" Şehir nedir ki, esas olan insandır! " Shakespeare WINTER ŞEHİRLEŞME VE SORUNLARI Template

WINTER Şehir Nedir? Template Coğrafyacılara göre şehir, “ insanların en çok değişime uğradıkları yeryüzü mekânı” dır. Çevre dikkate alındığında ise şehir, çevreyle birlikte nüfus ve yeryüzünde oldukça yeni bir ekosistemdir. Doğal alanlara insanların yerleşmesinde, insanın kültürel ve ekonomik ortamının tarihsel gelişimi önemli derecede etkili olmuştur. Ekonomik farklılıklar, şehirleri birbirinden ayıran bir karakter kazanmasına neden olmuştur. Kaynak:erol TÜMERTEKİN, Baccalaureatsession De 1996.Turc Lv1.Série L Et ES/S.Durée: 3 H - ES Et S, Coefficient: 3 - L, Coefficient: 4.Hiç Durmadan Büyüyen Bir Dev.İstanbul'un Coğrafı Anotomisi:istanbul Dergisi. Template

Şehir, nüfusu 20. 000’den fazla olan (442 sayılı köy kanunu 1 Şehir, nüfusu 20.000’den fazla olan (442 sayılı köy kanunu 1. Madde) ve konut sayısı fazla, yerel yönetimlere sahip, hukuki, sosyal, kültürel ve ekonomik faaliyetlerin yapıldığı bir birimdir. Kaynak:İsbir,E.G.1991.Şehirleşme ve Meseleleri.Gazi Büro Yay.Ankara. Kaynak:http://www.ekinkoleji.k12.tr/index.php

Çekoslavakya ve Tunus’tur. Nüfusu 2000-20000 arasındaki birimlere kasaba yada ilçe, 2000’den aşağı olan birimlere ise köy denir(442 sayılı köy kanunu 1. Madde). Yukarıdaki sayıları kriter kabul ederek kendi birimlerini oluşturan ülkeler; Türkiye, Japonya, Yunanistan, İngiltere, Kanada, Çekoslavakya ve Tunus’tur. Kaynak:İsbir,E.G.1991.Şehirleşme ve Meseleleri.Gazi Büro Yay.Ankara.

Bu yerleşimin nüfusu 20000 ve daha fazla olursa kasaba denir. Coğrafyacılara göre bir yerleşim alanında nüfusun yarıdan fazlası tarımla uğraşıyor ise o yerleşim bir köydür. Bu yerleşimin nüfusu 20000 ve daha fazla olursa kasaba denir. Nüfusu, 500.000’den fazla olan şehirlere ise Büyük Şehir yada Dünya Şehri(welstad) denilmektedir. Kaynak:Güngördü,E.2001.Türkiyenin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası.Nobel Yayın Dağıtım.Ankara.

WINTER Şehirleşme Nedir? Template Şehirleşme, ülkelerin gelişmişlik düzeyini belirleyen önemli faktörlerden biridir. İnsanların karşılıklı ilişkilerde olmaları ve bunu bir ihtiyaç olarak görmeleri onların belirli merkezlerde toplanmalarına sebep olmuştur. Küçük yerleşmeler; sosyal, ekonomik ve demografik yoğunluk kazanmaları sonucunda büyük yerleşme alanı olan şehirleri oluşturmuşlardır. Şehirleşme, şehir sayısının artması, şehir nüfus sayısının ve hareketliliğin bununla birlikte insanlara götürülen hizmet ve bu hizmeti insanlara götüren görevlilerin artış göstermesidir. Template Kaynak:Güngördü,E.2001.Türkiyenin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası.Nobel Yayın Dağıtım.Ankara. Kaynak:İsbir,E.G.1991.Şehirleşme ve Meseleleri.Gazi Büro Yay.Ankara.

Şehirleşmenin Nedenleri 1-Ekonomik Sebepler 2-Sosyal ve Psikolojik Sebepler

1-Ekonomik sebepler Köylü nüfusun ekonomik sorunları yaşamasına ve şehire göç etmesinin nedenleri şunlardır: 1.Tarım yapılan arazilerin miras yoluyla parçalanarak küçülmesi dolayısıyla ekonomik değerinin azalması. 2.Tarım arazilerinin dağınıklığı. 3.Tarımda makinalaşmanın artması bu yüzden çalışan insana fazla gereksinim duyulmaması. 4.Tarımda kullanılan girdilerin(tohum, gübre,ilaç vb)pahalı olması ve kullanılmasındaki bilinçsizliğin sonucu olarak tarım alanlarının verimsizleşmesi ve toprağın kirlenmesi. 5.Üretilen ürünlerin kalitesinin düşmesi. 6.Ürünlerin elde kalması. 7.Yanlış tarımsal faaliyetlerin toprak erozyonuna sebep olması 8.Köyün şehire olan ulaşımın yetersizliği. 9.Devlet tarım politikasının yetersizliği. Kaynak:Güngördü,E..2001.Türkiyenin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası.Nobel Yayın Dağıtım.Ankara

2-Sosyal ve psikolojik sebepler WINTER 1.Şehrin özgür yaşama havası 2.Şehrin ilköğretim, lise, üniversite gibi eğitim imkanları. 3.Tiyatro,sinema gibi kültürel aktiviteler. 4.Postahane gibi haberleşme,hastahane gibi sağlık hizmetlerin varlığı. 5.Gezme ve eğlenme yerlerinin bolluğu. 6.Kalabalık toplumda yaşama isteği. Kaynak:Güngördü,E..2001.Türkiyenin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası.Nobel Yayın Dağıtım.Ankara Template

Şehirleşmenin Özellikleri 1-Şehirleşme bir değişimdir. 2-Şehirleşme devletin ödevlerinde artışı gerektirir. 3-Devletin şehirleşme sebebiyle karşılaşacağı problemler ve görevler karmaşık ve teknik nitelik taşırlar. Kaynak:İsbir,E.G.1991.Şehirleşme ve Meseleleri.Gazi Büro Yay.Ankara.

1-Şehirleşme bir değişimdir. «Devletin yüklendiği hizmetler bakımından aktivitelerde bulunmasını gerektiren ekonomik, sosyal, fiziki ve nüfus alanlarındaki değişikliklerdir.» Kaynak:İsbir,E.G.1991.Şehirleşme ve Meseleleri.Gazi Büro Yay.Ankara.

2-Şehirleşme devletin ödevlerinde artışı gerektirir. «Devlet gelirlerinin artırılması, bu gelirlerin bütçe çerçevesinde gerçekleştirilecek değişik programlara dağıtılması ve öncelikli olanlarının belirlenmesi gibi mali sorunlar şehirleşme ile yakından ilgilidir.» «Şehirleşme, mahalli idarelerin yapıları ve bunlarla ilgili hukuki düzenlemeler devlet tarafından yapılması gereken görev alanlarından sadece bir kısmıdır.» Kaynak:İsbir,E.G.1991.Şehirleşme ve Meseleleri.Gazi Büro Yay.Ankara.

WINTER Template -Taşımacılık, -Mesken, 3-Devletin şehirleşme sebebiyle karşılaşacağı problemler ve görevler karmaşık ve teknik nitelik taşırlar. WINTER -Taşımacılık, -Mesken, -Salgın Hastalıkların Önlenmesi ve Denetlenmesi, -Çevre Kirlenmesini Önlemek, -Enerji, -Altyapı, -Eğitim, -Kültür, -Sosyal Hizmetler”gibi. Template Kaynak:İsbir,E.G.1991.Şehirleşme ve Meseleleri.Gazi Büro Yay.Ankara.

Metropolitan nedir? -Şehir büyüklüğünü aşmış, -şehir ile çevre şehirlerden (banliyölerden) oluşan, -ekonomik, sosyal, kültürel açılardan odak noktası durumunda bulunan yoğun nüfuslu yerlerdir. Kaynak:İsbir,E.G.1991.Şehirleşme ve Meseleleri.Gazi Büro Yay.Ankara.

Megalopolis nedir? Metropolitan alanların yan yana gelmeleriyle devamlı ve bitmeyen bir şehir görünümü kazanan coğrafi bölgelere denir. Kaynak:İsbir,E.G.1991.Şehirleşme ve Meseleleri.Gazi Büro Yay.Ankara.

Şehirlerin Yeryüzüne Dağılışı Yeryüzünde şehirlerin yatay doğrultudaki dağılışı; Kuzey yarı kürede yerleşmenin kuzey sınırı, 70-80o kuzey enlemine dayanır. Ancak bu sınır, yaz mevsiminde kuzeye kış mevsiminde ise güneye doğru hareketlidir. Güney yarı kürede ise yerleşimlerin sınırı daha nettir. Güney Amerika’da 560 güney enlemine dayanır. Kaynak:Güngördü,E..2001.Türkiyenin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası.Nobel Yayın Dağıtım.Ankara.

WINTER Şehirlerin Yeryüzüne Dağılışı Template Yeryüzünde şehirlerin dikey doğrultudaki dağılışı; Yükseltilerde yerleşimlerin sınırını iklim belirler. Yükselti arttıkça basınç ve sıcaklık azalmaktadır. Yüksek bölgelerde yerleşimler, karın hiç kalkmadığı sahalarda durmaktadır. Dünyada bazı deniz seviyesinden çok yüksek yerlerde de kalabalık şehirler de vardır.» Bunlar; Latin Amerika, Habeşistan, Tibet platosu ve Yemendir. Türkiye’de ise yükseltisi en fazla olan büyük şehir Erzurum(1869m)’dur. Ülkemizdeki iç bölgelerdeki şehirlere göre daha yoğun nüfuslu şehirler,deniz kenarında kurulmuştur. Örneğin,İstanbul, İzmir, Antalya, İzmit, Samsun, Zonguldak, Mersin gibi. Template Erzurum( Zonguldak, Kaynak:Güngördü,E..2001.Türkiyenin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası.Nobel Yayın Dağıtım.Ankara.

Şehirlerin sınıflandırılması 1.Kronolojik safhalarına göre(Jenetik) sınıflandırma 2.Morfolojik sınıflandırma 3.Genişliğine göre sınıflandırma 4.Nüfuslarına göre sınıflandırma 5.Fonksiyonlarına göre sınıflandırma 6.Coğrafik ve topoğrafik özelliklerine göre sınıflandırma Kaynak:Güngördü,E..2001.Türkiyenin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası.Nobel Yayın Dağıtım.Ankara.

1. Kronolojik safhalarına göre sınıflandırma Şehirdeki yerleşmeler, kronolojik(jenetik) safhalarına göre 5 grupta ele alınır: 1.Klasik devirden önceki (Prehistorya) şehirler 2.Klasik devir şehirleri 3.Roma şehirleri 4.Orta çağ şehirleri 5.Modern şehirler Ülkemizdeki şehirlerin kronolojik safhalarına göre sınıfları 6 gruba ayrılır: 1.Klasik devirden önceki şehirler 2.Klasik devir şehirleri 3.Orta çağ şehirleri 4.Selçuklu şehirleri 5.Osmanlı şehirleri 6.Cumhuriyet dönemi şehirleri Kaynak:Güngördü,E..2001.Türkiyenin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası.Nobel Yayın Dağıtım.Ankara.

2.Morfolojik sınıflandırma 1.Dairevi şekle sahip şehirler: Genellikle ovalarda oluşmuşlardır. 2.Şerit şekle sahip şehirler: Genellikle dik yamaçların eteklerinde ve kıyıya yada ovalara paralel uzunlamasına oluşmuşlardır. 3.Parçalı şekle sahip şehirler: Genellikle arasından akarsu, boğaz ve vadilerin iki yakasında yada iki şehrin gelişerek yakınlaşması sonucu oluşmuşlardır. 4.Çok merkezli şekle sahip şehirler: Genellikle bir havza içinde bulunan birkaç şehrin aralarındaki boşlukların zamanla yerleşmelere açılmasıyla birleşen şehirlerden oluşmuşlardır. Kaynak:Güngördü,E..2001.Türkiyenin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası.Nobel Yayın Dağıtım.Ankara. Kaynak:İsbir,E.G.1991.Şehirleşme ve Meseleleri.Gazi Büro Yay.Ankara.

3.Genişliğine göre sınıflandırma WINTER Şehirlerin saha genişliğine göre sınıflandırma yapılmaktadır. Kalabalık nüfusa sahip daha dar bir saha içerisinde bulunan şehirler vardır. Bu şehirlerde nüfus apartman yada gökdelenlerde barınmaktadır. Örneğin Amerika, Almanya, İngiltere, Hollanda’da olduğu gibi. Bazı şehirler ise insanların, bahçe içerisinde fazla katlı olmayan evlerde yaşamayı tercih etmiş olması nedeniyle daha geniş sahaya yayılmıştır. Örneğin Bursa, Denizli, Konya, Aydın şehirleri gibi. Yine ekonomik, sosyal ve kültürel potansiyele sahip çarpık şehirleşme nedeniyle oluşan gecekondulaşma da bazı şehirlerin genişlemesine neden olmaktadır. Örneğin İstanbul, Ankara’da olduğu gibi. Kaynak:Güngördü,E..2001.Türkiyenin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası.Nobel Yayın Dağıtım.Ankara. Template

4.Nüfuslarına göre sınıflandırma İmar ve İskan Bakanlığı Bölge Planlama Dairesi ise nüfusuna göre şehirleri 4 grupta toplamıştır. Bunlar: 1. Nüfusu,10000-50000 olan şehirler 2.Nüfusu, 50000-100000 olan şehirler 3. Nüfusu,100000-1000000 olan şehirler 4. Nüfusu,1000000’dan fazla olan şehirler Kaynak:İsbir,E.G.1991.Şehirleşme ve Meseleleri.Gazi Büro Yay.Ankara.

5.Fonksiyonlarına göre sınıflandırma 1.Ekonomik Fonksiyonlara Bağlı Şehirler: a-Tarım Şehirleri b-Pazar Şehirleri c-Ticaret Şehirleri d-Sanayi Şehirleri i-Madencilik Şehirleri ii-İmalat Şehirleri e-Ulaşım ve Ulaştırmaya Bağlı Şehirleri Kaynak:Güngördü,E..2001.Türkiyenin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası.Nobel Yayın Dağıtım.Ankara.

a-Tarım Şehirleri Buradaki aktivite ve gelir tamamen tarıma dayanmaktadır. Çevrelerindeki küçük yerleşme alanlarında üretilen ürünlerin değerlenerek yarı mamul haline getirilmesini sağlayan tesislerin bulunduğu şehirlerdir. Şehir, nüfusu 20000’den fazla olan (442 sayılı köy kanunu 1. Madde)birim olduğuna göre ülkemizde tarım şehri sayılabilecek çok sayıda ilçe (Sapanca, Erbaa, Turgutlu) ve şehir (Iğdır) vardır. Kaynak:Güngördü,E..2001.Türkiyenin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası.Nobel Yayın Dağıtım.Ankara. Kaynak:İsbir,E.G.1991.Şehirleşme ve Meseleleri.Gazi Büro Yay.Ankara. Sapanca

WINTER Template b-Pazar Şehirleri Haftanın belirli gün yada günlerde kurulan pazarların gelişmesine neden olan şehirlerdir. Ülkemizde Adapazarı şehri, önceleri bir pazar yeri olarak gelişmiş ve sonra şehirleşmiştir. Kaynak:Güngördü,E..2001.Türkiyenin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası.Nobel Yayın Dağıtım.Ankara. Template

Günümüzdeki İzmir gibi sanayi mamullerinin sergilendiği fuar şehirleri de pazar şehirlerinin başka türüdür. Kaynak:Güngördü,E..2001.Türkiyenin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası.Nobel Yayın Dağıtım.Ankara.

c-Ticaret Şehirleri Ticari aktivitelerin (parakende,toptan) merkez olmalarıyla gelişen şehirlerdir. Genellikle ulaşımın (havayolu,karayolu,liman) uygun olduğu yerleşmeler, kısa sürede ticaret şehirlerine dönüşmüştür. Örneğin; İstanbul, İzmir, Mersin, Antalya, Londra, New York, Kap(Capetown)gibi. Yine deniz kıyısında olmayıp kara ve demiryollarının bulunduğu pek çok ticaret şehri vardır. Tarihte ipekyolu ve baharat yolu üzerindeki pek çok şehir ticaret şehri olmuştur. Ankara, Afyon, Eşkişehir, Erzurum, Diyarbakır gibi. Kaynak:Güngördü,E..2001.Türkiyenin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası.Nobel Yayın Dağıtım.Ankara

d-Sanayi Şehirleri Sanayi aktiviteleri sanayi şehirlerinin oluşmasına neden olmuştur. Sanayi şehirleri; madencilik ve imalat şehirleri olmak üzere 2 çeşittir. i-Madencilik Şehirleri: Madenlerin çıkarılıp ve değerlendirildiği bu şehirler buradaki nüfusun tek geçim kaynağını oluşturmaktadır. Örnek:Maden kömürüne bağlı Zonguldak. İİ-İmalat Şehirleri: Üretim yani imalat şehirleri bazı yerlerde daha önce başka fonksiyonların sanayi hizmetine dönüşmesi ve sanayi aktivitelerinin gelişmesi ile oluşmuşlardır. Bu tür sanayi şehirlerindeki nüfus daha çok sanayi alanlarında çalışmaktadır.Karabük şehri gibi. Kaynak:Güngördü,E..2001.Türkiyenin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası.Nobel Yayın Dağıtım.Ankara

e-Ulaşım ve Ulaştırmaya Bağlı Şehirleri WINTER Template Uluslararası ve ulusal deniz, göl, akarsu, kara ve demiryolu ulaşımlarının birbirine bağlandığı şehirler, çeşitli ekonomik, idari ve kültürel fonksiyonların canlanmasında etkili rol oynarlar. Kaynak:Güngördü,E..2001.Türkiyenin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası.Nobel YayınDağıtım.Ankara http://tr.wikipedia.org/wiki

2.Kültürel Fonksiyonlara Bağlı Şehirler: Kültürel fonksiyonlarına göre şehirler 3 gruba ayrılır: 1.Dini Şehirler 2.Üniversite Şehirleri 3.Kültür Şehirleri Kaynak:Güngördü,E..2001.Türkiyenin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası.Nobel Yayın Dağıtım.Ankara

1.Dini Şehirler: Din açısından önemi olan ibadet yapmak için insanların yurtiçinden ve yurtdışından akın ettikleri şehirlerdir. Örneğin; Mekke, Medine, Kudüs, Konya, Selçuk gibi. Kaynak:Güngördü,E..2001.Türkiyenin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası.Nobel Yayın Dağıtım.Ankara

2.Üniversite Şehirleri: Üniversite ve yüksekokulları, kütüphaneleri olan kongre, konferans, müzik festivalleri düzenlenen şehirlerdir(Oxfort gibi). 3.Kültür Şehirleri: Tarihi eserleriyle önemi olan şehirlerdir. Örneğin;Paris(Louvr),İstanbul (Topkapı.Ayasofya), Ankara(Etnografya,Resim ve heykel). Kaynak:Güngördü,E..2001.Türkiyenin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası.Nobel Yayın Dağıtım.Ankara

WINTER Template Bu şehirler,3 grupta toplamıştır. 3.İdari ve Siyasi Fonksiyonlara Bağlı Şehirler: Template Bu şehirler,3 grupta toplamıştır. 1-Başşehir Şehirleri: Ülkelerin başşehiri olan bu şehirlerde idari ve siyasi kurum ve kuruluşlar vardır. 2-Memur Şehirleri(İdari merkezler): Nüfusun büyük çoğunluğu devlet kurumlarında çalışan şehirlerdir.Örneğin,Bilecik’te %27 idari fonksiyon,%21 tarım olduğu gibi. 3-Askeri amaçlı Şehirler: Nüfusu 20000’den fazla 200000’den az olan bazı şehirler askeri merkezler olarak bilinirler. Erzincan(%50), Gölcük(%82),Çorlu (%57),Dörtyol(%55) Polatlı(%50). Kaynak:Güngördü,E..2001.Türkiyenin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası.Nobel Yayın Dağıtım.Ankara

6.Coğrafik ve topografik özelliklerine göre sınıflandırma Bu çeşit şehirler kuruldukları devirlerde savunma ön planda olmuştur.Bu duruma uygun coğrafik alanlarda kurulmuşlardır.Söz konusu alanlar: 1.Sarp kayalıklar,tepeler. 2.Geniş yataklı nehirler içerisinde oluşan adalar. 3.Kıstaklar. Tazmanya'da Kuzey ve Güney Bruny Adalarını birbirilerine bağlayan kıstak 4.Geniş ve düz alüvyal ovalardan geçen nehirlerinoluşturduğu nehir kavisleri(menderesler). Günümüzdeki şehirlerin kurulmasında ise merkezi alanlar tercih edilmiştir.Bunlar: 1.Su kaynaklarının bulunduğu alanlar. 2.iklime elverişli alanlar. 3.ziraata elverişli alanlar. 4.Göl ve deniz kenarları. Kaynak:Güngördü,E..2001.Türkiyenin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası.Nobel Yayın Dağıtım.Ankara

Şehirleşmeye bağlı çevre sorunlarına sebep olan faktörler 1. Merkezileşme ve yoğunlaşma, 2. Dikey yapılanma, 3. Göçler, 4. Yanlış planlama, 5. Koruyucu ve geliştirici tedbirlerin eksikliği, 6. Şehirleşme politikalarında "Ekolojik Erdem" yoksunluğu. Kaynak:İsmail Ceritli.1995. Şehirleşmeye Bağlı Çevre Sorunlarını Oluşturan Temel Kaynaklar.Ekoloji Çevre dergisi.Sayı.17.

Merkezileşme ve yoğunlaşma Kırsal kesimden göç eden insanların sanayi ve çalışma alanlarının fazla olduğu şehir merkezlerinde yada ilçelerinde yerleşmeleri sonucu şehir nüfusunun artmaktadır. Dünyanın en kalabalık şehirlerinden Japonya’nın başşehiri Tokyo 26.500.000 nüfusu ile birinci sıradadır. Kaynak:http://nedir.antoloji.com/sehir/

WINTER Türkiye’nin nüfus artış hızı % 2 nin üzerinde olup, kırsal alandan şehirlere doğru hızlı bir göç yıllardır boyutları sürekli büyüyerek devam etmektedir. Yerleşim alanları ve paralelindeki sorunların büyük bölümü, temelde aşırı nüfus artışından kaynaklanmaktadır. Sosyal yapıdaki değişim olayın tabanını oluşturmaktadır. Kaynak:Akıncıtürk,N. şehir planlaması değişen öznel kullanıcı isteklerinin nesnel gereksinimleri olarak yapı ölçeğinde esneklik, değişebilirlik ve büyüme olarak programlama sürecine yansıtılması. Çukurova Üniv.Müh. Ve Mim.Fak.Adana. Template

Türkiye'nin batısında ve başta İstanbul,Kocaeli, Ankara,Bursa ve İzmir gibi sanayinin yoğunlaştığı, teorik olarak iş bulma imkanlarının fazla olduğu şehirlerde nüfus birikimi doğal olmayan bir artış göstermektedir.

Şehirleşme hareketi; zaman içinde bir değişmeyi de anlatır Şehirleşme hareketi; zaman içinde bir değişmeyi de anlatır. Bir ülkenin, ya da bölgenin şehirleşme oranı ise, o ülke ya da bölge nüfusunun belli bir anda, belli bir tanıma göre şehir sayılan yerleşme birimlerinde yaşayan oranıdır. Şehirleşme Hareketi= Şehirsel Nüfus/Toplam Nüfus. Yani, şehirleşme hareketi, demografik tanımı ile belli bir süre içinde şehirleşme oranında meydana gelen değişiklik olarak algılanabilir. Kaynak:Keleş, R.,1984.şehirleşme ve Konut Politikası, A.Ü.S.B.F. Yayınları, Yayın No:540, Ankara.

Türkiye’de şehirsel nüfusun yerleşme tiplerine göre bölgesel dağılımı (2000) http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/33/824/10459.pdf

Hızlı ve düzensiz şehirleşmenin neden olduğu çevre sorunları: WINTER 1.Konut sorunu 2.Su tüketiminin artması 3.Şehirlerdeki plansız büyümeler, verimli tarım alanlarının sanayi ve yerleşim bölgeleri haline gelmesi 4. Hızlı şehirleşmeyle birlikte artık maddelerin (evsel çöpler) şehir dışına taşınması ve yok edilmesi sorunu 5. Şehirlerdeki konut sayısı ve sanayileşmenin artışına bağlı olarak kalitesiz yakıt kullanılması ve taşıt sayısının artarak eksoz gazının hava kirliliğine neden olması sorunu. 6.Trafik sorunu ve şehir içi ulaşım sorunu 7.Yeşil alanların azalması ve Milli Parkların azlığı sorunu. 8.Fosil yakıt tüketiminin artması ile bunların talebi karşılayamaması ve sık sık elektriklerin kesilmesi gibi enerji yetersizliği sorunu 9.Sağlık hizmetlerinin yetersizliği sorunu 10.Eğitim hizmetlerinin şehrin her semtinde aynı düzeyde olmaması sorunu 11.Güvenlik konusunda yapılan hizmetlerin yetersizliği sorunu.” Kaynak:Kırımhan, S., 1980. Doğanın Korunması “ Doğal Denge ve Çevre Kirliliği” Ders Notları, Atatürk Üniv. Zir. Fak. Toprak İlmi Böl. Erzurum. Template

2.Dikey yapılanma Şehrin nüfusunun artarak,yoğunlaşması ve daha küçük bir alanda daha fazla insan yerleştirmek amacıyla ortaya çıkmış olan bir yapılanma biçimidir. Bir başka nedeni ve şehir ekonomisinin oluşturduğu ranttan fazla pay almaktır. Bu durum dengesiz gelişen tüketim ekonomisinin, şehir hayatı üzerindeki bir yansımasıdır. Kaynak:İsmail Ceritli.1995. Şehirleşmeye Bağlı Çevre Sorunlarını Oluşturan Temel Kaynaklar.Ekoloji Çevre dergisi.Sayı.17.

www.nycvisit.com/ -

WINTER Gökdelenlere kadar varan bir yapılanma biçimi hem insani özelliklerin kaybolmasına ve hem de insanının ayaklarını var olduğu ekolojik temelden kaymasına neden olmaktadır. Dikey yapılanma insanların birbirleriyle karşılaşma imkanlarını kısıtladığından,öncelikle insanlar ve komşular arası münasebetlerin zayıflamasına neden olmaktadır. İnsanı yalnızlaştırmakta ve toplumdan uzaklaştırmaktadır. Kaynak:İsmail Ceritli.1995. Şehirleşmeye Bağlı Çevre Sorunlarını Oluşturan Temel Kaynaklar.Ekoloji Çevre dergisi.Sayı.17. Template

İkinci olarak, insanı ve en başta çocukları topraktan ve doğal ortamdan genellikle uzak tuttuğundan,insanların doğayla olan bağlarını koparmaktadır. İnsan büyürken, etrafında ne tür doğal olayların gerçekleştiğini ve insanlığa hizmet etmek için ekosistemin ne gibi mücadeleler verdiğini farkedememektedir. Böyle olunca, tüketim ekonomisinin sürekli devrede tuttuğu yönlendirme politikaları ve çalışmalarının da yardımıyla, insan durmaksızın tüketen bir makina konumuna düşmektedir. Kaynak:İsmail Ceritli.1995. Şehirleşmeye Bağlı Çevre Sorunlarını Oluşturan Temel Kaynaklar.Ekoloji Çevre dergisi.Sayı.17.

3. Göçler Kırsal kesimde yaşayan ve geçimini tarıma bağlayan insanlar;gerek tarım alanlarının bölünmesi, elde ettikleri ürünün değerini tam olarak alamamaları, tarımdaki girdilerin (gübre, tohumluk, mücadele ilaçları) pahalı olması, gerekse doğum oranının fazla olması dolayısıyla ailelerini geçindirememeleri gibi ekonomik ve sosyal nedenlerle şehre göç etmektedirler. Bu şekildeki göç sağlıksız olup çarpık şehirleşmeyi oluşturmaktadır.

WINTER Köyden şehre gelen insanlar önce kendilerine bir ev aralar. Ancak ev kiralarını ödemeyeceklerini kısa sürede anlayarak şehire tarihi güzellik katan devletin hazine arazileri üzerine gecekondular inşa etmektedirler. Kaynak:Kızıloğlu F. T. ve S.Bilen.2000. Çevre Kirliliği.Atatürk Üniv. Zir.Fak.Yay.Erzurum. Template

Bugün İstanbul nüfusunun %40 kadarının plansız yerleşmenin ürünü olan gecekonduda yaşadığı tahmin edilmektedir. Günümüzde ülkenin başka şehirlerinden göç ederek gelenler, İstanbul nüfusunun %60'ını oluşturmaktadır. İstanbul, ülke sanayinin %38'i ve ülke toplam ticaretinin %55'i, vergi gelirlerinin %40'ı sayesinde ülkenin ekonomik hayatını yönetmektedir. Şehir, 1950 yılından beri hızla metropolitanlaşma sürecine girmiştir. Şehrin yerleşme alanı, Asya yakasında 60km, Avrupa yakasında ise 40-50 km uzunluğa yayılmış durumdadır. Ayrıca Boğaziçi'nin iki yakasındaki 20 km uzunluğundaki alanda ise süratle yeni yerleşmeler meydana gelmektedir. Kaynak:erol TÜMERTEKİN, Baccalaureatsession De 1996.Turc Lv1.Série L Et ES/S.Durée: 3 H - ES Et S, Coefficient: 3 - L, Coefficient: 4.Hiç Durmadan Büyüyen Bir Dev.İstanbul'un Coğrafı Natomisi:istanbul Dergisi.

İstanbul'daki sosyal,ekonomik ve alansal değişim, Osmanlı İmparatorluğu dönemindeki başşehir olma özelliğinin Ankara’ya geçmesiyle başlamıştır. İmparatorluk döneminde İstanbul'a ayak basamayan Anadolu insanı yavaş yavaş bu şehire gelmeye başlamış (1924-1930) ve şehrin en varlıklı insanların yaşamış olduğu semtlerde sefalet yaşantısı gelişmeye başlamıştır. Günümüzde, İstanbul şehrinin karşımızda bulunan yayılış alanı ve şehirsel fonksiyonları 1960'dan sonra başlayan ekonomik gelişme ve sanayileşmenin hızla gelişmesinin bir sonucudur. Kaynak:erol TÜMERTEKİN, Baccalaureatsession De 1996.Turc Lv1.Série L Et ES/S.Durée: 3 H - ES Et S, Coefficient: 3 - L, Coefficient: 4.Hiç Durmadan Büyüyen Bir Dev.İstanbul'un Coğrafı Natomisi:istanbul Dergisi.

Çarpık yani düzensiz şehirleşmenin önlenebilmesi için öncelikle köyden şehire olan göçün önüne geçilmesi gerekir. Bu ise kırsal kesimin gerek ekonomik gerekse sosyal açıdan kalkınması ile olası görünmektedir. Kaynak:Kızıloğlu F. T. ve S.Bilen.2000. Çevre Kirliliği.Atatürk Üniv. Zir.Fak.Yay.Erzurum.

WINTER Türkiye'de 1990 yılı daimi ikametgaha göre yapılan nüfus sayımı sonucuna göre 1985-1990 yılları arası bazı şehirlerin net göç ve göç hızı aşağıdaki Tablo da verilmiştir. Buna göre büyük şehirlere göç artarken küçük şehirlerde nüfus yoğunluğunda azalma görülmektedir. Kaynak:Kızıloğlu F. T. ve S.Bilen.2000. Çevre Kirliliği.Atatürk Üniv. Zir.Fak.Yay.Erzurum. Template

Şehir 1990 nüfusu İç göç Dış göç Net Göç Net Göç Hızı (%) Adana 1.714140 124479 97545 26934 16 Ankara 2.825.849 326301 256790 69511 25 Bursa 1.399210 141460 57819 83641 62 Erzurum 736068 34250 122548 -88298 -113 İstanbul 6432920 995717 339040 656677 108 İzmir 2.366267 276378 130170 146208 64 Trabzon 732914 29999 81494 - 51494 -68 Tunceli 122025 9118 29450 -20332 -154 Muş 319810 12425 45254 -33829 -100 Şanlıurfa 81362 30660 57460 -26800 -30 Yozgat 519277 20843 55345 -34502 -64

Sıra Kent 2007 Sayımı 2008 Sayımı 2009 Sayımı 2010 Sayımı 2011 Sayımı 1 İstanbul 12,460,170 12.569.041 12.782.960 13.120.596 13.483.052 2 Ankara 4.127.051 4.194.939 4.306.105 4.431.719 4.550.662 3 İzmir 3.139.745 3.210.465 3.276.815 3.554.734 3.366.947 4 Bursa 1.760.022 1.819.470 1.854.285 1.905.970 1.948.744 5 Adana 1.514.364 1.525.115 1.563.545 1.591.518 1.617.284 6 Kocaeli 1.346.092 1.392.733 1.422.752 1.459.772 1.499.458 7 Gaziantep 1.209.499 1.252.329 1.295.052 1.341.054 1.393.287 8 Konya 973.791 980.973 1.003.373 1.036.028 1.073.791 9 Antalya 877.945 911.497 955.573 1.001.318 1.041.972 10 Kayseri 872.211 884.663 911.984 950.017 977.240 11 Diyarbakır 778.343 799.447 834.854 843.460 875.069 12 Mersin 820.318 825.615 842.230 843.429 859.680 13 Eskişehir 581.939 599.739 617.215 629.609 648.396 14 Sakarya 531.219 537.313 548.120 560.876 577.233 15 Samsun 434.091 461.640 519.601 531.997 538.106 16 Erzurum 361.160 359.752 368.146 367.250 382.383 http://tr.wikipedia.org/wiki/B%C3%BCy%C3%BCk%C5%9Fehir_N%C3%BCfuslar%C4%B1 TÜİK verilerine göre Türkiye'nin illerin 2015 yılı nüfusuna göre yüzde 18,5’inin ikamet ettiği İstanbul, 14. 657 434 kişi ile en çok nüfusa sahip olan il oldu. Enaz nüfusa sahip olan il ise 78.550 kişi ile Bayburt olmuştur.

Göç vererek nüfusu azalan şehirlerden göç alan belli merkezler mevcut nüfusunun üzerine gelen yeni nüfusla bir nüfus yoğunluğu yaşamaktadır. Bu yoğunluk belediyelerin bu insanlara hizmet götürmesi bakımında ağır bir yük oluşturmaktadır.Bu durum büyük şehirlerde yaşayan tüm insanlara hizmetin eşit dağıtımı nedeniyle daha az hizmetin götürülmesine neden olmaktadır. Yetersiz kalan hizmetin sonucunda da sorunlar çığ gibi büyümektedir.Bu durum beraberinde bir çok sorununda artmasına neden olmaktadır. Kaynak:Kızıloğlu F. T. ve S.Bilen.2000. Çevre Kirliliği.Atatürk Üniv. Zir.Fak.Yay.Erzurum.

Yerel idarelerin kaldırabileceği yük artınca gecekondulara gerektiği hizmeti veremedikleri gibi şehre götürülecek hizmetinde azalmasına neden olunmaktadır. Nüfus akışından dolayı bazı şehirlerin nüfusu artarken bazı şehirlerde ise azalma söz konusu olmaktadır. Örneğin 20. yüzyılın sonlarında ve 21. yüzyıla girerken nüfusu 1 milyonu geçen şehir sayısı dünyada 276 olmuştur (Yücel, 1995). Aşağıdaki Tablo’da Dünyada nüfusu hızla artan şehirlerin, nüfusları görülmektedir Kaynak:Yücel, M., 1995. Çevre sorunları. Ç. Ü. Zir. Fak. Genel Yay. No:109, Ders Kitapları Yay. No:28, Adana.

WINTER Tablo 1. Dünyadaki Bazı Büyük Şehirlerin Nüfusları (Anon.,(1993)’e atfen Yücel, 1995). _______________________________________________________________________ Yıl Ülke Şehir 1992 2000 ..... ( Milyon) Japonya Tokyo 25.8 28.0 Brezilya San Paulo 19.2 22.6 A.B.D New York 16.2 16.6 Meksika Mexico City 15.3 16.2 Çin Sanghay 14.1 17.4 Hindistan Bombay 13.3 18.1 A.B.D. Los Angeles 11.9 13.2 Arjantin Boenos Aires 11.8 12.8 G. Kore Seul 11.6 13.0 Brezilya Rio de Jannerio 11.3 12.2 Hindistan Kalcuta 11.1 12.7 Endonezya Jacarta 11.0 13.4 Template Kaynak: Kızıloğlu F. T. ve S.Bilen.2000. Çevre Kirliliği.Atatürk Üniv. Zir.Fak.Yay.Erzurum.

Dünyadaki Bazı Büyük Kentlerin Nüfusları SIRA ÜLKE KENT NÜFUS(MİLYON) 2009 yılı 1 Japonya Tokyo 34.75 2 Mexico City Meksika 28.85 3 New York ABD 23.75 4 Seul Güney Kore 21.70 5 San Paulo Brezilya 6 Mumbai(Bombay) Hindistan 20.20 7 Yeni Delhi 19.10 8 Los Angeles 17.45 9 Osaka 16.07 10 Cakarta Endonezya 16.30 http://www.skyturks.com/dunyanin_en_buyuk_100_sehri.asp

Dünyanın en çok nüfuslu şehri Şangay: 24.150.000 Metropol nüfusları dikkate alındığında Tokyo: 28.025.000 Megapol şehir İstanbul: 14.657.434 https://tr.wikipedia.org/wiki/N%C3%BCfuslar%C4%B1na_g%C3%B6re_%C5%9Fehirler_listesi

Dünya nüfusu http://tr.wikipedia.org/

Kırsal kalkınmanın olması ve dolayısıyla kırdan şehire göçün önlenmesi aşağıdaki hususların gerçekleşmesi ve dikkate alınmasıyla vuku bulacaktır (Kırımhan, 1980): “1. Tarıma dayalı sanayi yatırımları; kırsal alanda gerçekleştirilmeli, geliştirilmeli ve özendirilmelidir. 2. Köylerde kooperatifçiliğe önem verilerek geliştirilmelidir. 3. Köylerin yerleşimi gelişmiş ülkelerdeki gibi çağdaş seviyede olmalı dolayısıyla sosyal gereksinimlerden hastane, okul, konut ve postane olanakları sağlanmalıdır. 4. Bölünmüş ve Ekonomik değerini yitirmiş olan araziler birleştirilmeli ve topraksız köylü kalmamalıdır. 5. Tarımdaki girdilerin (sulama, gübre, tohumluk vs ) kullanımının öğretilmesi verimin artırılması sağlanmalıdır. 6. Tarım için elverişli olan alanlarda sanayi ve konut yapmaya izin verilmemelidir. 7. Ormanlık alana sahip olan köylerin ormandan elde edilen ürünleri değerlendirilmelidir. 8. Köylerin ilçelere ve şehirlere bağlantısını sağlayacak yollar yapılmalıdır. 9. Tarım kuruluşları tarafından, tarım yapan köylülere üretimin miktar ve kalite bakımından artması için seminerler verilmeli ve bunun kontrolü sağlanmalıdır. 10. Yukarıdaki önlemler alınırken öncelikle geri kalmış bölgelerimizden başlanılmalıdır. “ Kaynak:Kızıloğlu F. T. ve S.Bilen.2000. Çevre Kirliliği.Atatürk Üniv. Zir.Fak.Yay.Erzurum.

4. Yanlış Planlama Düzenli yapılanmada öncelikle dikkat edilecek hususlar: Şehirdeki yapılanmanın düzenli olması için, öncelikle 1.fiziki coğrafyasının 2. Toplumsal gereksinimlerin 3.Ekonomik gereksinimlerin dikkate alınması gereklidir. Bu faktörler dikkate alınırsa şehrin gelişimi daha düzenli olacaktır. Şehirlerdeki düzenli yapılanma gelişmişliğin bir göstergesidir. Kaynak:İsmail Ceritli.1995. Şehirleşmeye Bağlı Çevre Sorunlarını Oluşturan Temel Kaynaklar.Ekoloji Çevre dergisi.Sayı.17.

Şehir planlamasındaki safhalar: Şehir, halkın kullanımına sunulmadan önce aşağıdaki safhaların tamamının gerçekleştirilmesi gereklidir. 1-Hazırlık: Etüd ve araştırmanın yapılması. Bu aşamada şehrin ihtiyaçları, sosyal, ekonomik, toplumsal faktörler gözönüne alınarak belirlenir. 2-Fiilen plan yapma. Elde edilen veriler doğrultusunda teknik araç ve yöntemler kullanılarak proje bazında şehir planının yapılması gerçekleştirilir. 3-Planın uygulanması. Yapılan plan ilgili yerel yönetimlerce gerçekleştirilir. Ancak Türkiye'de durum baştan beri farklı olmuştur. Önce insanlar yerleşmişler ve ardından planlar yapılmıştır. Dolayısıyla bağımsız bir şehir planı yapma ve uygulama imkanı tam anlamıyla bulunamamıştır. Kaynak:İsmail Ceritli.1995. Şehirleşmeye Bağlı Çevre Sorunlarını Oluşturan Temel Kaynaklar.Ekoloji Çevre dergisi.Sayı.17.

5. Koruyucu ve Geliştirici Tedbirlerin Eksikliği: WINTER Çevre yönetimi konulu Dünya Sanayi Konferansı(WICEM, World Industry Conference on Enviromental Management) 1984 yılında Versailles’de yapılmış ve beş ilke üzerinde anlaşma sağlanmıştır. Larrè (1986) WICEM’de anlaşma sağlanan ilkeleri, beş madde de toplamıştır. Bunlar; 1. Sürekliliği sağlanan ekonomik kalkınma, temel bir uluslararası hedeftir. Çevre yönetimi, ekonomik kalkınmanın ayrılmaz bir parçasıdır. Çevre sorunları, ekonomik planlama ve kalkınma sürecinin ilk aşamalarında ele alınmalıdır. Kırdan şehire kontrolsüz göçün şehirsel bölgelerde sebep olduğu çevre sorunlarına özel olarak eğilmek gereklidir. 2. Ekonomik büyüme, çevrenin korunması ile bağdaşlaştırılabilir. 3. Fayda/maliyet analizi, taşıdığı sınırlamalara rağmen, çevre ile ilgili karar alma sürecinde gerekli unsurdur. Fayda/maliyet sistemi, kültür mirasımızın kritik öğelerinin değerini belirlemede kullanılmak üzere geliştirilmelidir. 4. Sadece çevreyi korumanın doğrudan maliyeti değil, aynı zamanda topluma verilen zararın maliyeti de dikkate alınmalıdır. 5. Çevrenin bozulması tehlikesine karşı ileriye dönük ve koruyucu girişimler, çevre sorunlarını ortaya çıktıktan sonra düzeltmeye tercih edilir.” Kaynak:Kızıloğlu F. T. ve S.Bilen.2000. Çevre Kirliliği.Atatürk Üniv. Zir.Fak.Yay.No:220.Erzurum. Template

Toplum olarak gelecekte çocuklarımıza yaşanabilir bir Dünya bırakmak için, çevreyi koruma ve geliştirme yönünde politikalarımızda ve anlayış biçimlerimizde keskin dönüşümleri gerçekleştirmemizin zamanı geçmektedir. Burada ülkeyi yöneten insanlara kurum ve kuruluşlara önemli görevler düşmektedir. Kaynak:İsmail Ceritli.1995. Şehirleşmeye Bağlı Çevre Sorunlarını Oluşturan Temel Kaynaklar.Ekoloji Çevre dergisi.Sayı.17.

6. Şehirleşme Politikalarında Ekolojik Duyarlılığın Yoksunluğu: Şehirlerin planlanması yapılırken yeşil alan ve yerleşme alanları ile tarım ve endüstriyel alanların düzelenmesinde hava, su ve toprağı kirletmeyecek ve biyolojik çeşitliliği koruyacak önlemlerin alınması gerektirdiğinin bilincinde ve duyarlılığında olunmalıdır. Bu çevre duyarlılığı geleceğimiz için bir sorumluluktur.Bu sorumluluk ancak eğitimle kazandırılır.

Çevre Eğitimi Çevre eğitimindeki hedef olan kitleler sadece anaokul, ilköğretim, lise ve üniversiteler değildir. Anne ve babalar, öğretmenler, teknik çevre personeli, halk ve yöneticilerde eğitilmelidirler. Bu kişilerin öncelikle çevre eğitimine inançlarının olması ve bunu severek yapmaları gerektiğini bilmeleri lazımdır. Bu konuda basın ve yayın kuruluşlarına da önemli görev düşmektedir. Çevre eğitimi verilirken eğitim programları değişikliklere, yeniliklere de açık olmalı ve sadece bilgi ve sorumluluk aktarmakla kalmayıp bunların kişilerin davranışlarına da yansımasına etki edilmelidir (Nazlıoğlu, 1991). Kaynak:Kızıloğlu F. T. ve S.Bilen.2000. Çevre Kirliliği.Atatürk Üniv. Zir.Fak.Yay.No:220Erzurum.

WINTER Şehirleşme Sorunları Template 1. Kalabalıklaşma Maliyeti: Hızlı şehirleşme bir çok sorunu da beraberinde getirmiştir. şehirlerdeki yoğun nüfusun sebep olduğu kalabalıklaşma maliyeti ihmal edilemez bir seviyededir. Örneğin şehir içi ulaşımda milyonlarca insanın sürekli olarak yer değiştirmesi hem trafik sıkışıklığı nedeni ile zaman kaybına, hem de akaryakıt israfına yol açmaktadır. Ayrıca yaşanan stres verimliliğin düşmesine ve dolayısıyla üretim azalışına neden olmaktadır. Şehirsel gelişmenin maliyeti olarak da adlandırabileceğimiz kalabalıklaşma maliyeti, -şehirsel gelişmenin hesaplanamayan maliyeti ve -şehirsel gelişmenin hesaplanabilen maliyeti olmak üzere ikiye ayrılabilir. Hesaplanamayan maliyetlere örnek olarak stres nedeni ile ortaya çıkan verimlilik kaybı gösterilebilir. Hesaplanabilen maliyetler de kendi arasında şehirsel gelişmenin özel maliyeti ve kamusal maliyeti olarak ikiye ayrılır. 1-Özel maliyetler şehirde yaşayanlar için ortaya çıkan ve kişisel bütçelerine ek yük getiren harcamalardır. Örneğin ulaşım ücretlerindeki artış. 2-Kamusal maliyet ise, kamunun şehirle ilgili yapmakla yükümlü olduğu harcamaları arttıran unsurlardır. Örneğin, artan altyapı hizmeti talebinin belediye bütçelerine getirdiği ek yük. http://paribus.tr.googlepages.com/ulusoy_vural3.doc Template

2. Kira ve Arsa Fiyatlarındaki Artış: Şehirleşmenin kalabalıklaşma maliyetlerinden biriside kira fiyatlarındaki aşırı artıştır. Yoğun nüfusun sebep olduğu konut krizi kira fiyatlarını arttırmanın yanında, arsa spekülasyonuna da sebebiyet vermektedir. Arsa spekülatörlerinin haksız kazançları yeterince vergilendirilememekte, sonuçta gelir dağılımı da olumsuz yönde etkilenmektedir. http://paribus.tr.googlepages.com/ulusoy_vural3.doc

3.Gecekondulaşma: şehirlerdeki gelişigüzel büyümenin neden olduğu diğer bir sorun gecekondulaşma nedeni ile şehirin estetik görünümünde meydana gelen bozulmalardır. Bu bozulma şehirin turistik önemini yitirmesine de neden olmaktadır. Gecekondulaşma sorununun çözümünde teknik, idari ve mali önlemlerin yanında politikacıların da kararlı tutumu gerekmektedir. Örneğin siyasiler uygulamaya koyacakları politikaları sosyal ve ekonomik gerçeklere dayandırmalıdırlar. Oysa uygulamada bunun tam tersi yapılmaktadır. Kısa vadede oy maksimizasyonu hedefi politikacıları, gecekondulaşmayı adeta teşvik eden ve bu yoldaki uygulamalar kanunlara açıkca ters düşse dahi iktidar olurlarsa bu suçları bağışlayacaklarını söylemekten kaçınmayan davranışlara itmektedir (Türkiye’de şehirlerde yaşayan nüfusun yaklaşık %30’unun gecekondu mahallelerinde oturduğu tahmin edilmektedir. Örneğin Başşehir Ankara’nın sadece %35’i planlı, geri kalan %65’i plansız yerleşim yerlerinden oluşmaktadır)1. Kaynak:1Turkey Natıonal Report To Unced 1992, Unıted Natıons Conference On Envıronment and Devolopment, Mınıstry of Environment. http://paribus.tr.googlepages.com/ulusoy_vural3.doc

4. Maliyetlerin Artışı: şehirlerin ölçüsüz ve aşırı bir şekilde büyümesinin bir diğer olumsuz etkisi de artan maliyetler nedeniyle ekonomik ve mali açıdan ek yük getirmesidir. Şöyleki; belirli bir büyüklüğü aşan mahalli idarelerdeki iletişim güçlükleri, yoğun bürokrasi ve politik baskılar sonucu artan personel sayısı verimliliği düşürürken, maliyetlerin giderek artmasına neden olmaktadır. Kaynak:Turkey Natıonal Report To Unced 1992, Unıted Natıons Conference On Envıronment and Devolopment, Mınıstry of Environment. http://paribus.tr.googlepages.com/ulusoy_vural3.doc

Şehirleşmenin Faydaları WINTER 1.Daha Fazla Yaşam Alanı Sağlaması: şehirleşme yatay değil dikey gelişmeyi ifade eder. şehirleşme sonunda şehirlerde yapılan yüksek katlı binalar bunun tipik örneğidir. Bu sayede canlılara daha fazla yaşam alanı sağlanmış olmaktadır. 2.Enerji Etkinliğinin Yükselmesi: şehirsel gelişme çeşitli açılardan enerjide etkinliğin artmasına neden olabilir. Örneğin müstakil bir evin ısınmasında harcanılan enerji bir apartmanı ısıtmak için harcanılan enerjiden çok daha fazladır. Burada önemli olan diğer bir nokta apartman dairelerinin optimal bir büyüklüğe sahip olmasıdır. Günümüzde yapılan apartman içindeki dubleks daireler bu tasarrufu sağlamayabilir. Başka bir örnek toplu taşımacılıktır. Toplu taşıma sonucu tüketilen benzin miktarında bir tasarruf sağlanabilir. Özellikle şehirleşme ile birlikte ortaya çıkan trafik sorununun da çözümü bireyleri toplu taşımaya yöneltmektir. 3.Etkili Katı Atık Yönetim Sistemleri: şehirlerde oluşturulan geri dönüşüm merkezleri, çöpleri belirli bir alana yaymaktansa geri kazanma yollarını araştırarak ulusal kaynakların israfını önleyebilmektedir. 4.Daha İyi Sosyal Olanaklar: Eğitim seviyesinin yükselmesi şehirleşmenin önde gelen faydaları arasındadır. şehirsel alanlarda doğum oranları, kırsal alanlardan daha düşüktür. Bu ise nüfus artışının neden olduğu çevresel bozulmaları azaltan bir etmendir. Bireylere şehirlerde sunulan aile planlaması eğitimleri, kırsal alanlardan daha fazladır. şehirleşme bireylere iş bulmada da daha iyi olanaklar sağlayabilir (özellikle ülkemizde İstanbul, Ankara gibi büyük şehirlerimizin yoğun göç almasının nedeni kırsal kesimde yaşayan ve yeterli olanaklara sahip olamayan halkın şehirlerde iş bulma ümididir). şehirleşme yukarıda anılanlar yanında bireylere daha iyi sağlık hizmeti ve daha iyi bir sosyal yaşam da sağlayabilir. Kaynak:Tracy Gow, Micahel Pidwimiy, Land Use and Environmental Change in the Thompson- Okanagan:Urbanization,1996.http://www.royal.okanagan.bc.ca/mpidwirn/urbanization. http://paribus.tr.googlepages.com/ulusoy_vural3.doc Template

SORULAR 1. Coğrafyacılara göre "şehir" nasıl tanımlanıyor? 2. Bir şehrin oluşmasında ne gibi faktörler vardır? 3. Aşağıdaki konulardan birini seçip görüşlerinizi belirtiniz. a. Köyden şehre göç konusunda ne düşünüyorsunuz? b. Dünya metropollerinin geleceği konusundaki görüşleriniz nelerdir? c. Shakespeare'in " Şehir nedir ki, esas olan insandır! " sözünden ne anlıyorsunuz? 4. Şehir planlamasındaki safhalar nelerdir? 5. Çevre eğitimi konusunda uluslararası düzeyde belirlenen hedefleri yazınız? 6. Çevre yönetimi konulu Dünya Sanayi Konferansı WICEM’de anlaşma sağlanan ilkeleri yazınız? 7.Kırsal kalkınmanın olması ve dolayısıyla kırdan şehire göçün önlenmesi için dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?

8.Hızlı ve düzensiz şehirleşmenin neden olduğu çevre sorunlarını yazınız? 9. Şehirleşmeye bağlı çevre sorunlarına sebep olan faktörler nelerdir? 10. Şehirleri fonksiyonlarına göre sınıflandırınız? 11. Şehirleşmenin sosyal ve psikolojik nedenlerini yazınız? 12. Düzenli yapılanmada öncelikle dikkat edilecek hususları yazınız? 13.Sanayi şehri nedir? Kaç çeşittir? 14. Günümüzdeki şehirlerin kurulmasında hangi alanlar tercih edilmiştir? 15. İdari ve siyasi fonksiyonlara bağlı şehirleri yazınız? 16. Şehirleşmenin çevre sorunları nelerdir? 17. a)Kalabalıklaşmanın maliyeti nedir? Kaç kısımda incelenir? b) Hesaplanabilen maliyetler kaç çeşittir? Örnekler veriniz? 18.Şehirleşmenin faydaları nelerdir?