ÖĞRENİM HEDEFLERİ Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu - Çalışma Mevzuatı ile İlgili Genel Konular - Çalışanın Yasal Hak ve Sorumlulukları - İş Kazası ve Meslek Hastalığından Doğan Hukuki Sonuçlar - İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Kuralları ve Güvenlik Kültürü - İş Kazaları ve Meslek Hastalıklarının Sebepleri ve Korunma Yöntemleri. 2

İş Sağlığı ve Güvenliği Nedir? İşin yapılması sırasında çeşitli nedenlerden kaynaklanan sağlığa ve güvenliğe zarar verebilecek koşullardan korunmak amacı ile yapılan sistemli ve bilimsel çalışmalardır. YASAL HAK VE SORUMLULUKLAR 3

İSG ÖNEMİ VE AMACI Çalışanlara sağlıklı ortam sunarak, iş kazalarına karşı korumak, İş ve işçi arasında en iyi uyumu sağlamak, Üretim güvenliğini sağlamak, İşletme güvenliğini sağlamak. İşyerlerindeki riskleri tamamen ortadan kaldırmak ya da en aza indirmek

NEDEN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ? Ülkemizde 2012 yılında 744 çalışan hayatını kaybetti, kişi de iş göremez hale geldi. Video YASAL HAK VE SORUMLULUKLAR 5

6331 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU TARİHİNDE YAYINLANDI YASAL HAK VE SORUMLULUKLAR 6

KANUN KAPSAMI Kamu ve özel sektördeki bütün işler ve işyerleri Tüm çalışanlara (çıraklar, stajyerler dahil) Tüm faaliyet konularında (sanayi-hizmet-ticaret vb.) İstisnalar: TSK, Kolluk kuvvetleri, MİT, Afet ve acil durum birimleri, Ev hizmetleri, Hükümlü ve tutuklulara yönelik hizmetler, Kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar* Kamu ve özel sektördeki bütün işler ve işyerleri Tüm çalışanlara (çıraklar, stajyerler dahil) Tüm faaliyet konularında (sanayi-hizmet-ticaret vb.) İstisnalar: TSK, Kolluk kuvvetleri, MİT, Afet ve acil durum birimleri, Ev hizmetleri, Hükümlü ve tutuklulara yönelik hizmetler, Kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar*

İş Sağlığı ve Güvenliğinin Amacı Sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı sağlamak, Çalışanları çalışma ortamından kaynaklanan sağlık ve güvenlik risklerine karşı korumak, Çalışanların sağlık, güvenlik ve refahını sağlamak ve geliştirmek, Üretimin devamlılığını sağlamak, Verimliliği artırmak YASAL HAK VE SORUMLULUKLAR 8

KANUN İŞVERENE VE ÇALIŞANA SORUMLULUKLAR GETİRDİ YASAL HAK VE SORUMLULUKLAR 9

YENİ KANUNLA BİRLİKTE HER İŞYERİ RİSK ANALİZİ VE ACİL DURUM EYLEM PLANI YAPMAK ZORUNDADIR YASAL HAK VE SORUMLULUKLAR 10

BU SORUMLULUKLAR NELER ? İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI BULUNDURMAK. İŞYERİ HEKİMİ BULUNDURMAK. DİĞER SAĞLIK PERSONELİ BULUNDURMAK. YASAL HAK VE SORUMLULUKLAR 11

BURADA BULUNMAMIZIN AMACI ÇALIŞANLARIN - Az tehlikeli işyerleri için en az sekiz saat, 3 yılda bir - Tehlikeli işyerleri için en az on iki saat, 2 yılda bir - Çok tehlikeli işyerleri için en az on altı saat, her yıl EĞİTİM ALMALARI ZORUNLUDUR YASAL HAK VE SORUMLULUKLAR 12

Eğitimin temel prensipleri Verilen eğitimin sonunda ölçme ve değerlendirme yapılır. Değerlendirme sonuçlarına göre eğitimin etkin olup olmadığı belirlenerek ihtiyaç duyulması halinde, eğitim programında veya eğiticilerde değişiklik yapılır veya eğitim tekrarlanır. Düzenlenen eğitimler belgelendirilir ve bu belgeler çalışanların özlük dosyalarında saklanır. Eğitim sonrası düzenlenecek belgede, eğitime katılan kişinin adı, soyadı, görev unvanı, eğitimin konusu, süresi, eğitimi verenin adı, soyadı, görev unvanı, imzası ve eğitimin tarihi yer alır.

Çalışanların Yasal Hak ve Sorumlulukları DEVLET Yasalar Çıkarmak Denetlemek Alt yapı oluşturmak YASAL HAK VE SORUMLULUKLAR 15

İşverenin Yasal Hak ve Sorumlulukları İŞVEREN Gerekli her türlü önlemi almak, Araç ve gereçleri noksansız bulundurmak, İsg önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, İşçileri karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek, Gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadırlar. YASAL HAK VE SORUMLULUKLAR 16

İŞVERENLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ İşverenler, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür.  Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim dahil her türlü tedbirin alınması,  Organizasyon, araç ve gereçlerin sağlanması  Denetim ve gözetim  Risk değerlendirmesi  Çalışanlara görev verirken işe uygunluk  Hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girişlerin engellenmesi

İŞVERENLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ  Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği alanındaki yükümlülükleri işverenin sorumluluklarını etkilemez,  İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz,  İşveren, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz

Çalışanların Görüşlerinin Alınması ve Katılımlarının Sağlanması (1) İşveren, görüş alma ve katılımın sağlanması konusunda, çalışanlara veya iki ve daha fazla çalışan temsilcisinin bulunduğu işyerlerinde varsa işyeri yetkili sendika temsilcilerine yoksa çalışan temsilcilerine aşağıdaki imkânları sağlar: a) İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda görüşlerinin alınması, teklif getirme hakkının tanınması ve bu konulardaki görüşmelerde yer alma ve katılımlarının sağlanması. b) Yeni teknolojilerin uygulanması, seçilecek iş ekipmanı, çalışma ortamı ve şartlarının çalışanların sağlık ve güvenliğine etkisi konularında görüşlerinin alınması. 19

20 (2) İşveren, destek elemanları ile çalışan temsilcilerinin aşağıdaki konularda önceden görüşlerinin alınmasını sağlar: a) İşyerinden görevlendirilecek veya işyeri dışından hizmet alınacak işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer personel ile ilk yardım, yangınla mücadele ve tahliye işleri için kişilerin görevlendirilmesi. b) Risk değerlendirmesi yapılarak, alınması gereken koruyucu ve önleyici tedbirlerin ve kullanılması gereken koruyucu donanım ve ekipmanın belirlenmesi

c) Sağlık ve güvenlik risklerinin önlenmesi ve koruyucu hizmetlerin yürütülmesi. ç) Çalışanların bilgilendirilmesi. d) Çalışanlara verilecek eğitimin planlanması. (3) Çalışanların veya çalışan temsilcilerinin, işyerinde iş sağlığı ve güvenliği için alınan önlemlerin yetersiz olduğu durumlarda veya teftiş sırasında, yetkili makama başvurmalarından dolayı hakları kısıtlanamaz. 21

Emsal niteliğinde Yargıtay kararı (10. H.D , 2029/2140 Esas) : İşveren alınan tüm önlemlere uyulmasını temin etmekle, geniş bir kontrol mekanizması kurmakla da yükümlüdür. Çalışan kimsenin iş güvenliği kendi dikkat ve inisiyatifine bırakılamaz. İşverenin Yasal Hak ve Sorumlulukları YASAL HAK VE SORUMLULUKLAR 22

Çalışanların Yasal Hak ve Sorumlulukları ÇALIŞAN Çalışanlar da iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler. YASAL HAK VE SORUMLULUKLAR 23 video95

YASAL HAK VE SORUMLULUKLAR (1) Çalışanlar sağlık ve güvenliklerini etkileyebilecek tehlikeleri iş sağlığı ve güvenliği kuruluna, kurulun bulunmadığı işyerlerinde ise işverene bildirerek durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasını talep edebilir. (2) Çalışanlar ve temsilcileri, işyerinde yürütülecek iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin amaç ve usulleri konusunda haberdar edilir ve elde edilen verilerin kullanılması hakkında bilgilendirilirler.

YASAL HAK VE SORUMLUKLAR (3) Çalışanlar, işyerinde sağlıklı ve güvenli çalışma ortamının korunması ve geliştirilmesi için; a) İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı veya işveren tarafından verilen iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili mevzuata uygun talimatlara uyar. b) İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yerine getirmek üzere işveren tarafından görevlendirilen kişi veya OSGB’lerin yapacağı çalışmalarda işbirliği yapar. c) İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin çalışmalara, sağlık muayenelerine, bilgilendirme ve eğitim programlarına katılır.

YASAL HAK VE SORUMLULUKLAR ç) Makine, tesisat ve kişisel koruyucu donanımı verilen eğitim ve talimatlar doğrultusunda ve amacına uygun olarak kullanır. d) Teftişe yetkili makam tarafından işyerinde tespit edilen noksanlık ve ilgili mevzuata aykırılıkların giderilmesi konusunda, işveren ve çalışan temsilcisi ile işbirliği yapar. e) İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda sağlık ve güvenlik yönünden ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıklarında ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde, işverene veya çalışan temsilcisine derhal haber verir.

Çalışanların Yasal Hak ve Sorumlulukları Çalışan İş Kanunu Madde 25: Çalışanın yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi. YASAL HAK VE SORUMLULUKLAR 27

Çalışanların Yasal Hak ve Sorumlulukları Çalışan İş Kanunu Madde 25 İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması halinde; YASAL HAK VE SORUMLULUKLAR 28

Çalışanların Yasal Hak ve Sorumlulukları İş Kanunu Madde 25 İŞVEREN VEYA VEKİLİ TARAFINDAN İŞ AKİDLERİNİ TAZMİNATSIZ OLARAK FESHEDEBİLİR. YASAL HAK VE SORUMLULUKLAR 29

Sosyal Sigortalar Kanunu Madde 110 Kasti bir hareketi yüzünden iş kazasına uğrayan, meslek hastalığına tutulan veya hastalanan sigortalıya geçici iş göremezlik ödeneği ve sürekli iş göremezlik geliri verilmez. Sigortalıya yalnız gerekli sağlık yardımları yapılır. Çalışanların Yasal Hak ve Sorumlulukları YASAL HAK VE SORUMLULUKLAR 30

1- Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, 2- İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle, İş Kazası ve Tanımı İŞ KAZASI VE MES. HASTALIKLARI 31

3- Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, 4- Emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, İş Kazası ve Tanımı İŞ KAZASI VE MES. HASTALIKLARI 32

5- Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında olan kazalar iş kazasından sayılır. İş Kazası Tanımı İŞ KAZASI VE MES. HASTALIKLARI 33 VİDEO

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 14. maddesine göre, meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir. Video Meslek Hastalığı Tanımı İŞ KAZASI VE MES. HASTALIKLARI 34

35 İş kazası ve meslek hastalığı bildirimi en geç 3 işgünü içinde yapılmalıdır. İŞ KAZASI VE MES. HASTALIKLARI

Yaşanan her 10 kazadan 9’u emniyetsiz davranışlardan, yani çalışan kaynaklı problemlerden meydana gelmektedir. Kalan kısım ise emniyetsiz durumlar yüzünden oluşmaktadır. İş Kazası ve Meslek Hastalığı Sebepleri ve Korunma Yöntemleri İŞ KAZASI VE MES. HASTALIKLARI 36 VideoVideo 7474

İş Kazası ve Meslek Hastalığı Sebepleri ve Korunma Yöntemleri İŞ KAZASI VE MES. HASTALIKLARI İnsanın Doğal Yapısı: - Acelecilik - İhmalkarlık - Dalgınlık, Dikkatsizlik - Aşırı HızVideo 1Video 1 - Şakalaşma Video 2Video 2 - Tehlikeli Çalışma VİDEO3VİDEO3 37

İş Kazası ve Meslek Hastalığı Sebepleri ve Korunma Yöntemleri İŞ KAZASI VE MES. HASTALIKLARI Yapısal Uyumsuzluk: - Fiziksel Yetersizlik Eğitim Noksanlığı: - Yetersiz Bilgi - Yetersiz Tecrübe 38

İş Kazası ve Meslek Hastalığı Sebepleri ve Korunma Yöntemleri İŞ KAZASI VE MES. HASTALIKLARI Ekipmanlar - Bakımı Yapılmamış Ekipman - Hasarlı Ekipman - Ekipmanın Yanlış Kullanımı - Yetersiz Koruyucu Ekipman 39

İş Kazası ve Meslek Hastalığı Sebepleri ve Korunma Yöntemleri İŞ KAZASI VE MES. HASTALIKLARI - Uygun Olmayan Ekipman Kullanımı - Uygun Olmayan Muhafazalar - Yetersiz Uyarı Sistemi 40

İş Kazası ve Meslek Hastalığı Sebepleri ve Korunma Yöntemleri İŞ KAZASI VE MES. HASTALIKLARI İşyeri Düzensizliği - Zemin Kirliliği - Dağınık Ve Düzensiz Çalışma Ortamı Denetim Noksanlığı Video 3Video 3 41

GENEL İŞ SAĞ.VE GÜV.KURAL Genel iş Sağlığı ve Güvenliği Kuralları 1- Her türlü yasak, zorunluluk ve ikaz işaretlerine uyulacaktır. 42

GENEL İŞ SAĞ.VE GÜV.KURAL 2- Çalışma sırasında iş elbisesi, iş ayakkabıları, işin gerektirdiği kişisel koruyucu ekipman ve uygun el aletleri kullanılacaktır. Genel iş Sağlığı ve Güvenliği Kuralları 43

GENEL İŞ SAĞ.VE GÜV.KURAL 3- Çalışma sırasında sarkan giysi, kolye, künye, yüzük, saat takılmayacaktır. Genel iş Sağlığı ve Güvenliği Kuralları 44 VİDEO

GENEL İŞ SAĞ.VE GÜV.KURAL 4- Alkol ya da başka bir uyuşturucu tesirinde olan ya da bunları taşıyan kimseler işyerine giremez. 5- Depo ve üretim alanlarında uyumak yasaktır. 6- İşyerlerine ateşli silah ve bıçak sokmak yasaktır. 7- Belirtilen yerler haricinde yiyip içmek ve sigara kullanmak yasaktır. Genel iş Sağlığı ve Güvenliği Kuralları 45

GENEL İŞ SAĞ.VE GÜV.KURAL 8- İşyeri sahası içerisinde koşmak, bağırmak, birşey fırlatmak, boğuşmak ve fiziksel şakalar yapmak yasaktır. 9- Çalışma yerleri ve yollar her zaman temiz ve düzenli tutulacaktır. 10- Yetkili olmayan kişinin herhangi bir makine veya ekipman üzerinde tamir/bakım yapması ve kullanması yasaktır.. Genel iş Sağlığı ve Güvenliği Kuralları 46

GENEL İŞ SAĞ.VE GÜV.KURAL 11- Bir emniyet sisteminin (örn: makine muhafazalarının) herhangi bir şekilde görev yapamaz hale getirilmesi yasaktır. Genel iş Sağlığı ve Güvenliği Kuralları 47

GENEL İŞ SAĞ.VE GÜV.KURAL 12- Herhangi bir nedenle sökülen muhafazalar makine çalıştırılmadan önce yerine takılmalıdır. 13- Makine/araç başından ayrılan operatör makinesini çalışır durumda bırakmamalıdır. 14- Tüm elektrik kutu ve panel kapakları kapalı bulundurulacak, bunların içerisine yabancı cisimler konulmayacaktır.. Genel iş Sağlığı ve Güvenliği Kuralları 48

GENEL İŞ SAĞ.VE GÜV.KURAL 15- İşyerlerine ne amaçla olursa olsun kullanımı onaylanmamış bir kimyasal madde sokulması yasaktır. 16- Tüm kimyasal maddeler mümkün ise orjinal ambalajı içerisinde, değilse uygun kaplar içerisinde ve mutlaka etiketli şekilde bulundurulmalıdır. Genel iş Sağlığı ve Güvenliği Kuralları 49

GENEL İŞ SAĞ.VE GÜV.KURAL 17- Tüm kimyasal maddelerle göz teması ve aşırı kullanımdan kaçınılacak, yeterli havalandırma ile kullanılacaktır. Genel iş Sağlığı ve Güvenliği Kuralları 50

GENEL İŞ SAĞ.VE GÜV.KURAL 18- En yakın yangın söndürücüsü, alarm düğmesi ve acil çıkış kapısının yeri herkes tarafından bilinecek, yangın ekipmanlarının önü kapatılmayacaktır. 19- Herhangi bir asılı ağırlığın altında ya da açılan bir makinenin önünde durmak yasaktır. Genel iş Sağlığı ve Güvenliği Kuralları 51

GENEL İŞ SAĞ.VE GÜV.KURAL 20- Yüksek yerlerden atlanmamalıdır. (Araç, rampa vb.) 21- Hayatınızı tehdit eden bir durumla karşılaştığınızda yaptığınız işi derhal bırakarak amirinize bilgi veriniz. Genel iş Sağlığı ve Güvenliği Kuralları 52

SAĞLIK NEDİR?

İŞ HİJYENİ Hijyen Nedir? Sağlığa zarar verecek ortamlardan korunmak için yapılacak uygulamalar ve alınan temizlik önlemlerinin tümüne HİJYEN denir.

PERSONEL HİJYENİ Gıda sektöründe çalışan personelin sorumlulukları büyüktür. Besinlerle birebir çalışan personelin kişisel temizlik ve hijyenine önem göstermesi çok önemlidir., Özellikle üretimde çalışan personelin önemli bulaşma kaynaklarından biri olduğu düşünüldüğünde kişisel temizlik ve hijyenin önemi daha da artmaktadır. Personelin ham madde kabulünden üretim aşamaları olan hazırlık, işleme, ambalajlama ve taşıma evrelerine kadar gıdaya doğrudan mikroorganizma bulaştırmasını önlemek için personel hijyeni ve eğitimi alması, kazandıklarını işine yansıtması sağlanmalıdır

PERSONEL HİJYENİ Çalışan personelin hijyeni kadar sağlığı da ayrı bir önem taşımaktadır. Çalışanlar sağlık kontrollerinden geçirilerek işe alınmalı, çalışma hayatı süresince periyodik kontrollerle sağlık muayeneleri yapılmalıdır. Sağlıklı olmayan personel, üretimde çalıştırılamaz

EL HİJYENİ

Sabun (sıvı) ve akar su kullanın. Ellerinizi yıkarken ovuşturun. Tüm yüzeyleri yıkayın ( el sırtları, bilekler, parmak araları ve tırnak araları) Tek kullanımlık havlu kullanın. Suyu kağıt havlu kullanarak kapatın. El yıkarken zaman harcayın.

SONUÇ OLARAK Başta kişinin kendi sağlığı olmak üzere, başkalarının da sağlığını korumanın en önemli aracı temizliktir. Sadece beden ve besin temizliği değil, kullanılan her şeyi ve her ortamı temiz tutmak da temiz olmanın gereğidir. Temizlik, kişisel ve sosyal sağlığın dayandığı bir temel olmanın yanında, toplum içinde yaşamanın vazgeçilmez bir parçasıdır. Günümüzde insanların uygarlık düzeyini gösteren ana ölçü temizliktir. Uygar insan vücut, giyecek ve çevre temizliğine önem veren insandır.

TEHLİKE NEDİR?

RİSK NEDİR?

GÜVENLİK NEDİR?

Sizce Bu Adam Ne Yapıyor?

KABULEDİLEBİLİR RİSK???

RİSK DEĞERLENDİRMESİ

TEŞEKKÜRLER ÖNCELİĞİMİZ SAĞLIĞIMIZDIR 68