Eğitimde Hedefler ve Hedef Türleri

Konu Başlıkları Hedef Nedir? Eğitimde Hedefler Hedefler Hedef Türleri Hedef Kaynakları Hedef Alanları Hedeflerin İşlevleri (işgörüleri)

Hedef Nedir? Eğitimde Hedefler Hedef genel anlamıyla varılmak istenen nokta olarak tanımlanabilir. Eğitimde hedef, bireyde gözlenmesi kararlaştırılan istendik özellikler olarak ele alınabilir. Bu özellikler bilgi, beceri, değer, ilgi, tutum, güdülenmişlik, kişilik vb. olabilir.

Hedef Nedir? Eğitimde Hedefler-2 Hedef, planlanmış ve düzenlenmiş yaşantılarla öğrencilere kazandırılması kararlaştırılan davranış veya davranış değişikliği olarak ifade edilebilen özelliklerdir. Kısaca hedef, öğrenciye kazandırılmak istenen özellikleri belirten durumdur.

Hedefler: Hedef Türleri Uzak Hedef Genel Hedef Özel Hedef

Hedef Türleri: Uzak Hedefler Uzak hedefler toplumun politik felsefesini, anayasa doğrultusunda varmak istediği konumu gösteren hedeflerdir. Milli Eğitimin amaçları (ulusal eğitim felsefemiz) uzak hedef olarak nitelendirilebilir. Eğitimin genel hedefleri saptanırken yol göstericidir. Uzak Hedefler tanımsız ve soyutturlar. Bu nedenle toplumdan topluma ve dönemden döneme çok fazla değişiklik göstermezler (Ertürk 1997).

Hedef Çeşitleri: Uzak Hedefler (2) Örnek: Milli Eğitim Temel Kanununun 2. Maddesinin son fıkrasında, Türk milli eğitiminin uzak hedefi şöyle belirlenmektedir: Bir yandan Türk vatandaşlarının ve Türk toplumunun refah ve mutluluğunu artırmak, öte yandan milli birlik ve bütünlük içinde iktisadi, sosyal ve kültürel kalkınmayı desteklemek ve hızlandırmak ve nihayet Türk Milletini çağdaş uygarlığın yapıcı, yaratıcı ve seçkin bir ortağı yapmaktır (Özçelik 1989).

Hedef Çeşitleri: Genel Hedefler Genel hedefler, uzak hedeflere götürücü nitelikteki hedeflerdir. Okulların genel hedefleri bu türdendir. Okulların hedefleri, genel hedeflerin çerçevesi içinde kalınarak okulun yetiştireceği insan gücünün mahiyeti dikkate alınarak saptanır. Bu nedenle eğitimin genel hedefleri eğitim felsefemizle, okulun genel hedefleri de eğitimin genel hedefleri ile tutarlı olmalıdır.

Hedef Çeşitleri: Genel Hedefler (2) Genel hedefler, uzak hedeflere oranla daha somutturlar. Bunlar bir bakıma uzak hedeflerin, dönemin, toplumun, birikik kültürün yani geçmişin özelliklerine bağlı yorumu ya da tanımı gibidirler. Milli Eğitimin ve okulun hedeflerini kapsayan genel hedefler bu nitelikleriyle, uzak hedeflere çağdaşlık özelliği kazandırırlar.

Hedef Çeşitleri: Genel Hedefler (3) Örnek: İlköğretim için; Her Türk çocuğuna iyi bir vatandaş olabilmek için gerekli temel bilgi, beceri, davranış ve alışkanlıkları kazandırmak; onu milli ahlak anlayışına uygun olarak yetiştirmek. Her Türk çocuğunu ilgi, istidat ve kabiliyetleri yönünden yetiştirerek hayat ve üst öğrenime hazırlamak (MEB İlköğretim Okulu Programı 1995).

Hedef Çeşitleri: Genel Hedefler (4) Genel hedefler zamana bağlı değişimler de gösterirler. Örneğin Sanayi Toplumu için genel hedef; Okuma yazma oranını artırma iken günümüz Bilgi toplumları için genel hedef; Bilgisayar okur yazarlığı becerilerini kazandırma olarak söylenebilir.

Hedef Çeşitleri: Özel Hedefler Özel hedefler, bir çalışma alanı veya dersler için hazırlanmış, öğrencilere kazandırılması uygun görülen davranışları gösterir. Bir öğrencinin yetiştirilmesi için gerekli eğitim durumlarının kararlaştırılmasında ve değerlendirilmesinde kullanılan hedef sözcüğü özel hedefleri ifade etmektedir.

Hedef Çeşitleri: Özel Hedefler-2 Uzak hedefler ile genel hedefler, özel hedefe yöneltici işaretler olduğundan ve eğitim durumlarını etkilemede özel hedefler yoluyla kullanıldıklarından öğretmenlerin saptayıp yol gösterici olarak kullandıkları özel hedeflere yalnızca hedef (amaç) denilmektedir. Özel hedefler davranışların sembolü, değerlendirilmesinde yol gösterici ve ölçüt olmaktadırlar.

Kaynakça Demirel, Ö. (2009). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme (12. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık. Ertürk, S. (1997). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Meteksan A.Ş. Seferoğlu, S. Sadi (2009). Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı. Ankara: Pegem A Yayıncılık. Sönmez, V. (2007). Program geliştirmede öğretmen elkitabı. Ankara: Anı Yayıncılık.

Dr. S. Sadi SEFEROĞLU - Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi-BÖTE Teşekkürler!!!  Dr. S. Sadi SEFEROĞLU - Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi-BÖTE