İHTİYAÇ BELİRLEME VE ANALİZİ

 Bu bölümde;  Ö ğ retim Aranılan Yanıt mıdır?  İ htiyaç De ğ erlendirme Nedir?  İ htiyacın Belirlenmesi ve Analizi  İ htiyaç Türleri ve Veri Kaynakları  Bir İ htiyaç Analizinin Uygulanması  Hedeflerin Analizi  Performans De ğ erlendirme konu başlıklarına yer verilmektedir. 2

İHTİYAÇ BELİRLEME VE ANALİZİ  Bir ö ğ retim tasarımına başlamadan önce,  Ö ğ retime neden ihtiyacımız var?  Hangi koşullarda hem maliyeti yüksek hem de zaman alıcı bir uygulama yapılması önerilir?  Var olan sorun ö ğ retimle çözülebilir mi? gibi sorulara yanıt bulmamız gerekir 3

İHTİYAÇ BELİRLEME VE ANALİZİ  İ lk olarak, bir performansın beklentileri karşılamadı ğ ını düşünelim. Örne ğ in, acil yardım telefonlarına yanıt veren ilk yardım ekibi, polise ve itfaiyeye yeterli ve eksiksiz bilgi verememektedir. 4

5 Bir başka örnekte de, bir okuldaki beşinci sınıfların test puanlan ulusal veya bölgesel ortalamalarının üzerine çıkamamaktadır. Bu iki durumda da telefon santrali operatörleri ve ö ğ renciler kendilerinden beklenenleri karşılamamaktadırlar.

 İ kinci olarak, bir devlet kurumunda, yeni araçların sürece katılımı ya da süreçteki de ğ işiklikler nedeniyle de ğ işime u ğ radı ğ ını düşünelim. Bu durumda kurumdaki işleyişin bu de ğ işimden etkilenmesi kaçınılmazdır. 6

 Üçüncü olarak, bir şirket ya da sanayi kolunun hızla gelişti ğ ini, nitelikli eleman eksikli ğ i ortaya çıktı ğ ını farz edelim. Örne ğ in, ABD'de 1970'lerde petrol sanayi, sanayinin daha üst konumlar için mühendisler hazırlamasından ve üniversitelerin nitelikli mezunlar vermesinden daha hızlı büyümüştür. 7

ÖĞRETİM ARANILAN YANIT MIDIR?  Ö ğ retim tasarım süreci, ö ğ retimsel bir sorunun ya da ihtiyacın belirlenmesiyle başlar. Performans niçin beklentilerin altındadır? Problemin kayna ğ ını bildi ğ imizde ö ğ retimsel bir müdahalenin sorunu çözüp çözemeyece ğ ini belirleyebiliriz. 8

İHTİYAÇ DEĞERLENDİRME NEDİR?  Kaufman ve English (1979) ihtiyaç de ğ erlendirmesini, problemin belirlenmesi ve daha sonra uygun bir müdahalenin seçilmesi için bir araç olarak tanımlar. 9

İHTİYAÇ DEĞERLENDİRME NEDİR? İ htiyaç de ğ erlendirmesi süreci dört işlevi yerine getirir: – Önemli ihtiyaçlar belirlenir. – Ne tür bir müdahale yapılaca ğ ının belirlenmesinde öncelikleri oluşturur. – Ö ğ retimin etkisini de ğ erlendirmek için veri tabanı oluşturabilir. 10

İHTİYAÇ TÜRLERİ VE VERİ KAYNAKLARI İ htiyaç de ğ erlendirmesi, planlanması ve düzenlenmesinde 6 ihtiyaç türü kullanılır. Bunlar, tasarımcılara toplanacak bilgi türünü belirleme ve ihtiyaçları sınıflamada bir araç olarak yardımcı olur. 11

12 İHTİYAÇ TÜRLERİ İhtiyaç Türleri Normatif İ htiyaçlar Karşılaştırmalı İ htiyaçlar Hissedilen İ htiyaçlar İ fade Edilen İ htiyaçlar Önceden Tahmin Edilen ya da Gelece ğ e İ lişkin ihtiyaçlar Acil İ htiyaçlar

Normatif İ htiyaçlar (Normative Needs): Hedef kitlenin ihtiyacının, ulusal bir standartla karşılaştırılmasıyla belirlenir. E ğ itimde normatif ihtiyaçlar, ALES vb. yapılan seviye tespit sınavları gibi de ğ erlendirmelerde elde edilen performans gibi ulusal başarı test normlarını kapsar. 13 İHTİYAÇ TÜRLERİ

 Karşılaştırmalı İ htiyaçlar (Comparative Needs): Normatif ihtiyaçlara benzemektedir. Çünkü her ikisi de hedef kitlenin dış bir ölçütle karşılaştırılması yoluyla tanımlanır. 14 İHTİYAÇ TÜRLERİ

Hissedilen İ htiyaçlar (Felt Needs): Hissedilen bir ihtiyaç, bireysel bir istek ya da ihtiyaçtır. Hissedilen ihtiyaçlar, var olan performans ya da beceri düzeyi ile beklenen performans ya da beceri düzeyi arasındaki farkı gösterir. 15 İHTİYAÇ TÜRLERİ

İ fade Edilen İ htiyaçlar (Expressed Needs): Bradshaw (1972) ifade edilen bir ihtiyacı, hissedilen ihtiyaçların eyleme dönüştürülmüş hali olarak tanımlar. İ nsanlar ço ğ unlukla, ifade edilen ihtiyaçların giderilmesiyle ilgilenir. 16 İHTİYAÇ TÜRLERİ

 Önceden Tahmin Edilen ya da Gelece ğ e İ lişkin ihtiyaçlar : Önceden tahmin edilen ihtiyaçlar, gelecekte oluşabilecek de ğ işikliklerin belirlenmesi ile ilgilidir. 17 İHTİYAÇ TÜRLERİ

Acil İ htiyaçlar (Critical Incident Needs): Nadiren oluşan fakat önemli sonuçları olan başarısızlıklar olarak tanımlanır. Örne ğ in nükleer kazalar, deprem, fırtına gibi do ğ al afetler… 18 İHTİYAÇ TÜRLERİ

BİR İHTİYAÇ ANALİZİNİN UYGULANMASI İ htiyaç belirleme ve analiz süreci aslında bir de ğ erlendirme ve karar verme sürecidir. Bir ihtiyaç analizi düzenlemede 4 aşama vardır: – Planlama, – Veri toplama, – Veri analizi ve – Son raporun yazılması. 19

BİR İHTİYAÇ ANALİZİNİN UYGULANMASI  Aşama 1. Planlama: Etkili bir ihtiyaç analizi, hedef kitlede ya da iş de odaklanmalıdır. Tasarımcı öncelikle, "Her tür ihtiyaç için veri toplamak gerekir mi?" sorusunu yanıtlamak durumundadır. 20

BİR İHTİYAÇ ANALİZİNİN UYGULANMASI  Veri Toplama Teknikleri  Resmi kayıtların incelenmesi  Görüşmeler  Odak grup toplantıları  Anketler  Gözlemler  Performans verilerinin incelenmesi (örn: performans değerleri)  İş gerekliliklerinin incelnmesi (örn: iş tanımları)  Beceri testleri 21

BİR İHTİYAÇ ANALİZİNİN UYGULANMASI  Aşama 2. Verilerin Toplanması: Veriler toplanırken, örneklemin büyüklü ğ ü ve da ğ ılımına dikkat etmek gerekir. Örneklem, evreni temsil edecek şekilde seçilmelidir. Buna dikkat edilmezse sonuçlar gerçe ğ i yansıtmaz. 22

BİR İHTİYAÇ ANALİZİNİN UYGULANMASI  Aşama 3. Verilerin Analizi: Analizin çıktısı, ihtiyaçların önceli ğ ini belirler. İ htiyaçlara, ekonomik de ğ er, etki, puanlama ölçütü gibi nedenlerle öncelik verilebilir. 23

BİR İHTİYAÇ ANALİZİNİN UYGULANMASI  Aşama 4. Son Rapor:  Çalışma amacını belirtin,  Sürecin nasıl yapıldı ğ ını ve süreçte kimlerin yer aldı ğ ını sürece aktarın.  Bir ya da daha çok tablo kullanarak ve anlatımla sonuçları görselleştirin.  Verilere dayalı olarak gerekli önerilerde bulunun. 24

TEŞEKKÜRLER