Motorlu Araçlarda Güvenlik

2

Tanımlar: Motorlu Araç: Genel tanımıyla,ısı enerjisini mekanik enerjiye dönüştürerek hareket sağlayan, yük ve yolcu taşımak amacıyla karayollarında kullanılan makinelere denir. Kullandıkları yakıt ve kullanım amaçlarına göre sınıflandırılırlar

Tanımlar: İş Makinesi: 2918 sayılı karayolları trafik kanununa göre, yol inşaat makineleri ile benzeri tarım, sanayi, bayındırlık, milli savunma ve çeşitli kuruluşların iş ve hizmetlerinde kullanılan, iş amacına göre üzerine çeşitli ekipmanlar monte edilmiş kara yollarında insan, hayvan ve yük taşımasında kullanılamayan motorlu araçlardır. Örneğin; dozer, greyder, ekskavatör, loder, silindir ve bunlara ait ekipmanlarla skrayper, tünel açma makineleri, asfalt ve beton serme makinesi, kırma, eleme, yıkama makineleri, taş – maden – toprak ve cüruf taşıyan kamyonlar gibi

Tanımlar: Operatör: İş makinalarının bir yada birkaçını kullanmaya, bakımını yapmaya yetkili kişilere denir

KALDIRMA MAKİNELERİ (Forklift, Vinç): Herhangi bir yükü bulunduğu yerden yukarıya kaldırarak ve yer değiştirerek istifleyen, taşıyan istenilen konuma getiren iş makineleridir

Motorlu Araç Sürücüleri ile İş Makinesi Operatörlerinin Sahip Olması Gereken Belgeler: Sürücü Belgeleri: A1, A2: Motosiklet kullanıcıları için. B : Hususi araç kullanıcıları için. H : Engelli sürücüler için. D : Çekici kullanalar için. G : İş makineleri kullananlar için. Operatör Belgesi: İş makinesi kullanacak olan operatörlere M.E.B. özel öğretim kurumları genel müdürlüğünden yetki almış kuruluşlardan, teorik ve uygulamalı sınav sonucu başarılı olanlara verilen belgedir. Bu belgesi olmayan şahıslar operatör olarak iş makinesi kullanamaz. G sınıfı sürücü belgesi olanlar operatör olmak için başvurabilirler

İŞ MAKİNELERİ İLE YAPILAN ÇALIŞMALARDA OLUŞABİLECEK RİSKLERE KARŞI GÜVENLİK ÖNLEMLERİ: Çalışanın İhmali: Çalışanlar iş makinelerini kullanmaya alıştıktan sonra oluşan güven duygusunun bir sonucu olarak sıklıkla onların güvenliğine karşı bir tehlike olduğunu düşünmeyi ihmal etmeye, ayrıca kullanım ve bakım prosedürlerini izlemenin gereğini de önemsememeye başlar. İşte asıl tehlike de budur. Risklerin gündemden uzaklaşmasına asla izin verilmemelidir

İŞ MAKİNELERİ İLE YAPILAN ÇALIŞMALARDA OLUŞABİLECEK RİSKLERE KARŞI GÜVENLİK ÖNLEMLERİ: 1.Çalışma başlatılman önce bütün muhafazalar, emniyet kemerleri, makineye ait kişisel koruma donanımı kontrol edilmelidir. 2.Tamiri gerektiren yerler tamir edilmelidir. 3.Lastik basınçları kontrol edilmeli, hasar ve çatlak olup olmadığı gözden geçirilmeli, bir sorun varsa giderilmeden çalışmaya başlanmamalıdır. 4.Yakıt almak gerekiyorsa, motor kapatılmalı, yangın riski dikkate alınarak sigara içilmesi ve statik elektriğe yol açılması gibi hatalara düşülmemelidir. 5.Görüşü engelleyecek kirli camlarla işe başlanmamalıdır

İŞ MAKİNELERİ İLE YAPILAN ÇALIŞMALARDA OLUŞABİLECEK RİSKLERE KARŞI GÜVENLİK ÖNLEMLERİ: 6)Çalışma bölgesinde tehlike oluşturacak yerler gözden geçirilmeli ve ona göre çalışma stratejisi belirlenmelidir. 7)makineyi çalıştırdıktan sonra bütün göstergeler firen, vites, kumanda kolları ve geri manevra alarm sisteminin faal olup olmadığına bakılmalıdır. 8)Kabinde veya başka bir yerde insan taşınmamalı, kova veya kepçe asansör amaçlı kullanılmamalıdır. 9)Doğa şartlarının iyi olmadığı durumlarda çevrenin gözlemlenmesi için bir işaretçi yardımcıdan yararlanılmalıdır. 10)Makine parka bırakılırken kepçe ve bağlantı yere indirilmeli, tekrar kalkışta sorun yaşanmayacak şekilde park işlemi yapılmalıdır

MOTORLU ARAÇ VE İŞ MAKİNELERİNİN BAKIM VE ONARIMINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR: 1.Bakım ve sicil defteri zaman zaman kontrol edilip, hangi bakımın ne zaman yapıldığına bakılmalı, eksik bakım varsa yerine getirilmelidir. 2.Sonraki bakım zamanı ve yapılması gerekenler gözden geçirilip, yaklaştıysa hazırlığı yapılmalıdır. 3.Bakım – onarım sonrası gevşek, açık, ve yarım bırakılmış işlem olup olmadığını anlamak amacıyla araç bütünüyle gözden geçirildikten sonra bir performans testine tabi tutulmalıdır. 4.İlk yardım ve yangın söndürme malzemesinin eksiksiz ve hazır olduğu kontrol edilmelidir

MOTORLU ARAÇ VE İŞ MAKİNELERİNİN PERİYODİK TESTLERİ: Normal bakım programında yer alan performans testlerinden ayrı olarak: günlük çalışmanın yarattığı bir hasar, arıza olup olmadığı gözden geçirilmeli, zor doğa koşullarında olağan üstü zamanlar yaşayan iş makinesinde bir performans değişikliği oluşup oluşmadığına bakılmalıdır. Ayrıca normal durum ve park frenleri de sık aralıklarla kontrol edilmelidir. Durup kalkma denemelerinde bir anormallik olup olmadığına bakılmalıdır. Vites mekanizması ve direksiyon kontrol edilmelidir. Kepçe, bıçak ve diğer yardımcı ekipmanların durumu ve kumanda mekanizmalarının çalışırlığı kontrol edilmelidir. Muhtemel yerlerdeki yağ, soğutma sistemi sıvısı yada hidrolik kaçağı kontrolü yapılmalıdır

KARAYOLLARI TRAFİK YÖNETMELİĞİ Araç Kullanma ve Dinlenme Sürelerine Uyma Mecburiyeti ve Denetleme Esasları Madde 98- (Başlığıyla birlikte değişik: RG-02/09/ ) Araç Kullanma ve dinlenme sürelerine uyma mecburiyeti ve denetleme esaslarında uyulacak usuller aşağıda gösterilmiştir: A) Ticari amaçla yük taşımacılığı yapan ve azami ağırlığı 3,5 tonu geçen araçların şoförleri ile ticari amaçla yolcu taşımacılığı yapan ve taşıma kapasitesi şoförü dahil 9 kişiyi geçen araçların şoförlerinin 24 saatlik herhangi bir süre içinde; toplam olarak 9 saatten ve devamlı olarak 4,5 saatten fazla araç sürmeleri yasaktır. 13

Sürücülerin sınavları ve sürücü belgelerinin verilmesi esasları: (Değişik üçüncü paragraf: 30/7/2008 – 5795/4 md.) G sınıfı sürücü belgesi kapsamındaki iş makinelerinin sürücülerinin ve operatörlerinin eğitimleri ve eğitimde başarılı olanların sınav başarı belgeleri Milli Eğitim Bakanlığınca veya Milli Eğitim Bakanlığınca yetkilendirilen kurumlarca verilir. Bu kurumların işleyişine ilişkin usul ve esaslar ile uygulanacak öğretim programları Milli Eğitim Bakanlığınca belirlenir. Operatör belgesi karayollarında geçerli değildir. Sürücü belgesi alınması gerekir. 14

KARAYOLU TAŞIMA YÖNETMELİĞİ R.G. Sayı: Taşımacılıkta Yetki belgesi alma zorunluluğu MADDE 5 – (1) Bu Yönetmelik kapsamına giren taşımacılık, acentelik, taşıma işleri komisyonculuğu, taşıma işleri organizatörlüğü, nakliyat ambarı işletmeciliği, kargo işletmeciliği, lojistik işletmeciliği, dağıtım işletmeciliği, terminal işletmeciliği ve benzeri faaliyetlerde bulunacak gerçek ve tüzel kişilerin yapacakları faaliyetlere uygun olan yetki belgesini/belgelerini Bakanlıktan almaları zorunludur. (8) K türü yetki belgesi: Yurtiçi eşya taşımacılığı yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır: a) K1 yetki belgesi: Ticari amaçla eşya taşımacılığı yapacaklara, b) K2 yetki belgesi: Sadece kendi esas iştigal konusu ile ilgili eşya taşımacılığı yapacak ve ticari maksatla taşımacılık yapmayacaklara, c) K3 yetki belgesi: Ticari amaçla ev ve büro eşyası taşımacılığı yapacaklara,verilir. 15

KARAYOLU TAŞIMACILIK FAALİYETLERİ MESLEKİ YETERLİLİK EĞİTİMİ YÖNETMELİĞİ Üst düzey yönetici (ÜDY): (Değişik:RG-19/03/ ) KTY kapsamında faaliyet gösteren bir gerçek veya tüzel kişiliği temsil ve ilzam ederek ve/veya bunların tamamını fiilen sevk ve idare ederek sürekli ve etkin bir şekilde yöneten yönetim kurulu başkanı, yönetim kurulu üyesi, genel müdür, genel koordinatör, genel sekreter ve benzeri konumundaki veya bu unvanlarla istihdam edilen kişileri, Orta düzey yönetici (ODY): KTY kapsamında faaliyet gösteren bir gerçek veya tüzel kişiliğin veya buna ait bağımsız bir birimin taşımacılık faaliyetlerini sürekli ve etkin bir şekilde sevk ve idare eden müdür/idareci, şef, uzman, operasyon yöneticisi, operatör ve benzeri ünvanlarla istihdam edilen kişileri, Sektör kuruluşu : Üyeleri gerçek veya tüzel kişiler olan, asgari 100 (yüz) üyeye sahip ve üyelerinin en az % 80’i yetki belgesi sahibi olarak KTY kapsamındaki faaliyetlerde bulunan dernek,vakıf, birlik ve benzeri sivil toplum kuruluşlarını, Sürücü (SRC): Karayolunda motorlu bir aracı veya taşıtı sevk ve idare eden kişiyi, 16

KARAYOLU TAŞIMACILIK FAALİYETLERİ MESLEKİ YETERLİLİK EĞİTİMİ YÖNETMELİĞİ Mesleki Yeterlilik Belgesi Türleri Madde 6- Mesleki Yeterlilik Belgesi türleri; üst düzey yönetici (ÜDY), orta düzey yönetici (ODY) ve sürücü (SRC) türü mesleki yeterlilik belgesi üç ana grupta değerlendirilir. 1) SRC1 uluslararası yolcu taşımacılığı 2) SRC2 yurtiçi yolcu taşımacılığı 3) SRC3 uluslararası eşya-kargo taşımacılığı 4) SRC4 yurtiçi eşya-kargo taşımacılığı 5) SRC5 tehlikeli madde taşımacılığı olarak düzenlenir ve verilir. 17

TEHLİKELİ MADDELERİN KARAYOLUYLA TAŞINMASI HAKKINDA YÖNETMELİK Resmi Gazete , Sayısı: MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, tehlikeli maddelerin; insan sağlığı ve diğer canlı varlıklar ile çevreye zarar vermeden güvenli ve düzenli bir şekilde kamuya açık karayoluyla taşınmasını sağlamak; bu faaliyetlerde yer alan gönderenlerin, alıcıların, dolduranların, yükleyenlerin, boşaltanların, ambalajlayanların, taşımacıların ve tehlikeli maddeleri taşıyan her türlü aracın operatör veya sürücülerinin sorumluluk, yükümlülük ve çalışma koşullarını belirlemektir. 18

TEHLİKELİ MADDELERİN KARAYOLUYLA TAŞINMASI HAKKINDA YÖNETMELİK Resmi Gazete , Sayısı: Taşıma faaliyetlerinde genel kural ADR: Tehlikeli Maddelerin Karayolu ile Taşınmasına İlişkin Avrupa Anlaşmasını, MADDE 5 – (1) Tehlikeli maddelerin kamuya açık karayolunda taşınmasında genel kural; tehlikeli maddelerin, bu Yönetmelik ve ADR hükümlerine uygun olarak ekonomik, kontrollü, seri, güvenli, insan sağlığına zarar vermeden ve çevreye kötü etkisi en az olacak şekilde taşınmasıdır. (2) Tehlikeli maddeler ancak, ADR’nin bölüm 3, kısım 3.2 (tablo A) ve kısım 3.3 uyarınca taşıma işlemlerinden hariç tutulmamışsa ve ADR’nin bölüm 3, kısım 3.2 (tablo A) uyarınca taşıma için uygun bulunmuşsa taşınabilir. (3) Tehlikeli maddelerin taşınmasında yer alan taraflar, hasar ve yaralanmaları önleyebilmek ve gerekirse bunların etkisini en aza indirebilmek için ön görülebilen risklerin yapısını ve boyutunu göz önünde bulundurarak bu Yönetmeliğe ve ADR hükümlerine uygun tedbirleri almak zorundadır. (4) Tehlikeli maddelerin taşınmasına dahil olan taraflar; Bakanlıkça yayımlanan tebliğ, genelge ve yazılı talimatlara uymak zorundadırlar. 19

Güvenlik Danışmanı, Eğitim ve Uygulamadan Sorumlu Kurumlar Güvenlik danışmanı MADDE 25 – (1) Tehlikeli madde güvenlik danışmanı istihdam edilmesi, eğitimi, yetkilendirilmesi, görev, yetki ve sorumlulukları ile ilgili hususlar Bakanlıkça yayımlanacak bir tebliğ ile düzenlenir. Eğitim MADDE 26 – (1) Tehlikeli maddelerin taşınması için gerekli olan eğitimler, 3/9/2004 tarihli ve sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Karayolu Taşımacılık Faaliyetleri Mesleki Yeterlilik Eğitimi Yönetmeliği Kapsamında gerçekleştirilir. 20

İş Makinelerinde tehlike ve risk 21

Riskler 1. İş makinalarından kaynaklanan Standartlara uygun olmayan makine veya ekipmanlar Periyodik bakım, kontrol ve ayarları yapılmaması Forklift ve vinçlerin 3 aylık testlerinin yapılmaması Makine koruyucuların takılmaması veya uygun olmaması Hatalı elektrik tesisatı Hatalı topraklama Gösterge paneli kırık, ayarsız ölçü aletleri (kalibrasyon eksik) Basamakların kırık, yağlı ve eski olması Sesli ve ışıklı ikazların çalışmaması Sürücü koltuğunun kırık,eski, ayarlanamaz olması Titreşim, gürültü 22

Riskler 2. İşyerinden kaynaklanan Yetersiz veya aşırı aydınlatma Zeminin bozuk, kaygan veya ıslak olması Dumanlı, tozlu ortam Çalışma alanında işaretlemenin yersiz olması Yanlış depolama ortamı İş makinasını yetkisiz ve ehliyetsiz kişilerin kullanması 23

Riskler 3. Kişilerin davranışından kaynaklanan Güvenlik kurallarına uymamak Kişisel korucu kullanmamak Makinaları hızlı kullanmak Arızalı iş makinası ile çalışmak Makineyi kapasitesinin üstünde zorlamak Teknik kurallara uymamak Makinayı amacı dışında kullanmak 24

Bakım Araç önce temizlenmeli Uygun iş elbisesi giyilmeli KKD kullanılmalıdır Makine üzerine KULLANMAYINIZ asılmalıdır Motor durdurulup soğuması beklenmelidir Yangın tehlikesine karşı önlem alınmalıdır Egzoz gazları havalandırılmalıdır 25

Mevzuat KARAYOLLARI TRAFİK KANUNU Kanun Numarası: 2918 Kabul Tarihi : 13/10/1983 R. Gazete: Tarih : 18/10/1983 Sayı : KARAYOLU TAŞIMA KANUNU Kanun Numarası : 4925 Kabul Tarihi : 10/7/ Yayımlandığı R.Gazete : Tarih : 19/7/2003 Sayı : AĞIR VE TEHLİKELİ İŞLER YÖNETMELİĞİ Resmi Gazete Tarihi: Resmi Gazete Sayısı: KARAYOLU TAŞIMACILIK FAALİYETLERİ MESLEKİ YETERLİLİK EĞİTİMİ YÖNETMELİĞİ Resmi Gazete Tarihi: Resmi Gazete Sayısı: KARAYOLU TAŞIMA YÖNETMELİĞİ Resmi Gazete Tarihi: Resmi Gazete Sayısı: KARAYOLLARI TRAFİK YÖNETMELİĞİ Resmi Gazete Tarihi: Resmi Gazete Sayısı: Mükerrer TEHLİKELİ MADDELERİN KARAYOLUYLA TAŞINMASI HAKKINDA YÖNETMELİK Resmi Gazete Tarihi: Resmi Gazete Sayısı: UBAK İzin Belgesi Dağıtım Esasları Yönergesi 26