CÜMLEDE ANLAM

Kişiden kişiye değişen, kanıtlanamayan cümlelerdir. ÖZNEL CÜMLELER Kişiden kişiye değişen, kanıtlanamayan cümlelerdir.

En iyi tatil denizde yapılan tatildir.

Türkiye’nin en güzel şehri Konya’dır. Kendisine yapılan iyiliği takdir etmeyecek insan insan insan yoktur. Yazar içten ve akıcı anlatımıyla göz dolduruyor. Gözlerinin rengi çok güzelmiş. Romanda özellikle kahramanın olaylar karşısında duruşu dikkat çekiyor.

Kişiden kişiye değişmeyen, kanıtlanabilir cümlelerdir. NESNEL CÜMLELER Kişiden kişiye değişmeyen, kanıtlanabilir cümlelerdir.

Fatih Sultan Mehmet İstanbul’u aldığında 21 yaşındaydı.

Zeytinin en çok yetiştiği bölge Ege’dir. Oyunda dört kadın üç erkek oyuncu rol almış. Bu eser yedi farklı mektubun bir araya gelmesiyle oluşmuştur. Bursa nüfus yönüyle Türkiye’nin beşinci büyük kentidir.

SEBEP-SONUÇ BİLDİREN CÜMLELER Bir olayın gerçekleşme veya gerçekleşmeme sebebinin belirtildiği cümlelere sebep-sonuç cümleleri denir.

ÖRNEKLER Heyecandan dudaklarım kurudu. Sebep: Heyecan Sonuç: Dudakların kuruması Ayak sesleri yüzünden irkildim. Neden: Ayak sesleri Sonuç: İrkilmek

Seni arayamadım çünkü şarjım bitmişti Seni arayamadım çünkü şarjım bitmişti. Araba yolda kaldığı için köye gidememişler. Kütüphaneye gittiği için aradığı kitabı buldu. Kalecinin dikkatsizliği takımın yenilmesine yol açtı. Meyve ucuzladığından çokça aldım.

AMAÇ-SONUÇ BİLDİREN CÜMLELER Olayın hangi amaçla gerçekleşip gerçekleşmediğini anlatan cümlelere amaç-sonuç bildiren cümleler denir.

ÖRNEKLER Bir şey sormak için polise yaklaştım ÖRNEKLER Bir şey sormak için polise yaklaştım. Amaç: Bir şey sormak Sonuç: Polise yaklaşmak Dua etmek için camiye gittim. Amaç: Dua etmek Sonuç: Camiye gitmek

Bu sıkıntılara sınavı kazanalım diye katlanıyoruz Bu sıkıntılara sınavı kazanalım diye katlanıyoruz. Ailesini görmeye Almanya’ya gitmiş. Borçlarından kurtulmak için evini satmış. Araba almak amacıyla galericiler sitesine gitti. Fakirlere yardım etmek üzere para toplanacakmış. Yemek yemeye eve gitti.

UYARI: Cümlede yer alan iki bölümün arasına “amacıyla” sözcüğü getirildiğinde cümle anlamlı oluyor ise amaç-sonuç cümlesini; “sebebiyle” sözcüğü getirildiğinde cümle anlamlı oluyor ise sebep-sonuç cümlesini oluşturur. Neden sonuç cümlelerinde “niçin, neden” soruları; amaç cümlelerinde ise “ne amaçla” sorusu kullanılır.

ŞART(KOŞUL) ANLAMI TAŞIYAN CÜMLELER Eylemin gerçekleşmesinin başka bir eylemin gerçekleşmesine bağlı olduğu cümlelere şart anlamı taşıyan cümleler denir. Cümleye şart anlamı katmak için “-se” eki ve “üzere, şartla” kelimeleri kullanılır.

ÖRNEKLER Kar yağarsa okullar yine tatil olurmuş. İzin verse de görüşlerimizi açıklasak. Soru çözmeden konuyu öğrenemezsin. Gittiğimiz yerde yaramazlık yapmamak kaydıyla bizimle gelebilirsin.

KARŞILAŞTIRMA BİLDİREN CÜMLELER Kişilerin veya nesnelerin benzer ve farklı yönlerini ortaya koyan cümlelere karşılaştırma bildiren cümleler denir. Karşılaştırma anlamı “daha, gibi, kadar, en, benzeri olarak, farklı olarak ,aynısı…”gibi ifadelerle sağlanır.

ÖRNEKLER Orhan Veli’nin şiiri diğer şairlerden daha açıktır. Bence bu elbise sana daha çok yakışıyor. En iyi arkadaşım sensin. Dünyanın en uzun adamı rekorlar kitabına girdi. Şu kitap, öbüründen daha anlaşılır.

GERÇEK VE HAYAL ÜRÜNÜ CÜMLELER Var olan, varlığı inkar edilemeyen durum ve nesnelerin anlatıldığı cümlelere gerçek; zihinde canlandırılan ya da gerçekleşmesi özlenen şeylerin anlatıldığı cümlelere hayal ürünü cümleler denir.

Çocuk, bulutların üstünde geziyordu. (Hayal) ÖRNEKLER Çocuk, bulutların üstünde geziyordu. (Hayal) Bahar gelince kırlarda çiçek açar. (Gerçek) Tarla faresi yiyeceklerin yerini arkadaşlarına söyledi. (Hayal) Kır çiçeği suyu görünce ne kadar susadığını anladı. (Hayal)

TAHMİN (OLASILIK) ANLAMI TAŞIYAN CÜMLELER Akla, sezgiye ve bazı verilere dayanarak bir olayın sonucunun kestirildiği cümlelere tahmin anlamı taşıyan cümleler denir.

ÖRNEKLER Gökyüzü bulutlarla doldu, yağmur yağabilir ÖRNEKLER Gökyüzü bulutlarla doldu, yağmur yağabilir. Şu anda öğretmen derse başlamıştır. Zülal, tatil yapıyordur. Bayramda amcamlar bize gelebilir. Araba çalışmıyor , benzini bitmiş olabilir.

TANIM CÜMLESİ Bir varlığa ya da kavrama ait özelliklerin belirtildiği cümlelere tanım cümlesi denir. Tanım cümlesinde“Bu nedir?, “Bu kimdir?” sorularına cevap verilir.

Ağaçlarla örtülü geniş alanlara orman denir. ÖRNEKLER Ağaçlarla örtülü geniş alanlara orman denir. Dünyanın uydusu olan gök cismine Ay denir. Kalem yazı yazmaya yarayan araçtır. Eğitim, kişinin yeteneklerinin, davranışlarının istenilen yönde geliştirilmesidir.

dışarıda oynayabilirsin. UYGULAMALAR Aşağıdaki boşlukları kutu içindeki sözlerden uygun olanlarıyla tamamlayarak şart cümlesi oluşturunuz  Ödevlerini yaparsan …………………………………………….. Yarın getirmek üzere ……………………………………………. Ankara’ya gelirsem ………………………………………………. Çok okursan …………………………………………………………. Başkalarına iyilik edersen …………………………………….. Yaz gelirse ……………………………………………………………. daha güzel konuşursun. dışarıda oynayabilirsin. pikniğe gideriz. iyilik bulursun. kitabımı alabilirsin. seni ararım.

Yabancı dil öğrenmek için kursa gitti. Eve gitmek üzere yola çıktı. Aşağıdaki cümleleri anlam yönünden değerlendirerek ilgili kutucuğu işaretleyiniz. CÜMLELER   Sebep-sonuç Amaç-sonuç Yabancı dil öğrenmek için kursa gitti. Eve gitmek üzere yola çıktı. Çok ıslanmıştı çünkü yağmur yağıyordu. Biraz daha rahat etmek için geniş eve taşındı. Dersteki durumunu sormak amacıyla öğretmenle konuştu. Yoğun kar yüzünden okullar tatil edildi.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde öznel bir anlatım vardır Aşağıdaki cümlelerin hangisinde öznel bir anlatım vardır? A)Biz iki katlı, bahçeli bir evde yaşıyoruz. B)Kasabamızda pazar, çarşamba günü kurulur. C)Öğrencinin elindeki yara izi belli oluyor. D)Seninle seyrettiğim film çok heyecanlıydı.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nesnel bir anlatım vardır Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nesnel bir anlatım vardır? A)Müzik dinlemek insanı rahatlatır. B)Yağmurlu havada yürümek güzeldir. C)Spor yapmayı seviyorum. D)Anıtkabir, başkent Ankara’dadır.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hayal ürünü olan bir sözcük vardır Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hayal ürünü olan bir sözcük vardır? A)Tavşanlar havuç yemeyi çok sever. B)Bebek melekler gibi uyuyordu. C)Şair, genç yüreklere yeni renkler aşıladı. D)Babam maç sonrası beni parka götürdü.

SONNN…