlamaya Yönelik Okul Çevre İşbirliğini Sağlamaya Yönelik Örnek Uygulamalar Öncelikle okul çevre işbirliği için yıllık plan hazırlanmalıdır. Bu planda aylara göre ne tür iş ve işlemlerin yapılacağı ve kimlerin görevli olduğu ile hangi tarihlerde yapılacağı yazılmalıdır. Bu planı hayata geçirmek için “okul-çevre işbirliği grubu” oluşturulmalıdır. Bu plan çerçevesinde, gönüllü aile katılımı ve yardımı sağlanmalı, ailelerin eğitim ve desteğe ihtiyaç duyduğu alanlar belirlenmelidir.

öğrencilerin sağlık durumları hakkında bilgiler alınmalı, aileler hakkında bilgi toplanarak çocuğu ile yakından ilgilenen ve ilgisiz aileler tespit edilmeli; çocuğu hakkında ailenin görüşleri alınmalı ve en önemlisi planlı bir şekilde ev ziyaretleri tüm öğrencilerin evlerine yapılarak öğrencinin aile ortamı ve yaşam koşulları hakkında bilgi edinilmelidir. Bunun yanında aileleri bilgilendirme etkinlikleri düzenlenmeli, aileleri çocuğun eğitimi ve okul uygulamaları hakkında kapsamlı bir şekilde bilgilendiren okul internet sitesi, kitapçık ya da broşür (veli el kitabı) hazırlanarak tüm velilere dağıtılmalıdır. Yine veli toplantıları sınıf ve genel toplantılar olmak üzere sene başında tarihleri planlanarak gündemleri ile birlikte duyurulmalıdır. Keza öğretmen-veli bireysel görüşmeleri için okulda uygun yer ayrılmalı ve görüşme saatleri velilere duyurulmalıdır. n

KAYNAKÇA KAYNAKÇA Yiğit,B.ve Bayrakdar,M.(2006).Okul-Çevre İlişkileri.Ankara:Pegem A Yayıncılık Yiğit,B.ve Bayrakdar,M.(2006).Okul-Çevre İlişkileri.Ankara:Pegem A Yayıncılık Aydoğan,İ.(2006) İlköğretim Okullarında Aydoğan,İ.(2006) İlköğretim Okullarında Okul-Çevre ilişkilerinin Düzeyi.Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi 2(2006)