TUĞÇE NUR AKDOĞDU

Serbest ticaret bölgeleri, Türkİye sınırları içinde ancak gümrük bölgesi dışında kalan bölgeler olup, bu bölgelerde dış ticaret ve diğer mali ve ekonomik konulara ilişkin mevzuat uygulanmaz. Türkiye'de 21 adet serbest bölge vardır. Serbest bölgeler, belirli bir vergi muafiyeti ve diğer çeşitli teşvikler aracılığıyla daha rahat iş ortamının sunulduğu bölgelerdir. Bankacılıktan sigortacılığa, üretimden genel ticarete, depolama ve paketlemeye kadar her türlü ticari faaliyet buradan yapılabilir. Yatırımcılar kendi tesislerini inşa edebilir veya cazip şartlarda bölgenin sunmuş olduğu kiralık ofis alanları ve antrepoları kullanabilirler. Yabancı şirketlerin ortak girişimleri Türk özel sektörüne açık olan bütün avantajlardan yararlanabilirler.

EGE SERBEST BÖLGESİ, BİR ÖZEL SEKTÖR FİRMASINCA GELİŞTİRİLMİŞ, TÜRKİYE’NİN İHRACATA YÖNELİK İŞLEM GERÇEKLEŞTİREN İLK BÖLGESİDİR. DENEYİMLİ BİR ULUSLARARASI GELİŞTİRİCİ (DEVELOPER) TARAFINDAN PLANLANAN VE YÖNETİLEN BÖLGE, AYNI ZAMANDA DÜNYADAKİ BENZERLERİ ARASINDA ÖZEL SEKTÖRCE GELİŞTİRİLMİŞ İLK BÖLGE OLMA ÖZELLİĞİNE DE SAHİPTİR.

havalimani-serbest-bolgesi-tanitim-filmi html

Trabzon Serbest Bölgesi’nde 4 Haziran 1992 yılında ticari faaliyetler başlatılmıştır. Bölge kurucu ve işleticisi olan TRANSBAŞ firması % 94 oranında yabancı ortaklı bir özel kuruluştur. Söz konusu firma, aynı zamanda, Trabzon Limanı’nda metrekare büyüklüğünde bir alanı da kiralamış bulunmaktadır.

Türkiye’de özel sektör arazisi üzerinde kurulan ilk serbest bölge olma özelliğine sahiptir. bölgenin kurucu-işletici şirketi DESBAŞ- İstanbul Deri Serbest Bölge Kurucu ve İşleticisi DESBAŞ A.Ş.’dir. Bölgenin tüm altyapı ve bir bölüm üstyapı finansmanını karşılayan DESBAŞ’ ın 150’ye varan ortağı, deri sektörü içerisinden kişi veya şirketlerden oluşmaktadır. Bölgenin, İstanbul’da açık ve kapalı alan sunusu olan ve üretim faaliyetlerinin yapılabildiği tek serbest bölge oluşu ve ulaşım rahatlığı ile mevcut altyapı imkanları, gelişme potansiyelini ortaya koymaktadır. Bölgede devam eden inşaatlar faaliyete hazır hale geldiğinde, ticaret hacmi daha da artacaktır.

Erzurum – Doğu Anadolu Serbest Bölgesi’nin kurulması, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri’nin kalkındırılması için alınmış tedbirler çerçevesinde değerlendirilmiş ve Bölge Kasım 1995’te faaliyete geçmiştir.

Mardin Serbest Bölgesi’nin kurulması da, Doğu Anadolu Serbest Bölgesi’nin kuruluş amacında olduğu gibi, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri’nin kalkındırılması çalışmaları kapsamında düşünülmüş ve Kasım 1995 tarihinde hizmete girmiştir.

Menkul kıymetlerin alımı, satımı, takas ve saklama işlemleri ve bunlara ilişkin diğer işlemlerin yapılacağı İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Uluslararası Menkul Kıymetler Serbest Bölgesi; 24 Şubat 1997 tarihinde aktivitelerine başlamıştır. İstanbul’da uluslararası bir finans merkezi yaratılmasına yönelik olarak faaliyete geçen bu serbest bölgede; vergilendirme ve döviz kuru riskinin ortadan kaldırıldığı bir atmosferde, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası ’nca tanımlanmış prensipler çerçevesinde, Türkiye ve diğer ülkelerden menkul kıymetlerin ihracı ve ikincil el işlem görmeleri sağlanacak ve aynı zamanda, uluslararası yatırımcıların katılımıyla ihtiyaç duyulan likidite yaratılacaktır.

İzmir ve Aliağa Limanları arasında bulunan İzmir Serbest Bölgesi’nin Dünyanın en büyük limanları arasında sayılan ve inşaatı devam eden Çandarlı Limanı’na olan yakınlığı ile lojistik avantajı artmıştır. Raylı sistem toplu taşıma aracı olan İZBAN ile Şehir Merkezi’ne, Demiryoluna, Havaalanına oldukça kısa sürelerde ulaşılabilmektedir. Bölgede yatırım yapmayı isteyen firmalar farklı alternatifleri değerlendirerek yatırım yapacakları arsaların tapusuna sahip olabilmektedir.

Türkiye ve dünyanın en büyük serbest bölgelerinden biri olan Adana Yumurtalık Serbest Bölgesi, İskenderun Körfezi’nde 5 km uzunluğunda bir sahil şeridi boyunca uzanır. Tamamlanmış altyapısı, 4 milyon 500 bin m²’lik alanı ve Bakanlar Kurulu kararı ile bölge kimya, petro-kimya, demir-çelik, enerji santralları, tersane ve çimento fabrikaları gibi ağır sanayi yatırımlarına yönelik Türkiye’nin ilk ve tek serbest bölgesi olma özelliğini taşımaktadır. 3 kıta arasında önemli bir kavşak noktasında önemli bir transit geçiş noktasında yer alan bölgede yatırım yapan firmaların Avrupa, Ortadoğu ve Afrika pazarlarına ulaşımı gayet kolaydır. Bölge ayrıcalıklı serbest bölge teşviklerinin yanı sıra lojistik ve stratejik açıdan da firmalara önemli avantajlar sunmaktadır.

Trakya'da bir tekno kent olarak yükselen ASB; mükemmel alt yapısı, çağdaş mimarisi ve yeni sanayileşme modeliyle rakiplerinden farklı olarak özgün bir tekno kent olma yolunda ilerlemektedir. Hazır alt yapı olanakları, minimum düzeyde bürokrasi ve maliyetlerin son derece düşük olması gibi özellikleri ASB'yi yatırımcılar açısından cazip hale getirmektedir. Tekstilin dışında, cam sanayi, bilgisayar, paslanmaz çelik, ambalaj, otomotiv ve kimya gibi çeşitli sektörlerde faaliyet gösteren firmaların bulunduğu ASB; Türk sanayinin kalbinin attığı Trakya'da 2 milyon metrekare alanın üzerinde bulunmaktadır. İstihdam oranı ve yıllık ticaret hacmi bakımından hızla gelişme gösteren ASB, firmalar için mükemmel bir alt yapı sunmaktadır. Yapımı tamamlanan arıtma tesisi, fiberoptik kablo altyapısı, telekomünikasyon hizmet binası ile yatırımcılara cazip imkanlar sunulmaktadır.

Marmara Araştırma Merkezi (MAM) Gebze Yerleşkesi ‘ nde 1972 yılında kurulan bir araştırma merkezidir. Ülküsü, "Uygulamalı araştırmalar alanında dünyanın önder bilim ve teknoloji merkezleri içinde yer almak", görevi ise "Türkiye'nin küresel rekabet gücünün geliştirilmesine bilim ve teknolojiyi kullanarak katkıda bulunmaktır".

İSTANBUL AHL: Hizmetler ve yazılım ANTALYA :Yat inşası, medikal aletler KOCAELİ: Gemi inşası AVRUPA: Hazır giyim MERSİN: Hazır giyim BURSA: Otomotiv alt endüstrileri İZMİR. Deri TÜBİTAK-MAM Ar-Ge faaliyetleri ADANA-YUMURTALIK: Gemi tamir ve bakımı BÖLGELERE GÖRE SEKTOREL YOĞUNLAŞAM

SERBEST BÖLGELERİN TİCARET HAREKETLERİ  2014 yılında Serbest Bölgelerdeki toplam ticaret hacmi, bir önceki yıla göre %3,5 oranında azalarak 22,4 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.

Serbest ticaret bölgelerindeki düşük işgücü ve arazi maliyeti Uluslararası gelir ve kazançların ücretsiz transferi Gelir vergisi ve kurumlar vergisi muafiyeti Özel tüketim vergisi üzerinde sıfır KDV Yasal kısıtlamaları olmayan bir dış ticaret Çevrilebilir herhangi bir döviz cinsinin serbest kullanımı İthal mallar için gümrük vergisi şartı bulunmaması Türk limanlarına kolay erişim Banka işlem vergileri muafiyeti Ürün ve malların kaliteleri ve fiyatları üzerinde herhangi bir kısıtlama bulunmaması Yatırıma sınırsız yabancı sermaye katılımı Hazır ve iyi bir altyapı sunan modern, cazip ve geniş iş yerleri Lokavt ve grevin yasak olması Bir ürünün serbest ticaret bölgesinde kalma süresinde sınırlama olmaması Uyruğuna bakılmaksızın tüm avantajların bütün firmalar için eşit şekilde sunulması

. Serbest bölgeler yalnızca gelişmekte olan ülkelerde görülen bir uygulama mıdır? Bazı ülkelerin bir gümrük rejimi olarak, bazı ülkelerin ise bir ekonomi dış ticaret politikası uygulaması olarak kullandıkları serbest bölgeler yalnız gelişmekte olan ülkelerin kullandığı bir uygulama değildir. Ancak, gelişmekte olan ülkelerdeki serbest bölgeler genelde üretim ağırlıklı "ihraç ürünleri işleme bölgeleri" iken, gelişmiş ülkelerdeki serbest bölgeler ise ticaret ağırlıklı "serbest ticaret bölgesi" şeklinde kurulmuştur. Ülkemizdeki serbest bölgeler ise hem üretim hem de ticarete yönelik olup, karma özellik göstermektedir. Bu bölgeler, hem ABD ve Almanya gibi liberal ekonomi politikalarını benimsemiş gelişmiş batı ülkelerinde, hem de Çin ve Kore gibi ülkelerde görülmekte, ayrıca, hem Meksika ve Brezilya gibi büyük nüfuslu ve göreceli olarak kişi başına geliri büyük olan ülkelerde, hem de küçük nüfuslu ve göreceli olarak kişi başına milli geliri düşük olan ülkelerde (Haiti, Barbados, Ürdün) kurulabilmektedir. Sovyetler Birliği'nin dağılması sonucu bağımsızlığına kavuşan ülkelerde de liberal ekonomiye geçişte özelleştirme ve özel girişime dayalı politikaların yanında, yabancı sermaye yatırımlarını ülkeye çekmek amacıyla serbest bölgeler de kurulmaya başlanmıştır.

Serbest bölge hangi firmalar için daha avantajlıdır? Serbest bölgede faaliyette bulunmanın aşağıdaki firmalar için daha avantajlı olduğu söylenebilir: Ülke içindeki vergisel nitelikli mali yüklerden ve bürokrasiden kurtulmak isteyen firmalar, ithal girdi kullanarak ürettiği ürünleri dış pazarlara satan firmalar, Emek yoğun sektörlerde faaliyette bulunan firmalar, Transit ticaret, reeksport ve takas ticareti faaliyetinde bulunan firmalar, Dövizle işlem yapmak isteyen üreticiler, toptancılar, bankalar ve sigortacılar, Altyapısı hazır modern iş ortamı arayan firmalar.

Bölgeler Değişim (%) Ege ,29 Mersin ,72 Bursa ,76 Antalya ,70 İstanbul Endüstri ve Ticaret ,53 Kayseri ,35 Avrupa ,29 İstanbul Trakya ,89 Adana-Yumurtalık ,63 İzmir ,89 TÜBİTAK-MAM Tek ,54 Kocaeli ,86 İstanbul Atatürk Havalimanı ,15 Samsun ,72 Gaziantep ,93 Trabzon5247-9,62 Denizli ,16 Mardin440,00 Rize42-50,00 Toplam ,88