DEVLETLER NASIL GELİŞİR?

Ticarette pazara yakın olmak herzaman önemli olmuştur. İlk Çağdan günümüze kadar birçok uygarlık, malların pazarlara ulaştırıldığı ticaret yollarını kontrol etmek istenmişlerdir. Bunun için zaman zaman birbirleriyle savaşmışlar zaman zaman da aralarında anlaşmalar yapmışlardır.

İPEK YOLU

ÇinÇin'den başlayarak Anadolu ve Akdeniz aracılığıyla Avrupa'ya kadar uzanan ve dünyaca ünlü ticaret yoludur. Milattan yüzyıllar önce Mısırlılar, daha sonra da Romalılar, Çinlilerden ipek satın alırlardı. Ulaşım ise, daha sonra İpek Yolu adı verilen güzergahı izleyen kervanlarla sağlanırdı. İpek endüstrisi, eski çağlardan beri birçok milletin hayatında çok önemli bir yer tutmuştur. Uzak Doğu'dan gelen ipek ve baharat, Batı dünyası için, uluslararası ilişkilerde önemli bir rol oynamıştır. İpek, ayrıca Doğu kültürünün Batı tarafından tanınmasını da sağlamıştır. Doğu'nun ipeği ile baharatının kervanlarla batıya taşınması, Çin'den Avrupa'ya ulaşan ticaret yollarını oluşturmuştur. Orta Çağda, ticaret kervanları, şimdiki Çin'in Şian kentinden hareket ederek Özbekistan'ın Kaşgar kentine gelirler, burada ikiye ayrılan yollardan ilkini izleyerek Afganistan ovalarından Hazar Denizi'ne, diğeri ile de Karakurum Dağları'nı aşarak İran üzerinden Anadolu'ya ulaşırlardı. Anadolu'dan deniz yolu ile veya Trakya üzerinden kara yolu ile Avrupa'ya giderlerdi. AnadoluAkdenizAvrupaİpekUzak Doğu baharatBatıDoğukervanlarlaÇinAvrupaticaretOrta ÇağdaÇinÖzbekistanKaşgarAfganistanHazar DeniziKarakurumİranAnadoluTrakyaAvrupa ÇinAnadoluAkdenizAvrupaİpekUzak Doğu baharatBatıDoğukervanlarlaÇinAvrupaticaretOrta ÇağdaÇinÖzbekistanKaşgarAfganistanHazar DeniziKarakurumİranAnadoluTrakyaAvrupa Doğudan batıya doğru gelişen bu ticari harekette daha önceki çağlardan beri kullanılmakta olan bir yol şebekesinden yararlanılmıştır. Yoğun bir şekilde ipek, porselen, kâğıt, baharat ve değerli taşların taşınmasının yanında kıtalar arasındaki kültür alışverişine de imkân sağlayan bu binlerce kilometre uzunluğundaki kervan yolları zaman içinde İpek Yolu olarak adlandırılmıştır. İpek Yolu Asya'yı Avrupa'ya bağlayan bir ticaret yolu olmasının ötesinde, 2000 yıldan beri bölgede yaşayan kültürlerin, dinlerin, ırkların da izlerini taşımakta ve olağanüstü bir tarihsel ve kültürel zenginlik sunmaktadır. ipek porselenkâğıtbaharattaşlarınkıtalar kültürkervanAsyaAvrupa2000 kültürlerindinlerinırklarıntarihsel kültürelipek porselenkâğıtbaharattaşlarınkıtalar kültürkervanAsyaAvrupa2000 kültürlerindinlerinırklarıntarihsel kültürel Orta AsyaOrta Asya Türk Cumhuriyetlerinin bağımsızlıklarını kazanmalarından sonra, İpek Yolu'nun hem bir ticaret yolu, hem de tarihsel ve kültürel değer olarak yeniden canlandırılması gündeme gelmiş, bu yol boyunca inşaa edilmiş ve artık kullanılmayan yapıların, yeni işlevler kazandırlarak korunmaları ve yaşatılmaları için çalışmalar başlamıştır. Türk Cumhuriyetlerininticaret Orta AsyaTürk Cumhuriyetlerininticaret

KRAL YOLU

Kral Yolu veya tam ismi ile Pers Kral Yolu Pers İmparatorluğu kralı Darius I zamanında M.Ö. 5. yüzyılda yapılmış olan bir antik anayoldur. Darius bu yolu büyük imparatorluğu boyunca efes'den persepolis'e kadar hızlı ulaşımı kolaylaştırmak için yapmıştır. Bu kuryeler yedi günde kilometre seyahat edebiliyorlardı. Yunanlı tarihçi Herodot'un yazdığı, "Dünya'da Persli kuryelerden daha hızlı seyahat eden başka bir şey yoktur" cümleleri ile onları övmektedir. Benzer bir şekilde, "Ne kar ne yağmur ne sıcaklık ne de gecenin karanlığı onların görevlerini yapmalarına engeldi" cümlesi ise bu kuryelerin gayri resmi sloganlarıydı.Pers İmparatorluğu Darius IefespersepolisYunanlı Herodot Kral yolu Yolun seyri Herodot'un yazılarından, arkeolojik araştırmalardan ve tarihi kayıtlardan yararlanılarak yeniden yapılmıştır. Batıda Sardis'ten başlayarak (Türkiye'de İzmir'in 95 km kadar doğusunda), doğuya doğru şu anki Türkiye'nin orta kuzey kısmından Asur'un başkenti Nineveh 'a (şu anki Musul, Irak) varmaktadır, daha sonra Babil'in (şu anki Bağdat, Irak) güneyine geçmektedir. Babil'in yakınından, yolun iki ayrı yola ayrıldığı düşünülmektedir, bir tanesi kuzeybatıya daha sonra batıdan Ecbatana ve oradan da İpek Yolu ile beraber gitmektedir, diğer yol ise doğuya devam ederek Pers başkenti Susa'ya (şu anki İran) ulaşmaktadır ve daha sonra güneydoğudan Persepolis geçmektedir lidyalı kral giges ticaret için efes’ten başlayıp mezopotamya’ya kadar uzanan kral yolu’nu yaptırmıştır. efes – ninova arasındaki ticaret yolu, doğu – batı arasında ticaretin ve kültürel etkileşimin hızlanmasını sağlamıştır.HerodotarkeolojikTürkiyeİzmir NinevehMusulIrakBağdatIrak Ecbatanaİpek YoluSusaİranPersepolis

BAHARAT YOLU

Baharat Yolu, eski çaglarda,Uzakdoğu'yu Batı'ya bağlayan ticaret yollarından biriydi. Baharat günümüzden binlerce yıl önce Doğu ülkelerinde kullanılıyordu. Orta Çağ Avrupa'sında soyluların sofralarına da girince çok önemli bir ticaret ürünü haline geldi, ama pahalı olması nedeniyle ancak varlıklı kimseler satın alabiliyordu. Aslında tarçın, kakule, zencefil ve zerdeçal satışına dayanan baharat ticaretine Çinliler Mîlat'tan önce başlatmıştı.BaharatOrta Çağtarçınkakulezencefil zerdeçal Baharat, Doğu’dan Avrupa'ya iki ayrı yoldan gelirdi. Bunlardan biri Orta Asya üzerinden geçen İpek Yolu'ydu. Ama İpek Yolu asıl olarak eski çağlarda Çin ipeğinin Roma’ya taşındığı yoldu. Öbür yol ise, Hindistan ve Seylan'dan (Sri Lanka) Kızıldeniz'deki Akabe Körfezi'ne, Yemen kıyılarına ya da Basra Körfezi'ne gelen denizyoluydu. Bu kıyılardaki limanlarda gemilerden boşaltılan baharat karayoluyla Fenike ve Filistin kıyılarına, Mısır'da İskenderiye'ye ve Karadeniz'e ulaştırılırdı. Sonra yine denizyoluyla Avrupa'ya taşınırdı.HindistanSri LankaKızıldenizAkabe KörfeziYemenBasra KörfeziFenikeFilistinİskenderiye Baharat üreten ülkelere doğrudan ulaşmanın yolları arandı. Sonunda Vasco da Gama 1498'de Ümit Burnu'nu dolaşarak Hindistan yolunu açtı. Kristof Kolomb Batı Hint Adaları'na, Macellan Güney Amerika'yı dolaşarak Doğu Hint Adaları'na vardı. Böylece baharat üreten ülkelere yeni yollar açıldı. Bunun sonucunda baharat ticaretinde Venedik tekeli kırılırken, tarihsel Baharat Yolu da önemini yitirdi.Vasco da GamaÜmit BurnuKristof KolombBatı Hint AdalarıMacellanVenedik

Amerikan’ ın Keşfi 1492’ de Kristof Kolomp, Amerika Kıtası’ na ulaşmıştır. Fakat burayı Hindistan zannettiğinden yeni bir kıta keşftiğini anlamamıştır. 1492’ de Kristof Kolomp, Amerika Kıtası’ na ulaşmıştır. Fakat burayı Hindistan zannettiğinden yeni bir kıta keşftiğini anlamamıştır. 1507’ de Ameriko Vespuçi bu toprakların yeni bir kıta olduğunu söylemiş ve kıtaya Amerika denmiştir. 1507’ de Ameriko Vespuçi bu toprakların yeni bir kıta olduğunu söylemiş ve kıtaya Amerika denmiştir.

Dünya’ nın Dolaşılması 1519’ da Portekizli denizci Macellan daha sonra kendi adı verilecek olan Macellan Boğazı’ nı geçerek Büyük Okyanus’ a ulaşmış oradan da Filipinler’ e ulaşmıştır. 1519’ da Portekizli denizci Macellan daha sonra kendi adı verilecek olan Macellan Boğazı’ nı geçerek Büyük Okyanus’ a ulaşmış oradan da Filipinler’ e ulaşmıştır.

FERDİNAND MACELLAN

PortekizliPortekizli denizci, gezgin ve kâşif. İspanya Krallığı'nın desteğiyle denize açıldı. Hikâyesi, bu seyahate eşlik eden Antonio Pigafetta'nın anılarını yazması sayesinde günümüze ulaşmıştır.İspanyaAntonio Pigafetta Macellan son yolculuğunu tamamlayamadan Filipinler'deki Mactan Savaşı'nda öldürüldü. Ancak daha önce ziyaret ettiği Baharat Adaları'nın ötesine giderek tüm meridyenlerden geçen ilk insanlardan olmayı başardı. Büyük Okyanus'a seferi esnasında okyanusu çok sakin gördüğü için "pasifik" (sakin) ismini veren, ayrıca Güney Amerika’da keşfettiği boğaza kendi ismi verilen Portekizli denizci Macellan, Büyük Okyanus'u aşan bir araştırma gezisi yapmış ilk insandır.FilipinlerMactan SavaşıBaharat AdalarımeridyenlerdenBüyük OkyanusBüyük Okyanus Dünyayı dolaşmak üzere denize açılan 237 (diğer bir kaynağa göre 270) denizcinin sadece 18'i İspanya'ya dönerek seyahatini tamamlamayı başardı. Bu denizcilere Macellan'ın ölümünden sonra yönetimi devralan Juan Sebastián Elcano adlı İspanyol liderlik etmiştir.İspanya Juan Sebastián Elcano

Avustralya Kıtası’nın Keşfi 1771’ de Cames Cook Avustralya Kıtası’ nı keşfetmiştir. 1771’ de Cames Cook Avustralya Kıtası’ nı keşfetmiştir.

SORULAR

Coğrafi Keşifler sonucunda ticaret yolları yön değiştirmiştir; Osmanlı toprakları üzerindeki kervan yoları eski önemini kaybetmiştir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi, Coğrafi Keşifler’in Türk ve Mülüman devletler üzerindeki olumsuz etkilerinden biri değildir? A) Atlas Okyanusu kıyısındaki limanların önem kazanması B) Gümrük vergilerin eskiye göre azalması C)Ticari faaliyetlerin durgunlaşması D)Hıristiyanlığın keşfedilen yerlerde yayılması Doğru Cevap: Doğru Cevap: D

Hazırlayan ve Sunan : Hazırlayan ve Sunan : Barış Şahin Barış Şahin Gökhan Adınır Gökhan Adınır TEŞEKKÜRLER TEŞEKKÜRLER